Het Bilderdijk-Museum. Jaargang 19

De vignetten in Treurspelen I en II

Over de vignetten bij Willem van Holland, Elfriede en Kormak: fragment uit een brief aan Immerzeel & Co., 11 juni 1808 [KB 131 C 11 II].

[...] 't Teekeningtjen is lief. Doch, bedrieg ik my, of is er niet meer kalme zielrust in 't echte en groote pourtrait van Willem I van Holland? - Een kleinigheid kan dit in de overbrenging op de plaat herstellen, zoo ik recht heb, zoo niet, neem men my niet kwalijk, dat ik aan mijn ongetrouw geheugen zoo veel belang hechte om er eene gissende aanmerking op te wagen.

‘moet er voor het 2^e treurspel ook niet iets in gereedheid gebracht?’ vraagt UEd. de vraag is eerst wat zal 't 2^e zijn? mijn Kormak, of de Elfriede van mijne vrouw? - En dan, wat zal daar voor dienen? Van Kormak is



geen pourtrait, van Elfriede geloof ik 't even weinig, misschien wel van koning Edgar, die daar een hoofdrol by speelt. geliefde UE dit in de oude Engelsche (Angelsaxische) penningboeken eens te laten nazien; want ik kan hier niets vinden, heb geene boeken, en mijn geheugen speelt my parten. voor nog 10 jaren zou ik u alle vorstenpenn[ingen] niet slechts genoemd maar uit het hoofd kennelijk genoeg geteekend hebben om de beeltenissen te onderscheiden. Mijne vrouw zou voor hare Elfriede wel de schets willen, die ik eens van de catastrofe des stuks maakte, ruw slechts en op slecht papier, als wy op een avond zoo wat krabbelden, doch opgewasschen. In dat geval zou het in een klein ovaal gebracht moeten worden; maar dit te doen laat mijn gezicht niet toe, noch mijn bevende

[p. 24]

hand, en zy-zelv is in de beelden te zwak. Om de gelijkheid te betrachten zou dan misschien wel een effen randtjen om 't pourtrait van W^m. gebracht dienen te worden, ten einde de ovalen meer egaal te maken. Doch dan staan wy nog met Kormak verlegen.

Misschien was wel best slechts zoo wat emblematisch te nemen. Waartoe een paar Idéen (die ik onder 't schrijven dezes neêrkrabbel) hier nevens ingesloten gaan. Tot verklaring dient

1^o	dat in de Elfriede 't onderwerp Liefde is, die een bloedige Catastrophe door een Riddergevecht te weeg brengt.
2^o	dat in den Kormak alles hangt aan een noodlottigen boog, die van de kroon en het huwelijk der koningin (vermeende weduw) beschikken moet doch een doodlijk uiteinde voor de hoofdpersonaadjen te weeg brengt.

Hierom zegt in 't eerste vignet het kindjen: ‘deze liefdepijl heeft dit zwaard doen verheffen, en is oorzaak der uitgeschudde wapenschilden waar op ik treur!’

In het tweede hangt de kroon aan de boog; de huwlijksfakkel blaakt nog en staat opgerecht; maar de wilg (in Engeland het teeken van rouw, als in 't oosten de Cypres) is er meê verbonden.

Doch ik laat alles voor beter over. [...]

Over het vignet bij Het Treurspel. Verhandeling: een aanwijzing in Treurspelen II) [Koninklijke Akademie van Wetenschappen nr. 214]

NB 't Loof by Eschylus is klimop, en behoort aan het Grieksche Treurspel. de tak die Shakespear beschaduwt en daar Racine ook iets van heeft is Willige, en behoort



aan het Engelsche Treurspel. de krans tusschen Shakespear en Racine, maar die eigenlijk achter Racine hangt, is Lauwrier. Shakespear is deels overschaduwd van Eschylus. Men kan om de Medailjons zetten, zoo men 't verkiest in 't geheel of afgebroken: [Grieks:] aischylos. [rune-achtig:] shakespear. [romein:] racine.