De Boekenwereld. Jaargang 6

[p. 26]

Veilingen

Van Stockum 24-26 mei

Tijdens de voorjaarsveiling bij Van Stockum's Ant. b.v. kwamen o.a. het laatste deel van de bibliotheek van het Huys Ten Donck te Ridderkerk (1746) en delen uit een bekende Vlaamse particuliere bibliotheek onder de hamer. Op 24 mei werd de dag besteed aan het veilen van ruim 600 kavels, die over twintig rubrieken verdeeld waren. Op 25 mei, terwijl het record mei-zonne-uren van de eeuw werd gebroken, was het de dag van de handschriften en de oude en zeldzame drukken. Het eerste manuscript betrof een fragment van vier blaadjes uit een Expositio missae van Hugo a S. Caro, niet lang na de dood van de auteur (1264) gekopieerd. Het perkament vertoonde lijm- en andere sporen, die onmiskenbaar op een degradatie tot boekbindersmateriaal duidden, hetgeen overigens niet expliciet in de catalogus was aangegeven. Voor dit fragment (ongeveer een vijfde van de totale omvang van het werk) bleek zelfs voor f 300 geen koper te vinden. Het tweede handschrift was een in redelijke staat verkerend, op perkament geschreven Diurnale (= een verkorte vorm van het brevier met alle getijden, behalve de metten). Het in een negentiende-eeuws bandje gebonden boek met interessante provenance-inscripties (w.o. een contemporaine van de Karthuizers te Pisa) vond evenmin een koper, omdat men blijkbaar met de taxatie (f 7.500) en de daarmee samenhangende inzet (f 4.500) de kooplust c.q. - kracht van eventuele belangstellenden overschat had. Een niet geheel compleet Latijns handschrift op papier met de regels en de privilegiën van de Tertiarissen van het kapittel van Zepperen (bij St. Truiden) vond in de U.B. Leiden een koper, die met f 2.200 ruimschoots het dubbele van de taxatie neertelde. Ook voor de oude drukken was de toeloop zeer groot: om twee uur was de veilingzaal bomvol. Een fraai exemplaar met de veertien dubbelbladige prenten, bevattende het relaas van het bezoek van stadhouder Willem V met zijn zestienjarige gemalin Frederika Sophia Wilhelmina van Pruissen op 30 mei 1768 aan Amsterdam, bracht f 2.400 op (f 1.000). Deze prijs werd stellig in positieve zin beïnvloed door de perfecte staat van de contemporaine, goud gestempelde kalfsleren band. Een ander ‘kijkboek’, een dertiendelige Hollandsche Arkadia met 615 gegraveerde prenten, Amsterdam 1807, bleef met een inzet van f 13.000 drieduizend gulden onder de taxatie en werd teruggenomen. Dit lot blijft generaliter atlassen, mits redelijk getaxeerd, bespaard. Zo vonden deze middag alle vier atlassen een koper. Een De Fer met kaarten en prenten van Italiaanse steden en landschappen, Paris 1705, ging voor f 1.200 (500) naar een Duitse antiquaar en een atlas van Italië van Nolin uit 1735(?) nam een collega van hem voor f 1.300 (400) mee over de grens.

Een interessante reeks van vijftien geschriften rondom het befaamde werk van Balthasar Bekker, De betoverde weereld, Amsterdam 1691-93, in vier niet geheel onberispelijke contemporaine kalfsleren banden werd voor de geschatte prijs (f 600) aan een commissie toegeslagen. Een matig exemplaar van een Nederlandstalige vulgaatbijbel die in 1566 bij de Erven Birckmann te Keulen werd gedrukt bleef met f 2.600 boven de taxatie (f 2.000). De antiquaar die hem aanschafte, zag blijkbaar wel iets in de reeks aardige houtsneden van Virgil Solis die erin zijn opgenomen. Maar het kan natuurlijk ook dat dit boek bestemd is voor een verzamelaar van in het buitenland gedrukte Nederlandstalige werken, hetgeen een interessant thema is.

Het was al weer heel wat jaren geleden dat er een volwaardig exemplaar van het aardige werkje van Boethius a Bolswert Duyfkens en Willemynkens pelgrimagie tot haren beminden binnen Ierusalem op een Nederlandse veiling werd aangeboden. Deze interessante voorloper van Bunyans Christenreis was ooit buitengewoon populair. Hiervan getuigde ook Bilderdijk, die als dertienjarige knaap zijn exemplaar eigenhandig met tekeningen illustreerde. Het exemplaar op deze veiling uit 1634 (niet uit 1665, zoals de catalogus vermeldde) werd voor f 325 (200) door een privé-verzamelaar verworven. Een derde druk van het Kabinet van Nederlandse en Kleefse Oudheden, Amsterdam 1792-1803, met 300 fraaie prenten in de acht banden, bleef met f 2.100 niet alleen duidelijk onder de taxatie, maar zakte ook nog eens 400 gulden onder de prijs van een soortgelijke set die in december '88 bij Van Stockum aan dezelfde handelaar in prenten werd verkocht. Ondanks dit en enkele soortgelijke gevallen kan er toch niet van een tendens in deze richting gesproken worden, want diverse boeken die het op de vorige veiling (in december) niet haalden, werden nu voor goede prijzen verkocht. Zo werden bijvoorbeeld van Augustinus, De boecken der belijdenissen (1635) en Vierighe meditatien (1548-51) in december voor f 400 niet verkocht, nu wèl voor f 550. Zo ging het ook met een Hortulus aminae uit 1606; een niet geheel compleet exemplaar werd in december voor f 675 opgehouden, nu werd het boekje voor f 1.250 verkocht. De Spieghel der Volcomentheit, een Leids drukje uit 1502, daarentegen ging in december voor f 11.000 (terecht) retour, maar dat er zich nu voor f 5.000 nog geen koper meldde, is merkwaardig voor een postincunabel van deze zeldzaamheid. Even merkwaardig kan de aankoop door een commissiegever genoemd worden van de Yverdon-uitgave van de encyclopedie van Diderot en D'Alembert (1770-67). Ondanks het ontbreken van alle platen werd er f 1.200 (f 600) voor betaald. Deze onvoorspelbare prijsvormingen behoren tot de meest boeiende

[p. 27]

aspekten van de boekenveilingen, zowel voor handelaar als verzamelaar.

G.J. Jaspers

Burgersdijk & Niermans (‘Templum Salomonis’), 30-31 mei en 1 juni

Dit Leidse veilinghuis heeft al jarenlang een reputatie van ‘goudmijn’ voor geïnteresseerden in literaire en taalkundige studies. Ook op deze voorjaarsveiling kon deze faam weer worden waargemaakt met een voortreffelijk aanbod op dit gebied, afkomstig uit de collecties van een Utrechtse anglofiel, een Leidse ordinarius voor Engelse taal en letterkunde en uit verschillende andere collecties. Daarenboven bevatte de catalogus zes kavels met, voor het merendeel, bijzonder fraai verzorgde Tsjechische boeken uit de twintigste eeuw. Het exemplaar waarvan een der illustraties het omslag van de catalogus sierde (407) vond een koper die deze perfectie aan boekverzorging blijkbaar op haar juiste waarde weet te schatten, getuige de f 3.300 die hij er voor over had. Ook nr. 409, Zlom van Biebl, evenals het eerstgenoemde in 1928 bij Odeon in Praag verschenen, gesigneerd door de auteur, werd goed betaald: f 1.200 bij een taxatie van f 5/600. In trek waren ook met name de Duitse taal- en letterkundige studies, de Franse echter minder.

Voor de kritische opmerkingsgave van het publiek pleitte het intussen dat men de feilen in bepaalde kavels onderkende. De uit 163 werken in 216 banden bestaande monumentale reeks Deutsche National-Literatur, uitgegeven door Joseph Kürschner, op een veiling aan te treffen is een buitenkans, maar dan moet het geheel wel compleet en uniform in half leer gebonden zijn. Dit was hier helaas niet het geval, vandaar dat de inzet van f 1.800 zonder reactie bleef. Joseph Roth, de dromende alcoholicus uit Galicië was in de rubriek Exil-Literatur met twee bij de Gemeenschap te Bilthoven in 1938 en 1939 verschenen eerste uitgaven vertegenwoordigd. De beide boeken verkeerden in licht beschadigde staat en werden door een Duits antiquariaat voor f 380 gekocht. Een van de interessantste nummers in de rubriek ‘Geschiedenis van de Europese cultuur’ was de halve jaargang van het ‘Weekblad voor de gemobiliseerde weermacht en het Nederlandsche volk’, De Wacht. Het verscheen van oktober 1939 tot 11 mei(!) 1940. Het is in zeker opzicht fascinerend om te lezen, hoe, terwijl zich achteraf gezien, de zwartst mogelijke wolken boven Nederland samenpakten, die een inktzwarte nacht van vijf jaar bezetting aankondigden, deze ‘Weermachtperiodiek en Soldatenkrant’ gevuld werd met ‘Pandoer-problemen’, de elfstedentocht en typische mobilistatiehumor. Voor slechts f 110 ging het geheel naar een particuliere bieder, die er een koopje mee in de wacht sleepte.

Bij de sectie oude en zeldzame boeken kon men een zeer uiteenlopende kwaliteit van de objecten vaststellen. Zo was de staat van Bellemans' Lieffelycken paradys-vogel niet bepaald optimaal te noemen. De vraag was, hoe men hierop zou reageren, want dit liedboekje in oblong is, ook in de hier aanwezige elfde druk uit 1695, hoe dan ook een zeldzaamheid. De matige staat gaf blijkbaar de doorslag, want het boekje bleef bij een inzet van f 150 onverkocht. Het skelettenboek van Monro, Traité d'ostéologie, een Franse vertaling uit 1759, was wat band en interieur betrof ook geen eerste kwaliteit. Er was echter wel belangstelling voor: het ging voor f 2.500 naar de handel (f 3-5.000); een mooie prijs voor dit exemplaar van een werk van de oudste van de drie beroemde Monro's (Monro primus). Tot de rubriek ‘Geschiedenis van de Geneeskunde’ behoorde ook het Medeceyn-boeck van Wirtsungh in de zesde editie. Het exemplaar vertoonde duidelijk sporen van intensief gebruik en de tand des tijds. De inzet van f 850 was, zoals te verwachten was, niet in overeenstemming met het gebodene. Het boek ging terug (taxatie f 1.000-1.200). Een commentaar op het Boek der Psalmen c.a. van Pelbartus de Themesvàr in een Hagenauer postincunabel-uitgave uit 1504 in een contemporaine varkensleren band was evenmin door de boekenworm gespaard, maar hàd toch iets; bijvoorbeeld door het witte papier en de fraaie rubricering. Bovendien bevatte dit boek een interessante provenance-aanduiding van de Opperoostenrijkse Benedictijnen-abdij Lambach. De f 500 die een particuliere verzamelaar ervoor neertelde, zijn dan ook volgens mij goed besteed. Balthasar Bekkers Betoverde Weereld waarde door verschillende voorjaarsveilingen in ons land. Ging het werk in een eerste druk bij Van Stockum voor f 600 van de hand, in Leiden was er geen koper te vinden voor dezelfde druk, al moet hierbij aangetekend worden dat van de perkamenten band hier een plat los lag en het Haagse exemplaar meer toevoegingen had dan de Aenmerkingen van Verrij, die in het Leidse waren bijgebonden. Een heel bijzonder convoluut vormde nr. 1310. Dit bevatte een collectie van zes zeer zeldzame geschriften over de Rozenkruiser-beweging, gedrukt in de jaren 1615-1619 in de regio Mainz-Frankfort. De grote zeldzaamheid van deze in een latere halfleren band bijeengebonden werkjes in octavo-formaat wettigde de optimistische opbrengstverwachting van f 8/10.000. De veilingrealiteit overtrof deze schatting echter enkele malen: het bandje ging voor f 27.000 naar een bekend antiquariaat in Amsterdam. Tè optimistisch waren daarentegen de voorspellingen wat betreft de opbrengst van een buitengewoon gave schildpadband in empirestijl met twee sloten en vier scharniertjes van 20-karaats goud uit het atelier van de goudsmid Jean Louis Roch Nez (1780-1831). De klein-octavoband bevatte het Nieuwe Testament, de Psalmen en Evangelische Gezangen (ca. 1800-1813). Voor dit excellente bandje was geen koper te vinden, die reageerde op de inzet van f 2.500. Misschien is een boekveiling ook wel niet de juiste plaats voor deze edelsmeedkunst (3/4.000). Evenals bij Beijers en Van Stockum was hier een Kleine Print-Bybel op de veiling te koop. Bij Van Stockum ging de eerste druk (minus de titelprent) voor f 375, bij Beijers ging de derde druk (met duidelijke gebruiksporen) voor f 325 en in Leiden ging een zesde druk in soortgelijke staat voor f 225 van de hand. Een zeldzaam werk is de van moraliserend commentaar voorziene Dodendans van Rentz. Het bevat 52 bladgrote

[p. 28]

prenten in kleinfolio, die hier enigszins vlekkerig waren. Deze in Passau en Linz uitgekomen Geistliche Todts-Gedancken waarin het barokke element op zeer levendige wijze domineert, brachten f 1100 op, waarmee de koper een cultuur-historisch waardevol werk voor relatief weinig geld verwierf. Het is voor de koper van nr. 1357 te hopen, dat hij zich terdege had vergewist van de bedenkelijke staat waarin zich dit op perkament geschreven Latijnse getijdenboek bevond. Hoewel de miniaturen eruit verwijderd waren en de bovenste helft van de overgebleven bladen ontsierd werd door ernstige vochtsporen, betaalde een particuliere verzamelaar er f 8.000 voor, het dubbele van de (optimistische) taxatie! Al met al kunnen zowel kopers als verkopers op een zeer geslaagde veiling terugblikken, hetgeen bij beide partijen de beste verwachtingen wekt voor de najaarsveiling (28-30 november) van dit enkele jaren geleden verjongde veilinghuis.

G.J. Jaspers

Veilingen en catalogi in België

Het veilinggebeuren verloopt in de meeste landen op een gelijkwaardige, stereotiepe manier en houdt voor de amateur weinig verrassingen- alleszins aangename - in. Op een dronk getrakteerd worden, een gedrukte uitnodiging voor een weliswaar zelf te betalen aangename lunch behoren nog altijd tot de uitzonderingen. Wie een veiling frequenteert, weet wat hem te wachten staat en dankzij de catalogus hoeft hij niet eens gebruik te maken van de kijkdagen. Tenzij de catalogus een taal voert die de wenkbrauwen doet fronsen. Omschrijvingen als bijvoorbeeld ‘volledig compleet’, ‘goede staat’, ‘band ontbreekt’ maken het raadzaam toch maar de tentoonstelling te bezoeken. In de regel mag men stellen dat de catalogus het visitekaartje van de veiling(houder) is. Sommige catalogi zijn gewoonweg ‘fraai’, andere ‘with all faults’.

Voor wie een zwak heeft voor catalogi signaleren we terloops het artikel ‘Les catalogues de vente du XVIIIe siècle nous répondent’ van Michel Marion in Archiefen Bibliotheekwezen in België dl. LIX, p. 89-98. Daar wordt o.a. opgemerkt dat het commissieloon van de veilinghouder - in Frankrijk - minder dan 5% bedroeg en dat er slechts een honderdtal nummers per dag werden geveild. De verkoop gebeurde meestal in het huis van de eigenaar en de boeken werden in het begin van de achttiende eeuw per formaat, dan per formaat en onderwerp en vanaf 1737 hoofdzakelijk per onderwerpen aangeboden. Het grootste aanbod vormden de historiewerken (28%), gevolgd door theologie (16%). In de periode 1780-1790 verdrong de bellettrie (24%) de theologie (9%). Marion constateert ook dat in de eeuw van Louis XV de incunabelen en verluchte manuscripten goedkoop waren, de encyclopedieën echter duur en de bijbel van Mortier bijvoorbeeld overgevalueerd: tien keer de prijs van Les Voyages de Tavernier. Is dat niet een verschijnsel van alle tijden? Als men de Manuel van Brunet doorloopt, staat men eveneens perplex van sommigen hoge of lage prijzen en door diezelfde verbazing wordt men evenzeer overvallen, wanneer men de veilingprijzen van twintig jaar geleden naast de huidige legt. Daaruit leert men ongetwijfeld dat te alle tijden ‘koopjes’ te doen zijn en dat op elk moment enthousiaste mensen de prooi zijn van bepaalde ‘in de beurs grijpende’ trends.

Naast een foto van het te veilen item in de catalogus staan nog andere ‘appetizers’ garant voor een hoge opbrengst. ‘Goede staat’, ‘fraaie staat’, ‘zeldzaam’, ‘uiterst zeldzaam’, ‘niet vermeld in...’ exciteren de koper en ... de prijs. Niet altijd terecht, want is de kwalificatie geen subjectieve en dus dikwijls betwistbare benadering? Zien we niet af en toe eenzelfde titel in opeenvolgende catalogi evolueren van ‘uiterst zeldzaam’ over ‘zeldzaam’ naar het onvermeld laten van de zeldzaamheid? In het Liber amicorum H.D.L. Vervliet publiceerde Christiane Berkvens-Stevelinck een achttiende-eeuwse bespreking van de ‘Bibliotheca selectissima’ van Samuel Engel door de Franse bibliograaf Prosper Marchand, die de overdreven epitheta aanklaagt. De titel van Berkvens' publicatie spreekt voor zichzelf: ‘Rarus, rarior, rarissimus oude la qualification exagérée des livres dans les catalogues de vente’. Overdrijft de twintigste-eeuwse catalogus minder?

In de catalogus van de auctie van 4 maart 1989 van Louis Moorthamers, Lesbroussartstraat 124, 1050 Brussel, wordt onze aandacht geprikkeld door 28 bladzijden met afbeeldingen, naast 75 bladzijden beschrijving. Vesalius' De humani corporis fabrica, Bazel, 1555, folio, dat een afbeelding op de omslag en in de catalogus kreeg, haalde 550 000 BF (schatting 600.000 BF), ondanks de watervlekken en het gebruind zijn van het papier. In de catalogus aangeprezen als ‘Edition aussi rare que la première (ibidem, 1543), ill. des mêmes bois; et plus apprécié pour sa typographie (caractères plus grands, initiales historiées et diff. de l'édition principe), son texte (comprenant les dernières additions et corrections de la main de l'Auteur), et pour son papier (de qualité plus forte)’. De Chirurgia magna, toegeschreven aan dezelfde Vesalius, Venetië, Off. Valgrisiana, 1568, octavo, perkamenten band, ‘Ouvrage très rare... Bel exemplaire’, werd voor 170.000 BF (sch. 150.000 BF) toegeslagen. De twee catalogusafbeeldingen van Bessons Théatre des Instruments Mathématiques & Méchaniques, Lyon, 1678, folio, ‘Curieux ouvrage orné de 60 pl. grav. à l'eau-forte...’ hebben effect gesorteerd: 170.000 BF Cestirnatie 40.000 BF). Dodoens' Trium Priorum de Stirpium historia, Antwerpen, Loe, 1553-54, octavo, moderne marokijnen band, ‘Exempl. très frais de la rarissime édition de poche du Cruydt Boeck... Réunion très rare des deux parties...’ werd verkocht voor 260.000 BF (sch. 150.000 BF). Voor Le grant Herbier en francoys, Parijs, Alain Lotrian, s.d., kwarto, moderne marokijnen band van R. Aussourd, ‘... Du point de vue bibliographique il s'agit d'un sujet énigmatique: d'origine ou auteur inconnu, idem pour les dates de certaines éditions, c.q. éditeurs ou imprimeurs... Ouvrage très rare, surtout complet et bien conservé (Anderson)...’, moest men ook groot geld bovenhalen: 450.000 BF (sch. 350.000 BF). Ookweggelegd voor een rijk gevulde geldbeugel was de foliant in halfperkamenten band Claudii Ptolemaei Alexandrini Geographicae

[p. 29]

Enarrationis, Lyon, Hugo à Porta, 1541, die voor 580.000 BF de wereld ontsloot.

Tot daar enkele voorbeelden van het kruim van de veiling. Nu nog wat kruimels. Een Atlas factice de la Belgique et de la Hollande, Amsterdam, I. & C. Blaeu, 1640, vijfendertig in de tijd gekleurde kaarten kostte 180.000 BF, de Commines Memoires, Leiden, Elzevier, 1648, duodecimo, contemporaine marokijnband met ‘à la Du Seuil’-versiering op de platten 50.000 BF, Van Zyls Teatrum machinarum universale of groot algemeen Moolen-Boek, deel I, Amsterdam, Schenk, 1761, groot folio 90.000 BF, van Gools De Nieuwe Schouwburg der Nederlantsche Kunstschilders en Schilderessen, 1750-51, twee delen in-octavo 9000 BF. Bij Sanderus' Verheerlykt Vlaandre, Leyden, Jan vander Deyster, 1735 gaf de catalogus naast de gebruikelijke Franse explicatie ook een zeldzame Nederlandse: ‘Mooi exemplaar van de beroemde “Flandria Illustrata” in Nederlandstalige uitgave. Rijkelijk geïllustreerd met kaarten, plattegronden en kasteelzichten. Kapitaal werk met betrekking tot de topografie en de iconografie van de Vlaamse gewesten. Zeldzaam en zeer gezocht’. Afgeklopt op 200.000 BF. Wie sprak daar van kruimels?

Librairie Simonson, Chaussée de Charleroi 227, 1060 Bruxelles, blijft de clientèle verwennen met haar somptueuze catalogi, impeccabel van opmaak en inhoud. Voor ogen hebben we die van 22 oktober 1988, toen de ‘Bibliothèque Egide Bouchez’ onder de hamer kwam. Het titelblad oriënteert ons onmiddellijk: ‘Editions originales de grands textes modernes. Livres anciens: la Fontaine (éd. des Fermiers Généraux), Pascal, Longus (éd. 1713). Autographes et manuscrits: Baudelaire, Flaubert, Gide, Nerval. Exemplaires enrichis de dédicaces et de lettres de Maupassant, Larbaud, Louijs. Editions ou épreuves corrigées de Louijs, Bloy, France... Reliures jansénistes, doublées, tiplées ou décorées de Huser, P.-L. Martin, Semet et Plumelle, Maylander, Bozerian, Cretté, Tchékéroul... Provenances: Bock, Daniel, Descamps-Scrive, Gaffé, Lambiotte, Meeûs, Simonson...,

Een waar geschenk deze catalogus, die verlucht werd met kleur en zwart-wit illustraties. Hetzelfde geluk brengt ons de catalogus van de “Vente publique du 14 janvier 1989” van o.a. een “Bibliothèque théatrale”. Aan het einde van deze catalogus is natuurlijk een “table des relieurs”, een overzicht van de “principaux illustrateurs” en principales provenances, armoiries, dédicateurs, etc.’ toegevoegd. Een luxe catalogus, een streling voor de bibliofielen, een vlag voor het Belgische veilingwezen.

In de catalogus van oktober 1988 serveerde men ons o.a. Baudelaires Les Fleurs du mal, Paris, Poulet-Malassis et de Broise, 1857, in-12 plein maroquin bleu nuit, encadrement de filets à froid sur les plats... (Huser)’, met een beschrijving van de ‘erreurs typographiques’ van meer dan eenderde bladzijde, rekening: 510.000 BF (estimatie 150/200.000 BF). Evenmin een voorgerecht was De la Fontaines Contes et nouvelles en vers. A Amsterdam, 1672, 2 vol. in-8 plein maroquin du Levant rouge... (Rel. de l'époque)’, geaccompagneerd van een meer dan halve bladzijde lange beschrijving, waaruit enkele excerpten: ‘Edition dite des Fermiers Généraux, imprimée sur beau papier vergé d'Auvergne, tirée à 1000 ex. non mis en vente (cf. Boissais) et réservée auxdits Fermiers. Le plus célèbre illustré du XVIII^e s., le chef-d'oeuvre d'Eisen, contenant... 80 figures par Eisen...’. ‘Exemplaire de choix... La pl. du Diabie de Papafiguière (II-149) est couverte (la cuisse de la femme cache le sexe du Diable)...’ ‘Superbe ouvrage aux gravures d'une extraordinaire pureté’. Très bel exemplaire en reliure du temps, bien grand de marges (plus grand que l'ex. de présent à l'oiseau vendu par le libraire Sourget, Deux cents livres précieux, num. 137), le nôtre mesmant 182 × 120 mm. Prestigieuse provenance portant les ex-libris sur fond rouge des bibhothèques Pierre Duché et André Langlois’. Een exemplaar met alles erop en eraan dus. Mocht men meenemen en onder zijn hoofdkussen stoppen voor 350.000 BF (schatting 250/300.000 BF).

Uit de catalogus van januari 1989 lichten we De Nervals manuscript van ‘Han d'Islande. Mélodrame en 3 actes, et en neuf tableaux -1829’. ‘Grand in-4 (30,5×20 cm.) bradel cartonnage papier marbré, basane noire titrée en long sur le dos. (Rel. moderne)’, voorzien van een beschrijving van meer dan een bladzijde en een afbeelding van de titel en een bladzijde. ‘Précieux et seul manuscrit connu, entièrement autographe et non signé, provenant de la collection Aristide Marie (vente Drouot, et non signé, provenant de la collection Aristide Marie (vente Drouot, 16 juin 1938, num. 156 avec reprod. de la p. de titre). Collation: 33 ff. de papier vergé à pontuseaux horizontaux filigranés d'un 6...’. Prix d'amis: 690.000 BF (sch. 400/500.000 BF).

Beweren dat een catalogus het visitekaartje van het veilinghuis of meester is, doet niet ten volle opgeld, want de inhoud heeft de inrichter van de auctie niet altijd volledig in de hand. Zo komt de lading van de Simonson-veiling van mei 1989 met op het strafregister van de heer De Greef of boekhandel Simonson, maar op dat van de ondeugende inbrenger. Dat het om één en dezelfde persoon kan gaan of dat de ene affiniteit heeft met de andere mag men natuurlijk niet uitsluiten. Ik schaam me niet te zeggen dat ik de ‘Après-midi libertine’ van 27 mei 1989 niet heb meegemaakt en de catalogus van de ‘Bibliothèque érotique et galante’ voor het nieuwsgierige oog van vrouw en kinderen verborgen heb gehouden. Ik wil mijn bibliofiele hobby namelijk in alle sereniteit verder beoefenen en niet geplaagd worden door nauwelijks verholen misprijzende blikken van mijn huisgenoten. De sex-ridders zullen wel begrip hebben voor mijn houding, zoals ik ook de hunne begrijp. Onder mannen. Hoe komt het toch dat zo weinig vrouwen de oude boekenweg inslaan?

De catalogi van Moorthamers en van Simonson voldoen ruimschoots aan de eisen van de bibliografie, hoewel de Moorthamers-beschrijving niet altijd uitsluitsel geeft over de volledigheid van de illustraties. Voor de gezamenlijke veilingen van de librairie Schwilden, Galerie Bortier 5, en van de librairie Vande Plas, Rue des Eperonniers 10, beide 1000 Brussel, die plaatsvinden in het ‘Hôtel des ventes du Sablon’ wordt telkens een verzorgde, voldragen en geïllustreerde catalogus gepubliceerd, met accurate en betrouwbare beschrijvingen. De Galerij der Kempen, Kongoplein 12, Turnhout, stelt voor haar zowat tweemaandelijkse boekveilingen een summiere catalogus ter beschikking. De beschrijvingen zijn lapidair: formaat en boekband bijvoorbeeld blijven dikwijls onvermeld. Ook de boekencatalogi van Zaal Van Herck, Leopoldstraat 57, 2000 Antwerpen, zijn bondig maar qua drukwerk - formaat, papier, omslag - aantrekkelijker. Van Herck veilt in de eerste plaats antiquiteiten en één keer per jaar - gewoonlijk in december - boeken. De catalogi worden de klanten gratis aangeboden. Een Belgische traditie.

Marc Cappaert