De Boekenwereld. Jaargang 5

[p. 207]

Veilingen

Veiling oude tekeningen en prenten bij Mak in Dordrecht

Op 21 maart 1989 organiseerde het bekende veilinghuis A. Mak te Dordrecht ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan een opvallende veiling van oude tekeningen en prenten. Het merendeel der tekeningen was afkomstig uit een collectie die zo'n zestig jaar geleden werd samengesteld.

Hoewel de collectie als geheel er op het eerste oog aantrekkelijk uitzag, bleek bij nadere beschouwing dat een groot gedeelte van de aangeboden bladen toch niet bijzonder interessant was. Een aantal tekeningen was terug te vinden in de voorraadcatalogus 1929 van het bekende antiquariaat R.W.P. de Vries te Amsterdam. Ze bleken aldaar echter tot de onverkochte bladen te behoren want ze werden door De Vries in 1930 en 1931 in veiling gebracht.

Inmiddels had echter de beurskrach van '29 toegeslagen en de opbrengsten waren mager. Tot die overgeschoten voorraad van De Vries behoorden o.a. een Luca Cambiaso (destijds f 200,-, thans f 6.000,-), cupido's door De la Rue (destijds f 75,-, nu f 950,-) en een poort bij een binnenplaats door Grasset (toen f 60,-, nu f 600,-). Verdere bladen met dezelfde achtergrond waren van Bellotto, Berchem en J.B. Ie Prince.

Tot de aantrekkelijke tekeningen behoorde een Barocchio voor f 6.500,-, een Bloemaert voor f 9.500, en een Géricault voor f 17.000,-. Bijzonder fraai was een blad van Jacopo Palma, voorstellend de H. Sebastiaan. Aan de achterzijde was de tekening herhaald, doch nu zonder de pijlen van Sebastiaan. Helaas was hier, zoals bij zoveel bladen, de beschrijving van zestig jaar geleden gehandhaafd, zodat het beroemde collectiemerk van Johan Goll van Franckenstein (veiling 1833) werd omschreven als ‘niet geïdentificeerd’. In een aantal gevallen voldeden de beschrijvingen bepaald niet aan de normen die we daar tegenwoordig voor hanteren. Op zichzelf doet de vermelding van een watermerk vermoeden dat er grondig naar de tekening is gekeken. Als we dan zien dat bij herhaling de Mijl van James Whatman wordt omschreven als Turkey Hill dan doet dat enigszins goedwillend provinciaals aan.

Veel bezoekers hadden gehoopt dat de veiling onopgemerkt zou blijven. Ze kwamen echter bedrogen uit. Je zou kunnen zeggen: iedereen was er.

Voor de magere collectie prenten kwam zelfs een prenthandelaar uit Frankfurt over. Naast veel onbelangrijke prenten waren er twee gravures van Hendrick Goudt. Als ze mooi van druk zijn brengen die bladen gewoonlijk duizenden guldens op. In dit geval gingen ze met z'n tweeën voor slechts f 350,-. Ondanks het feit dat ze afgebeeld waren in de catalogus bleken het volledig versleten drukken te zijn. Twee bladen van Stefano della Bella waren echter van superbe kwaliteit en bleken afkomstig te zijn uit de beroemde 17de-eeuwse collectie van Prosper Henry Lankrink.

Er was waarlijk voor iedereen iets te vinden. Sommige prijzen stegen tot onverklaarbare hoogten. Een fraaie tekening van Jan Hulswit, getaxeerd op f 1.000-1.500,- liep op tot f 6.500,-. Hij werd verworven door het Amsterdamse Gemeentearchief omdat de Amstelveenseweg was afgebeeld. Een aquarel van J.A. Knip, gewoonlijk goed voor f 7 à 8.000,- liep op tot f 18.000,-.

Veel van de verkochte bladen bleven in de Nederlandse kunsthandel. Van de duurdere tekeningen ging het merendeel naar de Amerikaanse kunsthandel, terwijl toch ook Nederlandse musea als het Rotterdamse museum Boymans-van Beuningen en de Haarlemse Teyler Stichting mooie aankopen deden.

Th. Laurentius

Bubb Kuyper 26 en 27 april 1989

Waarom moet ik de laatste tijd bij Bubb toch altijd aan Midas denken? Dat heeft volstrekt niets met zijn oren te maken, maar wel met die andere kwaliteit van genoemde Frygische vorst... Neem nu de rubriek ‘Napoleon and his time’, normaal gesproken een fase in de veiling waarin men even straffeloos de ogen kan sluiten, maar nu wierpen Belgische en Duitse handel en een enkele argeloze vaderlander zich op de vaak rafelige pakjes alsof het goud betrof. Een paar voorbeelden: een pakje met daarin Souvenirs d'histoire contemporaine van P. de Bourgoing bracht f 950,-(100) op, een ander lot met o.a. Journal de marche du grenadier Pils (1804-1814)-scherp getaxeerd op 70 à 90 - werd voor f 1.300,- verkocht en een aantal memoires, waaronder die van Gen. Bon. de Manbot kon zich verheugen in een eindbod van f 600,-(80-100).

De fraai geïllustreerde catalogus (over de bijzondere, vaak zelfs bizarre keuze van de afbeeldingen hoop ik later nog eens een paar opmerkingen te maken), bood vooral veel. Bijna 2000 nummers geperst in anderhalve veilingdag. Dat dit het nodige vergt van zowel kopers als veilinghouder laat zich raden. De woensdagmiddag gaf het vertrouwde beeld: een redelijk animo, dito prijzen. Het fraaie boekbindersmateriaal getaxeerd op f 60.000,- bleef, ondanks de vijf pagina's illustratie aan dit item gewijd, onverkocht. Een beter lot trof Het boek der psalmen, smaakvol gecalligrafeerd door Hendrik Bout in 1785 en 1786, dat voor f 10.500 (2000-3000) werd toegeslagen. Ook de afdeling psychoanalyse en psychologie trok de nodige belangstelling: 22 jaargangen van het tijdschrift Imago, 1912-1936, f 1.300,- (600-800), Iconographie photografique de la Salpêtrière in drie delen, 1876-1880 van Bourneville en Reynard en een soortgelijk

[p. 208]

werk van Charcot in zes delen f 4.100,- (600-800), Des malades mentales, etc., 1838, van E. Esquirol f 2.900,- (1200-1500), om maar enkele uitschieters te noemen. Ook de afdeling muziek was bij Bubb weer in goede handen, Midas zal ik maar zeggen.

Door de kennelijk nog steeds heersende ‘oranjegekte’ (voor de slechte verstaanders: de voetbal rolde weer eens) werd er op woensdagavond niet geveild. Wel, dat hebben we op donderdagavond geweten: zeer veel kooplustigen in de opeens relatief kleine ruimte, getracteerd op 725 nummers! Dat de veilinghouder voor deze tractatie drie uur en vijfentwintig minuten nodig had, mag een wonder heten. Vele rubrieken, waarin nu eens de makkers van de schaar, dan weer de giganten van de ramsj aan hun trekken kwamen, werden afgewerkt, voordat het oude boek aan de orde kwam. Ook hier weer pittige prijzen. Een mooi gebonden Chomel in 7 delen f 2.200,- (1200), Nebulo Nebulonum van J. Flinter, samengebonden met de Nederlandse vertaling, 1634, een schitterend boekje! voor het alleszins acceptabele bedrag van f 1.800,- (1000-1500) en Het schilder-boeck, 2de druk, van K. van Mander f 2.600,- (2000). Echt verrassend waren: een convoluut van 22 ‘huwelijkszangen’ 1707-1730, waarop een Nederlandse handelaar voor f 1.000,- (300-400) beslag wist te leggen, Proeven van politique rekenkunde enz. 1748 van W. Kersseboom, een oude proeve van statistiek en verzekeringswiskunde, f 1.500,-!! (200-300), Zinne-beelden oft Adams appel enz., J.v.d. Veen, de gezochte kwarto-uitgave (met de kwalificatie ‘good copy’, ben ik het volstrekt oneens) f 1.450,- (700-900). In de categorie ‘dingen-die-ik-niet-begrijp’ hoort naar mijn smaak een Vorstelijk warande der dieren, 1682, van Vondel, die de geschatte f 1.100,- opbracht, een prijs waarvoor men met een beetje geluk de hele (tiendelige) set Vondel koopt.

O ja, er werd nog gelachen ook. Een beetje humor kan tijdens een vermoeiende zitting geen kwaad. En dan bedoel ik niet de wat schreeuwerige, ‘moppigheid’ uit een bepaalde hoek, maar een man die op de gang tegen zichzelf blijkt te bieden, de veilinghouder die bij een zeer gehavend boek zich opeens een goede boekbindster herinnert of het zeer abstracte Sans sonnette (overigens, opbrengst: f 1.000,-) van P. Alechinsky, dat als plattegrond van Amsterdam wordt opgehouden; dat zijn zaken die een lange ‘zit’ wat draaglijker maken.

J.A. Borst

Beijers 17 en 18 apri1 1989

De voorjaarsveiling van dit gerenommeerde antiquariaat werd voorafgegaan door een bezichtigingsgelegenheid van twee ochtenden en twee middagen, tezamen derhalve welgeteld twee kijkdagen. De andere boekveilingen in Nederland zijn in dit opzicht klantvriendelijker; zo kon men voor de laatste veiling bij Van Gendt op zes dagen voor de auctie de te verkopen kavels bezichtigen. En wat te denken van een Duitse boekveiling als die van Reiss & Auvermann, waar men voor de laatste veiling ruim twee weken beschikbaar stelde aan belangstellenden om zich door autopsie een oordeel te vormen van de kwaliteit van het aangebodene. Wie bij Beijers meende, een half uur voor de aanvang van de veiling nog het een of ander werk te kunnen inzien, kwam bedrogen uit. Hem bleef ook de existentie van een aantal ‘bissen’ en ‘terren’ onthouden, die niet als zodanig in de catalogus stonden (bijv. bij de nrs. 30, 84, 106, 220, 327, 335 en 372) en derhalve een merkwaardig verrassingselement in de veiling betekenden.

Op de eerste zitting ging het o.a. om ‘Rara en Rariora van de 16de tot de 19de eeuw’. Het eerste nummer, het album amicorum van de theoloog Adriaan Reersheim die in zijn studententijd te Jena en te Halle in de eerste helft van de achttiende eeuw zo'n tiental professoren, waaronder enkele met klinkende namen als Francke, Breithaupt en Christian Wolff, had kunnen bewegen een gedachte en/of een groet in dit album te schrijven, trok terecht grote belangstelling. Het ging voor ruim f 1.900,- (ruim boven taxatie) naar een Duitse antiquaar.

Een curieus almanakje ‘van Milanen voor 1798’ met de spelregels voor het ‘Smouse-jassen’ ging voor f 500,- naar een commissie (180-200). Het Coornhert-jaar 1990 wierp bij nr. 39 zijn schaduwen vooruit. Een latere druk van de vertaling van Cicero's Plichten (ca. 1625) bracht 360 gulden op. Er zaten weliswaar enkele andere vertaalde klassieke teksten bij, maar met opgeld kwam dit sedecimobandje de commissiegever toch op ruim f 400,- te staan. De koper van een Amsterdamse druk uit 1644 van een Statenbijbel-foliant in een fraaie contemporaine band met messing beslag en klampen deed met f 1.000,- (inzet en toeslag) een goede koop. Een in vier rood marokijnen banden gebonden exemplaar van de Elsevier-bijbel met de niet geheel complete serie prenten van Pieter de Hondt was, althans uiterlijk, een ‘beauty’. De set ging voor f 3.800,- (taxatie 3.500-4.000) aan een commissiegever. Fraai was eveneens het exemplaar van de Grote Bijbel van Mortier (nr. 54), die bij een inzet van f 1.600,- werd afgehamerd voor f 1.800,-, welke twee bedragen exact overeenkwamen met de taxatie. In de rubrieken ‘Bijbels’ en ‘Bijbelillustraties’ viel het ontbreken van bibliografische verwijzingen op. Slechts bij twee van de veertien hier aangeboden werken werd naar een bibliografisch standaardwerk verwezen: eenmaal naar Darlow Moule en eenmaal naar Van Eeghen-Van der Kellen. Het levenswerk van Poortman heeft beter verdiend. Of er een samenhang bestaat met de enige tijd geleden verschenen dissertatie van Visser over Schabaelie is onduidelijk, maar het is een feit dat de contemporaine uitgaven van deze predikant-boekhandelaar aardig in de lift zitten. Nu werd weer een derde druk van zijn Historische beschrijving van het leven Onses Heeren Jesu Christi voor f 475,- verkocht (250-300). Een matig exemplaar van een Jan Luiken-foliobijbel, uit 1708 bracht inclusief een extra prent f 1.800,- op.

Bijzonder interessant was de Traité complet de mécanique appliquée aux arts in acht banden van J.A. Borgnis, welk werk door toevoeging van twee supplementen nog ‘completer’ was geworden. Dit zeldzame, rijk geïllustreerde werk geeft een fraai overzicht van de stand van de industriële ontwikkelingen in het eerste kwart van de vorige eeuw. Het ging

[p. 209]

voor f 3.000,- naar een commissie. Ook nu weer was het Grote Tafereel der Dwaasheid in de aanbieding, zelfs in tweevoud. Het eerste exemplaar was in een goed geconserveerde contemporaine leren band gebonden en bevatte 77 prenten. Het bleef met f 4.300,- precies tussen de beide als taxatie opgegeven bedragen. Het tweede exemplaar bevatte in een allesbehalve fraaie band 70 prenten die niet allemaal in onberispelijke staat verkeerden. Dit boek over de ‘windnegotie’ bracht toch altijd nog f 3.000,- op.

Emblemata liggen ook nog steeds goed in de markt. Van de tien nummers in deze rubriek ging slechts een Luiken-bandje (De onwaardige wereld, 1710, een tekstblad in fotokopie) terug, omdat er niemand iets aan de inzet (f 200,-) wilde doen (250-280). Een der interessantste nummers was hier de zeldzame tweede druk van de Nederlandse vertaling van Junius' Emblemata, Antwerpen 1575. Het werkje werd voor f 1.300,- door een koper in de zaal verworven (600-800). Ook in de rubriek ‘Aardrijkskunde - Reizen’ werden in verreweg de meeste gevallen de ter tafel gebrachte boeken voor de taxatieprijs of meer verkocht. De tweede druk van het fraai geïllustreerde werk van W. Bosman over de kust van Guinee (Amsterdam 1709), een kwartoband in contemporain perkament, werd na een inzet van f 1.300,- uiteindelijk door een bieder in de zaal voor f 2.400,- verworven (800-900). Populaire reisdoelen zijn momenteel blijkbaar Rusland, China en Indonesië: een album met 81 gekleurde litho's van Russische steden (Parijs 1840) bracht f 1.500,- (600-700) op, ‘China in a series of views’ met 124 platen naar Allom uit 1843 ging voor f 1.200,- (700-800) en een matig exemplaar van Buddinghs Neêrlands-Oost-Indië met 27 chromolitho's werd voor 850 gulden (300-350) verkocht.

In de sectie ‘geneeskundige werken’ werd de tweede poging om een vroege Plantijn-druk (1558), Die secreten van Alexius Pedemontanus, een niet geheel compleet octaafbandje dat eerder de limiet niet haalde voor f 1.650,- verkocht: een mooie prijs. Nog tevredener zal de inzender van Alle de wercken van Johan van Beverwijck zijn geweest. De matige kwartoband uit 1656 ging voor maar liefst f 1.600,- naar een antiquariaat. De befaamde botanicus Linnaeus verbleef in de jaren 1736-38 als gast van George Clifford op diens landgoed ‘Hartekamp’ te Heemstede. De tuin daarvan beschreef de Zweedse natuurvorser in zijn wereldvermaarde Hortus Cliffortianus, waarvan op deze veiling een goed exemplaar werd aangeboden. Het werd voor f 6.500,- door een koper in de zaal verworven (4.500-5.000). De inzet van f 15.000 voor een fraai exemplaar van het werk van Ryff over architectuur en aanverwante kunsten (Neurenberg 1547), in een contemporaine varkensleren band, geïllustreerd met meer dan 300 houtsneden, werd niet meer overtroffen (8.000-10.000). Veler belangstelling ging uit naar een stapel van 31 letterbakken met zo'n 5500 houten biljetletters en -cijfers, die ooit gebruikt werden voor de belettering van affiches, voor het merendeel gesneden in kapitaal. Bij een inzet van f 8.000,- werd deze curieuze collectie voor f 9.000,- aan een gelukkige bieder in de zaal toegeslagen (10.000-12.000).

G.J. Jaspers

Tekeningen en prenten in veilingen bij Sotheby's in Amsterdam, Van Stockum in Den Haag en Burgersdijk & Niermans in Leiden

De sectie grafiek en boeken is enkele malen per jaar een belangrijk onderdeel van de Algemene Veiling bij Sotheby's. Zo werd het omslag van de catalogus voor 10 mei kleurrijk gesierd met het cartouche van één van de 198 kaarten in een met 48 bladen verrijkt exemplaar van de Atlas Minor van Nicolaas Visscher. Het bewuste exemplaar was gestoken in een nieuwe band en daarmee uitgeschakeld als bibliofiel desideratum. De taxatie van f40.000,-/60.000,- werd met f82.000,- ruimschoots gehaald. Een tweede uitschieter uit de boekenrubriek was Het Ambomsche Kruid-Boek van Rumphius en Burmannus dat met f 16.500,- bij een taxatie van f 1.000,-/f 1.500,- de inzender wel een rozige dag zal hebben bezorgd. Bij de 264 kavels prenten gingen de hoogste opbrengsten naar Toorop: Nettenboetsters, drogenaald, f 2.400,- (taxatie f 1.800,-/2.200,-) en Strandvonders, houtsnede, uit de postume oplage van 25 exemplaren, f 6.400,- (taxatie f 2.000,-/3.000,-). Een zeer zeldzaam blad met een heraldisch kaartspel door Ph. Kieni uit ongeveer 1780, Lehrende Carten die Wappenkunst spielend zu lassen, ging voor f 1.000,- naar de Amsterdamse handel (taxatie f 200,-/300,-). Het grote vogelvluchtgezicht op het paleis Het Loo door D. Stoopendaal deed f 1.600,- (taxatie f 300,-/400,-), een bewijs dat ook allure in de topografische prentkunst op waarde wordt geschat. De meer ‘gewone’ prenten verkochten degelijk. Veertien leuke gravures van Nederlandse kostuums uit ca. 1700, uitgegeven door Allard, werden verkocht voor f 800,- (taxatie f 500,-/700,-). Een landschap door H. Bol, Dorpsgezicht met paard en wagen (H.8), bleef steken op f 520,- (taxatie f 600,-/800,-). De zeven topografische afbeeldingen van Reinier Nooms waren van wisselende kwaliteit met opbrengsten rond f 400,- tot f 600,- (taxatie f 300,-/500,-). Stevig leek mij de prijs die werd neergeteld voor een negentiende-eeuws gebonden exemplaar van het Teekenboek der Proportien van 't Menschelyke lighaam door Jacob de Wit, 1747: f 1.300,- (taxatie f 300,-/500,-). De etsen van Willem Witsen tenslotte verkochten volgens verwachting: Amsterdam, Binnenkant II, gesigneerd en ingelijst, f 725,- (taxatie f 500,-/700,-); Venetië, Canal Grande I, niet gesigneerd, f 300,- (taxatie f 400/600,-); Amsterdam, Damrak III, gesigneerd, f620,- (taxatie f 400,-/600,-); Amsterdam, Kromboomssloot, gesigneerd & proefdruk, f 650,- (taxatie f 500,-/700,-); Amsterdam, Leidsegracht, gesigneerd & proefdruk, f 650,- (taxatie f 500,-/700,-).

De prentveiling bij Van Stockum op 26 mei kenmerkte zich met 600 kavels door een gevarieerd aanbod, waarin rijp en groen beide zeer nadrukkelijk aanwezig waren. Het moet menig geïnteresseerde vele uren gekost hebben om alle mappen door te nemen. Dat die moeite lonend was, bleek uit de vele tevreden gezichten die na de veiling zowel vóór als achter de veilingtafel te zien waren. Eén van de meest opvallende opbrengsten was de f 2.800,- die het Museum Boymans met graagte neertelde voor een fraaie prent van James Tissot, wiens handtekening in de catalogus niet helemaal correct gelezen was (taxatie f 150,-). Dezelfde instelling kon ook een zeldzame serie van 12 afbeeldingen van Italiaanse

[p. 210]

kostuums door P. Lastman voor f 1.200,- aankopen (taxatie f 250,-). Een aanwinst van het Amsterdamse Scheepvaartmuseum werd de charmant-naïeve tekening van de Oostindische retourvloot uit 1720, waarop vooral goed te zien is hoe het konvooi in carré-vorm voer. Bij een taxatie van f 300,- moest de veilingmeester dit blad op f 1.300,- inzetten en uiteindelijk voor f 1.400,- afslaan. Het museum Het Loo kocht voor f 925,- Romeyn de Hooghe's ruim één meter brede panoramagezicht op het paleis in de 2de staat uit 1776 (taxatie f 250,-).

Omdat de veiling was samengesteld uit enkele collecties die lang geleden met bescheiden middelen bijeengebracht werden, telde men weinig echte hoogtepunten. Het aantrekkelijke van het aanbod zat vooral verscholen in de rijkdom van de vele ruimhartig samengestelde kavels. Het is daarom niet makkelijk een goede indruk te geven van dit soort opbrengsten. Zo was de f 900,- die nr. 1393 met 55 prenten deed (taxatie f 250,-) te danken aan de vele zeldzame etsjes van de Haagsche Etsclub met onder meer Weissenbruch en Van der Maaten. Een collectie van twintig landschapsprenten van H. Fock bracht eveneens f 900,- op (taxatie f 350,-). Een koop van 47 laat zestiende-eeuwse en vroeg zeventiende-eeuwse landschappen klom tot f 2.500,- (taxatie f 600,-). Een tiental fraaie afdrukken van landschappen door Visscher naar Van Wieringen werd verkocht voor f 1.400,- (taxatie f 250,-).

Bij de prentreeksen en de afzonderlijk verkochte bladen waren enkele in het oog vallende opbrengsten: H. Liefrinck naar P. Bruegel, De arme keuken, f 650,-, (taxatie f 250,-). D. Chodowiecki, Les adieux de Calas à sa femme, 2de staat, f 375,- (taxatie f 150,-); J. Hartogensis, Etsproeven, 1850-1856 (12 platen, gestoken in een fraaie rood fluwelen portefeuille met het wapen van het Koninklijk Huis, ongetwijfeld het exemplaar dat ooit aan Koning Willem III aangeboden is), f 750,- (taxatie f 750,-); W. Hogarth, A harlots progress, 6 platen in een goede contemporaine druk, f 650,- (taxatie f 250,-); K. Kollwitz, Ploegers, litho, alleen op de steen gesigneerd en ingelijst, f 925,- (taxatie f 1.000,-); R. Nooms, diverse etsen van zeilschepen, goede exemplaren, tussen f200,- en f325,-(taxaties f 200,-); H. Schegman naar E. van Drielst, Gezichten in Drenthe (acht van de negen prenten), f 825,- (taxatie f 750,-); C. Troost, diverse gravures naar zijn inventies, tussen f 90,- en f 170,- (taxatie f 150,- per stuk); J. van de Velde, Winter, uit een serie van de vier jaargetijden, f 550,- (taxatie f 150,-) en J. de Wit naar J. Cats, Twaalf maanden, f 900,- (taxatie f 500,-).

De middagzitting met de topografie en varia vertoonden een beeld dat aansloot bij dat van de ochtend: negentien bidprentjes uit voornamelijk de achttiende eeuw, f 550,- (taxatie f 250,-); 4 handgekleurde aquatint platen van de Northampton Grand National Steeple Chase, 1840, f 1.100,- (taxatie f 500,-, maar echte Haagse handel); drie grote handgekleurde gelithografeerde gezichten op Bamberg door J.B. Lachmuller naar E. Neureuther, f 1.300,- (taxatie f 400,-); het antiquarisch sterk opkomende Italië met twee gouaches van Vesuvius-uitbarstingen in 1805, werken voor de negentiende-eeuwse toeristenmarkt die men enkele jaren geleden nauwelijks het bekijken waard achtte: f 925,- (taxatie f 400,-), en Lago Maggiore en Lago di Como, twee grote handgekleurde aquatinten met randgezichten, voor f2200,- aan de buitenlandse handel (taxatie f 500,-); de Hoogheemraadschapskaarten van Delfland en Rijnland, respectievelijk uit 1712 en 1746, tezamen voor f 4000,- (taxatie f 2.500,-); een grote kaart van Schieland, door J. Vingboons, f 1.200,- (taxatie f 2.000,-); een uitzonderlijk grote kaart van Zeeland uit 1748, 136 × 157 cm, f 2.000,- (taxatie f 750,-) en de ‘kleine’ plattegrond van Leiden met de randgezichten door C. Hagen, f 1.500,- (taxatie f 2.000,-). Decoratief tenslotte was een reeks contemporain mooi ingekleurde topografische gezichten uit ongeveer 1775, bijna alle uit de uitgeverij van H. Scheurleer, en met een levendigheid die de gewone gegraveerde Nederlandse topografie uit de achttiende eeuw vaak mist. Om als opticaprenten te dienen waren ooit de onderschriften afgesneden en geplakt op de achterzijde van de prenten. Het leverde op: Delft, Begrafenis van Willem V, f 300, (taxatie f 200,-); Haarlem, De stad vanaf het Spaarne, f 550,- (taxatie f 200,-); Leiden, Utrechtse Veer, f 400,-(taxatie f 200,-) Leidschendam, gezien uit Leidse richting, en Leidschendam, vanuit den Haag te zien, elk f 675,- (taxatie per stuk f 200,-); Voorburg, f 675,- (taxatie f 250,-); Den Haag, Delftse Trekvaart, f 250,- (taxatie f 200,-); Den Haag, Plein, f 200,- (taxatie f 200,-); Den Haag, Voorhout, f 250,- (taxatie f 200,-), etc. Aangekocht door het Leidse Gemeentearchief tenslotte werd een manuscriptkaart van drie stukken warmoesland in Leiderdorp, in 1625 opgemaakt door de Leidse landmeter Jan Pietersz. Dou: f 725,- (taxatie f 250,-).

Bij Burgersdijk & Niermans werden op 31 mei als onderdeel van de boekveiling ruim vijftig kavels grafiek geveild. Het meest in het oog springend waren hier zestien nummers met prenten van Samuel Jessurun de Mesquita, aan wie vijf jaar geleden een overzichtstentoonstelling werd gewijd die te zien was in het Museum Boymans-van Beuningen te Rotterdam en in het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Vrijwel alle kavels, meest bestaande uit drie tot zes prenten, werden toegeslagen aan een Amsterdamse handelaar of aan een particuliere verzamelaar. De prijzen lagen tussen f 225,- en f 500,- (taxaties ca. f 150,- tot f 300,- per kavel). Er waren drie flinke uitschieters. Zo werd voor het Zelfportret uit 1917, dat overigens spiegelbeeldig opgeplakt was, f 1.900,- betaald (taxatie f 200,-/f 250,-). De nummers 1410 (zes prenten, waarbij een proefdruk van 2 sensitivistische figuren, mei 1930) en 1412 (zeven verschillende staten van de houtsnede Strelitzia Reginae, juli-augustus 1934) brachten respectievelijk f 2.000,- en f 4.000,- op (taxaties f 175,-/f 200,- en f 400,-/f 500,-). De overige grafiek bracht met uitzondering van een goed exemplaar van het affiche LEER de JEUGD samenwerken met de post; geef het boek van PTT door Piet Zwart dat voor f 750,- (taxatie f 250,/f 300,-) van eigenaar wisselde, geen schokkende bedragen op.

R.J.A. te Rijdt