Het Bilderdijk-Museum. Jaargang 2

Nog iets over het vignet uit 1795^1.

In mijn bijdrage over Bilderdijks brieven uit 1795 in de eerste aflevering van dit tijdschrift^2. vermeldde ik dat er van het vignet met de Hebreeuwse tekst geen koperen plaat bekend was. Een stukje in De Navorscher 8 (1858), pp. 99-100, leert evenwel dat bedoelde plaat in het bezit is van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam. Deze plaat, die 217 × 236 mm meet, stelt ons voor een nieuw probleem. Bij afdruk geeft zij niet alleen linksboven het eerder gereproduceerde vignet te zien, doch ook, rechts, de hier afgebeelde symbolische figuur met boven een tekstfragment uit Lukas 2:14 (‘Ere zij God in de hoogste hemelen’) en op de banderol, met foutieve I in het laatste woord, een fragment uit Johannes 8:56 (‘En hij heeft [die dag] gezien en is verblijd geweest’). Wanneer werd deze tweede figuur bijgegraveerd? Heeft Bilderdijk hiermee iets van doen gehad?

M. van Hattum

1. Met dank aan de heren N. van der Blom, J.P. van Rest en J. Zwaan.

2. Hier mogen twee zetfouten worden gecorrigeerd: p. 13 2e kol. r. 28 lees Hillen, p. 14 le kol. r. 7 lees boei. De heer N. van der Blom meent dat het afschrift dat Tollens van Bilderdijks Latijnse vers naliet, fouten bevat. Hij stelt voor te lezen: r. 3 nudum r. 4 nec clipeum (?) protegas r. 5 Tracta nec, ut quondam, p. dec. galero r. 7 tumebas r. 8 Nec quo r. 9 assidue r. 10 consurges. I.p.v. noot 7 zou de heer Van der Blom willen weergeven: Waarom zijt ge verontrust en is uw gelaat betraand, Nederlandse Maagd? waarom trekt ge steeds door aan uw haren en rukt ze los? Ach, ik zie uw borst ontbloot, uw leden van het gewaad ontdaan, en (ik zie) niet (het schild) waarmee ge uw onbeschutte flank kunt beschermen. De lans, (door het stof) gesleept en niet, als eens, fier gesierd met de vrijheidshoed der vaderen, wordt door uw trillende hand met moeite in de grond geplant. [Voor de situatie zie Bilderdijks ‘Afbeelding’, r. 5-9. De Maagd is in de strijd of




op de vlucht haar schild kwijtgeraakt. Met de lans over de grond gesleept zocht ze haar toevlucht bij het altaar. Daar zet ze de hoed op de lans, die dan omhoog gaat. Ze kan die echter nauwelijks rechtop in de grond krijgen, zo beeft haar hand. Wenend ziet ze de lans hellen, de hoed dreigt te vallen.] Ge ligt terneer, beroofd van de rijkdommen waarop ge vroeger placht trots te zijn, en de aarde biedt u geen plaats om op te wonen. Gij echter, omklem aanhoudend de altaren der Almacht: Hij leeft, onder wiens bescherming veilig gij zult verrijzen - (uw) God!