|
| |
Veilingen
Veilingen Beijers, 24 en 25 februari en Bubb Kuyper, 24-26 maart.
Beijers te Utrecht opende de rij van boekenveilingen dit jaar: op 24 februari de ornithologische verzameling van Mr. François Haverschmidt, gevolgd door ‘Old and rare books’ op 25 februari. Voor beide onderdelen was een keurig verzorgde catalogus gemaakt, die van de Vogelverzameling zelfs verlucht met 9 pagina's kleurenreproducties! Eerst iets hierover.
Aangeboden werden 60 tijdschriften, circa 400 monografieën en daarbij 80 nummers Natuurlijke Historie en Botanie, voornamelijk van andere inzenders. Zoals te verwachten was in verband met de ‘gekortwiekte’ budgetten van instituten werd slechts een deel van de tijdschriften verkocht. Daarna werd in vlot tempo - vaak onder levendig tegen elkaar opbieden van binnen- en buitenlandse handelaren - de ene rubriek na de andere afgehamerd. Goed prijshoudend waren de rubrieken Naslagwerken, Ecologie en Oölogie. Van de rubriek Monografieën noem ik de volgende ‘hoogvliegers’: Die Neue Brehm Bucherei in 149 delen f 1.600,- (f 425,- geschat), Blaauw, A monograph of the cranes f 3.800,- (f 2.350,-), Greenewalt, Hummingbirds f 475,- (f 275,-), Reichenow, Vogelbilder... Papageien f 1.700,- (f 1.100,-), Schlegel en Westermann, Toerako's, met 16 van de 17 platen, voor f 3.400,- (f 2.250,-), Clancey, Birds of Natal f 900,- (f 375,-), Von Rosenthal, Raubvögel Deutschlands f 1.100,- (f 450,-), Naumann,, Raubvögel Vol. I. f 1.200,- (f 225,-), Sertum Botanicum, de eerste 42 afleveringen f 4.600,- (f 2.000,-). Een aardig bedrag werd neergeteld voor Wolters Schoolplaten Dieren in hun omgeving, getekend door M.A. Koekoek: f 600,- (f 325,-) voor 18 van de 24 platen. Een goed gekleurd exemplaar van Munting, Waare oeffening der planten, Amsterdam 1672, bracht tenslotte f 2.600,- (f 750,-) op.
Tijdens de tweede veilingdag werden 650 kavels aangeboden verspreid over verschillende rubrieken. Hier waren nauwelijks ‘snikken maar wel veel grimlachjes’. Het is verheugend, dat de belangstelling voor Embleemboeken, Recht - veel werd gekocht door de handel - en Klassieken blijkbaar weer aantrekt. Enkele uitschieters: Paradins Devisen, editie 1615, voor f 1.300,- (f 300,-), Selden, De iure naturali, 1640, voor f 850,- (f 425,-) en Pothier, Oeuvres 1829-'34 voor f 700,- (f 235,-). De Broederschap der notarissen verdient kennelijk weer meer door de oplevende huizenmarkt: fraaie prijzen voor Mast, Practique des notarischaps, 1642, f 1.500,- (f 550,-) en Thuys, Ars notariatus, 1590, voor f 2.200- (f 325,-). Opvallend was ook, dat de rubriek Genealogie bijna geheel aan commissies toegeslagen werd. Het mooiste boek, namelijk De Muncq, Dichtwerken, 1708- | |
| |
1712, bevatte de emblemen fraai gekleurd en met goud gehoogd, alles gestoken in een fraaie Middelburgse band. Opbrengst dubbel de geschatte waarde van f 3.250,-. Het duurste boek was Cent vues Suisses waaraan twee prenten ontbraken, maar dat voor f 7.500,- werd toegeslagen. Tenslotte een curieus voorval: kavel 673 vermeldt negen handgeschreven documenten aangaande Slot en Heerlijkheid Zeist, alle betrekking hebbend op transacties tussen 1677 en 1784. In 1677 verkochten de Staten van Utrecht de Heerlijkheid Zeist voor f 5.000,-. Op deze veiling kocht de Heerlijkheid Zeist negen documenten (terug) voor f 2.800,-. Zo is de cirkel weer rond na ruim drie eeuwen.
De veiling van Bubb Kuyper was voor ‘elck wat wils’ met ruim 1400 kavels, rubrieken zeer gevarieerd. Merendeels samengestelde pakjes boeken, terwijl ook collecties gerede aftrek vonden. Uiteraard zat ook de handel niet bij de pakken neer, terwijl veel aan commissiegevers werd toegeslagen (niet iedereen heeft kennelijk zin om avondzittingen bij te wonen?).
Slechts enkele aspecten kunnen weer genoemd worden: Kandinsky, 11 tableaux. Amsterdam, 1945, een van dertig exemplaren zonder de oorspronkelijke omslag, ging weg voor f 700,- (f 400,-/500,-). Tijdschrift Ring, afleveringen 1-6 haalde f 2.600,- (f 500,-/600,-), De volmaakte timmerman f 200,- (f 100,-/120,-) nog wel aangeprezen als een vrijmetselaarsboekje (quod non). Bij de Judaica kon men zich eerder verbazen over de taxatieprijzen dan de opbrengsten, bijvoorbeeld Joodse Muziek, vijfenzestig delen f 1.000,- (f 150,-/200,-), Joodse Volkskunde, zeventig delen f 475,- (f 100,-/150,-), en Ebraische Poesie van Herder, editie 1825 voor f 350,-(f 100,-/120,-). Serlio's Architectuurboek, compleet in vijf delen, editie 1553, verwisselde van eigenaar voor f 11.500,- (f 3.500,-/4.000,-).
Prenten en tekeningen werden goed verkocht. Van Van Hoytema gingen lithos hoog - althans vergeleken met de tanende belangstelling voor zijn boeken - Bosidylle voor f 270,- (f 150,-) en Dierstudies f 1.750- (f 800,-/1.000,-). Tien kavels prentbriefkaarten, circa 12.000 stuks totaal, brachten slechts 5 tot 20 cent door elkaar op. Teleurstellend was de opbrengst voor een zeer interessante groep van acht kavels foto's door Von Gloeden: gecombineerd toegeslagen aan een commissiegever voor f 1.600,- (f 2.450,-/3.950,-). Een beter lot bleken de zogenaamde scrapbooks van de familie Serlé beschoren: de een voor f 2.200,- (f 500,-/600,-), de ander voor f 2.600,-, (f 500,-/600,-). Tenslotte waren weer enkele atlassen en topografische werken om door een ‘ringetje’ te halen: Chatelain, Atlas, 1718-'20 voor f 10.000,- (f 5.000,-), Ottens Atlas minor, met 46 handgekleurde kaarten (in mineur) voor f 10.000,- en de aardige serie Kleefse Gezichten voor f 7.200,- (f 5.000,-/6.000,-). Tenslotte nog een gunstkoop: Diderots platen bij zijn beroemde Encyclopédie, 204 stuks voor maar f 1.550,- of gemiddeld acht gulden per stuk.
J.H. Landwehr
| |
Moorthamers: vuurwerk
Als gewoonlijk werden op de Belgische Moorthamers-veiling van 4 oktober 1986 weer heel wat boeken in zilver en goud omgezet. Een vaste waarde vertegenwoordigt Blaeus foliant Tooneel der Steden, deel Belgie, dat in impeccabele staat 500.000 BF liet noteren. De Bry's Florilegium Novum, Cive Oppenheimense, 1612, klein fo, linnen band, exlibris abdij van Postel, 86 ongekleurde platen kostte 145.000 BF. L'instruction du Roy en l'exercice de monter à cheval van Pluvinel, Paris, Nivelle, 1625, fo, perkamenten band uit de tijd, zweepte met zijn 57 prachtige platen op tot 225.000 BF. Voor Jean-Baptiste de Glens Du debvoir des filles, Liège, Jean de Glen, 1597, in-4o oblong, gerestaureerde kalfsleren band, met 20 platen van broderie- en kantwerkpatronen was er een schriftelijk bod van 140.000 BF. Met Jean de Glens Des habits, moeurs, cérémonies, Liège, Jean de Glen, 1601, 8o, kalfsleer met negentiende-eeuwse rug, waaraan zijn broer Jean-Baptiste meewerkte voor de tekst terwijl Jean de houtsneden - zoals ook voor het Du debvoir des filles - gutste, kon je koketteren voor 35.000 BF, instel- en tevens toeslagprijs. Brunet maakte melding van 200 houtsneden en de veilingcatalogus van 103.
Het gehemelte van de gastronomen werd geprikkeld door Pisanelli's Traicté de la nature des viandes et du boire, Arras, Marchant, 1596, 16o, modern perkament, 64.000 BF en hun appetijt en dorst werd geblust met Balinghems Après Dinées et Propos de Table contre l'Excez au Boire, et au Manger pour vivre longuement, sainement, et sainctement, S. Omer, Boscart, 1624, 8o, perkamenten band uit de tijd, 44.000 BF. Voor de fijnproevers werd nog voor 131.000 BF Platina's Von allen Speisen und Gerichten, Strassburg, Egenolphen, 1530, kl. 4o, moderne kalfsleren band, opgediend.
Andere interessante nummers waren onder andere de aflaatbrief van 1487 gedrukt op perkament die 70.000 BF ging, een veertiende-eeuws manuscript op papier over astrologie, voorspellingen, recepten dat 240.000 BF kristalliseerde, 96 gekleurde lithografieen met gezichten van de Nederlanden, gedrukt te Doornik bij Dewasme, circa 1822, met verklarende tekst op afzonderlijke bladen en gebonden in halfkalfsleer, die 250.000 BF binnen brachten. Ook De Cloets Châteux et Monumens des Pays-Bas Faisant suite au Voyage Pittoresque, Bruxelles, Lithographie de Jobard freères, s.d., in-4o oblong, 2 gemarmerde kalfsleren banden, 202 platen, waren van de partij met 130.000 BF. Een album met 22 mooie geaquarelleerde tekeningen van A. de Peellaert, van 1839-'61, met gezichten van ondermeer Brugge en Luik behaagde tot 330.000 BF. En Saumery's Les Délices du Pays de Liège, Liege, Kints, 1738-'44, kl. fo, 5 vergulde kalfsleren banden uit de tijd kregen een heerlijke 310.000 BF.
Voor de Moorthamersveiling van 17 januari 1987 beperken we ons eveneens zoveel mogelijk tot de hoofdvogels, hoewel de zijvogels de bibliofiele schutter dikwijls evenveel genot bezorgen. Een marokijnen band in-folio oblong met 53 met de hand getekende en gekleurde zeventiende-eeuwse kaarten en plans
| |
| |
van de slag van Fleurus haalde zijn slag thuis voor 370.000 BF. Andere boeken met kaarten en gezichten waren ook op het appèl. De mooie kalfsleren folianten van Sanderus' Verheerlykt Vlaanderen van 1735 vormden een buitenkans voor de koper, die maar 180.000 BF diende neer te tellen. Le Roys Castella et Praetoria nobilium Brabantiae, Antverpiae Henrici Thieullier, 1696, fo, vergulde kalfsleren band uit de tijd, met 143 platen, leek ook niet prijzig: 90.000 BF. Telkens 65.000 BF werd betaald voor de atlas De Vyerige Colom, Amsterdam, Colom, s.d., met 47 kaarten en drie platen met portretten en voor de onontkoombare Guicciardini, Description de Tous les Pays-Bas, Arnhem, Jean Jeansz., 1613, met 77 in plaats van 79 platen, en beide in-4o oblong en in contemporaine perkamenten band. De vijf roodmarokijnen eigentijdse bandjes van Les délices des Pays-Bas, Liège, Bassompierre, 1769, met 136 plaatjes, mocht de amateur voor 45.000 BF wegbergen. Vermakelijke prenten trof men aan in de Historica narratio... Alberti et Isabellae van Bochius, Antverpiae, apud Ioannem Moretum, 1602, fo, vergulde kalfsleren band uit de tijd, met 32 platen, dat 75.000 BF haalde en in Becanus' Serenissimi Principis Ferdinandi... Introitus in Flandriae Metropolim Gandavum, Antverpiae, Ex off. Ioannis Meursi, 1636, gr. fo, contemporaine perkamenten band met verguld wapen van Gent op de platten, dat 150.000 BF samenstropte. Een gekke prijs werd geoffreerd voor de Relation de l'inauguration Solemnelle de ...Charles VI...célébrée à Gand, Gand, Graet, 1719, fo, vergulde kalfsleren band met op de platten de wapens van Oostenrijk en Gent: 60.000 BF. Een tweede exemplaar, met
vijf van de zes platen, werd in dezelfde veiling 7.500 BF betaald.
Duur waren de Histoire de la Ville et Comté de Valentiennes van d'Outreman, Douay, Vve Wyon, 1639, fo, verguld kalfsleer, met portret en kaart, 31.000 BF; Ampzings Beschryvinge ende Lof der stad Haerlem, Rooman, 1628, contemporaine perkamenten band, met slechts 15 van de 19 illustraties, 65.000 BF en Gysius' Oorspronck ende Voortgang der Nederlandscher Beroerten, Delft, Cloering, 1626, kl. 4o, perkamenten band, 11.000 BF. Daarentegen goedkoop - indien compleet - was Leclercs Geschiedenissen der vereenigde Nederlanden, Amsterdam, Chatelain, 1730, drie mooie vergulde kalfsleren folianten uit de tijd, dat je voor 33.000 BF kon wegslepen. De Wrees De Seghelen der Graven van Vlaenderen, Brugghe, vanden Kerchove, fo, contemporaine perkamenten band, met 111 platen en een kaart, kon je voor maar 14.000 BF verwerven. Stevins Les Oeuvres Mathématiques, Leyde, Elsevier, 1634, fo, gerestaureerde kalfsleren band, zamelden 33.000 BF in. Van Les Chroniques et Annales de Flandres, Plantin, 1571, 8o, veilde men twee exemplaren in verguld kalfsleer voor respectievelijk 16.000 BF en 12.000 BF. Bruegels Le Combat des tirelires et des coffres-forts, burijngravure door Van der Heyden, werd op 145.000 BF ingesteld en kreeg 160.000 BF. De Temperantia- en Charitasgravures, beide aan Galle toegeschreven, namen met 55.000 en 60.000 BF genoegen.
De Moorthamers-veilingen hebben gewoonlijk een aantrekkelijk aanbod, maar door de nonchalante beschrijvingen in de catalogus worden de potentiële kopers af en toe geremd. Ze hebben immers het raden naar de volledigheid van te vele werken. Het aantal platen wordt in de catalogi dikwijls niet opgegeven en indien dat wel gebeurt - lukraak - wordt niet vermeld of het boek compleet is. Zowel verkoper als koper zouden er baat bij vinden wanneer alle werken grondig en rechtuit worden beschreven.
Het Brusselse veilinghuis Simonson toont hoe een volwassen catalogus eruit kan zien. Catalogi als voor de veiling van 24 mei 1986 - die jammer genoeg wegens de Belgische poststaking velen na datum hebben gekregen - en voor de veiling van 13 december 1986 zijn toonbeelden van volledigheid, accuratesse en erudite en mede door hun opmaak en illustraties een waardevolle en blijvende documentatie. De auctie van 13 december 1986 liet forse prijzen noteren. Ctesse de Noailles' Les Climats, Paris, Société du Livre Contemporain, 1924, 4o, versierde nachtblauwe marokijnband van ‘G. Cretté succ. de Marius Michel’, één van de 125 exemplaren op Keizerlijk Japans, met naast de 81 illustraties van F.-L. Schmied autografen van de gravin, proefdruk van een illustratie en maquette voor het lakwerk van de band, enzovoort maakte het mooie weer met 1.130.000 BF. Eén van de 125 op Japans van dezelfde editie maar zonder extra's in een versierde blauwe marokijnband van Marot-Rodde genoot mee van het goede weer: 500.000 BF. Colettes Chéri, Paris, Edit. de la Roseraie, 1929, 4o, versierde roze marokijnen band van A. & R. Maylander, met in plaats van de 48 drogenaald-etsen de originele geaquarelleerde composities van M. Vertès en twee supplementaire aquarellen, oplage van 155, tweede uniek exemplaar dat niet in het colofon vermeld is, kostte 570.000 BF. Dat seks duur betaald wordt bewezen de 52 lithografieën Romantisme secret, waarvan verscheidene met de hand gekleurd, gemonteerd in een halfmarokijnen album in-fo, dat 550.000 BF versierde en A. de Nerciats Le diable au corps, oeuvre posthume du très-recommandable docteur Cazzoné, [Bruxelles, Poulet-Malassis], 1803-'65, 3 vol. in-4o, versierde donkergroene halfmarokijnen banden,
gevergeerd groot papier, met 3 suites van de 12 gravures en een reeks ‘photographies’, alle naar F. Rope, liet zich bezweren voor 320.000 BF. Een uitzonderlijk exemplaar van de eerste druk van La Pléiade-Ballades, fabliaux, nouvelles et légendes, Paris, Curmer, 1842, kl. 8o, versierd langnervig blauw marokijn van ‘Mercier sr. de Cuzin’, met verschillende geëtste frontispices, etsen op Chine appliqué en houtgravures in tekst, werd gekocht voor 320.000 BF. Rabelais' Les Horribles et espouvantables faictz et prouesses du très renommé Pantagruel, Paris, Skira, [1943], gr. 4o, versierde tête de nègre marokijnen band van Robert Cochet, handgekleurde houtgravures van A. Derain, één van de 200 op vélin d'Arches, zal de verwerver voor 450.000 BF leren waarom de mijlen in Frankrijk het kortste zijn. Het Brusselse tijdschrift Psyché. Le miroir des belles choses, 10 afleveringen van 1925, 4o, in vergulde halfsegrijnen band behaalde een attractieve 140.000 BF, wegens het twin- | |
| |
tigtal illustraties van Magritte.
Hiermee zijn ook weer de topstukken uit de veiling gelicht. Een mooie band, een interessante inhoud, zeldzaamheid en een fameus illustrator met enkele originele ontwerpen en de prijzen slaan op hol. Voor wie niet al die elementen tegelijk wil, vallen er wel nog boeken binnen een redelijk budget. Maar wat is redelijk?
Marc Cappaert
| |
Prent- en tekeningenveilingen
De eerste boek- en prentveiling in 1987 bij de Amsterdamse firma Van Gendt vond met twee maanden vertraging op 5, 6 en 7 mei plaats. Het was de eerste onder het bewind van de nieuwe directeur A.S.A. Struik. Hij, en met hem vele anderen, zullen met verbazing kennis genomen hebben van het artikel dat de literaire recensent van De Telegraaf daags na de veiling meende te moeten publiceren over de firma Van Gendt, de directeurswisseling, de nieuwe directeur en over de kunst- en drukkunstzitting. De aanval van de heer I. Sitniakowsky (ooit vanwege zijn kwaliteiten nog geschrapt van de lijst van medewerkers aan het culturele radioprogramma van de Tros) leek eerder ingegeven door persoonlijke rancune dan door enig streven naar objectieve voorlichting. De uiting van een zeer persoonlijke en intuïtieve appreciatie waarvan de verwoording gewoonlijk niet boven de sfeer van gemeenplaatsen uitstijgt, vormt de gebruikelijke inhoud van zijn boekbesprekingen. Ook in het onderhavige artikel kwam de criticus mijns inziens nauwelijks tot een bruikbare analyse. Het verlies van de bijna onvervangbare W.J. Hommerson bleef ongenoemd. Sitniakowsky's kritiek op de nieuwe veilingmeester is even hevig als voorheen die op de nu zaligverklaarde vorige directeur (men zie hiervoor de veilingverslagen in jaargang 1 van dit tijdschrift). Indien de Telegraaf-scribent met zinvolle argumenten gekomen zou zijn, dan hadden daarbij zeker de hoge Amsterdamse taxaties besproken moeten worden, en daarmee samenhangend het scherpe inzetten tijdens de veiling. Deze weinig gelukkige lijn volgt Van Gendt overigens al enige jaren. Of een landelijk ochtendblad de aangewezen plaats voor een dergelijk forum zou zijn, kan men zich ook al bij het huidige artikel afvragen.
De charme van een veiling is het avontuur, de mogelijkheid dat er soms iets voor een koopje veroverd kan worden. Bij al te hoge taxaties wordt die kans al belangrijk minder en ontneemt men het publiek het initiatief. Als men dan ook van te voren nog eens weet dat de veilinghouder het bieden nauwelijks 10 à 20% en een enkele keer 30% onder zijn taxatie zal laten beginnen, dan is de kans op een meevaller vrijwel nihil. Deze techniek zal ooit bewust gekozen zijn, maar zij is in ieder geval minder publieksvriendelijk dan de inzet op 60% van de taxatie die bij het Haagse Van Stockum consequent gehanteerd wordt. Enerzijds leveren de hoge taxatie en inzet soms hoge prijzen op, anderzijds blijft er uiteraard veel meer onverkocht. Het grote publiek van actieve kopers dat zich niet bij voorbaat al heeft vastgebeten in één of meer speciale wensdromen blijft thuis, omdat zij weten dat hun tweede keus nooit goedkoop zal gaan. Zij zijn die zitting onbereikbaar voor de verleiding van de veiling, al was het maar als onderbieder die zich laat meeslepen. Veel antiquaren geven geen acte de présence in de wetenschap vooraf dat er ‘toch niet veel te verdienen zal zijn’. Normaal gesproken neemt de handel meer dan een ruime helft van de omzet voor zijn rekening.
Daarnaast gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de taxaties in Amsterdam vaak nogal stevig zijn, vooral waar het de minder courante boeken betreft. Het in de krant aangehaalde boekje van Wichman was getaxeerd op f 150,-/180,-, dat is met opgeld iets meer dan f 180,-/216,-. Zelf heb ik het exemplaar niet gezien, maar omdat de catalogus vermeldt dat de rug beschadigd was, neem ik graag aan dat het voor enkelen de toetssteen der kritiek moeilijk kon doorstaan. Wetend dat het duurdere antiquariaat circa f 250,- voor het werkje vraagt en zelf min of meer de helft van de verkoopsprijs als inkoop betaalt, dan kan men al bijna bij voorbaat aanvoelen dat de taxatie te hoog was. Voor de compleetheid van het geval: na de veiling is Het witte gevaar alsnog voor f 100,- (plus opgeld) verkocht.
En de verkoper? Hij, en toch zeker zij, als weduwe van de verzamelaar, wil in de eerste plaats zijn boeken verkopen voor een faire prijs. Naast de reële mogelijkheid van een tegenvaller bestaat een even grote kans op een meevaller. Hij heeft (specialisaties uitgezonderd) de meest neutrale en zekere weg gekozen. Bovendien blijken sommige handelaars het geld in de veilingzaal losser in de zak te hebben dan bij een particuliere inkoop.
Bijna als een bewijs dat er ook een feitelijk onjuiste voorstelling van zaken werd gegeven door Sitniakowsky, verscheen al in de loop van mei de volgende veilingcatalogus, voor juni, met 1076 nrs., wat dun maar op schema en van een redelijk hoog gehalte. Omdat daarin ook de opbrengsten van de grafiekzittingen van 5 mei afgedrukt zijn, wil ik hier volstaan met het noemen van enige uitschieters uit de vaak degelijke opbrengsten. Van de 36 schilderijen uit de ateliernalatenschap van Herman van der Haar (1867-1938) werd het documentair interessante kerkinterieur met biddende vrouwen te Schermerhorn voor f 2000,- verkocht aan het Scheepvaartmuseum (afgebeeld op de voorzijde van de catalogus, tax. f 400,-/600,-). Het wat stijve schilderij La Argentina door J.B. Heukelom, verkocht voor f 650,- (tax. f 600,-/650,-), leek mij op de foto aardiger dan in werkelijkheid. Vooral het gegeven dat de afgebeelde exotische danseres in 1927 in Tuschinski optrad, maakte het stuk interessant. Zij werd door A. Helman bezongen in het gedicht ‘La Argentina danst “Cordoba”’ (in: De wilde vaart, 1928) en gepassioneerd door Zuid-Amerikaanse schonen als men in die jaren was (Slauerhoff!), zal haar bezoek aan Nederland nog wel meer sporen in de literaire wereld hebben nagelaten. De collectie oude grafiek bracht schaarse uitschieters: H. Bol Eleazar en Rebecca f 600,- (tax. f 400,-/600,-); H. Bosch Christus op weg naar Golgotha, f 4000,- (tax. f 2000,-); A. van Everdingen Prentwerk (100 prenten, 18de-eeuwse uitgave) onverkocht voor f 6500,- (tax.
| |
| |
f 8000,-/10.000,-); J. de Gheyn naar K. van Mander Perseus en Andromeda f 600,- (tax. f 600,-/1000,-). Deze prent had evenals een aantal andere een opvallende centrefold die bij meer verdorven geesten andere associaties wekt. Waarom men van het eenvoudige ‘fold in the middle’ afstapte, is mij niet duidelijk; ‘f.i.m.’ lijkt mij een gelukkige afkorting die ook in de ‘list of abbreviations’ niet zou misstaan. Bij de moderne grafiek bleek weer eens te meer hoezeer de contemporainen onverkoopbaar zijn in de veilingzaal en dat het galerie-publiek de weg derwaarts nog steeds niet gevonden heeft: Woody van Amen (litho, met 1 ander) f 130,-; Dick Hillenius (lith. portr.) f 180,- (niet verkocht); Harry van Kruiningen (aquatint, met 3 anderen door dez.) f 130,-; Ger Lataster (aquatint) f 140,-, enige exemplaren niet verkocht; Charlotte Mutsaerts (litho) f 190,-, enige exemplaren niet verkocht; etc. In de rubriek topografie tenslotte zag men enkele zeldzame monumentale vogelvluchtgezichten op belangrijke kastelen (elk 62 × 86 cm): Ter Meer aan de Vecht f 1100,-, Slot Zeist f 3600,-, Zuylestem bij Leersum f 2800,- (tax. voor elk f 1000,-/2000,-). Dat het verkopen van topografische prenten van redelijke kwaliteit weinig probleem oplevert bewees deze zitting eens te meer.
Op 29 mei werden ook bij Van Stockum enige uren aan prenten en tekeningen gewijd. Bijzonder aanbod daargelaten is men in Den Haag van een aparte grafiekveiling afgestapt en zal voortaan de papierkunst weer in de boekveilingen ondergebracht worden. De 182 nummers bevatten weinig kunstenaars-grafiek van enig belang: het werk van de etser W.J. Dingemans (1873-1925) was met zestien werken vertegenwoordigd, de opbrengsten ervan varieerden tussen f 150,- en f 40,- per prent. Evenals bij Van Gendt bleef hier een verzameld zeventiende-eeuws prentwerk in een achttiende-eeuwse druk onverkocht, namelijk dat van K. Dujardin in 52 etsen voor f 3000,- (tax. f 5500,-). Moge het een waarschuwing zijn voor kopers van de losse prenten uit dergelijke reeksen.
Prospect des Grossen Marckts samt dem Rath Hauss zu Göttingen Contemporain handgekleurde opticaprent (ca. 1770), 32 × 40 cm.- Veiling Van Stockum, 29 mei 1987. nr. 1161: opbrengst f 950,-.
Twee goede, contemporaine afdrukken van Piranesiruines deden f 725,- en f 450,- (tax. f 600,- en f 500,-). Traditioneel verliep de verkoop van de decoratieve grafiek het moeizaamst. Voor de topografie was een geanimeerde belangstelling, die mede door de aanwezigheid van twee Duitse antiquaren overging tot een voor Hollandse maatstaven milde vorm van hysterie wanneer hun land aan bod kwam. De 38 nummers opticaprenten waren voor het grootste deel van één bron afkomstig, en in goede, maar niet onberispelijke toestand. Men oordele zelf over de prijzen: 2 x Amsterdam, met twee andere f 160,-, (tax. f 180,-); verovering van Bergen op Zoom in een fantasiegezicht f 110,- (tax. f 100,-); 2 x Parijs, met twee andere f 160,- (tax. f 200,-); 2 x Marseille f 250,- (tax. f 200,-); Berlijn Krijgshospitaal f 275,- (tax. f 300,-); Wiesbaden Voorzaal f 350,- (tax. f 200,-); Frankfurt Paardenmarkt f 350,- (tax. f 200,-), Koblenz f 450,- (tax. f 250,-); Gotingen Allee f 900,- (tax. f 300,-); Gotingen Grote Markt f 900,- (tax. f 250,-); Gotingen Grote Markt f 950,- (tax. f 350,-); Ravensburg ‘Lederhaus’ f 1800,- (tax. f 300,-); Gotingen Paulinerstrasse f 900,- (tax. f 300,-); 2 x Gibraltar f 180,- (tax. f 120,-), Batavia f 250,- (tax. f 150,-); 2 x Romeinse pleinen f 275,- (tax. f 140,-); 2 x
Rome f 100,- (tax. f 140,-); 2 x Middelburg f 200,- (tax. f 150,-); Rotterdam f 170,- (tax. f 100,-); Schiedam Plantage f 300,- (tax. f 100,-); 2 x Vlissingen f 300,- (tax. f 140,-); St. Eustachius f 575,- (tax. f 170,-) etc. Een opticaspiegel van het type dat men kent uit de afbeelding in de eerste jaargang nummer 2 van dit tijdschrift (p. 3) verwisselde voor f 750,- van eigenaar (tax. f 600,-). Een serie van veertien gelithografeerde gezichten in het Ahr-dal door N. Ponsart (ca. 1840, 13 x 16 cm) werd voor f 2200,- afgeslagen (tax. f 650,-). Een soortgelijke reeks op iets groter formaat, maar in minder mooie toestand, deed f 900,- (tax. f 250,-). De Nederlandse topografie ging in een geanimeerde stemming van de hand, waarbij de opvallendste resultaten geboekt werden door een zeldzame plattegrond van Den Haag door C. Allard (ca. 1740) f 625,- (tax. f 300,-) en het Rotterdamse gezicht uit de serie Zeehavens der Bataafsche Republiek f 475,- (tax. f 250,-). Tenslotte bleken bijna traditiegetrouw tussen de curiosa weer zaken te schuilen die mede door hun kwantiteit meer opbrachten dan menig kunstwerk: een collectie van 31 negentiende-eeuwse handgekleurde bidprentjes in houtgravure werd voor f 1400,- (speculatief?) gekocht door een Duitse handelaar, nadat zijn Nederlandse collega's uitgevochten waren (tax. f 160,-); vier albums met 528 fantasieprentbriefkaarten, na de kijkdag 518 kaarten, waarbij 109 naar Henriette Willebeek 1e Mair en 112 naar Rie Cramer, moesten ingezet worden op f 1600,- en bleken tenslotte goed
voor f 2400,- (tax. f 300,-).
R.J.A. te Rijdt
|
|
Auteursrechtelijk beschermd