De Boekenwereld. Jaargang 3

Berichten

Nieuw antiquariaat in Leiden

Op 2 januari 1987 werd in Leiden het antiquariaat van L. van Paddenburgh geopend. Het is gespecialiseerd in beeldende kunst, fotografie, architectuur, toegepaste kunst en literatuur (vooral Nederlandse en ook vertaalde). Van Paddenburgh, die tot voorkort werkzaam was in het antiquariaat van Niek Waterbolk te Utrecht, hoopt af en toe in zijn zaak aandacht te besteden aan het werk van grafici. Zo was de etalage bij de opening grotendeels gewijd aan Gerd Arntz, van wie enkele zeefdrukken tegen zeer billijke prijzen te koop waren. Het beeldmerk van dit antiquariaat, dat gevestigd is aan de Diefsteeg 14, is ontleend aan een werk van Arntz. Van Paddenburgh hoopt in de nabije toekomst ook kunstcatalogi van lopende tentoonstellingen te verkopen.

Nieuw gebruik van S.H. de Roos' ‘Meidoorn’-letter

In Boek, Bibliotheek en Geesteswetenschappen. Opstellen door vrienden en collega's van dr. C. Reedijk, geschreven ter gelegenheid van zijn aftreden als bibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage (Hilversum 1986), staat een artikel van de heer C. van Dijk over ‘S.H. de Roos en zijn (?) Heuvelpers’, waaraan ik hier iets kan toevoegen.

In dit artikel beschrijft C. van Dijk het ontstaan en de lotgevallen van de Heuvelpers. Hoe in 1927 S.H. de Roos, Menno Hertzberger en de bankier Paul May een ‘overeenkomst sloten ter oprichting en exploitatie van een Private Press’; hoe S.H. de Roos zijn ‘Meidoorn’-letter ontwierp, stempels en matrijzen liet maken en 302 kilo letters liet gieten, alle in corps 14, door respectievelijk Wagner & Schmidt en Lettergieterij Amsterdam. Zoals bekend verschenen in de loop van de jaren vier titels: Spinoza, Tractatus politicus; Heine, Die Nordsee; Rossetti, Hand and Soul en als laatste uitgave: Fromentin, Les Maitres d'autrefois.

Interessant is dat de heer Van Dijk in zijn artikel de begroting van de produktiekosten van Die Nordsee en van Fromentin heeft afgedrukt. Van Dijk vervolgt: ‘De jaren dertig, in vele opzichten zo rampzalig, waren ook weinig inspirerend voor bibliofiele persen, er was geen koperspubliek meer. De kas van de Heuvelpers raakte leeg. Besloten werd de activiteiten definitief te staken. In mei 1935 werden handpers, ramen, sluitmateriaal, ijzerwit en kleine gereedschappen in bruikleen aan het Museum voor Grafische Vakken te Utrecht aangeboden. Het aanbod werd graag aanvaard, maar het bestuur vond het spijtig dat de Meidoorn-letter geen deel uitmaakte van het bruikleen. Men had eigenlijk gerekend op de letter en al enkele ermee te drukken uitgaafjes op het oog. Maar drukkerij Duwaer te Amsterdam deed er een bod van f 2.000,- op en dat kon niet worden afgeslagen. De

[p. 143]

aankoop betrof alle aanwezige gegoten letter, ongeveer 300 kilo, en de stempels en matrijzen. Behalve de eigendom en het exclusieve gebruiksrecht bedong Duwaer het recht om met medewerking van De Roos eventueel andere corpsen dan corps 14 te maken. Daar is het echter niet van gekomen. Wel nam Duwaer ook de restanten papier over, zodat deze firma nog enkele boekjes op papier met het HP-watermerk heeft kunnen drukken...’

De Meidoorn was nu dus in het bezit van drukkerij Duwaer te Amsterdam, die er inderdaad mee heeft gewerkt. In 1935 verscheen ‘in samenwerking met S.H. de Roos, als haar eerste druk met diens onlangs verworven Meidoorn-letter’ een heruitgave van het opstel van Jan Veth over De prenten in het Cruydtboek van Dodonaeus. Verder verscheen onder andere Attentie in druk, onder redactie van H. Koechlin & A.H.G. Blankenstein, uitgave VANK - Vakgroep voor Drukkunst, Bindkunst en Leerbewerking. (Amsterdam), december 1940. ‘Het geheele werk werd gezet uit de Meidoorn van S.H. de Roos en uitgevoerd, voor zoover niet anders vermeld, ter drukkerij van den Uitgever J.F. Duwaer en Zonen.’ En nog in 1943 verscheen Strofen door Jorge Manrique. Vertaald door Werumeus Buning, uitg. De Haan Utrecht 1943. ‘Dit boek werd met de hand gezet uit de 14 punts Meidoorn-Type van S.H. de Roos en gedrukt door J.F. Duwaer & Zonen te Amsterdam in 750 ex.’

In 1976 werd drukkerij Duwaer geliquideerd en werd het Meidoornmateriaal aangekocht door een amateur-drukker die de bedoeling had er fraaie drukwerkjes mee te maken. Tijdgebrek was de oorzaak dat tot op heden niets met de letter werd gedaan.



Enige tijd geleden kwam de bezitter op het idee zijn materiaal ter beschikking te stellen ‘voor auteurs en uitgevers die het unieke karakter van deze letter onderkennen en literair werk willen uitgeven, dat qua inhoud en sfeer goed bij dit letterontwerp aansluit. S.H. de Roos beperkte de oplage van zijn bibliofiele uitgaven tot honderdvijfentwintig exemplaren. De huidige eigenaar wil deze traditie in ere herstellen’.

Belangstellenden kunnen nadere informatie verkrijgen bij: G.J. Randoe, Herengracht 347, 1016 AZ Amsterdam, tel. [phone] (werk: 010-4773177).

De bijgaande drukproef is een boekpagina gezet in de Meidoorn. De tekst is ontleend aan Arthur van Schendels vertaling van de Lettres Portugaises van Maria Alcoforado.

Frits Knuf

Walchs Bibliographie du Saint-Simonisme uitgebreid en aangevuld

Na de publikatie in 1983 van het eerste deel in de reeks ‘Supplements to Existing Handbooks’ (Additions and Corrections to Giuseppe del Bo's Bibliography ‘Charles Fourier e la Scuola Societaria’; zie De Boekenwereld I (1984-'85) 4, p. 34) verscheen eind 1986 deel 2, Additions and Corrections to Jean Walch ‘Bibliographie du Saint-Simonisme’, wederom samengesteld door Anton Gerits. De gebruiker van Walchs boek zal regelmatig titels vermeld vinden waarvan geen volledige collatie is weergegeven. Voor geleerden is dit waarschijnlijk niet altijd een bezwaar maar voor de antiquaar en de bibliothecaris wel. Zij moeten zeker weten of een bepaald exemplaar van een boek compleet is. Gerits maakte daarom zelf beschrijvende index-kaarten aan de hand van exemplaren die hij onder ogen kreeg en hierop is ook deze aanvulling gebaseerd. Er werden dus geen beschrijvingen overgenomen uit handboeken of boekhandelscatalogi. Dit betekent dat ook deze aanvulling niet als compleet beschouwd moet worden, maar Gerits gaat ervan uit dat ‘half a loaf is better than no bread’.

Gerits trad zelf op als uitgever en het boek is bij hem verkrijgbaar: Raadhuisstraat 52^III, 1016 DG Amsterdam, tel. [phone]. De prijs bedraagt f 50,40 (incl. BTW).

Architectuurantiquariaat in Rotterdam: Opbouw

Het nog te realiseren Architectuurmuseum in de Maasstad werpt zijn schaduw reeds vooruit. Sedert enkele weken is er het Architectuurantiquariaat Opbouw gevestigd, dat zich specialiseert in architectuur, design (interieur en industrieel) en moderne en toegepaste kunst.

De voorraad boeken, catalogi, tijdschriften en dergelijke betreft vooral twintigste-eeuwse vakliteratuur. Het antiquariaat (aan huis) kan elke zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur bezocht worden: Bergweg 60a, 3036 BC Rotterdam (2 minuten lopen van het NS station Rotterdam-Noord). Bezoek op afspraak is altijd mogelijk.

Opbouw geeft ook catalogi uit: f 7,50 overmaken op gironummer 4537466 t.n.v. Opbouw, postbus 3463, 3003 AL Rotterdam.