Catalogi
In het kader van mijn belangstelling voor Amersfoortse uitgevers en uitgaven stootte ik onlangs op een uit 1848 stammend werkje met de titel De schaatsenrijder, of zekere handleiding om in korten tijd, zonder gevaar fraai te leeren schaatsenrijden. Het is gedrukt bij de hier ter stede gerenommeerde firma W.J. van Bommel van Vloten, maar uitgegeven bij de Gebroeders Taats van wie verder geen uitgaven bekend zijn. Een zekere P. Taats is in 1851 stadslantaarnvulder en aansteker. Het boekje bestaat uit twee katernen (32 pag.) en een uitslaande plaat met verschillende schaatstypen. Of men schaatsen uit dit boekje kan leren is de vraag; daarvoor zijn de aanwijzingen toch te summier. Het lijkt mij meer een fluttig boekje dat men cadeau kreeg bij de aankoop van een paar schaatsen. Niets nieuws onder de zon.
Intrigerend is de vraag welke auteur zich verschuilt achter de letters A.v.D. Blijkens het voorwoord woont hij te R. Via de cumulatieve index van het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (deel I, kolom 782) komt men bij de organist en muziekleraar Alexander van Dijk (1816-1894). Hij kwam uit Kleef en verbleef in Woerden en Ravestein. Tenslotte treedt hij in een klooster te Boxmeer als broeder Gregorius van Dijk (GvD!). Zijn necrologie in het St Gregoriusblad (1908) levert, ondanks drie pagina's tekst, helaas niet veel meer details.
Argumenten om in broeder Gregorius als auteur te geloven zijn: 1. De R van Ravestein; 2. Een hoofdstukje over het dansen op schaatsen zou aan zijn muzikaliteit ontsproten kunnen zijn; 3. De auteur merkt op dat ‘de gewone Hollandsche schaats veelal Linschoter [dit ligt bij Woerden] model genaamd’ wordt; 4. Sinds 1803 is de uit Amersfoort afkomstige familie Sasse van Isselt eigenaar van het Kasteel Boxmeer; 5. Een schuilnaam ligt voor een broederlijke hand. Enfin, we speuren verder; wie weet bestaat er een exemplaar met een potlood-aantekening op het titelblad. Ook dat overkwam me eens bij een anoniem pamflet.
In de zaterdag-bijlage van NRC/Handelsblad staat een rubriek (‘Trefpunt’) waarin mij zeer intrigerende knikvulpotloden worden gevraagd, maar ook boeken worden aangeboden. Op aanvraag krijg je van deze gentlemen-dealers hele lijsten met soms aantrekkelijke waar. Vrij Nederland heeft ook zo'n rubriek. Degenen die bepaalde titels zoeken, lijken mij vaak wat gemakzuchtig: even struinen en je zou ze hebben.
Philobiblon, een ieder kwartaal verschijnend tijdschrift voor boek- en grafiekverzamelaars, heeft uitgebreide lijsten met beursdata, antiquariaatscatalogi en titels van interessante artikelen in tijdschriften. Voor verzamelaars van (protestants-christelijke) jeugdboeken is er een nieuw tijdschrift met de opvallende titel: Ouwe Bram leeft nog! Het eerste nummer (december 1995) bevat een nog niet gepubliceerd verhaal van W.G. van de Hulst (‘Het verhaal van het simpele begijntje Ursula’ uit 1940). Daarnaast o.a. een bijdrage over pseudoniemen van kinderboekenauteurs en een bibliografie van Piet Prins (= P. Jongeling). Wie Jongeling is, blijft echter duister; is het de politicus? Inlichtingen en abonnering via telefoonnummer: 0318.555266 (Slagvink 7, 3906 ae Veenendaal).
In zijn Bulletin 55 deelt Frits Knuf mee dat hij, na 40 jaar in zaken te zijn geweest, besloten heeft om zijn antiquariaat over te doen aan mevrouw Anita van Elferen-Boerakker; hierdoor verandert het adres. Ook Theo de Boer is verhuisd. Gysbers en van Loon (gysloo) gaat zijn adressen-bestand updaten (in het ‘computunees’); laat hen wat van u horen.
J.A. Brongers
Auteursrechtelijk beschermd