Catalogi
We heten in deze rubriek hartelijk welkom de antiquariaten Abels (Transisselandiana en Twentiana), Bibliopolis (Baedekeriana) en Chalil (‘De Fluit’ in Judaica). Ook nieuw, vooral in kaarten, topografie en prenten, zijn Moorthamers en Swaen.
Een leuk verzamelgebied lijken dundrukedities. Dit zijn boeken die op speciaal ontwikkeld stevig, dun niet vloeiend, papier gedrukt zijn. Om een idee van de dundrukte te krijgen deelt het antiquariaat Verzameld Werk (VERZWE) in zijn catalogus de dikte (in mm.) van het boekblok door het aantal pagina's, dit quotiënt wordt vermenigvuldigd met 10.000 en de decimalen van dit produkt worden verwaarloosd. Deze laatste twee rekenkundige operaties vergeten de inleiders van de catalogus te vermelden; zij voegen de zo verkregen getallen bij iedere titelbeschrijving toe. Dundruk- bijbels komen zo tussen 100 en 200, gemiddelde dundruk-boeken tussen 250 en 400. Komt het getal boven de 500 dan begint het eigenlijk om ‘normale’ boeken te gaan; deze hebben door de bank 800 tot 1100.
Een prachtige collectie over toneel wordt door de vroeger ‘incidenteel in boeken handelende’ Van der Steur aangeboden. Men vindt er achttiende- en negentiende-eeuwse toneelstukken en (latere) boeken betreffende toneelgeschiedenis. Een toneelstuk Het vaderlandsch gezelschap in 1797 te Den Haag uitgegeven door H[endrik] Brongers (STEUR 12 / 46 / f 50,-), dat mijn begeerte opwekte, bleek helaas al verkocht.
Twee antiquaren bieden materiaal betreffende Japan aan. Swaen heeft een uitgebreid geïllustreerde catalogus van bibliografische betekenis over Japanse cartografie en over ethnografisch/topografische prenten. Onderwerpen zijn verder ‘relaties met het Westen’, ‘Deshima’ en ‘Von Siebold’. Voorbeelden: J. Janssonius, Nova et accurata Japoniae terrae Esonis, ac Insularum adjacentium, Amsterdam, 1650 (SWAEN / 58 / f 7000,-) en Von Siebold, Nederlansche Factorij Dezima 1828, litho, Leiden (SWAEN/92/f1500,-).
De andere antiquaar is Bestebreurtje; van de ruim duizend nummers in zijn catalogus hebben er 366 betrekking op Japan. Het betreft hier vooral studies over Japan zoals: M. Forrer e.a., A sheaf of Japanese papers in tribute to Heinz Kaempfer on his 75th birthday, The Hague 1979 (BESTEB 68 / 67 / f 45,-) en Th. Salmon, Tegenwoordige staet der keizerryken China en Japan, als mede van de Ladrones, Filippynsche en Molukkische eilanden, en van Makassar. Nu vertaelt en merkelyk vermeerdert door M. van Goch, Amsterdam, I. Tirion, 1729 (BESTEB 68/215/f600,-).
De catalogus van Moorthamers is gewijd aan het continent Afrika. Hij biedt ethnografische beschrijvingen en een 30-tal zestiende-, zeventiende- en achttiende-eeuwse kaarten aan. Hieronder twee originele edities van David (en Charles) Livingstone uit respectievelijk 1857 en 1865 (MOORTH HS 1 / 288 resp. 289 / Bfrs 20.000,- resp. 15.000,-).
Moderne Duitstalige literatuur wordt in het bijzonder aangeboden door de antiquariaten Rödner en Die Schmiede; waarbij zij zich beide specialiseren op visueel aantrekkelijke uitgaven. Er is soms verschil, zo hebben zij: Joseph Roth, Beichte eines Mörders erzählt in einer Nacht, Amsterdam, Allert de Lange, 1936 (RÖDNER 3 /653/f no,-) en (SCHMIE 45/304/f185,-); maar ook: Alfred Döblin, Flucht und Sammlung des Judenvolks, Amsterdam, Querido, 1935 (RÖDNER 3/172/ f 220,-) en (SCHMIE 45/93/f155,-) Soms, zoals bij Günther Grass, vullen de aangeboden reeksen elkaar mooi aan.
Vóór het instorten van de markt door de dumping-activiteit van de matroos, ontdoet thans een andere collectioneur zich van zijn Reveana. Een en ander wordt in een voorwoord tot de catalogus van De Slegte verbaal bijna overtuigend door B.B., even terug van een eiland of uit Weimar, gecanoniseerd. Ook de Meester zelf heeft, blijkens een rood inlegvel, geholpen; hierdoor is er een, mijns inziens hem en Wise waardig, nieuw Reveanum ontstaan. Hij maakte er de catalogant op attent dat opname van bepaalde citaten uit brieven een dreigende schending van het auteursrecht inhielden. Deze incriminerende pagina's zijn er dan ook uitgeknipt. Is op dit idee, zo een opvallende catalogus te maken, het auteursrecht niet van toepassing? Het Drosteverpleegstertje is toch niet vergeefs ter wereld gekomen.
Ik groet U, bijna op weg naar Rome, na de pluk van dit boeketje uit de cataloguswereld.
Valentijnsdag 1993, J.A. Brongers
Auteursrechtelijk beschermd