Biografie Bulletin. Jaargang 21

[p. 94]

Zondergeld

In haar artikel over Anne Wadman in het Zomernummer van 2011 van Biografie Bulletin meent Joke Corporaal de biografische gegevens over de oorlogsjaren van deze Friese schrijver snel te kunnen weergeven. Daarbij maakt zij een aantal opvallende blunders. Zij stelt, dat Wadman, die de eerste oorlogsjaren in Amsterdam aan de GU studeerde, het Jordaan-oproer en de Februari-stakingen meemaakte. Nu kan men over het hier voor het eerst gebruikte begrip Februari-stakingen twisten. Er werd ook gestaakt in de Zaanstreek, Haarlem, Hilversum en Weesp en daarom zou men inderdaad van stakingen kunnen spreken. Maar het Jordaanoproer vond plaats in juli 1934, toen Wadman nog op school zat in Friesland. Corporaal vertelt verder, dat Wadman er goed van op de hoogte was, dat in 1943 bijna niemand in Amsterdam de loyaliteitsverklaring tekende. Aan de GU (nu UvA) tekende echter 22% van de studenten. Van alle instellingen van hoger onderwijs werd alleen in Delft door nog meer studenten getekend, bijna 26%. Zo'n grote uitzondering was Wadman dus bepaald niet. Zijn schuldgevoel over zijn lafheid heeft ons echter wel een aantal prachtige Friese romans opgeleverd.

Gjalt Zondergeld

Antwoord Corporaal aan Zondergeld

Gjalt Zondergeld heeft natuurlijk gelijk dat het woord ‘Jordaanoproer’ in mijn artikel verkeerd gekozen is. Zoals uit de context hopelijk duidelijk wordt, verwijs ik daarmee niet naar 1934, maar naar de rellen rondom het Waterlooplein tussen WA'ers, Joden, Kattenburgers en Jordanezen begin februari 1941, achteraf gezien de aanloop naar de Februaristaking.

Zondergeld vindt verder dat je Wadman als tekenaar beslist geen uitzondering mag noemen, omdat aan zijn universiteit in Amsterdam (nu de UvA) maar liefst 22% van de studenten de loyaliteitsverklaring tekende, 8% meer dus dan het landelijk gemiddelde van 14%. Hij veronderstelt hier echter een causaal verband dat er niet is. Wadman kende in 1943 de cijfers uiteraard niet, en moest dus afgaan op wat hij uit zijn uitgebreide correspondentie wist: namelijk dat in Amsterdam vrijwel niemand de verklaring tekende en dat hij door het wel te doen in de minderheid zou zijn. Of je hem achteraf ook een uitzondering mag noemen, hangt verder niet af van de vergelijking die Zondergeld maakt, namelijk die met het ‘hoge’ aantal tekenaars aan de UvA, maar van een vergelijking met de universiteit waarvoor Wadman de loyaliteitsverklaring tekende en waar hij na de oorlog ook door een zuiveringscommissie werd berecht, de Rijksuniversiteit Groningen.

Joke Corporaal