De Boekenwereld. Jaargang 1

[p. 33]

Berichten

Geschiedenis van de Nederlandse fotografie

In 1978 en 1979 werden in Leiden, Den Haag en Amsterdam tentoonstellingen gehouden over de geschiedenis van de fotografie in Nederland. In drie begeleidende catalogi kwam de fotografie uit de perioden 1839-1920, 1920-1940 en 1940-1975 in grote lijnen aan de orde. Nu, vijf jaar later, verschijnt in het najaar de eerste aflevering van Geschiedenis van de Neder landse Fotografie (isbn 9065006907), waarin de samenstellers veel gedetailleerder te werk kunnen gaan dan in bovengenoemde catalogi. Gekozen is voor een losbladig systeem, waardoor later verkregen gegevens gemakkelijk kunnen worden toegevoegd. Het is de bedoeling drie afleveringen per jaar uit te brengen met zeven à acht monografieën over Nederlandse of in Nederland werkende fotografen. In de eerste aflevering zullen Menno Huizinga, Israël Kiek & Zonen, Dolf Kruger, Bert Nienhuis, Pim van . Os, Alexandrine Tinne en Carel Tirion behandeld worden. Men streeft ernaar elke aflevering zo gevarieerd mogelijk te maken wat betreft tijd en discipline.

Het project is een initiatief van de afdeling Geschiedenis van de fotografie van het Prentenkabinet te Leiden die in 1953 door de toenmalige hoogleraar-directeur Hans van de Waal werd opgericht. De eindredactie van de Geschiedenis van de Nederlandse Fotografie is in handen van drs. Ingeborg Th. Leyerzapf, wetenschappelijk medewerkster bij die instelling.

Nieuwe Nederlandse bibliofiele reeks

Nederland ziet de laatste jaren een opleving van het bibliofiel gedrukte boek. Veel actieve leden binnen de stichting Drukwerk in de marge zorgen voor een gestage stroom van min of meer fraaie drukwerken in beperkte oplagen. Naast deze ‘zelfdrukkers’ kunnen bijvoorbeeld Dijl en P.v. Dijk genoemd worden als niet-drukkende uitgevers van bibliofiele boeken. Al deze drukkers/uitgevers werken met variërende oplagen, onder het motto ‘wie het eerst komt...’, al zullen velen hun vaste afnemers hebben.

Als enige na-oorlogse bibliofiele gemeenschap werkt de nog immer actieve stichting De Roos met een vast aantal intekenaren van honderdvijftig, ieder met een eigen nummer, alhoewel het me van het hart moet, dat er van veel titels nogal wat Hors Commerce-exemplaren op de markt zijn verschenen.

Naast de stichting De Roos is er sinds kort een in organisatorisch opzicht vergelijkbare reeks in het leven geroepen, de ‘AσƬƞϱ-reeks, waarvan U het vignet hierbij ziet afgebeeld. Het initiatief is van de heren B.M.M. Hosman, J.B.W. Polak en G. Kleis. De eerste twee bekend van de Atheneum boekhandel en Atheneum Antiquarian booksellers, de laatste vervaardiger van reeds vele bibliofilia onder het impressum Sub signo libelli. Genoemde heren vormen samen de redactie. Ieder van hen heeft het veto-recht bij voorstellen van de anderen. Zodoende hoopt men louter tot uitgaven te komen waar de gehele redactie achter staat. De typografische verzorging berust bij G. Kleis.

In december 1982 werd de aankondigingsprospectus verstuurd; na drie weken was de serie met honderd intekenaren geheel voltekend. De wachtlijst is lang. De redactie benadrukt, dat men strikt de hand zal houden aan het aantal van 125 exemplaren, waarvan 100 voor intekenaren. De overige 25 zullen niet in de handel komen. De intekenaren bepalen zelf in welke uitvoering zij de boeken geleverd wensen: gebrocheerd, linnen, leder of perkament. De luxere uitvoeringen kunnen ook nog op naam gedrukt worden.

Zou men de naamgeving van de reeks eventueel als wellicht niet al te bescheiden kunnen betitelen, de eerste uitgave ziet er inderdaad ingetogen stralend uit. Het boek en het tempo van verschijnen beantwoorden geheel aan de eerste zin van de verantwoording der redactie in de aanbiedingsprospectus:

teksten van kleine omvang en meer dan courante betekenis, gepresenteerd in pure typografie, waaraan gemakzucht vreemd is, die buiten inspraak van de meerderheid in ongedwongen tempo zich schikken tot gesternte aan een betrekkende avondhemel.

[p. 34]

Voor mij, en voor mij gedrukt ligt Stephane Mallarmé, Gedichten, vertaald door Paul Claes. Twaalf sonnetten, dat mag klein van omvang genoemd worden. Tot een oordeel over het belang van de tekst en de kwaliteit van de vertaling acht ik mij niet competent. Zeer gelukkig is de beslissing de originele tekst en de vertaling telkens op twee tegenover elkaar liggende pagina's af te drukken. Zoiets zou mijns inziens bij publicatie van vertaalde poëzie altijd moeten gebeuren, zelfs al betreft het bij wijze van spreken Chinese poëzie. Een gelukkige bijkomstigheid is in dit geval, dat het boek er samen met de drie pagina's toelichting de nodige ‘body’ door krijgt. Mijn halfperkamenten exemplaar heeft zeer fraaie zachtgroene platten, het vignet, precies goed van omvang en plaats, vervuld op het voorplat. Ook de subtitels zijn in dit zachtgroen gedrukt. De 14-punts Romanée van J. van Krimpen bewijst opnieuw zijn kracht voor dit soort teksten. Niets in de vormgeving van het boek leidt af van de tekst: fraaie typographie pure, zoals beloofd. Voor een samenvattend oordeel over de esthetiek van dit boek gebruik ik dan toch maar de cliché ‘voornaam’.

Ook de belofte van ongedwongen tempo in de verantwoording werd bij dit eerste deel volledig ingelost: de heer Hosman schreef mij, dat de redactie nogal te kampen had gehad ‘met kinderziekten in de productie-sfeer’. Het verschijnen van het tweede deel, Leopold Andrian, De tuin van de openbaring, vertaling Albert Verwey, is eveneens aanzienlijk vertraagd. De 100 intekenaren lijken overigens geduldig: na toezending van Mallarmé ontving de redactie slechts één opzegging. Voor volgende delen liggen klaar: vertalingen van gedichten van Rilke en De Nerval en van verhalen van Purdy en Yourcenar; een Engelse vertaling van Cheops van Leopold.

Wie zich op de wachtlijst wil doen plaatsen, rekene op f 80,- tot f 120,- voor gebrocheerde uitvoeringen, f 123,- tot f 165,- voor linnen en f 190 tot f 250,- voor luxe (leder, perkament) exemplaren. Het adres van ‘Aσ=Ƭƞϱ’: Postbus 15156, 1001 md Amsterdam.

F.W. Kuyper.