De Boekenwereld. Jaargang 1

Catalogi
A.A. Boers

Ook deze keer kan ik antiquariaten signaleren die zich voor de eerste keer aan een catalogus gewaagd hebben. Het zijn Antiquariaat Bavelaar in Gouda, waarvan de eerste catalogus op de binnenkant van de omslag een aardige afbeelding van (naar ik veronderstel) Mr. J.G.W. Bavelaar, die bijna geheel schuil gaat achter metershoge stapels boeken, vertoont en het Boeken Antiquariaat (een raar pleonasme!) uit Apeldoorn. Van beide antiquariaten hopen wij nog veel te horen!

Antiquariaat Bestebreurtje uit Utrecht kwam met een interessante catalogus 21, die de bibliotheek van de in 1983 overleden prof. Dr. F.S. Eringa, oudhoogleraar Indonesische talen aan de Universiteit van Utrecht, bevat. In 1984 verscheen posthuum het levenswerk van Prof. Eringa, Soendaas-Nederlands woordenboek. De catalogus is voorzien van een foto van Prof. Eringa en heeft een leuke omslag met een afbeelding van een bladzijde uit een Bataks leesboek.

Catalogus 22 van Gemilang beschrijft een mooie reeks kinderboeken, verhalenbundels en romans, waarvan de handeling zich afspeelt in Nederlands-Indië. De catalogus evoceert het oude Indië met exotisch klinkende titels zoals Si Boeroeng bij de Javaanse vogelnestjesplukkers, De zoon van de witte Olifant, Siti, het waroengmeisje en Toetie Roetmop. Voor wie het werk van Couperus kent is het niet verbazingwekkend

1. Het Nachtegaalspad van de Noordsingelgracht gezien door P.C. la Fargue. Aquarel 185×302 mm.
Gemeentearchief Den Haag

[p. 24]

dat er nog al wat detectives zijn (met wervende titels als Het geheim der Tempelruïne) die zich in Indië afspelen. Hoewel het bijeenbrengen van een dergelijke collectie veel tijd en energie vraagt en het beschrijven veel initiatief vereist, lijken mij nogal wat nummers buitengewoon hoog geprijsd. Desalniettemin een leuke catalogus.

Wie van dit type catalogus geniet kan ik attent maken op Catalogue 8 van The Bookpress (Post Office Box KP, Williamsburg, Virginia 23187, usa) met maar liefst 554 nrs. ‘biblio-mysteries’, detectives waarin de speurder met antiquariaten, handschriften of bibliotheken geconfronteerd wordt. Het aantal misdaden gepleegd in antiquariaten blijkt onverwacht groot te zijn! Een typisch voorbeeld is Bodies in a Bookshop van R.T. Campbell (London, 1946). Inhoud: ‘An enthusiastic book collector discovers the body of a bookseller in the private office of his shop. An excellent locked room murder’.

Ik wil de lezers van De Boekenwereld verder wijzen op twee recent verschenen buitenlandse catalogi die ook unieke boeken uit de Nederlanden aanbieden.

Catalogue 170 van H.P. Kraus uit New York beschrijft weer vele schatten. Nr. 19 is het enige bekende op perkament gedrukte exemplaar van een Psalterium voor het diocees Utrecht dat in 1530 te Delft door Cornelis Henricz. gedrukt werd voor Bartholomeus Jacobsz. in Leiden en Jan Seversz. die Croepel in Amsterdam. Het boek is gebonden in een contemporaine blindgestempelde leren band en was oorspronkelijk het bezit van een Overijssels klooster. Nr. 53 is een tot nu toe in de bibliografische literatuur geheel onbekende editie van Een devote meditatie van die seer droevighe ende bitter passie van onsen ghebenediden salichmaker ende verlosser Jhesus Christus. Het boek werd omstreeks 1520 in Antwerpen door Willem Vorsterman gedrukt en bevat houtsneden van de Meester van de Delbecq-Schreiber Passie.

Nr. 101 is een op perkament gedrukt exemplaar van Les Ordonnances de l'Ordre de la Thoysen d'or, circa 1560 in Antwerpen door Plantijn of Willem Silvius gedrukt.

Eveneens in New York vervolgt Martin Breslauer zijn reeks superbe somptueuze catalogi van boekbanden met Catalogue 108, waarin opnieuw ongelooflijke kostbaarheden vergaard zijn, te beginnen met een Grieks Lectionarium van rond 1300 tot aan banden van William Morris, Pierre Legrain en Paul Bonet. Er staan twee zestiende-eeuwse banden uit de Nederlanden in: een prachtige vroeg-zestiendeeeuwse Vlaamse band met twee plaatstempels, misschien van de hand van Jan Tijs uit Mechelen om een zeldzaam boek, F. Petrucci, Consilia et quaestiones (Rouen, 1513) en een band met één plaatstempel (busten in medaillons) gemaakt en gesigneerd door Willem de Backere uit Antwerpen om Oribasius, Commentaria in aphorismos Hippocratis (Bazel, 1535). Verder biedt Breslauer een charmant geborduurd bandje om een Gentse almanak uit 1804 aan (Calendrier belgique ou Guide fidèle de la ville de Gand...).