Catalogi
A.A. Boers
Provo's en poëten bij Schuhmacher
Wat op het moment van publikatie efemere pamfletten zijn, die in vaak verhitte taal de brandende kwesties van het kortdurend ogenblik bespreken, blijken later goudmijnen van historische informatie.
De Provobeweging liet in de jaren 1965-67 een groot aantal pamfletten en tijdschriften verschijnen, waarvan het in een opdringerig rood omslag gestoken Provobulletin van antiquariaat Schuhmacher een veelzijdige selectie bevat. Het betreft hier een origineel en weinig ontgonnen verzamelgebied. Om orde te scheppen in dit bibliografisch niet gemakkelijk toegankelijke gebied heeft Schuhmacher dankbaar gebruik gemaakt van de collecties van de Amsterdamse Universiteits bibliotheek, die met vooruitziende blik in 1969 het Provo-archief, in 1974 het archief van Simon Vinkenoog en in 1977 het archief van Roel van Duyn aankocht. Het aanbod van het bulletin bestaat uit ten eerste tijdschriften, waaronder zeven afleveringen van het Olofspoort Magazine Bikkelacht (f 175,-), de complete reeks van tien nummers van God Nederland en Oranje (f 750,-), waarbij nr. 10 in ongecensureerde en gecensureerde versie, en natuurlijk de complete reeks Provo (f 2000,-). Vele afleveringen zijn ook los te koop, met prijzen tussen de f 25,- en f 50,-. Ten tweede een grote reeks pamfletten, ten derde een afdeling diversen, waarbij vooral nr. 81 opvalt: 83 prentbriefkaarten waaronder één met als afzender ‘Van Hall’ gericht aan Hans Tuynman in het Huis van Bewaring te Amsterdam, met felicitaties ter gelegenheid van zijn verjaardag op 17 juni 1966 (f 750,-). Cryptisch staat hierbij aangetekend ‘de overigen zijn verbrand’. Door wie? Door Tuynman zelf of door grimmige cipiers? Ten vierde een groot aantal knipsels uit dag- en weekbladen. Ten vijfde publikaties van en over provo's en over happenings, waaronder handgeschreven teksten van Simon Vinkenoog. Het bulletin eindigt met een aantal pamfletten over de Nieuwmarkt en de problemen bij de aanleg van de
Amsterdamse metro.
De sterfdag van Boutens veertig jaar geleden vormde de directe aanleiding tot het samenstellen van catalogus 210 die een indrukwekkend geheel bevat van drukken van Boutens en Leopold. Na catalogus 205, die aan Willem Frederik Hermans was gewijd, is het Schuhmacher opnieuw gelukt een catalogus van blijvende waarde uit te brengen. De beschrijving van de nummers is minutieus en gaat soms in op de tekstgeschiedenis van gedichten. De pagina's 22-23 bevatten een aantal opmerkingen over de banden en omslagen van Van Kampen, de Wereldbibliotheek en Van Dishoeck.
Dit jaar verscheen eindelijk de lang aangekondigde grote studie van W. Blok over P.C. Boutens en de nalatenschap van Andries de Hoghe. Nr. 156 in de catalogus betreft een overdruk van de eerste publikatie, in de elfde aflevering van De Nieuwe Gids uit 1916, van zeven strofen waarvan Blok nu definitief heeft vastgesteld dat ze van de hand van Boutens zijn (f 1800,-). Andere hoogtepunten uit de catalogus zijn nr. 15,de vijfde druk van de Beatrijs op Japansch papier in het oorspronkelijke perkament (f 750,-) en nr. 43, exemplaar nr. 1 van de eerste druk van de Carmina met een ets van H.E. Roodenburg (f 3500,-).
Boutens’ dissertatie over de scholia op de Acharnenses van Aristophanes lijkt mij voor f 450,- of f 400,- nogal duur. Dit bezwaar geldt ook het proefschrift van Leopold, Studia Peerlkampiana, dat voor f 575,- wordt aangeboden. Eveneens is de tekstuitgave van de stoïcijnse aantekeningen van keizer M. Aurelius Antoninus (niet M. Antonius, zoals bij nr. 323 staat), door Leopold voor de veel gebruikte reeks Oxford classical texts gemaakt, voor f 95,- veel te duur. De vele vertalingen echter door Boutens van werk van onder andere Aeschylus, Goethe, Homerus, Plato, Sappho, Sophocles en Wilde zijn redelijk ge prijsd.
Ik zou nog vier nummers willen noemen: Nr. 52, Honderd Hollandsche kwatrijnen (1932) met een opdracht ‘Aan mijn Vriend Corn, van Duyvenbode’ (f 450,-). Nr. 75 is het kostbaarste nummer uit de hele catalogus, Naenia tot de gedachtenis van Willem van Tets. In eigen beheer in twaalf exemplaren uitgegeven (f 10.000,-). Nr. 105 is één van acht exemplaren op Hollandsch papier van de eerste druk van Stemmen (f 3800,-). Een fraaie afbeelding van Boutens uitgedost als Grieks lierdichter siert het menu van het diner dat ter ere van zijn zeventigste verjaardag gehouden werd op kasteel Oud-Wassenaar (nr. 345, f 75,-).
De overgang van Boutens naar Leopold vormt natuurlijk de eerste druk van Leopolds Verzen (1912), door Boutens uitgegeven, waarvan Schuhmacher drie exemplaren heeft: een onberispelijk exemplaar uit de bibliotheek van Victor van Vriesland (f 3800,-), een exemplaar waarvan een deel van het lintje ontbreekt en dat enkele vochtvlekken op schutblad en snede vertoont en dan ook f 200,- goedkoper is en een exemplaar zonder omslag (f 750,-). De twee amoureuse liedekens Tavont sullen wie vrolic sijn en Een liedeken van sceiden op muziek gezet door C.H. Coster, Leopolds debuut, ontbreken niet (f 850,-). De prachtige eerste druk van Oostersch gedrukt op de Kunera Pers door Van Royen kost f 2200,-.
Tenslotte wil ik graag een wens uiten. Deze unieke verzameling heeft een verkoopwaarde van meer dan f 100.000,-. Hoe plezierig zou het geweest zijn als Schuhmacher hieraan een blijvende herinnering had geschapen in een rijkere en voornamere typografische vormgeving zoals bijvoorbeeld Bradford Mor-
Auteursrechtelijk beschermd
