Bijdragen en Mededelingen van het Historisch Genootschap. Deel 71

[p. 79*]

Bijdragen en Mededelingen

[p. 1]

De overrentmeestersrekening van Zutphen over 1472-1473
medegedeeld door Dr. W. Jappe Alberts,
met medewerking van J.Th. Minderaa en H.J. van der Vegt.¹⁾

Het plan om deze rekening te publiceren ontstond tijdens het schrijven van het tweede deel van De Staten van Gelre en Zutphen²⁾. Daarbij bleek, dat de juist voor het belangrijke jaar 1472/73 in de overigens vrijwel volledige serie van de Arnhemse stadsrekeningen bestaande lacune kon worden aangevuld door de Zutphense Overrentmeestersrekening van dat jaar. Tal van posten uit deze rekening gaven inlichtingen omtrent de bemoeiingen van de Gelderse hoofdsteden met het bestuur van het territorium in deze onmiddellijk aan de eerste Bourgondische bezetting voorafgaande periode. De op zich zelf reeds belangrijke Zutphense rekening kreeg daardoor bijzondere betekenis³⁾. Maar ook, afgezien van deze speciale aanleiding tot publicatie, bleek de onderhavige rekening vele interessante gegevens te bevatten, die een bijdrage tot de geschiedenis van de stad Zutphen kunnen leveren, vooral wanneer deze gegevens vergeleken en in samenhang gebracht worden met gegevens uit andere - nog niet gepubliceerde - stadsrekeningen, in de eerste plaats uit de overige rekeningen van Zutphen, maar verder ook uit die van andere steden, met name van Arnhem en van Deventer. Zonder twijfel biedt deze vergelijking een belangrijke mogelijkheid voor de verdere bestudering van de geschiedenis van stad en territorium.

1) De beide medewerkers hebben de gehele rekening getranscribeerd en bovendien hulp verleend bij het collationeren.

2) Bijdragen van het Instituut voor Middeleeuwse Geschiedenis te Utrecht, Deel XXIX, (1956). Naar deze studie is in de annotatie herhaaldelijk verwezen.

3) De rekeningen van Nijmegen ontbreken voor vrijwel de gehele 15de eeuw; die van Roermond zijn geheel verloren. Zie over de bijzonderheden betreffende Gelderse stadsrekeningen, B. en M. Gelre, Deel 51 (1951), pag. XXV. Zie ook Bijdr. voor de Gesch. der Nederlanden, Deel IX (1955), pag. 49 sqq.

[p. 2]

Het financieel beheer werd in de M.E. in Zutphen gevoerd door de overrentmeester en door de onderrentmeester, met dien verstande, dat laatstgenoemde een afzonderlijke verantwoording van zijn beheer opstelde, de onderrentmeestersrekening¹⁾. Beide rekeningen tezamen geven een overzicht van het beheer der stedelijke geldmiddelen en van het daaruit bekostigde stedelijke bestuur. Voor het jaar 1472/73 is echter de onderrentmeestersrekening verloren gegaan, zodat de aanvullingen, die de verantwoording van de onderrentmeester in andere jaren geeft, voor 1472/73 ontbreken.

De rekening is gesplitst in inkomsten en uitgaven. De inkomsten bestaan in hoofdzaak uit tynsen en renten, opbrengst van stadslanderijen en andere eigendommen, retributies, huur van verkoopbanken, verkoop van lijfrenten en erfrenten, weggeld, poortgeld, inkomsten uit de stedelijke molens, boeten, burgergelden en bijzondere incidentele inkomsten. De uitgaven betreffen in hoofdzaak: onderhoud van stedelijke eigendommen, kosten van reizen van schepenen en raden, bodelonen, ontvangst van gasten, salarissen, gratificaties, en emolumenten van schepenen, raden en ambtenaren, gratificaties aan personen, die bijzondere diensten verrichten, kosten van aankoop van oorlogsmateriaal, algemene bestuursonkosten en bijzondere incidentele uitgaven, b.v. voor krijgsverrichtingen²⁾.

Zowel de inkomstenposten als de uitgaveposten geven derhalve een aantal inlichtingen over het stedelijk bestuur. Van deze zijn vooral van belang de afdelingen waarin de posten met betrekking tot het onderhoud van stedelijke eigendommen en de eigenlijke bestuurskosten zijn opgenomen. Van algemene betekenis zijn de afdelingen waarin de reiskosten, bodelonen en ontvangstkosten zijn verantwoord. Zij bevatten velerlei bijzonderheden over de positie van Zutphen als kwartierhoofdstad en derhalve zijn zij van belang voor de territoriale geschiedenis van Gelre. De waarde van de afzonderlijke posten

1) Deze splitsing van het financieel beheer staat niet op zich zelf. De mogelijkheid bestaat, dat hier sprake is van een zekere overeenkomst met Keulen, waar het beheer over verschillende Rentkammern verdeeld was. Zie R. Knipping, Die Kölner Stadtrechnungen des M.A., I, (1897), Einleitung, S.V. sqq.

2) Een nadere bespreking van de inkomsten en uitgaven vindt men voor de op veelal overeenkomstige wijze ingerichte stadsrekeningen van Arnhem in de Bijdr. voor de Geschiedenis der Nederlanden, Deel IX, (1955), pag. 54 sqq. Ter bekorting moge naar deze bespreking verwezen worden.

[p. 3]

wordt - zoals uit de annotatie moge blijken - verhoogd door voortdurende vergelijking met andere posten en met gegevens van elders verkregen¹⁾. Deze vergelijking heeft in de hier uitgegeven rekening reeds verscheidene onduidelijkheden weggenomen; echter niet alle. Een verder doorgevoerde vergelijking zal nog meer licht over de geschiedenis van de stad Zutphen en van ‘Ghelrelant’ kunnen werpen, en zal ook voor de economische geschiedenis van betekenis kunnen zijn. De publicatie van de onderhavige rekening bedoelt daarmede een aanvang te maken.

De tekst is volledig weergegeven, waarbij de spelling van het handschrift precies is gevolgd; ook indien die spelling klaarblijkelijk foutief is. In het algemeen zijn die fouten in de letternoten aangegeven. Er zijn geen leestekens ingevoegd, behoudens in enkele gevallen, waarin dit voor het begrip van de tekst noodzakelijk was. De annotatie is zo summier mogelijk gehouden en beperkt zich in het algemeen tot datgene, wat nodig was voor een zo goed mogelijke verklaring van de tekst²⁾.

Tenslotte zij hier dank gebracht aan de archivaris van de gemeente Zutphen, Mevrouw M.M. Doornink-Hoogenraad, die door hare locale kennis verscheidene verbeteringen heeft kunnen aanbrengen en zich bovendien de niet geringe moeite getroost heeft de drukproeven mede te lezen.

1) Zie voor een nadere uiteenzetting van dit punt: W. Jappe Alberts, Verslag betreffende de eventueele uitgave der stadsrekeningen van Arnhem, B. en Med. Gelre (1951), deel 51, pag. XXV sqq.

2) Een uitgave van een overrentmeestersrekening over een jaar, waarin ook de onderrentmeestersrekening beschikbaar is, ten einde beide rekeningen tezamen te publiceren, is in voorbereiding.

[p. 4]

De overrentmeestersrekening van Zutphen over 1472-1473

fol. 1.

Rekeninghe Henrick Krencks reentmeysters der stat Zutphen van alle synen opboeren ende uutgeven van sunte Petersdach ad Cathedram in den jair as men schreve duesent vierhondert twe ende tseventich aengaende ind weder uutgaende op den selven sunte Petersdach in den jair van LXXIII, een lb. gerekent vor 24½ kromstert¹⁾.

Irst van opboeren²⁾.

Truyde Broickhuyss als Johan Kreyncks Alpherts soen kleyne huessken in der Kuepkenstrate³⁾ dat tho hoert Ermgart dess praists maget plach to wesen willneer, 10 s.

Aelbert Vueckemeckers huyssken dat wilneer Jutten Andries Pleniss. wyff was, 16 s.

Schollen torne⁴⁾ heefft Storm omme Gaitz wil Merten Zweynen erffgenamen van enen garden geefft Kerstken Kremers wyff jairlix 10 s.⁵⁾.

Huegens erffgenamen van Gruell geven van Kloeners huyss wilneer jairlix 2 lb. 5 s.

Thyman van Ense van tween bagen⁶⁾ gyfft jairlix Aelbert Koytenbrouwer 1 lb.

Bertolt Smedynck van wegen dess huysskens dat Lodewichs kynderen was jairlix 16 s.

Deselve van enen bage noch jairlix 8 s.

1) 22 febr. 1472-22 febr. 1473.

2) Zie Inleiding, pag. 2.

3) Kuiperstraat in het Z.W. deel der stad; zie Geldersche Volksalmanak, 1904, pag. 72.

4) Een toren in de Nieuwstad, ook genaamd ‘Schullentoern’. Zie Inventaris v.h. Oud-Archief v.d. Gem. Zutphen, II, regest no. 552. Zie ook hierna pag. 131, noot 5.

5) Deze post is onduidelijk. Achter ‘wil’ moet een punt staan.

6) Boog in de stadsmuur, gewelf, kelder, soms tot woning ingericht. Zie over deze bogen: Cameraarsrekeningen van Deventer, uitgeg. door J.I. van Doorninck, (1888), Inl., p. LVI.

[p. 5]

Weendell Spronges¹⁾ ende oir kyndere van enen huesken jairlix 1 lb.

Dieselve noch van enen huesken jairlix dair neest gelegen, 16 s.

Johan van Voirthuesen van Gayken Kremers erffgenamens huyss die gairden by der Laerporten²⁾, jairlix 2 lb. 14 s.

Gerit Zerbolt van wegen Henrick Thoms erffgenamen als Goessen Wenemers garden, jairlix then erfftynse 1 lb.

Philyps Dreyer jairlix van enen garden 1 lb. 9 s.

Beernt Stuvenberch van Huynyngs dyck langs synen gairden, 1 lb. 10 s.

Engelbert Dageraet van den gairden die Gayken van Baick had gelegen by Huynincks dyck, 2 lb.

Geertruyt van Bayck van wegen Slypmeyers erffgenamen van enen gairden jairlix 5 s.

Metten erffgenamen van Resbeeck gyfft Jan Ratynck jairlix 1 lb. 4 s.

Henric Kreynck van enen geerken lantz³⁾ gelegen by sunte Walburgen maet⁴⁾ jairlix 1 lb. 10 s.

Luyken Bloewen van Engelbert Potgieters stede dair dat echterhuyssken op steet, ten erfftinsse jairlix op sunte Merten 1 lb.

Loedewich Johanss. die smyt, van enen kleynen stucken lantz gelegen aen dat Oelde Diep⁵⁾ by der stat graven, ten erffthynse jairlix op sunte Peter ad Cathedram 10 s.

Op die Nyestat⁶⁾.

Uut Aernt Tyoden huyss jairlix dat Jacop ter Bruggen to geven plach, 10 s.

Bone Coppers huyss wilneer op sunte Jacop dat nu Noirtveen gyfft 15 s.

Fenne Gerit Luyden suster dat Aernt Eliger geefft jairlix 12 s.

Uut Derick Weggenbeckers huys jairlix 2 lb.

1) Zie Geldersche Volksalmanak 1894, p. 85.

2) Laerpoort aan de oostzijde van de stad; zie over de Zutphense poorten J. Gimberg, Zutphensche poorten, B. en M. Gelre, deel X, 1907, pag. 185; vergl. ook J. Gimberg, Een Geldersche stad in de Middeleeuwen, B. en M. Gelre, deel III, pag. 25 sqq.

3) Een strook land.

4) Aan de zuidzijde van de stad; maet = weide.

5) Voormalige arm van de Berkel, later Polbeek, aan de Noordzijde van de stad.

6) De Nyestat was een dertiende-eeuwse uitbreiding van de stad; zie J. Gimberg, B. en M. Gelre, III, pag. 5 sqq.

[p. 6]

Van der Lairpoirten¹⁾.

Henrick Boeynck uut synen huese jairlix 10 s.

Evert Baedynck van enen gairden gelegen aen die Beeck²⁾ jairlix 10 s.

Uut Benselers huys bueten den Laerpoirten nae inholt een statbrieffs dair van jairlix tynses 15 s.

Uut Goesen Pelsers hues jairlix 15 s.

Uut Lambert Eliertz huys jairlix 5 s.

Uut Johan Spaens huyss jairlix dat Beernt Luykens gyff 1 lb. 10 s.

Spitaels poirte³⁾.

Grieten erffgenamen van Ansem geven jairlix van enen gairden dat Herman Derix zoen gyfft 2 lb.

Henrick Jacopss. van Xancten uut synen huesen dair hy in woent ten erfftinse op Paessen 2 lb. 5 s.

Lambert Luykens zoen, die smyt, van ½ gairden die wilneer Johans ter Marssch was, jairlix 2 lb. 4 s.

Gerit Reynerss. van den huesken ende stede dat Tempelmans was, gelegen by onser stat poirthuess ten erfftinse jairlix op sunte Merten 1 lb.

Wylhen van Veenhuesen gyff van enen cleynen stucken lantz dat Egbert then Brueck had, jairlix 12 s.

Elsken Exen uut oeren huese op Paeschen ende Victoris dat Lambert Geeltynck plach te geven 2 lb. 1 s.

Henrick Reynerss. uut den huese dair hy in plach toe woenen op Paesschen ende Victoris 2 lb. 2 s.

Henrick Buenynck uut synen huese ende stede gelegen an der stat graven dair hy die muyr langes der stede aff stoppen sall altoes ende ondervaeren alss dess noit iss, jairlix ten erfftinse op Petri ad Cathedram 2 lb. 10 s.

Item van den hoifftsteden an den Convent die onse stat den blynden gedaen hefft, then erfftynze jairlix op Petri ad Cathedram 1 lb. dat onse stat...^a) van gracien.

Noch hefft onse stat uut gedaen van gracien enen bagen tegen

1) Zie hiervóór pag. 5, noot 2.

2) Hiermede is de Berkel bedoeld.

3) De Spittaalpoort bevond zich aan de zuidoostelijke hoek van de stad; zie hiervóór pag. 5, noot 2.

a) Eén woord onleesbaar.

[p. 7]

dat voirscreven huysken neest Eernst Koytenbrouwers huyssken jairlix vor 5 s. dair Lambert Tymmerman syn liefftucht an hebben sal dair alle tyt arme luede in woenen sullen.

Dat kleyne huyssken an der Vysspoirten¹⁾ hefft Aernt Hombelt van der Vysschporten to verwaeren.

Johan Daemss. die poirter hefft den gairden die wilneer Johan Slypmeyers was.

Die tychgeler hefft den gairden die Heyn Reym had ind den Molenberch²⁾ mede die Konne van Hilbergen had van gracien.

Sweder then Ryne gyff jairlix van Wessermoeden³⁾ toe tynse 1 oelt butken, mackt 1 s. 3 d.

1) Aan de zuidzijde van de stad, bij St. Walburg; zie hiervoor p. 5, noot 2.

2) Een stuk land, gelegen buiten de Spittaalspoort. Op of bij dit land stond een ‘tychelaven’ van de stad.

3) moede = maet, made, weiland. Onder ‘Wessermoeden’ zal men moeten verstaan: een weiland, dat tot het complex Wesse behoorde (Ten Z. van de stad). Zie over Wesse, Nijhoff, Gedenkw. III, 27. Vermoedelijk is hier bedoeld Wesermaat in het kerspel Warnsveld.

fol. 2.

Item die Eelsshorst⁴⁾ ende dese nabescreven erffnisse zynt verpacht 4 jair lanck op sunte Merten dage voirleden in den wynter voir datum vorscreven diss boicks an toe rekene die geslagen is an drien kloeten.

Den irsten kloet van der Elshorst aen die Yssell hefft Johan Kreynck jairlix voir 26 lb., borge Kerstken Scherpynck.

Den anderen kloet hefft Jacop Bongener die dair neest gelegen iss voir 24 lb., burge Johan Bungener.

Den derden kloet dair neest hefft Johan van Holthuyssen vor 26 lb., borge Kerstken Scherpynck.

Dat Stercke Maitken⁵⁾ hefft Gerit Kreynck die baide jairlix vor 5 lb. 10 s.

Onser stat wert gelegen an Holthues wert hefft Dietmer Kremer 4 jair lanck op sunte Merten voirleden an to rekenen

4) De Elshorst maakte, evenals Wesse, deel uit van het complex stadslanderijen en stadsgronden, waaruit de stad inkomsten trok. Zie J. Gimberg, Het kapitaal en het beheer der geldmiddelen van Zutphen in de Middeleeuwen, B. en M. Gelre, deel XXXII, 1929, pag. 152 sqq. De ligging der landerijen wordt aangegeven door het kaartboek van Thomas Witteroos, dat zich bevindt in het oud-archief der stad Zutphen.

5) Naam van een stuk land, gelegen bij de Holsterbeek. Deze beek liep door het kerspel Warnsveld naar Zutphen.

[p. 8]

dess to gebruken tot alre slachter noet¹⁾ jairlix op sunte Merten vor 84 lb., borge Wilhem syn broeder.

Onser stat olymoelen²⁾ eyckmolen³⁾ ende walckmolen⁴⁾ hefft Johan Ratynck 2 jair lanck van sunte Wolburgen an toe rekenen voir datum voirscreven jairlix voir 127 lb., borge Johan Kreynck ind Alphert Kribbe.

Die grave achter Geritz ter Voirst hefft^a).

Item uut Gerit Brueckenhuess was an die enge Poirtstrate⁵⁾ 4½ oelden schilden ende 2 schillengen jairlix, maket 13 lb. 12 s.

Gaedert Alysleger gyfft jairlix van onser stat wert gelegen op den Avermarssch tegen den Ossenweert over den hy noch hefft 3 jair lanck jairlix voir 42 lb. van sunte Merten voirleden an toe rekenen, burge Bernt to Nyenbeke.

Onser stat ryse weert gelegen by Wapsenre brugge hefft⁶⁾ Rense Kreynck 3 jair lanck, den toe gebrueken tot alre slachter noyt ingaende op Petri ad Cathedram jairlix vor 75 lb.

Wilhem Lerinck gyff jairlix van den 4 nyhe huysskens op der Nyerstadt voir die Nyestat poirte⁷⁾ gelegen ten erfftinse op Petri ad Cathedram 4 lb.

Johan van Dulmen gyfft jairlix van der doer die hy hefft doir der stat muyr 5 s.

Summa prima 471 lb. 7 s. 3 d.

Van onser stat tynse⁸⁾.

Ontfangen van Mense Smediken as van dess tichgelers huess bueten der Spytaelspoirten 4 lb. 10 s.

Ontfangen van onser stat tynse 6 lb. 7 s.

Ontfangen van Wichman Keteler dat iss doet.

Die bobbelbiesen⁹⁾ hefft Johan Kribbe voir 38 lb. jairlix, borge Alphert syn broeder.

1) Tot alle soorten van nut.

2) Deze molen diende om oliehoudende zaden te malen; volgens Gimberg stond deze molen bij de Oliepoort, zie B. en M. Gelre, III, pag. 28.

3) Deze molen diende om eikels te malen; de gemalen eikels werden o.m. voor varkensvoer gebruikt.

4) Volmolen voor het vollen van lakens. Zie over molens F.M. Feldhaus, Die Maschine im Leben der Völker (1954), S. 196, 216. De in deze en de beide vorige noten bedoelde molens waren verpacht; zie hierna, p. 17, noot 1.

a) niet ingevuld in de rekening.

5) Thans Turfstraat.

6) Aan de overzijde van de IJssel in de weg naar Arnhem.

7) Zie pag. 5, noot 2.

8) Huur van huizen of landerijen.

9) Een landerij-naam.

[p. 9]

Die tychgelkuylen myt dess Spigels maed¹⁾ hefft Derick ten Wall Arntzs. jairlix vor 70 lb. in voirworden dat hy dair setten sal hondert plellingen²⁾ die...^a) lieveren sall tot synen uutgaenden jair, borch Derick ter Cappellen.

Henrick Lansynck gyfft jairlix van der hoffstede by der veerster Lairpoirten³⁾ ten erfftinse 6 lb. 10 s., borch Beernt van Benthem ende Evert Deynck.

Otto Keyen geefft jairlix van den lande neest der veerster Lairporten gelegen benefen huysinge Beernts van Benthem then erfftynse 3 lb.

Ontfangen van Johan Meensynck als van der pensien^b) 900 postulaetguldens die hy onser stat schuldich iss die hy geveest hefft nae uutwysen der brieven dair van 56 postulaetguldens ende 1 oirt, mackt 92 lb. 19 s. 9 d.

Van menigerhande opkomynghe.

Ontfangen van onser stat wissel⁴⁾ 5 lb., der doch 18 lb. gheweest solde hebben dair om dat sy selige Johan Meyerinck nyet langer en besat dan omtrynt een vierdell jairs ende 3 off vier weken soe is hon sulx genedicht op 5 lb. vurscreven.

Doe die averreentmeister Wilhem Lerinck ende die onderreentmeister Johan Kribbe oir rekenschap gedaen hadden⁵⁾ in der scepen kamer doe liep aver oirre beyder presencien 1 lb. 8 s. 6 d.

Ontfangen van barngelde vor der smytten van den koyen⁶⁾ 14 lb. 3 s. 9 d.

Ontfangen 40 rynse guldens die Andries van Meermueden ontfenck van der wessell van Johan Meyerynck doe hy voir der Horst⁷⁾ reet mact 98 lb.

Ontfangen in die weke voir Johannis Baptiste van Johan Kribben 200 lb.

1) De naam van een stuk weiland, dat ook voorkomt onder de naam Spieghelsmathe, een naam die afgeleid is van de familienaam Spiegel.

2) Jonge bomen.

a) Eén woord onleesbaar.

3) Buiten-Laerpoort.

b) Dit woord is met een andere hand boven de regel geschreven.

4) De wissel was verpacht aan Johan Meyerink, die de wissel reeds in 1447 gepacht had; zie J. Gimberg, B. en M. Gelre, deel XXXII, pag. 157.

5) Dit zal waarschijnlijk betrekking hebben op de rekeningen van 1471/72, die echter beide ontbreken (zie Inventaris van het Oud-Archief der gemeente Zutphen, I, 1941, pag. 71).

6) Zie hierna pag. 123, noot 7.

7) Zie hierna pag. 155, noot 5.

[p. 10]

Ontfangen van tween balcken die Henrick Kreynck reentmeyster van der stat an hem selven nam ende vertymmert heifft den enen voir 20 stuver ende den anderen vor 10 stuver, maket 3 lb. 13 s. 6 d.

Ontfangen van brueder Gerit Slender 4 rynse gulden die hon in bychten onser stat weder toegekeert syn die onser stat toehoeren¹⁾ dair on die reentmeister weder aff gaff ½ rynse gulden van geheit der scepenen omme Gaitz wille, maket 8 lb. 11 s. 5 d.

Ontfangen van der groeter luerden²⁾ dair die heye op stont die die reentmeister vercocht hefft 5½ rynse gulden, dair op gegolden toe wincoep³⁾ 2 qu. die qu. 5 kr., maket 13 lb. 1 s. 3 d.

Ontfangen van Henrick Assen op Meye 200 lb. noch 400 lb. facit 600 lb.

1) Dit is een geval van het betalen van gewetensgeld. Voor andere gevallen zie J. Gimberg, B. en M. Gelre, XXXII, pag. 148.

2) Over luerdennen zie W. Jappe Alberts, Bijdr. van het Instituut voor Middeleeuwse Geschiedenis, deel XXVII, pag. 33/34.

3) Zie over wijnkoop (handgeld) F. Beyerle, Weinkauf und Gottespfennig an Hand Westdeutscher Quellen (Festschrift A. Schultze, 1934) S. 251.

fol. 3.

Ontfangen van Henrick van Luytinge 2 rynse gulden, 3 stuver van eenre oilder luyerdennen die an den dyck bueten der Marsschporten⁴⁾ stonde maket 5 lb. 5 s. 4 d.

Ontfangen van Reent den weidemeister⁵⁾ van hoye dat gewonnen wairt op then Marsschen by Empperbrugh⁶⁾ 3 rynse gulden, 7½ stuver, maket 8 lb. 5 s. 3 d.

Ontfangen van Johan Kribben 64 rynse gulden myn 1 oirt dat Johan Kribbe ontfangen had van den wessell tot behoiff der nyher wyndemoelen buyten der Lairpoirten⁷⁾ van den 80 rynse gulden die dair gesat weren van Evertz wegen then Marsch, Herman Pansers neve den gulden ad 20 stuver facit 156 lb. 2 s. 6 d.

4) Zie hiervóór pag. 5, noot 2.

5) De weidemeesters waren belast met het toezicht op de stadsgronden.

6) Met de Marsch is hier bedoeld de Overmarsch aan de overzijde van de IJsel. De grens van deze Overmarsch werd ten dele gevormd door een beek die óf als Oude IJsel óf als Emperbeek voorkomt. Over deze beek lag in de nabijheid van het gehucht Empe de Emperbrug, dus westelijk van de stad Zutphen.

7) Bedoeld is de Buiten-Laarpoort; op de kaart van Jacob van Deventer komt een molen voor, die aldaar gelegen is. Dit zal de hierbedoelde molen zijn.

[p. 11]

Ontfangen van Johan Kribben van wegen Aelbert Arntz van Swoll uit synen onderreyntmeisterampt hy der stat gerekent hadde ind Arnt vurscreven gestorven was, dair die onderrentmeister Johan Kribbe vurscreven nyet aff wuest 24 lb.

Item ontfangen van Johan Kribbe als van dat hy der stat schuldich bleeff doe hy syn rekenschap gedaen van synen onderreyntmeisterampt¹⁾ 1320 lb. 14 s. 1 d.

Van den koppell²⁾.

Ontfangen van Evert Schoeldman van eynre ruynen 5 lb.

Van Andries Thonijss. zeliger gedachten een ruyn die hon quyt wart gegeven vor syn presencien dat hy der stat toe guede gaff.

Van Wilhem van Roederloe een ruyn ontfangen 5 lb.

Van Aernt Berck 1 ruen 5 lb.

Van Wilhem Lerynck een ruyn 5 lb.

Van Derick ten Woesten een ruyn 5 lb.

Van Rense van Buerll 1 ruyn 5 lb.

Evert Mengerynck 1 ruyn 5 lb.

Gaedert Barner 1 ruyn 5 lb.

Andries van Mermueden 1 ruen 5 lb.

Holthuis een ruyn 5 lb.

Gerit Aetsack 1 ruyn 5 lb.

Johan Kribbe 1 ruyn 5 lb.

Peter Kreynck 1 ruyn 5 lb.

Henrick Kreynck reyntmeyster van tween ossen 10 lb.

Van Aelbert Eernst om grass dat hem vercofft wart 2 lb. mackt die koppell 77 lb. Summa secunda 2756 lb. 12 s. 4 d.

Van den vleyschouwers³⁾.

Johan Tast, Henrick Poppinck, Cele Evertss., Gerit syn broe-

1) Deze en de beide voorafgaande posten, die met een andere hand geschreven zijn, zullen betrekking hebben op het jaar 1471/72; zie hiervóór pag. 9, noot 5.

2) De Koppel was een stadsweide; men onderscheidde de Groote Koppel, de Kleine Koppel en de Lues Koppel. De hier verantwoorde bedragen zijn betaald als vergoeding voor het weiden van paarden en ossen. Zie over de ligging dezer weiden hiervóór pag. 7, noot 4.

3) Hier zijn verantwoord de bedragen voor huur van verkoopbanken in het Vleeshuis. Zie Pijnacker Hordijk, Rechtsbronnen der stad Zutphen, (Oude Vaderlandsche Rechtsbronnen, I, 2), pag. 39 en pag. 114.

[p. 12]

der, Wessel Deynck, Evert Deynck, Johan Wessell, Wilhem syn zoen, Henrick Veltinck, Johan ter Braick; Dyt syn 10 personen elck persoen 32 s., mackt 16 lb.

Van vercofften lieffgelde¹⁾.

Ontfangen van Jutten van Eerdenhier in den Convent 30 rynse gulden na onser stat geseet²⁾ op Meye dair den iersten termyne van wesen sal ende op Mertyn, maket 75 lb. 6 s. 2 d.

Ontfangen van Johan die Wit 80 rynse gulden nae der stat gesette vanwegen Evertz ten Marssch Herman Pansers neve ende Wilhem Lerynck had 80 rynse gulden ontfangen in synen reentmeister ampte ind Henrick Kreynck reyntmeyster noch ontfangen van Herman 2 rynse gulden ad 20½ stuver vor den gulden dair Evertken then Marssch vurscreven vor hebben sall 13 rynse gulden dess jairs tot synen lyve ind Herman Panser 2 rynse gulden jairlix erffgeldes van 16 d. dair den iersten termyne van wesen sal van beyden portelen maket 205 lb. 16 s. 9 d.

Item ontfangen³⁾ van Jutte Muyses 50 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden dair broeder Johan oir soen die moenick lieffgelt voir hebben sal des jairs 5 gulden dair den iersten termyne van yss op Mydwynter neestokomene mackt 125 lb. 10 s. 2 d.

Ontfangen van Andriessken van der Cappellen 90 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden dair sy van boeren sal 5 rynse gulden tot oeren lyeve ind Fransiscus oir zoen 4 rynse gulden oick tot synen lyve, ind sy sal die 4 gulden boeren alsoe lange als Franciscus leefft dair den iersten termyne van iss op Mydwynter, maket 225 lb. 18 s. 5 d.

1) Opbrengst van verkochte lijfrenten. Onder lijfrente verstaat men een vaste jaarlijkse uitkering (rente) gevestigd op het leven van de lijfrentekoper, of van dengene te wiens behoeve hij de lijfrente koopt. Zie over lijfrente, erfrente en losrente R. Knipping, Das Schuldenwesen der Stadt Köln im 14. und 15. Jahrhundert, Westdeutsche Zeitschr. XIII, S. 340 sqq. en voorts vooral R. Knipping, Die Kölner Stadtrechnungen des Mittelalters, I (1897), S. 210 sqq. Vergl. B. Kuske, Köln, der Rhein und das Reich, (1956), S. 108 sqq.

2) Verordening, bepaling. Convent is het Olde Convent.

3) De rentevoet is bij deze post en bij de volgende posten 10%, doch dit betekent geenszins, dat dit als de normale rentevoet beschouwd mag worden. Zowel een lagere als een hogere rentevoet is gebruikelijk; de mogelijkheid bestaat, dat de rentevoet samenhangt met de leeftijd van degene op wiens leven de rente gevestigd is.

[p. 13]

Ontfangen van Wubken Buesyngs wedue 100 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden dair oir dochter jonffer Jutte Buesings 10 rynse gulden jairlix voir hebben sall tot oeren lyve dair den irsten termyn van iss op Paeschen ind Zantgange¹⁾ toekomene maket 251 lb. 5 d.

Ontfangen van Jutten Schylmelpenninck 200 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden dair Alphert Schymmelpenninck voir hebben sal 20 rynse gulden dess jairs tot synen lyve op Meye ende sunte Merten die men hon betalen sall in syn vry seker beholt off den genen die syn quytancie brengen, maket 502 lb. 10 d.

Ontfangen van Johan Haepsteen 140 rynse gulden 20½ stuver voir den gulden dair hy van hebben sal 14 rynse gulden tot synen lyve dair den iersten termyn van iss nu op sunte Jacop ind die ander Conversio Pauli, maect 351 lb. 8 s. 6 d.

Ontfangen van Goessen van Lynnop 60 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden toe halven versterff op syn lijff ende Geertruyd synre echter huysvrouwen halff op Mertini ende halff op Meye, dair Goessen den reyntmeyster Henrick Kreynck van cortede 50 rynse gulden als vor synen hoff dair die windemoelen op steet bueten der Lairpoirten als men in Henrick Kreyncks uutgeven na bescreven wall vynden sall, maeckt 150 lb. 12 s. 3 d.

Somma tertia 1903 lb. 13 s. 6 d.

1) Zantgangendach is 10 oktober; deze dag valt samen met sint Victor, wiens sterfdag in Xanten op die datum herdacht werd. Grotefend (Taschenbuch der Zeitrechnung) localiseert het gebruik van ‘Zantgangendach’ in Deventer; uit deze post blijkt, dat deze benaming ook in Zutphen bekend was.

fol. 4^v. (fol. 4^r blanco).

Van vercochten erffgelde²⁾.

Ontfangen van Henrick toe Kalffzelar 80 rynse gulden nae onser stat gesette 20½ stuver voir den gulden, van 16 pennyngen enen dair den irsten termyn van iss op Petri ad Vincula ende den leesten ad Cathedram mackt 200 lb. 16 s. 4 d.³⁾.

2) In dit hoofdstuk zijn verantwoord de bedragen, die de stad ontving uit hoofde van kapitaalstortingen door rentekopers. Het recht op ontvangst van de rente blijft hier niet beperkt tot de rentekoper, maar gaat over op zijn erfgenamen. Zie de litteratuur vermeld op pag. 12, noot 1.

3) De rentevoet is hier in het algemeen lager dan bij de lijfrenten. In deze post is zij 8¼%, in de volgende posten 5%.

[p. 14]

Ontfangen van den cloester van Diepenveen¹⁾ die Henrick Ass haelden 320 rynse gulden²⁾ 20½ stuver voir den gulden, van 20 pennyngen enen dat geveest iss uut der tavernen toe Vreden³⁾ halff op sunte Lambert ende halff op sunte Gregorii maket 803 lb. 5 s. 4 d.

Ontfangen van Angnesen van den Haige 200 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden, van 20 pennyngen enen, dair den irsten termyne van iss op Midwynter neestokomene ende weert sake dat Got verbiede dattet heren vede worde tusschen den lande van Gelre ind den lande van Cleve soe sal oer gelt vry wesen van eniger besate van hoefftscoill ende van pensien ende van desen 200 rynse gulden kreech Wilhem Lerinck hondert als men in Henrick Kreyncks reyntmeister uutgeven waill vynden sall, maket 502 lb. 10 d.

Ontfangen van Grieten meisters Janss. huyssvrouwe van Vliete 50 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden, van 16 pennyngen enen, dair den irsten termyne aff iss op Petri ad Cathedram, maket 125 lb. 10 s. 2 d.

Ontfangen van Reynt Weydeman ende Bertruyt synre huyssvrouwen 128 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden, van 16 pennyngen enen, ontfangen iss op sunte Jacop maket 321 lb. 6 s. 3 d.

Ontfangen van heren Herman Smediken 40 rynse gulden 20½ stuver vor de gulden, van 16 pennyngen enen, dat irste termyn op sunte Peter ad Cathedram maket 100 lb. 8 s. 4 d.⁴⁾.

Ontfangen van Engele Kannemekers 61 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden, van 16 pennyngen enen, maeckt 140 lb. 11 s. 5 d.

Ontfangen van Otto Keyen 176 rynse gulden 20½ stuver vor den gulden mitten gelde dat Henrick Kreynck ontfangen had van den rogh van sunte Anthonys gyldes wegen dair sunte Anthonys gilde jairlix van hebben sal 11 rynse gulden dess jairs van 16 pennyngen enen, dair die irste termyn van iss op Paesschen ind die ander op Victoris, maket 441 lb. 15 s. 11 d.

1) Het door Johannes Brinckerinck gestichte vrouwenklooster; zie over dit klooster W.J. Kühler, Johannes Brinckerinck en zijn klooster te Diepenveen. (1908). Zie ook pag. 119, noot 1.

2) Zie over deze rentekoop Inventaris van het Oud-Archief der gemeente Zutphen, deel II, regest nr. 961, 11 Maart 1472. Deze rente was een losrente.

3) Wijnhuis te Zutphen.

4) Zie over deze rentekoop Inventaris van het Oud-Archief van de gemeente Zutphen, deel II, regest nr. 967. Deze rente was een losrente.

[p. 15]

Ontfangen van heer Claus Hoeffsleger 64 rynse gulden 20½ stuver voir den gulden, van 16 pennyngen enen, dair die irste termyne van iss op Paesschen neest komene ind die ander Victoris maket 160 lb. 13 s.

Ontfangen van Johan Jacopss. van Campen 800 golden rynse gulden 21½ witstuver voir den gulden, van 20 pennyngen enen, dair die irste termyn van iss op Paesschen anno 73 ind solden wy die voirscreven 800 rynse gulden krigen, so moesten wy aen stockvysch nemen 300 rynse gulden dair an verlaren wairt 15 rynse gulden 20 stuver vor den gulden, dese 15 rynse gulden hir vorscreven an gecort soe maeckt dan tsamen 2069 lb. 7 s. 9 d.¹⁾.

1) Een opvallend voorbeeld van geldlening gekoppeld aan levering van waren. Zie hierna, pag. 144, noot 6.

fol. 5.

Van den wechgelde²⁾.

Ontfangen van der Lairpoirten.

Item ontfangen voir die Mey merckt 12 lb. 3 s. 4 d.

Item in die Meymerckt 36 lb. 14 s. 9 d.

2) Het hoofdstuk over weggeld bevat verscheidene gegevens voor een nadere beschouwing over deze inkomstenbron; doch deze beschouwing zal eerst een redelijk resultaat kunnen leveren na vergelijking met andere rekeningen van Zutphen en met rekeningen van andere steden, b.v. van Arnhem en Deventer. Vooruitlopende op een dergelijke beschouwing kan het belangrijkste hier voorlopig als volgt worden samengevat. Het meest waarschijnlijk is het dat het weggeld het gehele jaar door geheven werd van voertuigen, die de stad aan de Laerpoort, de Spittaelspoort en de Nieuwstadpoort binnenkwamen. Door eerstgenoemde poort kwam het verkeer uit het Oosten, dus ook uit Westfalen de stad binnen, door de beide andere poorten uit de richting Doesburg en uit Deventer; het verkeer uit oostelijke richting was het belangrijkste. Viermaal per jaar was er een hoogtepunt in het verkeer, nl. tijdens de Meimarkt, de Sint Vitusmarkt (15 Juni), de Bartholomeus markt (24 Aug.) en de Allerheiligenmarkt (1 Nov.). De alsdan ontvangen bedragen voor weggeld worden voor elk der drie poorten afzonderlijk verantwoord. De in de tussenperioden ontvangen weggelden worden eveneens voor elk der drie poorten afzonderlijk verantwoord, echter met dien verstande, dat de slotpost telkens gevormd wordt door het bedrag, dat op 21 Februari wordt ontvangen, zijnde de laatste dag van het rekeningsjaar. Het in enkele posten voorkomende gebruik van woorden ‘tol’ en ‘tolboem’ zou kunnen wijzen op het oorspronkelijk karakter van tolheffing, wellicht zelfs van markttol, die later tot een algemene heffing voor voertuigen die de stad binnenkomen, is geworden. De in Arnhem geheven ‘karaccijns’, die aldaar - anders dan in Zutphen - verpacht werd, is vermoedelijk een overeenkomstige instelling.

[p. 16]

Item ontfangen voir sunte Vyts maeckt 20 lb. 19 s. 10 d.

Item in die Vytz marckt 12 lb. 17 s. 2 d.

Item in sunte Bertholomeus merckt 7 lb. 1 s. 10 d.

Item in die selve merckt reintmeister alleen 18 lb. 4 s. 9 d.

Item op Alre Heiligen in die merckt 1½ gulden ende 23 kr., facit 4 lb. 12 s. 3 d.

Noch in die selve merckt van den tolboem 18 lb. 19 s. 3 d.

Op sonnendach avent Petri 7 rynse gulden 34½ kr., facit 18 lb. 11 s.

Summa summarum 150 lb. 4 s. 2 d.

Ontfangen van der Spytails poirten van den meymerckt 3 lb. 4 s. 2 d.

In die merckt 6 lb. 16 s. 4 d.

Ontfangen vor sunte Vyts merckt 5 lb. 7 s. 1 d.

In sunte Vyts merckt 2 lb. 2 s. 1 d.

Item in sunte Bertholomeus merckt 1 lb. 5 d.

Item die reentmeyster alleen in den selven marckt 4 lb. 6 s. 4 d.

Item in Alre Heyligen merckt 19½ kr., facit 15 s. 6 d.

Item in die selve merckte 5 lb. 10 s. 7 d.

Op saterdach vor Petri 52½ kr., facit 2 lb. 2 s. 11 d.

summarum 31 lb. 5 s. 5 d.

Ontfangen van der Nyerstadt poirte.

Ontfangen vor die meye merckt 2 lb. 1 s. 3 d.

Ontfangen in den merckte 1 lb. 13 s. 6 d.

Ontfangen voir sunte Vytz merckt 1 lb. 18 s. 5 d.

Ontfangen in^a) sunte Vytz merckte 17 s. 2 d.

In sunte Bertolomeus merckt 19 s. 7 d.

Item alleen in die selve merckte 1 lb. 19 s. 10 d.

Op Alre Heiligen 21 kr., facit 17 s. 2 d.

Op die selve tyt van den toll 2 lb. 8 s. 4 d.

Op saterdach vor Petri 1 rynse gulden facit 2 lb. 9 s.

Summa summarum 15 lb. 4 s. 3 d.

Summa quarta 5062 lb. 9 s. 2 d.

a) In de tekst staat: voir.

[p. 17]

Van onser stat watermoelen ende wyndemoelen¹⁾.

1 mrt. 1472	Dess sonnendages nae Mathie apostoli 17 lb. 14 s.
8 mrt.	Dess sonnendages Letare 15 lb. 10 s.
15 mrt.	Dess sonnendages Judica 17 lb. 14 s.
22 mrt.	Des sonnendages Palmarum 18 lb.
28 mrt.	Dess saterdages op Paesschavent 25 lb. 7 s.
5 apr.	Dess sonnendages Quasimodo 13 lb. 5 s.

1) In dit hoofdstuk worden verantwoord de wekelijks ontvangen bedragen wegens gebruik van de molens. Uit de ongelijkheid van deze bedragen blijkt o.m. dat deze molens niet verpacht waren, doch door de stad in eigen beheer gehouden werden. De namen ‘watermolen’ en ‘wyndemolen’ houden slechts verband met de wijze waarop de molenkracht werd opgewekt; omtrent de aard van hetgeen in de molens werd geproduceerd of behandeld en verwerkt geven noch deze benamingen, noch de in dit hoofdstuk opgenomen posten inlichtingen. De vraag welke molens hier bedoeld zijn, kan slechts ten dele met zekerheid worden beantwoord. Vast staat, dat er te Zutphen in deze tijd twee watermolens waren, (zie Inventaris van het Oud-Archief van Zutphen, deel II, regest 1033), één daarvan lag aan de Berkel en die moet hier blijkens de post van 16 Aug. bedoeld zijn. Dit is de molen, die in 1312 in het bezit van de stad kwam en die ook wordt aangeduid als ‘grote watermolen’. De ligging van de tweede watermolen wordt niet aangegeven. Wel waren er behalve de beide in dit hoofdstuk genoemde molens nog minstens drie andere molens, te weten: de Marschmolen, de molen buiten de Laarpoort en de molen buiten de Spittaalspoort. De Marschmolen was een windmolen, evenals de molen buiten de Laarpoort, die wordt aangeduid als ‘nye wyndemolen’; de derde molen was ook een windmolen. Geen van deze drie windmolens wordt in dit hoofdstuk bedoeld, want zij worden in het hierna volgende hoofdstuk ‘Van den molleners’ afzonderlijk vermeld met de daarbij behorende inkomsten. De ligging van de windmolen van het onderhavige hoofdstuk is niet aan te geven. Op te merken is ten slotte nog, dat in deze rekening ook nog vermeld zijn een ‘olymolen’, een ‘eikmolen’ en een ‘walkmolen’ (zie hiervóór pag. 8, noot 2, 3 en 4. Deze molens, die aangeduid zijn met namen verband houdende met hun bestemming en niet met de wijze van molenkrachtopwekking, kunnen niet identiek zijn met de drie laatstgenoemde windmolens, omdat de ‘olymolen’, de ‘eikmolen’ en de ‘walkmolen’ verpacht waren; (zie pag. 8), en de molens genoemd in het hoofdstuk ‘Van den molleners’ niet verpacht waren. Op grond van het bovenstaande is het waarschijnlijk, dat er te Zutphen behalve de zes hiervóor bedoelde molens (twee watermolens, vier windmolens) nog drie andere molens geweest zijn. Zie ook hierna, pag. 111: ‘Onkost van Molenen’. Wèl is het mogelijk, dat de in dit hoofdstuk bedoelde windmolen éen der evengenoemde bestemmingen had. Het malen van oliehoudend zaad, het malen van eikels en het vollen van lakens zal wel niet in dezelfde molen hebben plaatsgevonden om redenen van technische aard. De archivaris van Zutphen wijst er mij op, dat de verantwoording in oudere rekeningen, waar de posten anders gegroepeerd zijn, tot een andere conclusie leiden. Zie echter pag. 136, noot 4, en pag. 111, noot 5.

[p. 18]

12 apr.	Dess sonnendages Misericordias Domini 12 lb. 11 s.
19 apr.	Des sonnendages Jubilate 16 lb. 12 s.
26 apr.	Des sonnendages Cantate 16 lb. 15 s.
3 mei	Dess sonnendages Vocem Jocunditatis 13 lb. 15 s.
10 mei	Dess sonnendages Exaudi 17 lb. 3 s.
17 mei	Dess sonnendages Pinxteren 22 lb. 3 s.
24 mei	Dess sonnendages na Pinxteren 11 lb. 8 s.
31 mei	Dess sonnendages na Urbani 16 lb. 6 s.
7 juni	Dess sonnendages na Bonifacii 17 lb. 15 s.
14 juni	Dess sonnendages na Odulphi 21 lb.
21 juni	Dess sonnendages na Viti 16 lb. 1 s.
28 juni	Dess avent Petri et Pauli 7 lb. 17 s.
5 juli	Dess sonnendages post Visitationis Marie 17 lb. 5 s.
12 juli	Dess sonnendages sunte Margareten avent 16 lb. 13 s.
19 juli	Dess sonnendages post Margaireten 11 lb. 6 s.
26 juli	Dess sonnendages na Jacobi 11 lb. 19 s.
2 aug.	Des sonnendages na Petri ad Vincula 15 lb.
9 aug.	Op sunte Laurencius avent 14 lb. 5 s.
16 aug.	Des sonnendages na Assumptionis Marie 11 lb. want dat water in die Berkel kleyn was ende nyet en weyden^1).
22 aug.	Dess saterdages op Kermsavent^2) 11 lb. 15 s.
30 aug.	Dess sonnendages na Decollatio Johannis 12 lb. 1 s.
6 sept.	Dess sonnendages na Egidii 12 lb. 13 s.
13 sept.	Des sonnendages avent Crucis Exaltationis 11 lb. 2 s.
20 sept.	Dess sonnendages avent Mathei apostoli 10 lb. 6 s.
27 sept.	Dess sonnendages avent Michaelis 16 lb. 11 s.
4 oct.	Dess sonnendages post Michaelis 18 lb. 7 s.
11 oct.	Dess sonnendages post Victoris 21 lb. 7 s.
18 oct.	Dess sonnendages op Luce 21 lb. 12 s.
25 oct.	Dess sonnendages Crispini 22 lb. 11 s.
1 nov.	Dess sonnendages Omnium Sanctorum 21 lb. 17 s.
8 nov.	Des sonnendages na Wilbrordi 24 lb. 2 s.
15 nov.	Des sonnendages post Mertini 22 lb. 18 s.
22 nov.	Des sonnendages Cecilie 17 lb. 12 s.

1) Waaien.

2) Zie hierna pag. 98, noot 8.

[p. 19]

29 nov.	Des sonnendages avent Andrie 20 lb. 1 s.
6 dec.	Des sonnendages Nycolay 20 lb. 1 s.
13 dec.	Des sonnendages op Lucie 21 lb. 10 s.
20 dec.	Des sonnendages op sunte Thomaes avent want dat water groet was 17 lb. 6 s.
	Des sonnendages op nyen Jairsdach^1) want dat dat water groet was ende die molen vedroncken weren 8 lb. 6 s.
10 jan. 1473	Des sonnendages na Dertynen 15 lb. 8 s.
17 jan.	Des sonnendages na Anthonii want dat water groet was ende die moelen verdroncken weren 9 lb.
24 jan.	Dess sonnendages avent Pauli Conversio want dat water groet was 15 lb. 19 s.
31 jan.	Des sonnendages post Pauli 11 lb. 9 s.
7 febr.	Dess sonnendages na sunte Agaten 18 lb. 8 s.
14 febr.	Dess sonnendages Valentini 21 lb. 19 s.
21 febr.	Des sonnendages op avent Petri^2) ontfangen noch van dat men nae schuldich was 131 lb. 8 s.
	Somma die molen 949 lb. 13 s.

1) Nieuwjaarsdag viel op Vrijdag.

2) Laatste dag van het rekeningsjaar.

fol. 6.

Van der burgerschap³⁾.

Johan Huerninck so hy syn burgerschap opgegeven hadde in genaden soe hefft hon die stat die weder gegeven van gracien.

Henrick Hermelinck burger van gracien, dan fuer hy van hir mitter wone so solde hy twe schylde betalen dat hefft hy begrepen myt synen ede. Johan ter Cluyse want hy burger gewest is ind weder in quam burger van gracien.

Henrick Elerdinck burger van gracien ind hefft mede in sijne ede begrepen ende gelavet offt sake were dat men hon een wete geschien lieth tot enigen tyden an Johan Buyck dat die wete van werden wesen sall off die an hon selven geschiet were.

Peter Michaelss Grieten man van Zueren burger mit 1 schilde

3) Bepalingen over het burgerschap vindt men in het Stadboek B van Zutphen, zie Pijnacker Hordijk, Rechtsbronnen der stad Zutphen, pag. 61. Opgeven van burgerschap had in beginsel onmogelijkheid van herstel ten gevolge. Deze posten zijn hier vermoedelijk opgenomen om te verantwoorden dat ten aanzien van Huerninck, ter Cluyse en Yseren om redenen van bijzondere aard afgeweken is van deze regel en dat van hen geen burgergeld geheven is.

[p. 20]

ind sal hir burger blyven by eenre penen van 21 schylden dair Coep Gesynck vor gelaefft hefft maket 3 lb.

Andries Yseren burger van gracien want hy syn burschap in genaden op gegeven hadde.

Peter Nouwert burger van gracien.

Evert Santacker Wilhelm Leryncks knecht plach toe wesen burger van gracien dan voir hy van hir etc.

Van den Ossenwairt¹⁾.

Soe den Ossenweert geslagen iss an ses kloeten ende uutgedaen noch vier jair lanck vor datum vurscreven an tho rekenen dair men die pacht hirvan jairlix betalen sall op midwinter den reyntmeister van in der tyt.

Den irsten kloet hir van over die sluyse hefft Andries van Mermueden vor 90 lb. burghe Johan Kreynck Alphertzss.

Den anderen kloet die langes dat Zydelant streect hefft Reensse Kreynck voir 102 lb. burghe Arnt Yseren.

Den derden kloet hefft Derick Mennynck voir 100 lb. burge Johan Kreynck Alphertzss.

Den vierden kloet hefft Rense Kreynck voir 100 lb. burge Aernt Yseren.

Den vyfften kloit by der brugh²⁾ voir die vysscherboede hefft Johan Kreynck Alphertzss voir 99 lb. burge Mennynck.

Den sesten kleynen kloyt hefft Coert Schylmelpenninck voir 52 lb. borge Johan Kribbe.

Van vercochten waeren³⁾.

Henrick Hermelinck gecocht 1 wair voir 16 lb., solvit op Johannis Baptiste.

Van den molleners⁴⁾.

28 mrt. 1472

Ontfangen opten Paesschavent van Gerit van der Marsschmoelen 5 rynse gulden 11 kr.

1) De Ossenweerd lag aan de overzijde van de IJsel bij de Overmarsch. Deze weerd was in zes percelen verdeeld, die afzonderlijk werden verpacht.

2) Met de brug kan bedoeld zijn de Emperbrug; zie hiervóór pag. 10, noot 6.

3) Een waar is het recht om twee runderen te weiden op de Nedermarsch (ten N. van de stad) of op Helbergen of op Wesse (ten Z. van de stad).

4) Zie hiervóór pag. 17, noot 1.

[p. 21]

31 mei	Dess sonnendages na Urbani 6½ rynse gulden van Gerit Kribben.
	Van Gerit van Tellicht 2 rynse gulden 20 kr.
26 juli	Ontfangen op sonnendach na Jacobi 18 lb. 11 s. 5 d.
13 sept.	Ontfangen op des heiligen Cruyss avont Exaltacionis 14½ rynse gulden.
11 oct.	Op sonnendach na Victoris 4 rynse gulden, 16 kr.
25 oct.	Ontfangen op Crispini 64 kr.
8 nov.	Op sonnendach na Wilbrordi 68 kr.
22 nov.	Op sonnendach Cecilie 46 kr.
6 dec.	Op sonnendach Nycolay 50 kr.
20 dec.	Op sonnendach op sunte Thomaes avont 2 rynse gulden, 12 kr.
3 jan. 1473	Op sonnendach na Jairssdach 5 rynse gulden, 22 kr.
17 jan.	Op sonnendach Anthonii 2 rynse gulden, 20 kr.
31 jan.	Op sonnendach na Pauli 3 rynse gulden, 28 kr.
28 febr.	Op sonnendach Esto Mihi ontfangen 8 rynse gulden ende 16 kr. mede alle scholt an hon gerekent maket die Marsschmoelen 161 lb. 2 s. 10 d.
	Ontfangen van der Spytaylsmoelen 3 rynse gulden 20 kr.
	Ontfangen van Wilhelm van der Spytails poirten 1 rynse gulden 40 kr.
1 aug. 1472	Ontfangen op Vincla Petri van Gerit 2 rynse gulden 49 kr. 1 oirtken.
13 sept.	Ontfangen van Wilhem op dess heyligen Cruysavent 4 rynse gulden.
11 oct.	Ontfangen op sonnendach na Victoris 2 rynse gulden, 5 kr.
25 oct.	Ontfangen op sonnendach Crispini 14 kr.
8 nov.	Op sonnendach na Wilbrord 30 kr.
22 nov.	Op sonnendach op Cecilie 27 kr.
6 dec.	Op Nycolae ontfangen 30 kr.
20 dec.	Op sunte Thoemaes avont 61 kr.
17 jan. 1473	Op Anthonii 46 kr., noch 46 kr. maeckt die Spytaelsmoelen 44 lb. 8 s. 6 d.
	Ontfangen van den nyer wyndemolen buyten der Lairpoirten 5 rynse gulden, 2 kr.
17 jan. 1473	Op sonnendach Anthonii ontfangen van der Lairporten 6 gulden ende 28 kr., maket die Lairporte moelen 28 lb. 3 s. 4 d.

[p. 22]

Ontfangen van Johan Kribbe dat hy ontfangen hadde van der moelen buyten der Lairporten 16 lb. 19 s. 9 d.

fol. 7.

Rekenynge^1) van den irsten gerichte als^a)

Rekenynge van den anderen gerichte als Andries Schymmelpenninck ind Arnt Berck.

Item Alart Bruchtinck 2 lb. 10 s.

Item Theus Tymmerman 5 lb.

Item Johan Hermanss. 10 lb.

Item Johan Otten 5 lb.

Item Derick Otten 5 lb.

Rekenynge van den derden gerichte als Arnt Yseren ind Andries van Mermuyden.

Item Ruert Daemss. 5 lb.

Item Gerit to Wuestenynge 7 lb.

Rekenynge van den vierden gerichte als Johan Kreynck ind Cele Keppelman.

Item Wessell Classert 10 lb.

Rekenynge van den vyfften gerichte als^a)

Rekenynge van den sesten gerichte als Rense Kreynck ind Henrick Asse.

Item Hendrick Mommenhave 5 lb.

Somma quinta 1816 lb. 17 s. 5 d.

Summa summarum van allen opboeren 12010 lb. 19 s. 8 d.

1) De inhoud van dit hoofdstuk is niet geheel duidelijk. Te Zutphen - evenals b.v. in Elburg (zie Van Meurs, Rechtsontwikkeling van Elburg, pag. 18) - waren van de 12 schepenen er telkens twee belast met de rechtspraak gedurende twee maanden. Deze regeling moet in dit hoofdstuk tot uitdrukking zijn gebracht. Dit volgt uit de omstandigheid, dat Andries Schymmelpennynck, Arnt Berck, Arnt Yseren, Andries van Mermuyden, Johan Kreynck, Cele Keppelman en Henrick Asse in dit jaar schepen waren (zie hierna pag. 148); Rense Kreynck was raad, doch hij heeft een deel van het jaar als schepen gefungeerd, omdat één der andere schepenen, Andries Yseren, slechts een half jaar als zodanig gefungeerd heeft. Het eerste en het vijfde gerecht zijn ook met schepenen bezet geweest. Omtrent de aard van de vermelde betalingen blijkt niets. De totale som van de ontvangsten uit dezen hoofde bedroeg - blijkens een marginale aantekening - ruim 321 lb. Dit bedrag is weliswaar veel groter dan de som van de in de rekening opgenomen bedragen, doch de vele open ruimten in dit hoofdstuk wijzen op het weglaten van posten. Het bedrag van 321 lb. kan ten dele bestaan uit afbetalingen van opgelegde boeten; de boeten voor ernstige vergrijpen konden in termijnen worden voldaan omdat betaling ineens niet mogelijk was.

a) Niet ingevuld in het hs.

a) Niet ingevuld in het hs.

[p. 23]

fol. 8.

Van weder uutgeven¹⁾.

Iirst den weydemeysteren ind den wegemeisteren als Reent the Hoffstede ende syn geseell Lambert ten Veen.

Bueten der Marsschporten.

1 mrt. 1472	Des sonnendages nae Mathie verloent van dat hy omme gegaen iss ind hefft holt laten houwen ind vueren an vier eynden dair men tuynden^2). Reent ter Hoffsteden 4½ dach des dages 4½ kr., Wilhem Kobbertzs. mit synen wagen holt gevoirt 1½ dach, Wessel 1½ dach, elckes dages 10 kr. Item Derick Wullers getuent op Helbergen^3) op den Slieck^4) 35 roeden, van elcker roeden ½ kr. mackt 2 lb. 16 s. 1 d.
	Stheyntken getuynt by dess verenhuyss 6 roeden, elcke roede 3 oertkens kr. maeket 3 s. 9 d.
8 mrt.	Op then sonnendach Letare verloent van den Ossenweert getuynt aver die Yssell om den ommeloep an den weert ind mede gemeyet paetholt^5) opten nedersten weert an den nedersten marsch ind holt gehouwen op Hilbergen mede getuynt an Keker lant Reynt ter Hoffsteden 5 dage Derick Sluyter 5 dage Herman ten Thienhus 6 dage Herman Smyt 6 dage Wessell Essken 6 dage Slender 4 dage Lambert ten Veen 3 dage Gerit Steyntken 3 dage Henrick Heynck 3 dage Derick Wullers 3 dage Meynt Wolbertss. 1 dach elcken sdages 4½ kr. Item Werner Ewynck mit synen wagen 2 dage dess dages 10 kr. die holt voirden, 9 lb. 1 s. 8 d.

1) Zie Inleiding pag. 2.

2) Omheinen.

3) Ten Z. van de stad.

4) Een stuk land genaamd het Hoghe Slijck, gelegen naast Helbergen, door de stad in eigendom verkregen in 1357 (Gem. Arch. Zutphen, inv. nr. 1486).

5) Poothout.

[p. 24]

Op den selven dach verloent van 40 roeden getuynt buyten der Marsschporten an den dyck van elcker roeden 3 oertkens maket 1 lb. 7 s. 1 d.

15 mrt.

Des sonnendages op Judica verloent van holt gebonden geknoetet mede gevoert an dese Welle ouck gewest mede in die Koppel die wangen^1) toe maken Reynt ter Hoiffsteden 6 dage Gerit Steentken 6 dage Henrick Heynck 6 dage Lambert ten Veen 6 dage Wessel Esselinck 6 dage Slender 6 dage Derick Wullers 4 dage elcken dess dages 4½ kr. Item Wilhem Nevenoert ende syn zoen holt gehaelt mit Johan ter Bergh syn scepe Wilhom vurscreven 3 dage sdages 5 kr. Johan van den Berch gehadt sin luyrden^2) 3 dage elckes dages 2 swairte stuver Wessel in die Brugge mit synen wagen 1½ dach holt toe water gevoert Wilhem Lubbertzs. mit synen wagen holt gefoirt bueten der Vysspoirten op den dyck 1 dach elk dach dess dages 10 kr. maeckt 11 lb. 14 s. 4 d. Dess sonnendages op Judica verlont van der welle gevullet by der vysscherboeden^3) mede holt gebonden to der welle in den Ossenweert. Reent ther Hoffsteden 5 dage Johan Nevenoert 5 dage Johan ther Borch 5 dage Wilhemken 5 dage Lambert Veenman 5 dage Derick Sluyter 5 dage Wessel Essken 5 dage Herman Hassynck 5 dage Gerit Steyntken 5 dage Slender 5 dage Derick Wulberts 5 dage Groenefelt 5 dage Meeynt Wolbertzoen 5 dage Heynck 5 dage Johan Kuer 4 dage Peter Dyckert 4 dage Derick Lentynck 4 dage Henrick Beerntszoen 3 dage Henrick 4 dage Gaedert van Aelten 4 dage Johan van Kranenborch 2½ dach elcken sdages 4½ kr. Wilhem Nevenoert 5 dage elck dach 5 kr. Derick van Kranenborch 1½ dach die ankeren toe stoppen elcken sdages 6 kr. Item Gerit Scheluwairtz schip 5 dage eerde gefuert Derick Mennyncks schip 3 dage elcken dess dages 2½ kr. Item Peter Voss die luerden gemaect als balken dair over gemaect

1) Kade langs een wetering of sloot.

2) Zie hiervóór pag. 10, noot 2.

3) In de Ossenweerd; zie hiervóór pag. 20.

[p. 25]

ende gelecht ind 1 knye^1) dair in gelacht Peter ½ dach dair voir 6 kr. item 8 kr. voir die spanbalken gegeven die over die luyrden liggen maeckt 20 lb. 11 s.

28 mrt.

Dess saterdages op Paesschavent verloent van der welle gemaket willigen gheknoetet ind holt gevuert Reynt ther Hoffsteden 4½ dach Meent Wolbertszoen 4½ dach Johan Nevenoirt 4½ dach Johan van der Borch 4½ dach Wilhem Koir 4½ dach Henrick Huyrman 4½ dach Bussehamer 3½ dach Sluyter 3½ dach Wessell Essken 3½ dach Steyncken 3½ dach Buckefoirt 3½ dach Henrick Smyt 3½ dach Slender 3½ dach Henrick Beerntszoen 3½ dach Wilhem Tiegeler 3½ dach Derick Lontynck 3½ dach Gadert van Elten 3½ dach Derick Wulbertz. 4 dage Grueneveelt 4 dage Henrick Heynck 4 dage Herman van Diederen 4 dage Herman Hermanss. 4 dage Peter Johanss. 4 dage Segefalck 3 dage Mecharis 3 dage Lambert ten Veen 3 dage elcken des dages 4½ kr. Item Wilhem Nevenoirt 3½ dach des dages 5 kr. Wilhem Lubbertszoen mit synen wagen holt gevuert an Holsterbrugh^2) ½ dach ende een voeder van Helbergen to samen 8 kr. Wessel voir die Brugh mit synen wagen holt gevoert ½ dach als 5 kr. Gerit Scheluwairt syn schyp 3½ dach Derick Mennyncks schyp 3½ dach elcken sdages 1 witpennynck Johan Hessel gevoert 13 kaeren steenruydsen^3) op die well ind Arnt Gerwerdynck 12 kaeren die selve Aernt noch gevoert 3 voeren op dat tichgewerck^4) elck voir 1 butken ende voir den steenruytschen die kair 1 oertken. Item die Kuer noch 3½ dach des dages 4½ kr. Item Johan van Collen aver ende weder over op der stat werck mede toe gesien 3 dage dess dages 3 kr. maeckt 21 lb. 10 s. 5 d.

1) Kromhout.

2) De Holsterbrug lag buiten de Nieuwstad op de weg naar Deventer.

3) Steenbrokken.

4) Er was een stadstichelwerk op Helbergen en ook aan de overzijde van de IJssel.

[p. 26]

5 apr.	Des sonnendages op Quasimodo verloent van der welle eerde gevoert ende geheyt mede holt gebonden ende gehouwen op den Marssch Reynt ter Hoffsteden 3 dage Derick Wullers 3 dage Derick Sluyter 3 dage Gerit Steyntken 3 dage Wessel Eskynck 3 dage Henrick Smyt 3 dage Herman van Dyderen 3 dage Herman Hermanss. 3 dage Segevalck 3 dage Gronevelt 3 dage Meynt Wolbertszoon 3 dage Derick Lentynck 3 dage Slender 3 dage Henrick Heymck 3 dage Johan vuirscreven 3 dage Wilhem Willemss 3 dage Henrick Beerntss 3 dage Buckefoirt 3 dage Peter Janss 3 dage Gadert van Elten 3 dage Busssehamer 2½ dach elcken sdage 4½ kr. Willem Nevenoirt 3 dage dess dages 5 kr. Gerit Schelwertz schyp ½ dach dess dages 1 witpenninck Item Wilhem Lubbertzsoen mit synen wagen holt an gevoirt 2 dage van Helbergen, sdages ½ Arnh. gulden maket 13 lb. 2 s. 8d. Op den selven dach verloent van der welle nye pale geheyet onder die anckere ende die welle gevesticht. Herman Dorenbuss 2 dage Henrick op Stroe 3 dage Gerit van Raemssdarp 2½ dach Johan van Osenbrugh 2 dage Jenne Holtsnyder 1½ dach elcken sdages 8 kr. Johan Essynck 2 dage dess dages 7 kr. Evert Kairman mit synen wagen holt gevoirt 8 foeren maket 5 lb. 7 s. 10 d.
12 apr.	Dess sonnendages op Misericordias Domini verloent van der weel palen toe stoeten ind nye anckeren gelecht. Herman Dorenbuyssch 6 dage Henrick opt Stroe 6 dage Ozenbrugh 6 dage Gerit van Ramsdorp 6 dage Jenne Holtsnyder 1½ dach elck 8 kr. Johan Essynck 5 dage dess dages 7 kr. Evert Kaerman 18 foeren van der holtmerckt^1) holt gefuert, van elcken fuyr 4 kr. Derick van Graess 1 fuir voirden van der Hogerbrugge 1 butken maket 12 lb. 15 s. 1 d.
	Op den selven dach verloent Reynt Weydemeister myt synen gesellen van holt gehouwen ind gebonden ind op die welle gevuert, mede pale geheit

1) Dit is niet de Houtmarkt, maar de plaats buiten de Buiten-Laarpoort waar in de M.E. de houthandel plaats vond. Zie Geld. Volksalm. 1904, pag. 70.

[p. 27]

	op der welle. Reynt 6 dage Gronefelt 6 dage Derick Sluyter 6 dage Gerit Steencken 6 dage Derick Lentynck 6 dage Henrick Beerntszoen 6 dage Henrick Smyt 6 dage Peter Johanss 6 dage Slender 6 dage Meynt Wolbertszoen 6 dage Henrick Heynck 6 dage Egbert van Zyde 6 dage Gerit Priester 6 dage Henrick Huyrnynck 6 dage Derick Wulberts 6 dage Wessel Essken 6 dage Johan Nevenoirt 6 dage Johan Kuer 6 dage Willem Willemss. 6 dage Bueckefoirt 6 dage Herman van Dyderen 6 dage Herman Hermanss 6 dage Segevalck 6 dage Henrick van Holten 6 dage Wilhem Droechscheerre 6 dage Gaeder van Elten 6 dage Engelbert Olsynck 6 dage Henrick Huerninck 4 dage Macharis 4 dage Derick van Brandeborch 4 dage Rutger Slechter 4 dage elcken sdages 4½ kr. Gerit Scheluwerts schyp 5 dage, Derick Monnyncks schyp 4 dage elck schip sdages 1 witpenninck. Wilhem Lubberts zoen mit synen wagen holt gefuyrt achter Galileen^1) an dat gasthuys
fol. 9.
	slach^2) 1 vuer 1 stuver Wilhem Nevenoert 6 dage dess dages 5 kr. Aernt Gerwerdynck gevuert 21 kaeren steenrudsen op die wel van elcker kaeren 1 oertken Johan van Coelen 4 dage dess dages 1 witten stuver maket 35 lb. 13 s. 4 d.
19 apr.	Des sonnendages op Jubilate verloent van der welle gemaket eerde gevuert holt gebonden ende gehaelt mitten schepe mede gewest bueten der Lairpoirten an den steenwech^3) Reynt 6 dage Gerit Steyntken 6 dage Derick Lentynck 6 dage Derick Wulvers 6 dage Gronevelt 6 dage Priester 6 dage Meynt Wolbertzs. 6 dage Jan Nevefoirt 6 dage Johan Kuir 6 dage Wilhem Willemss 6

1) Klooster van de Minderbroeders-Observanten; dit klooster lag ter zijde van de weg naar Warnsveld. De nauwkeurige ligging is aangegeven op de kaart van Zutphen van Jacob van Deventer. Zie over Galilea: Monasticon Batavum, I, pag. 196/97; voorts Bijdr. en Med. Gelre, III, pag. 26.

2) In de zin van een perceel grond waarop door het gasthuis verschuldigde onderhoudslasten rustten, die pondsgewijze bepaald werden.

3) Vermoedelijk de weg naar Warnsveld.

[p. 28]

	dage Buckefoirt 6 dage Herman van Diederen 6 dage Derick Sluyter 6 dage Henrick Beerntss. 6 dage Henrick Huenynck 6 dage Slender 6 dage Egbert Esken 6 dage Herman Hermanss. 6 dage Herman Vry 6 dage Henrick Hurnynck 6 dage Lubbert van Ricken 6 dage Wilhem Droechscheerre 6 dage Egbert van Yde 6 dage Henrick van Holten 6 dage Henrick Smyt 6 dage Engelbert Elsynck 6 dage Segevalck 6 dage Gadert van Elten 6 dage Johan Boegel 5 dage Henrick Heynck 5 dage Kielsberch 3½ dach Evert Johanss. 5½ dach elcken dess dages 4½ kr. Willem Nevefoirt 6 dage dess dages 5 kr. Gerit Scheluwartz schyp 6 dage Derick Monnynck schyp 5½ dach Jan van Duytsch syn schepe 5 dage elck schip sdages 1 witpenninck. Wilhem Lubbertzs. mit sinen 2 kaeren eerde gevuert an den stenendyck elcke kair sdages 6 kr. die selve noch mit synen wagen holt gevuert an den tuen by den tiechgelaven ½ dach 6 kr. noch vor 4 roeden getuynt an den tiechgelaven elcke roede 3 oertken. Item Johan van Coelen 4 dage dess dages 1 witten stuver maket 38 lb. 15 s.
	Op den selven dach verloent nyhe anckeren in die welle gelacht voirt die welle gelattet Herman Doerenbuss 3½ dach Gerit Ramsdoirp 4 dage Johan Holtsnyder ende syn geseell elck 1½ dach elck sdages 8 kr. Evert Kairman mit synen wagen gevuert 2 vueren van den holtmarckt op die welle van elcken vuer 4 kr. noch gevuert buschholt ende sliete op die welle 6 vueren elck vuer 4 kr. Arnt Gerwerdynck gevuert mit synre kair holtwerck 1 fuer 1 butken maket 4 lb. 15 s. 11 d.
26 apr.	Des sonnendages op Cantate verloent van nyen anckeren gelacht an die oilde welle by der vyschersboeden Herman Dorenbuys 1 dach Henrick op Stroe 1 dach Gerit Essynck 1 dach Rampdorp 1 dach elcken sdages 8 kr. Evert Kairman mit synen wagen gevuert 6 voeren die voir 4 kr. Derick van Groiss mit synre kaeren 1 fuer 1 butken Herman Dorenbuyss gegeven van enen nyen ganck gemaect in Bruenss moelen 1 lb. maket 3 lb. 7 s. 1 d.

[p. 29]

Op den selven dach verloent van eerde gevullet an der nyer welle ind an Emperbrugh mede gewest Reent ther Hoeffsteden 6 dage Gerit Steentken 6 dage Derick Wullers 6 dage Henrick van Holten 6 dage Derick Lentynck 6 dage Wilhem Willemss. 6 dage Johan Kuyr 6 dage Gerit Brekefoirt 6 dage Herman van Diederen 6 dage Wilhem Droechscheerre 6 dage Wessel Essynck 6 dage Henrick Smyt 6 dage Peter Johanss. 6 dage Henrick Sluyter 6 dage Henrick Beerntzs. 6 dage Henrick Wuenynck 6 dage Gerit Priester 6 dage Engelbert Elsynck 6 dage Herman Hermanss 6 dage Slender 6 dage Engelbert van Yde 6 dage Henrick Huernynck 6 dage Meent Wolbertzs. 6 dage Gadert van Elten 6 dage Johan Nevefoirt 4 dage Herman Vry 3 dage Grunefelt 3 dage Henrick Heynck 2½ dach Segefalck 2½ dach Kerlsberch 1 dach Johan Boegel 1 dach, Lubbert van Recken 2 dage, elcken dess dages 4½ kr. Willem Nevenoirt 6 dage dess dages 5 kr. Gerrit Scheluwart syn schyp 5 dage Derick Mennyncks schyp 6 dage Johans schyp van Duyts 4½ dach elck schip sdages 1 witpenninck Arnt Gerwerdynck gevuert 28 kaeren steenruetzsen die kair 1 oirtken. Wessel in die Brugh gevuert 4 vueren rys, dat vuer ½ witpenninck Johan van Koelen 4 dage dess dages 1 stuver maket 33 lb. 16 s. 9 d.

3 mei

Des sonnendages Vocem Jocunditatis verloent van gearbeit op die welle, mede geweest op die sluyse bueten der Spytailspoirten Reynt ther Hoiffsteden 5 dage Derick Sluyter 5 dage Gerit Steyntken 4 dage Derick Lentynck 4 dage Henrick Beerntszoen 4 dage Engelbert Elsynck 4 dage Beernt Brouwer 4 dage Peter Johanss 4 dage Huenynck 4 dage Henrick Smyt 4 dage Wessell Essynck 4 dage Gadert van Elten 4 dage Henrick van Holten 4 dage Johan Nevenfort 3 dage Willem Willemss. 4 dage Herman van Diederen 4 dage Gerit Priester 4 dage Gerit Bokefoirt 3 dage Kuer 3 dage Herman Hermanss 1½ dach Slender 1 dach Egbert van Yde 1 dach Henrick Hurnynck 1 dach Derick Wollert 1 dach Meynt Wolbertszoen 1 dach elcken

[p. 30]

	sdages 4½ kr. Gerit Scheluwairt syn schyp 4 dage Derick Monix schyp 3 dage Johan van Duyts 1 dach elck schip sdages 1 witpenninck Wilhem Lubbertszoen mit synen wagen holt gefoirt op Helbergen ½ dach 6 kr. ende 1 oirtken, Wychman Voss mit synre kair rysse gefoirt angher sluyse 1 kr. Johan Hessel mit synre kair eerde gevoert an die sluyse 1 dach 6 kr. Johan van Koelen 3 dage dess dages 1 stuver maket 16 lb. 13 s. 11 d.
7 juni	Des sonnendages na Bonifacii verloent van der nedessten hoefft toe maeken mede van holt to halen Reent ter Hoffsteden 5 dage Lambert ten Veen 5 dage Derick Wulberszoen 5 dage Derick Sluyter 5 dage Steyntken 5 dage Grunevelt 3 dage Henrick ten Holt 5 dage Johan Nefefoirt 5 dage Willem Willemss. 5 dage elcken sdages 4½ kr. Willem Nevenoert 5 dage des dages 5 kr. Evert Kairman mit synen wagen gevoert 3 voir palen elck voir 4 kr. maket 9 lb. 4 s. 7 d.
14 juni	Des sonnendages na Odulphi verloent van nye zomeess^1) gesteken an die nye steen kosten soe die tobraken was Herman Dorenbuyss 2 dage Henrick op Stroe 2 dage Gerit Essynck 1½ dach elcken dess dages 8 kr. Johan Essynck 2 dage, dess dages 7 kr., twe holtsnyders elck ½ dach ende des dages elcken gegeven 8 kr. Evert Kairman gevuert mit synen wagen 2 foeren cantholtz bueten der Marsschpoirten elck fore 4 kr. maket 3 lb. 5 d.
	Op den selven dach gearbeit op dat nederste hoefft^2) ende holt gehaelt van heren Aernts Weert van Middachten^3) ende van Evertz van Baick^3) Reynt ter Hoffsteden 5 dage Gerit Steyntken 5 dage Derick Wullers 5 dage Sluyter 5 dage Henrick Heynck 5 dage Gronevelt 4½ dach Wilhem Villemss 5 dage Johan Nevenoert 5 dage Evert

1) Zoom, kant, rand.

2) Hoofd in de IJssel, dat met paalwerk werd beschermd tegen de stroom.

3) Arnt van Middachten en Evert van Baeck hadden deze weerden vermoedelijk verkregen in 1467; zie Inv. Gem. Archief Zutphen, inv. nr. 719.

3) Arnt van Middachten en Evert van Baeck hadden deze weerden vermoedelijk verkregen in 1467; zie Inv. Gem. Archief Zutphen, inv. nr. 719.

[p. 31]

	Johanss 5 dage Slender 3 dage Segevalck 3 dage Henrick ten Holt 3 dage Lambert ten Veen 4 dage elcken sdages 4½ kr. Willem Nevenoert 5 dage, des dages 5 kr. Evert Kairman mit synen wagen gevuert 2 vueder paelen op dat hoefft elck voir 4 kr. Evert Vitynck vyff reysen die loerdenne opgedreven^1) an heren Arnts wert van Middachten ind an Evertz weert van Baick ende Johan Hessel een reyse van elcker reysen 8 kr. maket 13 lb. 16 s. 11 d.
21 juni	Dess sonnendages na Viti verloent van den nedersten hoeffde gearbeit Reent ter Hoffsteden 5 dage Derick Wulbertszoen 5½ dach Sluyter 5½ dach Slender 5½ dach Willem Willemss. 5½ dach Gerit Steyntken 3½ dach Groenevelt 3 dage Henrick Heynck 3½ dach Johan Nevenoert 3 dage Evert Johanss. 3 dage elcken sdages 4½ kr. Evert Kairman gevoirt 2 voeren holtz mit synre karen ind Aernt Gerwerdynck 1 vuer in der Koppel elck voer 1 butken noch Willem Tolner mit sinen wagen gevoert 1 vuer holtz an Wolffeler brugh^2) 1 stuver maket 8 lb. 4 s. 4 d.
	Op den selven dach verloent van der stat scepe to tymmeren ind die bartze^3) to tymmeren ind to terren Peter Voss 4 dage dess dages 4 stuver Wilhem Nevenoert 4 dage dess dages 5 kr. Johan syn soen 1 dach dess dages 4½ kr. Item voir zentelen^4) Ruder Moss ind vor ander holt 2 olde brasspenninck noch voir ketell blasebalch ind voir werck 22 kr. maket 4 lb. 5 s. 4 d. Item noch voir
fol. 10.	12 quairten terns^5) 12 Deventer kr. maket 16 st. 4 d.
28 juni	Dess sonnendages op sunte Peter ende Pauwels avont Apostolorum verloent van den oversten hoiffde Reynt ter Hoiffstede 3 dage ind mede an

1) De loerden werd stroomopwaarts gebracht om de aldaar gelegen weerden te bereiken.

2) In het kerspel Warnsveld.

3) Baerdse, barse, bargie; een klein oorlogschip, dat roeiende of zeilende voortbewogen werd.

4) Sintel, zintel; een band of boog van ijzer of van hout, die iets samenhoudt; bij schepen: spanten.

5) Teer.

[p. 32]

	Johan Kribben slach^1) by Wulfeler brugh Steyntken 3½ dach Sluyter 3 dage Wullert 2½ dach Groenevelt 2½ dach Slender 2 dage Evert Johanss. 2 dage Wilhem Willemss 1 dach Johan Nevenoert 2 dage Henrick Heynck 3 dage elcken sdages 4½ kr. Willem Nevenoirt 1 dach mit synen scepe holt gehaelt totten hoiffde dess 5 kr. Sceluwartz schip 1 dach dess dages 1 witpenninck Aernt Gerwerdynck mit synre kair steenrudss gevuert op die welle by Boirgonien^2) 5 kr. maket 5 lb. 2 s.
5 juli	Dess sonnendages na Mertini Transslatio verloent van den oversten hoiffde Reynt ter Hoiffstede 3½ dach Gerit Steyntken 3 dage Derick Wullers 3 dage Derick Sluyter 3 dage Henrick Heynck 3 dage Gerit Gruenevelt 3 dage pale gemaket Johan Nevenoirt 3 dage Johan Slender 3 dage Meent Wolbertszoen 3 dage Henrick Smyt 3 dage Wilhem Willemss 1 dach elck dess dages 4½ kr. Wilhem Nevenoirt 1 dach, dess dages 5 kr. Evert Kairman mit synre karen gevoert palen op dat hoifft 2 vueren elck kair 1 butken. Item Hessel gegeven van der luerdennen opgedreven die dat holt haelden van Evert van Baick 8 kr. maickt 6 lb. 9 s.
12 juli	Dess sonnendages op sunte Margreten avont verloent van den oversten hoiffde mede holt gehaelt van Evert van Baick Reyntken 6 dage Steyntken 6 dage Derick Wulbers 6 dage Derick Sluyter 9 dage Henrick Heynck 6 dage Gerit Groenevelt 6 dage Meent Wolbertss. 6 dage Johan Nevenoirt 6 dage Slender 6 dage Henrick Smyt 6 dage Wilhem Willemss. 6 dage elcken sdages 4½ kr. Wilhem Nevenoirt 6 dage dess dages 5 kr. Gerit Scheluwairts schip 2 dage dess dages 1 witpenninck Evert Kairman 2 voir holts gevoirt opt hofft die voir 4 kr. noch 1 kair palen gevuert 1 butken noch Evert Kairman die luyrden opgevuert an Everts weert van Baick 8 kr. makt 14 lb. 5 s. 4 d.

1) Zie hiervóór pag. 27, noot 2, Hier dus een perceel grond, waarop door Johan Kribbe verschuldigde lasten rustten.

2) Een toren van de stadsmuur, aan de rivierzijde.

[p. 33]

19 juli	Dess sonnendages na Margreten Virginem van der weel gemaeckt bueten der Marschpoirten Herman Dorenbuss 1 dach Gerit van Raemsdorp 1 dach elcken sdages 8 kr. maket 13 s. 1 d.
	Op den selven dach verloent van den oversten hoiffde gearbeit Reynt ter Hoffsteden 5 dage Gerit Steyntken 5 dage Gerit Gronevelt 5 dage Henrick 5 dage Derick Sluyter 5 dage Johan Slender 5 dage Willem Willemss 5 dage Johan Nevenoirt 4 dage Meynt Wolbertss 4 dage Derick Wullerts 5 dage Johan van Dycke 4 dage elcken dess dages 4½ kr. Willem Nevenoirt 4 dage dess dages 5 kr. Wichman mit synre kaeren palen gevuert 2 vuer 2 butken. Item Evert Kairman 2 voir mit synen wagen holtwerck gevuert op die weel elck vuer 4 kr. maket 10 lb. 13 s. 6 d.
26 juli	Dess sonnendages na Jacobi verloent van der kribbe toe leggen beneden den nedersten hoiffde Reyntken 4 dage Gerit Stentken 4 dage Derick Wulberss. 4 dage Derick Sluyter 4 dage Gerit Groenevelt 4 dage Johan Nevenoirt 4 dage Meynt Wolbertss 4 dage Henrick Smyt 4 dage Johan Slender 4 dage elcken sdages 4½ kr. Willem Nevenoirt 4 dage dess dages 5 kr. ende noch 6 vuer palen gevuert Evert mit synen wagen elck vuer 4 kr. maket 8 lb. 10 s. 2 d.
2 aug.	Dess sonnendages na Petri ad vincla verloent van arbeyden toe der kribben ende mede eerde dair toe gevoirt Reent ter Hoffsteden 5 dage Meynt Wolbertss. 5 dage Gronevelt 5 dage Derick Wullers 5 dage Derick Sluyter 5 dage Johan Nevenoirt 5 dage Henrick Smyt 5 dage Johan Slender 5 dage Gadert van Aelten 5 dage Johan Deedele 5 dage elcken sdages 4½ kr. noch Heynck 2 dage maeckt 9 lb. 11 s.
9 aug.	Dess sonnendages avent Laurencii verloent van arbeiden toe der kribben Reent ter Hoffsteden 6 dage Meynt Wolbertszoen 6 dage Gruenevelt 6 dage Derick Wulbertss. 6 dage Herman Smyt 6 dage Sluyter 6 dage Johan Slender 6 dage Johan Didele 6 dage Gerit Lambertss. 6 dage Gadert van Aelten 6 dage elcken dess dages 4½ kr. Evert

[p. 34]

	Kairman gevuert 2 vuir palen opt warck van den voir 4 kr. Johan teir Scoelpen gegeven voir 11 bussen als 4 bussen welholtz die bussch 1 stuver ende 7 busse bande ellicken bussch 1 brasspenninck. Item noch Steyncken 6 dage maket 14 lb. 2 d.
16 aug.	Dess sonnendages na Assumpcionis Marie verloent van den scepe toe gemaeckt dair men op heyen sal ende voirt olde pale gewonnen uut der wellen mede geweest ander kribben gearbeit Herman Dorenbuss 4 dage Henrick opt Stroe 4 dage Gerit Essinck 3½ dach elcken dess dages 8 kr. Reynt Weydemeyster 4 dage Meynt Wolbertss. 4 dage Derick Wulberss. 4 dage Gadert van Aelten 4 dage Johan Dodele 4 dage Gerit Lambertszoen 4 dage Derick Sluyter 4 dage Henrick Dyckert 4 dage Gerit Gruenevelt 4 dage Slender 4 dage elcken sdages 4½ kr. Johan van Colen 2 dage dess dages 1 stuver. Item Evert Kairman gevuert vyff voeren van den holtmarcket myt synen wagen op die well die vuer 4 kr. Aernt Gerwerdynck mit synre kair gevuert holtwerck op die well 1 vuer, die vuer 1 butken. Item gegeven van oesen^1) van den scepe vurscreven 3 kr. maket 12 lb. 3 s. 9 d.
22 aug.	Des saterdages op Kermssavont verloent van der weel to maken buten der Marsschpoirten Herman Dorenbussch 5½ dach Henrick op Stroe 5½ dach Gerit Essynck 5½ dach elcken sdages 8 kr. Gerit Tankync 2½ dach Johan Essynck 2½ dach Herman ten Grauwencamp 2½ dach elcken sdages 5 kr. Item die die heye getagen hebben Johan Kuyr 5½ dach Buekevoirt 5½ dach Henssken Daemss 5½ dach Gerit Lambertszoen 5½ dach Henrich Pirix 5½ dach Henrick Smyt 5½ dach Wessel Essynck 5½ dach Kiessberch 5½ dach Gadert van Aelten 5½ dach Derick Wulbers 5½ dach Johan Vreden 3½ dach Degener 2½ dach Meent Mollener 2½ dach Johan Coster 2½ dach Beernt Leyendack 3½ dach Aelbert van Batmen 2½ dach Herman die Boese 2½ dach Heyn Damer 2½ dach Johan Hermanss. 2½ dach Gysbert

1) Hozen, wateruitscheppen.

[p. 35]

	Besselynck 2½ dach Johan ten Have 2½ dach Woeltman 2½ dach Reyntken Spyker 2½ dach Groenevelt 5½ dach Henrick Beerntszoen 2½ dach elcken dess dages 4½ kr. Johan van Coelen 5½ dach dess dages 1 stuver. Aernt Gerwerdinck mit synre kair gevuert holtwerck toe der wellen 6 karen elck kair 1 butken noch die selve Aernt gevuert 27 kaeren steenruydsen op die welle dat te samen beloept 8 stuver mitten 6 kaeren maeckt 26 lb. 6 s. 2 d.
	Op den selven dach verloent bueten der Marsch poirten op den nedersten weert Reyntken 5½ dach Meynt Wobertszoen 5½ dach Derick Sluyter 5½ dach Slender 5½ dach Goessen Boevynck 3 dage elcken dess dages 4½ kr. maket 4 lb. 11 s. 8 d.
30 aug.	Op den sonnendach na Decollatio Iohannis verloent van den nedersten weert geheegt ende gepatet^1) Reynt 4 dage Meynt Wolbertss. 4 dage Goessen Boevynck 4 dage Derick Wulbers 4 dage Slender 4 dage Wolbert to Honerden 4 dage Lambert van Benen 4 dage Derick Sloyter 4 dage elcken sdages 4½ kr. maket 5 lb. 17 s. 7 d.
	Op sonnendach vurscreven verloent van der welle to maken bueten der Marsschpoirten Herman Dorenbusch 4 dage Henrick op Stroe 4 dage Gerit Essinck 4 dage elcken sdages 8 kr. Item die die heye getoegen hebben Gerit Tanckynck 4 dage Herman ten Grauwenkamp 4 dage Johan Essynck 4 dage elcken sdages 5 kr. Johan Kuer 4 dage Buckenvoirt 4 dage Johan Daemss. 4 dage Gerit Lambertszoen 4 dage Henrick Pairs 4 dage Henrick Smyt 4 dage Wessel Essynck 4 dage Kielssberch 4 dage Gadert van Aelten 4 dage Johan van Vreden 4 dage Degener 4 dage Aernt Mullener 4 dage Johan Coster 4 dage Derick Vosken 4 dage Aelbert Leirsynck 4 dage Henrick Geritsz. 4 dage Herman Boese 4 dage Heyn van der Dam 4 dage Johan Hermanss. 4 dage Gysbert Besselinck 4 dage Johan ten Have 4 dage Heyn van den Wolde 4 dage Reynken Spyker 4 dage Grunevelt 4 dage

1) Poten.

[p. 36]

fol. 11.	Johan van Hese 4 dage elcken sdages 4½ kr. Johan van Coelen 4 dage dess dages 3 kr. Evert Kairman mit synen holt gevoirt op die wel van den holtmerct voirt van ...^a) holt gevuert 13 vuer elck vuer 4 kr. noch van den palen uut den kuylen ind uut den gate gesleypet dair van gegeven 20 kr., maket 28 lb. 3 s. 4 d.
6 sept.	Des sonnendages na Egidii verloent van der weel to maken by den kraen^1) mede an der welle toe geweest bueten der Marsschpoirten Herman Dorenbussch 5½ dach Henrick op Stroe 5½ dach Gerit Esselinck 5½ dach Johan Holtsnyder ende syn gesell elck 5½ dach elcken dess dages 8 kr. Gerit Tanckynck 5½ dach Herman ten Grauwenkamp 5½ dach Johan Essynck 5½ dach elcken sdages 5 kr. Item die die heye getagen hebben ind gegraven Johan Kuyr 5½ dach Buekevoirt 4 dage Johan Daemss. 4 dage Gerit Lambertszoen 3 dage, Henrick Pirix 5½ Henrick Smyt 5½ dach Wessel Essynck 5½ dach Kielsberch 1½ dach Gadert van Aelten 5½ dach Aernt Mollener 3 dage Johan Coster 1½ dach Derick Vosken 1½ dach Herman Boese 1½ dach Johan Hermanss. 1½ dach Gyssbert Besselynck 2½ dach Johan ten Have 2½ dach Heyn van den Wolde 1½ dach Reynken Spyker 1½ dach Henrick Gerytszoen 1½ dach Grunevelt 4½ dach elcken sdages 4½ kr. Johan Coelen 3 dage sdages 1 stuver Evert Kairman mit synen wagen holt gevuert op die welle 8 voeren elck voir 4 kr. Aernt Gerwerdynck gevoirt myt synre karen 1 vuer plancken by den kraen 1 butken, maket 25 lb. 6 s. 8 d.
	Op den selven dach verloent van den Nyen Weert gemackt Reynt ter Hoffsteden 6 dage Meynt Wolbertss. 6 dage Derick Sluyter 6 dage Lambert van Venen 6 dage Dieter Wullerss. 6 dage Willert ter Hoeverdynck 6 dage Slender 6 dage elcken sdages 4½ kr. maket 7 lb. 15 s.

a) Eén woord onleesbaar.

1) De Kraan lag buiten de Marschpoort aan de IJssel; hij diende om zware goederen uit de schepen te lossen. Voor het gebruik van de Kraan was een retributie verschuldigd.

[p. 37]

13 sept.	Dess sonnendages avont Crucis Exaltacionis Herman Dorenbussch verloent van der welle gemaket paell gestoeten ende van der hey gemaket Herman vurscreven 4 dage Henrick op Stroe 3½ dach Gerit Esselynck 4 dage Johan Holtsnyder ende syn geseel elcken 3 dage elcken sdages 8 kr. Gerit Tanckynck 4 dage Herman ten Grauwenkamp 4 dage Johan Essynck 4 dage elcken sdages 5 kr. Item die heyers Johan Kuyr 4 dage Buekenvoirt 4 dage Hendrick Pyrix 4 dage Johan Daem 4 dage Wessel Essynck 4 dage Gadert van Aelten 3 dage Henrick Smyt 4 dage Herman Hermanss. 3 dage Henrick Geritszoen 2½ dach Arnt Mollener 2 dage Grunevelt 4 dage elcken sdages 4½ kr. Evert Kairman gevuert van den holtmarckt 13 foeren to Empter brugh ende toe der wel dat voer 4 kr. Aernt Garwerdynck mit syner kaeren gevoert 2 foeren holtz die vuer 1 butken maket 17 lb. 10 s.
	Op den selven dach verloent van holt toe meyen op den nedersten weert geweest Reent ter Hoffsteden 4 dage Slender 4 dage Meynt Wolbertss. 4 dage Derick Wulbers 4 dage Derick Sluyter 4 dage Lambert van Venen 2 dage elcken sdages 4½ kr. maket 4 lb. 10 d.
20 sept.	Des sonnendages avent Mathei verloent van den Nyen Weert gemaket Reynt Wedemeister 4½ dach Derick Wulbers 4 dage Derick Sluyter 4 dage Henrick Dyckert 4 dage Herman Hermanss. 4 dage Henrick Pyrick 4 dage Meynt Wolbertss. 4 dage Johan Ryquynss. 4 dage Slender 4 dage Gerit Gruenevelt 4 dage Wessel 3 dage Bueckenvoirt 2 dage Gadert van Elten 2 dage die Kuer 2 dage Johan Daemss. 2 dage elcken dess dages 4½ kr. Willem Lubbertszoen mit synen wagen 1 voeder daerns gevoirt 1 stuver Rutgert Knapschinckel 1 witpenninck van den scepe, maket 9 lb. 13 s. 9 d.
27 sept.	Den sonnendach ante Michalis Archangeli verloent van der welle gemaect buten Marsschpoirten Herman Dorenbuyss 2½ dach Henrick opt Stroe 2½ dach Gerit Essynck 2½ dach elcken sdages 8 kr. Gerit Tanckenck 2½ dach Herman Grauwenkamp 2½ dach Johan Essynck 2½ dach

[p. 38]

	elcken sdages 5 kr. maket 3 lb. 19 s. 7 d. Op den selven dach verloent van den weerde gepatet ind van den Ossenweert die gate gestoppet Reynt ter Hoffsteden 2½ dach Meynt Wolbertszoen 2½ dach Derick Wullers 2 dage Henrick Smyt 2 dage Slueter 2 dage Sleueer 2 dage Henrick Pyrick 2 dage Johan Rycquynss. 2 dage Gadert van Aelten 2 dage Wessel Esskens 2 dage Herman Hermanss. 2 dage Hensken Daems 1 dach Buekenvoirt 1½ dach elcken sdages 4½ kr. Johan Hessels mit synre kaeren een vuer pael gehaelt 1 butken maket 4 lb. 11 s. 3 d.
4 okt.	Dess sonnendages na Michaelis verloent van der welle getymmert Herman Dorenbuyss 4 dage Henrick op Stroe 4 dage Gerit Essynck 4 dage elcken sdages 8 kr. Gerit Tanckynck 4 dage Herman to Grauwenkamp 4 dage Johan Essynck 4 dage elcken sdages 5 kr. Item die die heye getagen hebben ende gegraven hebben Meynt Wolbertss. 3 dage Deric Wullers 3 dage Henrick Smyt 3 dage Herman Hermanss. 3 dage Derick Sluyter 3 dage Johan Hermanss. 2½ dach Willem Scroeder 3 dage Johan Slender 2 dage Aernt Palick 2 dage elcken sdages 4½ kr. Aernt Garwerdynck gevuert mit synre kair van der wal an dat gruythus^1) voir dat voir 1 butken noch van steenrutschen toe voeren an den werff 7½ kr. maeckt 11 lb. 1 s.
11 okt.	Dess sonnendages na Victoris verloent van der welle gemaect Herman Dorenbuyss 4 dage Henrick op Stroe 4 dage Gerit Essynck 4 dage Gerit Tanckynck 4 dage Grauwekamp 4 dage elcken sdages 5 kr. Item die dat holt gehouwen hebben gegraven ind die welle gevullet hebben Reynken Lubben 4 dage Steynken 3 dage Wulbert 4 dage Herman van Gelre 2½ dach Herman Hermanss. 4 dage Pyrick 3 dage Schaep 3 dage Henrick Heynck 3 dage Egbert ten Puel 3 dage Meynt 4 dage Sluyter 4 dage die Kuyr 3 dage Lambert

1) Het gruithuis lag op de hoek van het Rijkenhagen bij de brug over de Berkel naar de Nieuwstad. Zie J. Gimberg, Een Geldersche stad in de M.E.; Bijdr. en Med. Gelre, III, pag. 22.

[p. 39]

	Veens 3 dage Slender 4 dage Iohan Nevenoirt 2½ dach elcken sdages 4½ kr. Willem Nevenoirt 3 dage dess dages 5 kr. Johan van Colen 2 dage dess dages 1 stuver Evert Kairman gevuert kantholt totten hoeffde 11 voeren van elcken voir 4 kr. Aernt Garwerdynck mit synre kair gevoirt 3 vuir plancken ende anders van elcken voir 1 butken maket 18 lb. 9 s.
18 okt.	Des sonnendages op Luce verloent van holt gehouwen ind gebonden op Derix weert ten Wail dat gecomen iss toe der wellen, Reyntken ter Hoffsteden 6 dage Steyntken 5 dage Gerit Pirix 6 dage Johan Slender 6 dage Engelbert ten Puell 6 dage Grauwekamp 6 dage Sluyter 6 dage Heynck 6 dage Meynt Wolbertszoen 6 dage Derick Wullers 6 dage Henrick Welynck 6 dage Lambert ten Veen 5½ dach Gerit Sceper 5 dage Henrick Wichart 5 dage Gerit Tanckynck 6 dage Herman van Gelre 4 dage Aernt Palick 3½ dach Herman Hermanss. 6 dage Johan Nevenoirt 6 dage Evert Evertss. 2½ dach elcken sdages 4½ kr. Aernt Garwerdynck mit synre karen een vuir palen gevoirt op den dyck 1 butken maket 19 lb. 19 s. 2 d.
	Op den selven dach verloent van 21 schip eerden gevuirt op die welle van kley ende van zande van elcken schip 5½ kr. maket 4 lb. 14 s. 4 d.
25 okt.	Op den sonnendach Crispini et Crispiniani verloent van holt gehouwen ind gebonden op Derix weert ten Wail dat gecomen iss to der wel Reent ter Hoffstede 6 dage Derick Wullers 6 dage Aernt Palick 4 dage Gerit van Boekelt 2 dage Lambert ten Veen 6 dage Gerit ten Kanckynck 6 dage Herman ten Grauwenkamp 6 dage Derick Sluyter 6 dage Meynt Wolbertszoen 6 dage Johan van Zuest 6 dage Herman Hermanss. 6 dage Henrick Wichartzs. 6 dage Wessel voir die Brugh 6 dage Engelbert ten Poill 6 dage Johan Boeynck 6 dage Slender 6 dage Johan Nevenoirt 2 dage elcken sdages 4½ kr. Wilhem Nevenoirt 3 dage, dess dages 5 kr. Item Johan Huysken Jongh 19 busschen bande elck buss 1 stuver maket 19 lb. 16 s. 9 d.
	Op den selven dach verloent van 25 schyp eerden

[p. 40]

	gevuert an die welle als cley ind sandt ind mede opt hovet van elcken scepe 5½ kr. maket 5 lb.
fol 12.	12 s. 3 d.
1 nov.	Op den sonnendach op Alre Heiligen dach verloent van holt toe houwen ende gebonden op dat overste hofft ind mede an die welle Reent ter Hoffsteden 4 dage Derick Wullers 4 dage Derick Sluyter 4 dage Slender 4 dage Herman Hermanss. 4 dage Herman van Zuest 4 dage Grauwenkamp 4 dage Gerit Tanckynck 4 dage Gerit van Bueckelt 3½ dach Aernt Palick 4 dage Lambert ten Veen 2½ dach Henrick Wicherss. 3 dage Meynt Wolbertszoen 3 dage Johan Nevenoirt 3 dage elcken dess dages 4½ kr. Willem Nevenoirt 3 dage 5 kr. maket 10 lb. 3 s. 4 d.
	Item op den selven dach verloent 16 scepe eerden gehailt op die welle van kleye ind sande van elck schip 5½ kr. maket 3 lb. 10 s. 2 d.
8 nov.	Dess sonnendages na Wilbrordi verloent van den oversten hoiffde gemaeckt ind mede an die kribbe gewest voirt steenrudsen gevuirt an die welle Reent ter Hoffstede 4 dage Meent Wolbertszoen 4 dage Lambert ten Veen 4 dage Dieter Slueter 4 dage Gerit van Boeckelt 4 dage Henrick Wichmanss. 4 dage Johan van Zuest 4 dage Dieter Wullers 4 dage Herman Hermanss. 4 dage Henrick die Vormer 3½ dach Aelbert Nobis 3½ dach Johan van Zueren 3½ dach Wilhem Johanss. 3½ dach Johan ter Borch 3½ dach Aernt Palick 4 dage Slender 4 dage elcken dess dages 4½ kr. Evert Kairman mit synen wagen paill op die krib gevoirt 1 foir dat voir 4 kr. maket 11 lb. 9 s. 4 d. Op den selven dach verloent van 8 scepe eerden gevuirt van elcker schip 5½ kr. facit 19 kr. maket 1 lb. 15 s. 11 d.
15 nov.	Op den sonnendach na Mertinii verloent van den nyer kribben gemaect an den weert ind mede holt gehaelt van Derix weert ten Wail Reent ter Hoffsteden 4 dage Meynt Wolbertssoen 4 dage Lambert ten Veen 3½ dach Sluyter 4 dage Derick Wullers 4 dage Aernt Palick 4 dage Johan van Zuest 4 dage Henrick Wichmanssoen 4 dage Herman Her-

[p. 41]

	manssoen 4 dage Slender 4 dage Beernt Wunderinck 2 dage Gerit Grienevelt 2 dage Aernt Derixs. 2 dage Johan Nevenoirt 3 dage Johan Derixs 2 dage Henrick Johanss. 2 dage Johan ther Borch 2 dage Johan van Zueren 3 dage Wilhem Johanss. 2 dage Aelbert Nobis 2 dage elcken sdages 4½ kr. Wilhem Nevenoirt 3 dage dess dages 5 kr. Evert Kairman 4 voeren gevoirt plellongen ind pale die voir 4 kr. maket 12 lb. 15 s.
	Op den selven sonnendach verloent van 8 scepe kley ind sant gevuert, van elcker scepe 5½ kr. maket 1 lb. 15 s. 11 d.
	Op den selven dach verloent Willem Nevenoirt mit synen scepe plancken slyen ind eecken gevuert an Empperbrugh on dair voir gegeven 13½ stuver maket 1 lb. 13 s. 1 d.
22 nov.	Des sonnendages op Cecilie verloent van der nyer kribbe gemaect ende eerde gevuert ind van paten^1) gesat Reent ter Hoffsteden 6 dage Meynt Wolbertss. 6 dage Gerit Steyntken 6 dage Johan van Zuest 6 dage Derick Wullers 6 dage Groenevelt 6 dage Derick Sluyter 6 dage Henrick Wichmanss. 5½ dach Arnt Palick 6 dage Johan Hermanss. 6 dage Johan Slender 6 dage Lambert ten Veen 6 dage Herman Hermanss. 6 dage Herman van Gelre 6 dage Henrick Former 4 dage Wilhem Johanss. 4 dage Johan ter Borch 4 dage Johan van Zueren 4 dage Aelbert Nobis 4 dage Evert Kairman mit synen wagen 3 voir palen gevuert noch die selve 1 vuer palen gevoirt mit synre kaeren dat voir van den wagen 4 kr. ind van der kair 1 butken, Wessel op Empperbrugh gegeven van paten gevuert op den Marssch dair die gesat worden 8 kr. Item gegeven Johan van Vreden van dat schip opgedreven an Middachter weert die dat holt dair haelden 4 nye vlemssch. Item gegeven Hensken Jongen voir 6 bussch weden^2) elck buss 1 stuver maket 20 lb. 19 s. 5 d.
	Op den selven dach verloent van 10 scepe eerden

1) Enten.

2) Wilgentwijgen of -takken.

[p. 42]

	gevuert an den werff, van elck 5½ kr. maket 2 lb. 4 s. 11 d.
29 nov.	Dess sonnendages na sunte Kathrinen verloent noch van der kribben mede van palen geheyet op dat overste hoifft Reynt ter Hoffstede 2½ dach Steyntken 2½ dach Meynt Wolbertss. 2½ dach Aernt Palick 2½ dach Gerit Gruenevelt 3½ dach Derick Wullers 2½ dach Johan Slender 2½ dach Derick Sluyter 2½ dach Johan Hermanss. 2½ dach Herman Hermanss. 2½ dach Herman van Gelre 4 dage Lambert Veenmans 4 dage Henrick Wichartz. 3 dage Henrick Panneforme 1 dach Wilhem Johanss. 1 dach Aelbert Nobis 2 dage Johan van Zueren 1 dach elcken dess dages 4½ kr. maket 7 lb. 10 s. 7 d.
	Op den selven dach verloent van 14 scepen eerde gevuert an den werve van elcke scepe 5½ kr. maket 3 lb. 7 s. 1 d.
6 dec.	Des sonnendages op sunte Nycolaus dach verloent van 19 scepen eerde gevuert beneden an die krib mede op die welle, van elcken scepe 5½ kr. maket 4 lb. 5 s. 5 d.
	Dess sonnendages op Lucie verloent van 19 scepe eerden gevuert op die welle ellick schip 5½ kr. maket 4 lb. 10 d.
	Op den selven dach verloent van der sluysen voir op gegraven ind weder op gestoppet an Hilberger dyck Reynt ter Hoffsteden 3 dage Sluyter 2 dage ellick dess dages 4½ kr. Item Ruwenbroick mit synre kair eerde gevuert an die sluyse ½ dach als 3 kr. maket 1 lb. 10 d.
20 dec.	Dess sonnendages avont sunt Thomaes verloent van 20 scepen eerden gevuert op die welle van elcker scepe 5½ kr. maket 4 lb. 14 s. 4 d.
24 jan. 1473	Des sonnendages avont sunte Pauli Conversio verloent van den gate to gedyket ind die dyke gehoget in den groeten water op den Mairssch mede op den Overmerssch die gate op gegraven dair die wagen over vueren in den wech Reynt 2 dage Gerit Steyntken 2 dage Lambert ten Veen 2 dage Meynt Wolbertss. 2 dage elcken dess dages 4½ kr. maket 1 lb. 9 s. 7 d.

[p. 43]

7 febr.	Dess sonnendages na sunte Agathen verloent van holt geknoet op Hilbergen dat an die welle gecomen iss mede gewest an Wernsfelde brugh ende getuynt buten der Marsspoirten an den Molenbergh, Reent ter Hoffsteden 3 dage Gerit Steyntken 3 dage Herman Hermanss. 2 dage Meynt Wolbertss. 1 dach elcken sdages 4½ kr. Willem Lubbertzsoen mit synen wagen holt gevuert 1 dach dess dages 10 kr. maket 2 lb. 1 s. 8 d.
14 febr.	Dess sonnendages Valentini verloent van der sluyse opgegraven buten der Marsschporten op den Marssch ind weder to gedyket Reynt ter Hoffstede 2 dage Wolter Henrickss. 2 dage elcken sdages 4½ kr. maket 14 s. 9 d.
	Item gegeven der moeder ten Ysendoeren^1) vor else palen die gekomen synt aen der kribben bueten der Marsschporten 7 stuver maket 17 s. 2 d. Dess sonnendages op Esto Mihi^2) verloent van decken an Kamps tarn^3) ind op Hilbergen Reynt ter Hoffstede 3½ dach Gerit Steyntken elcken dess dages 4½ kr. Johan Huenynck van decken 1½ dach dess dages 6 kr. Willem Lubbertss. mit synen wagen holt gevuert 2½ dach dess dages 9 kr. noch voir dack an Kamp toirn 8½ vierdel die vim 20 kr. van bantweden ind deeckweden 10 kr. voir 1½ vierdel latten dat hondert 1 rynse gulden facit 22½ kr. noch Wessel holt gevoirt 1 voir dat vuir 8 kr. maket 5 lb. 13 s. 9 d.
5 april 1472	Op den sonnendach Quasi Modo verloent van der sluysen to tymmeren die doir den dyck by Borgonien^4) in die Ysel uut den graven geet Herman Dorenbuyss 3 dage Henrick op Stroe 3 dage Johan van Osenbrugh 3 dage Johan Holtsnyder ende syn gesell elck 2 dage elck sdages 8 kr. Evert Kair-

1) De overste van het zusterhuis Isendoorn. Zie over dit huis J. Gimberg, Bijdragen tot de geschiedenis van het geestelijk leven te Zutphen in de M.E., Bijdr. en Med. Gelre, XXX, p. 76.

2) Dit kan zijn 9 februari 1472 of 28 februari 1473. Beide data vallen buiten het onderhavige rekeningsjaar.

3) Kamps toren.

4) Zie hiervóór, p. 32, noot 2.

[p. 44]

	man mit synen wagen 3 voir gefuert dair voir 4 kr. maket 4 lb. 14 s. 9 d.
12 april	Op sonnendach Misericordias Domini verloent van der selver sluysen vurscreven Herman Dorenbuss 3 dage Henrick op Stroe 5 dage Johan van Osenbrug 5 dage Derick van Kranenborch 2 dage elcken sdages 8 kr. Gerit Bueckevoirt 3½ dach
fol 13 r.	Peter Iohanss. 4 dage Henrick Smyt 4 dage/Derick
(fol. 13 v blanco).	Lentynck 3½ dach Johan Slender 4 dage Johan ten Have 1½ dach Engelbert Tuybuysch 1½ dach Johan Daemss. 2½ dach Derick Sluyter 1½ dach Gerit van Boickhoilt 1 dach elcken sdages 4½ kr. Aernt Garwerdynck hefft 3 kaeren holtz gevoirt ind Wichart Kairman 2 karen die kair 1½ kr. Item 3½ kr. voir moss 6 kr. vor 100 steen ind 6 karen steenrudssen gevoirt in den graven elcke kair 6 groet maket 10 lb. 9 s. 7 d.
	Van Empperbrugh^1)
20 sept.	Sonnendages avont Mathei verloent van Empperbrugh toe maken van nyes weder to slyen ende tho verbynden ende mitten cruys banden Herman Dorenbussch 4 dage Henrick op Stroe 4 dage Gerit Essynck 4 dage elcken sdages 8 kr. Gerit Tanckynck 4 dage Herman Grauwenkamp 4 dage Johan Essynck 4 dage dess dages 5 kr. Aernt Garwerdynck mit synre kair gevoirt 2 voeren, van elcker 1 butken maket 6 lb. 9 s. 10 d.
8 nov.	Op den sonnendach na Wilbrordi verloent van Empperbrugh schoen aff gebraken van nyes gesliet ende geplenket Herman Dorenbussch 3½ dach Henrick opt Stroe 4 dage Gerit Essynck 4 dage elcken sdages 8 kr. Johan Essynk 3 dage Gerit Tanckynck 4 dage Grauwenkamp 4 dage Wessel voir die Brugh 2½ dach elcken dess dages 4½ kr. Johan Nevenoirt holt gefuert mit den scepe an Empperbrugh 1½ dach dess dages 4½ kr. Willem Nevenoirt 1½ dach dess dages 5 kr. maket 6 lb. 16 s. 4 d.
15 nov.	Dess sonnendages na Martini verloent van Emp-

1) Zie hiervóór pag. 10, noot 6.

[p. 45]

	perbrugh nyes geplencket ind gesliet Herman Dorenbuss 4 dage Henrick opt Stroe 4 dage Gerit Essynck 4 dage elcken sdages 7 kr. Johan Essynck 4 dage Gerit Tanckynck 4 dage Grauwenkamp 4 dage Wessel voir die Brugh 4 dage dess dages 4½ kr. Evert Kairman gevoirt 5 voeder oeltz holtz van der bruggen voir dat gruethus dat foir 4 kr. maket 7 lb. 3 s. 9 d.
22 nov.	Dess sonnendages op Cecilie Virginis verloent van Empperbrugh nyes gesliet Herman Dorenbuyss 6 dage Henrick op Stroe 6 dage Gerit Essynck 6 dage elcken sdages 6 kr. Gerit Tanckynck 3 dage Grauwenkamp 3½ dach Johan Essynck 2½ dach Wessel vor die Brugge 2½ dach elcken dess dages 4½ kr. maket 6 lb. 10 s. 7 d.

fol. 14 r. (fol. 14 v blanco).

Buyten der Lairporten

Dess sonnendages op Pauly Conversio^1) verloent van een nye heck gemaect vor die wyndemolen mede die brugge gemaect in den wech by der Lairpoirten Herman Dorenbuss 2½ dach Henrick opt Stroe 2½ dach Johan Holtsnyder ende syn geseel elcken 1½ dach elcken sdages 6 kr. Aernt Garwerdynck mit synre kaeren holt gevuert 3 voeren die foir 1 butken Meynt Wolbertzsoen die die posten halp graven 2 dage dess dages 4½ kr. Gegeven voir dat holt dair dat heck aff gesneden iss 10 stuver maket 3 lb. 14 s. 9 d.

fol. 15 r (fol. 15 v blanco)

	Bueten die Nyestat
	Dess sonnendages^2) op Paessch avent geloent van 25 roeden getuynt by Holtster brugh^3) an Johan Wosyncks lant, elcke roede 13 groet, maket 16 s. 8 d.
10 mei	Des sonnendages op Exaudi verloent van tuyn gelattet bueten der Nyerstat mede geweest op Hil-

1) Dit moet zijn: ‘Dess Sonnendages avont Pauli conversio. (24 januari 1473).

2) Dit moet zijn: ‘saterdages’ (28 maart 1472).

3) Zie hiervóór pag. 25, noot 2.

[p. 46]

	bergen ende oeck voir den oestall Reynt ter Hoffsteden 2 dage Wichman mit synre kair 1 kr. noch Steyntken 2½ dach elcken dess dages 4½ kr. mackt 17 s. 2 d.
29 nov.	Dess sonnendages avent Andree verloent van Holsterbrugh opgebraken van nyess weder gesliet mede holt gevoirt nyhe ende olt dat doe aver bleeff an Holsterbrugh Herman Dorenbuyss 5 dage Henrick opt Stroe 5 dage Gerit Essynck 5 dage elcken dess dages 6 kr. Willem Nevenoirt 2½ dach dess dages 5 kr. Johan synen soen 2½ dach dess dages 4½ kr. ende 3 kr. van schip hueren gegeven. Item Evert Kairman mit synen wagen holt gevuert 12 fueren een deels an Holtsterbrugh ende een deels an dat gruethus elck foir 4 kr. maket 6 lb. 14 s. 7 d.
6 dec.	Dess sonnendages op Nycolay verloent van der Holtsterbrugh gelapt ind gemaect Herman Dornbosch 3 dage Henrick opt Stroe 4 dage Gerit Essynck 3 dage elcken dess dages 6 kr. die hon dair toe holpen dat hoifft teenden opgegraven ind mit holte weder toe gelecht Meynt Wolbertss. 3 dage Derick Sluyter 3 dage elcken dess dages 4½ kr. Evert Kairman mit synen wagen gevoirt 2 voir holtz 1 an die brugh ende den overloep een voeder weder toe huyss gevoirt elck voir 4 kr. Ruwenbroeck mit synre kair eerde gevoirt to der bruggen 1 dach 6 kr. noch Evert vorscreven gevoirt in der hoger brugken 2 foeren die fuyr 4 kr. maket 4 lb. 9 s. 2 d.
3 jan. 1473	Dess sonnendages na nyen Jairssdach verloent van der oly moelen^1) na den groeten water^2) van den geleyde gemaket dair die stampen in gaen mede gemaeckt holten ramen an die wyschoiff by der (water) watermoelen Herman Dornboessch 2 dage Henrick opt Stroe 2 dage Jenne Holtsnyder gesneden 2½ dach holtwerck tot Kamps toern

1) De oliemolen lag dus buiten de Nieuwstad; zie hiervóór pag. 8 noot 2.

2) Blijkens de verantwoording van de inkomsten uit ‘onser stat watermoeten ende wyndemoelen’ (zie hiervóór p. 17/19), was er tussen 20 december 1472 en 10 januari 1473 een periode van zeer hoge waterstand.

[p. 47]

mit synen gesellen elcken 2½ dach elcken dess dages 6 kr. maket 2 lb. 5 s.

fol. 16 r (fol. 16 v blanco).

	Bueten der Vyspoirten
22 mrt.	Dess sonnendages post Judica verloent van tuenen van verdyngeden tuen an den dyck bueten der Vyschporten^1) van 31 roeden van 3 eeren groet van elck ruede 3 oirtkens noch an den selven dyck to Helbergen wart an 27 rueden van 4 eeren van elcke roede 1 kr. maket 2 lb. 1 s. 3 d.
28 mrt.	Dess saterdages op Paessch avont verloent van den hegehus^2) te decken ende van den affdack an den tiechelaven tho rychten Johan Tymmerman 3 dage Gerit syn knecht 3 dage elcken dess dages 6 kr. Osseman 3 dage dess dages 4½ kr. maket 2 lb. 5 s.
5 april	Dess sonnendages Quasi Modo verloent van den hegehus to decken Johan Huenynck 2½ dach dess dages 7½ kr. Osseman 2½ dach dess dages 4½ kr. drye vymmen dax myn een vierdel die vymme 6 stuvers een hondert bantgarden 2 busch decktwygen voir 4½ stuver maket 3 lb. 15 s. 11 d.
26 juli	Dess sonnendages na Jacobi Apostoli verloent tween haeckstenen gesat an die Vysschporte ende mede gehouwen meister Derick van Kranenborch 1½ dach Johan syn soen 1 dach elck dess dages 8 kr. dan opperknecht Steven ter Oye 1 dach dess dages 4½ kr. Item van 2 lb. loitz gegeven voir lb. 5½ oirtken, noch voir 2 karen zants gevuert die kair 3 oirtken maket 1 lb. 3 s. 6 d.
	Summa prima 742 lb. 7 s. 1 d.

1) De Vischpoort was gelegen aan de Zuidzijde van de stad bij St. Walburg; zie hiervóór pag. 7, noot 1.

2) Het hegehus (hagehus) was een open loods om stenen te drogen. Een zodanig huis wordt ook vermeld in de stadsrekening van Nijmegen.

[p. 48]

Van ryden aver jair¹⁾.

1) Zie Inleiding, pag. 2.

fol. 17.

23 febr. 1472	Des sonnendages na sunte Peter Aernt Yseren ind Aernt Berck^2) toe Arnhem in den rade dair mede toe verkallen off die Cleeffschen an onsen vrynden getast hadden die voir der Horst weren^3) dat wy dan hir ind sy weder int landt solden getast solden hebben ind hadden mede 1 knecht ind weren uut 1 nacht ind 1 dach verteert mitter presencien 3 lb. 14 s. 9 d.
29 febr.	Dess saterdages na Reminiscere Andries Schymmelpenninck^4) mit Veenman^5) then Berge^6) die to Cleve to dage geweest solden hebben op dach heren Oiswaltz van den Berch^7) ind wederbaedt wart maket 1 lb. 13 s.
4 mrt.	Dess wonsdages na Oculi Wilhem Lerynck ende Andries van Mermueden^8) tArnhem op dach dess heren van Hoymoyt^9) ind bleven dair voirt omme die baetscap to hoeren van den heer van Batenborch^10) dair Andries Schymmelpenninck dess anderen dages van der stat wegen toe quam dair Veenman ende Coelen^11) mede weren ende Wymelden ind weren uut mit 6 perden verteert mitter presencien 23 lb. 10 s. 7 d.
4 mrt.	Op den selven goensdach Alphert Yseren^12) to Lochem mit eenre baetscappen to presencien 5 s.

2) Beide waren schepen van Zutphen.

3) Zie hierna onder ‘Badeloen’, pag. 155, noot 5.

4) Schepen van Zutphen.

5) Rijdende bode van Zutphen.

6) 's Heerenberg.

7) Over Oswald van den Bergh, die in deze jaren een belangrijke rol speelt in de gebeurtenissen in Gelre en Zutphen, zie A.P. van Schilfgaarde, Het archief van het Huis Berg, Inl. (1932), p. 35 sqq.

8) Willem Lerinck was raad van Zutphen; Andries van Mermueden was schepen.

9) Gedeputeerde van de ridderschap van Veluwe.

10) Gedurende het jaar 1472 werden door ridderschap en hoofdsteden van Gelre en Zutphen onderhandelingen gevoerd met het Bourgondische hof, o.a. over de vrijlating van hertog Adolf. Zie W. Jappe Alberts, De staten van Gelre en Zutphen, II (1956), pag. 85 sqq. Op deze onderhandelingen hebben verscheidene posten in deze rekening betrekking.

11) Rijdende bode van Zutphen.

12) Schepen van Zutphen.

[p. 49]

3 mrt.	Dess dynxsdages hir bevoeren Johan Kreynck^1) to Welsen^2) gewest op dach Holtkamps dair Veenman mede was to presencien 7 s. 6 d.
10 mrt.	Dess dynsdages na Letare Arnt Yseren ind Aernt Berck tot Bronchorst^3) mit eenre baetscappen geweest an der vrouwen van Eelten^4) verteert mitter presencien 13 s. 11 d.
13 mrt.	Des vridages na Letare Johan van Koelen mit enen brieff to Deventer an den raet 5 s.
14 mrt.	Dess saterdages dair na Aernt Berck ende Andries Schimmelpenninck to Voirst to dage tegen den rade van Deventer omme der saken wille op haldonge der scepe toe Doessborch^5) ende meer andere saken ind hadden mede in vlesschen 4 qu wyns die qu van 5½ kr. dair Johan van Koelen ind Veenman mede weren maket mitter presencien 2 lb. 7 s. 6 d.
17 mrt.	Dess dynsdages na Judica Alphert Yseren ind Wilhem van Roederloe^6) toe Lochem omme den wagenen will die Derick van Keppel ende die scholtz van Lochem op gehalden hebben die to Midvasten^7) to Deventer toe merct quemen ind to Dortmunde ind to Vreden toe huys hoirden ind weren dair twe reysen omme gereden (weren) verteert mitter presencien 4 lb. 17 s. 11 d.
	Op den selven dach Aernt Yseren to Doesborch an den rade omme dat schyp dat to Bair^8) lach dair die van Deventer oer guet in hadden omme dat voir Doesborch voerby to laten varen verteert mitter presencien 1 lb. 16 s. 9 d.

1) Schepen van Zutphen.

2) Bij Olst, ten N. van Deventer, Welsum.

3) Tegenover Brummen, aan de IJssel, in de gemeente Steenderen.

4) Agnes van Bronkhorst, abdis van Elten.

5) Zie ook hierna de tweede post van 17 maart. De houding van Doesburg is in deze periode niet onvoorwaardelijk ten gunste van hertog Adolf.

6) Schepen van Zutphen.

7) Letare of de week vóór Letare. Deze post is een bewijs van handelsbetrekkingen tussen Deventer en Westfalen.

8) Zuidwestelijk van Doesburg aan de IJssel. Baer was een bezitting van de heer van Egmond, die hier een steunpunt had voor zijn actie tegen de partij van hertog Adolf. Ter bescherming van zijn bondgenoot, Willem van Egmond, had Karel de Stoute aan het Huis te Baer het Bourgondische wapen laten aanslaan.

[p. 50]

18 mrt.	Dess woensdages dair na Johan Kreynck ende Andries van Mermueden toe Brummen op onser borger dach voir gerichte ind hadden mede in vlesschen 4 qu wyns die quart 5½ kr. mackt mitten verstede ende presencien 1 lb. 5 s.
19 mrt.	Dess donredages dair na Aernt Yseren to Groll die dair bescheiden was van den drosset Johan van Kell ind Evert van Hekeren omme toe rekenen mit Derick van Keppell ind syn gesellen die dair van dess lants wegen gelegen hebben^1) dair Aernt Yseren onderwegen wederbaedt wairt verteert mitter presencien 1 lb. 10 s. 2 d.
16 mrt.	Dess manendages na Judica Andries Schymmelpenninck ind Aernt Berck toe Arnhem ther dachfoirt dair die deputierde^2) weren mitten anderen steden^3) ind weren uut mit 4 peerden 6 dage dair Andries van Mermueden toe quam mit 2 perden van der stat wegen ind lach dair 1 dach ende 1 nacht ind Veenman weder omme gesant myt enen brieff an onsen raet dair hy doe weder quam mit Johan Kreynck Alphertss. die dair oec 2 nacht bleefft verteert mitter presencien 25 lb. 16 s. 9 d.
3 april	Dess vrydages na Paesschen Andries Schymmelpenninck ende Aernt Berck to Arnhem dair die deputierde bescreven weren mitten anderen tween hoeffsteden^4) omme der saken will een antwort to geven den heren van Batenborch op die notell die hy mede solde nemen in den have van Burgonyen^5) ind weren uut 5 dage dair Johan van Koelen ind Veenman mede weren mackt 17 lb. 2 s. 11 d.

1) Deze post houdt verband met de dreigende inval van de Kleefsen in het Zutphense kwartier. Zie o.m. Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 83 sqq. Dirk van Keppel lag met ruiters te Groenlo. In Doetinchem en Terborg waren ook ruiters gelegerd, die het land tegen Kleef moesten beschermen. (Zie Gem. Arch. Doesburg, inv. nr. 4379) (7 maart 1472).

2) Gedeputeerden van de ridderschap.

3) Deze bijeenkomst was een landdag, waar de ridderschap, de hoofdsteden en de kleine steden bijeenkwamen; alléén de z.g. Nederkwartieren: Zutphen, Nijmegen en Veluwe; Roermond hield zich in deze periode afzijdig. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 84 sqq.

4) Namelijk Arnhem en Nijmegen.

5) Zie hiervóór pag. 48, noot 10.

[p. 51]

4 april	Dess saterdages dair nae Aernt Yseren ind Andrees van Mermuden to Doesboirch op dach heren Dericks van der Horst^1) van beveel der scepenen omme den burgermeister toe versettene^2) ind die rekenscap toe ontfangen van den burgermeyster ind van den richter van der schattingen^3) verteert mitter presencien 6 lb. 1 s. 8 d.
6 april	Dess manendages na Quasi Modo Arnt Yseren toe Groll, verteert mitter presencien 4 lb. 1 s. 1 d.
16 april	Dess donredages na Misericordias Domini Aernt Yseren ende Aernt Berck to Arnhem omme der saken wille der busscop van Coelen een antwort to maken ind meer ander saken ind waeren uut 2 dage ende 2 nacht verteerden mitter presencien ende vuerloen maket 8 lb. 12 s. 7 d.
18 april	Dess saterdages dair na Johan Kreynck Andriess Schylmelpenninck ind Andries van Meermuyden to Doesborch omme die sake van den blochus voir Bair^4) an gaende verteert mitter presencien 5 lb. 11 s. 5 d.
22 april	Dess wonsdages na Jubilate Evert Schoeldeman^5) toe Steenre^6) voir id gericht op dach eens borgers van Campen dair mede was Johan van Coelen verteert mitter presencien 11 s. 10 d.
23 april	Dess donredages dair na Aernt Yseren ind Aernt Berck to Diederen^7) tegen den raidt van Arnhem die onse stat dair bescreven had ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns dair mede was Johan van Coelen ind Veenman die qu. 5½ kr. ind den ge-

1) Dirk van der Horst, drost van Veluwe, medestander van hertog Adolf.

2) Zie hiervoor pag. 49, noot 5. Op 22 dec. 1471 werd Doesburg aangemaand door de landdag om waakzaamheid te betrachten. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 83, noot 1 en 2.

3) De schatting werd geheven krachtens besluit van de landdag van de Nederkwartieren en diende om het verzet tegen hertog Arnold en tegen Bourgondië te bekostigen. Zie hierover Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 80/81.

4) Willem van Egmond, die het Huis te Baer bezet hield, nam een vijandige houding aan en bedreigde ook de Veluwe in samenwerking met de Kleefse troepen.

5) Schepen van Zutphen.

6) Steenderen.

7) Dieren.

[p. 52]

	synde gegeven in den hoff to verdryncken 2 nye Vlemssche maket to samen mitter presencien 2 lb. 2 s. 3 d.
24 april	Dess vrydach dair na Wilhem Lerynck^1) mit her Wynalt van Arnhem^2) gereden ten Wittensande^3) dair heer Derick van der Horst marschalck mede was in hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns an schoenbroede 2 kr. en de dair verteert 23 kr. dair mede was Johan van Koelen ind Veenman verteert mitter presencien maket 2 lb. 8 s. 4 d.
26 april	Dess sonnendages op Cantate Wilhem Lerynck ind Andries van Mermueden toe Steenre tegen heer Derick van der Horst marschalck dair Johan van Coelen mede was to presencien 12 s. 4 d.
27 april	Des manendages dair na Andries van Mermueden to Doesborch an heer Derick ende an den rade van Doesborch omme des geldes willen dat men sculdich iss den gesellen op den blockhus ind anders verteert mitter presencien 19 s. 7 d.
1 mei	Dess vridages dair na Johan Kreynck ind Andries van Mermueden toe Voirst op dach onser borger voir gerichte ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns dair Veenman ind Coelen mede weren mitten veerstat ind presencien 1 lb. 9 s. 6 d.
2 mei	Des saterdages na Cantate Aernt Yseren ende Andries van Mermueden to Arnhem ind weren uut 1 dach ind nacht dair Koelen ind Veenman mede weren verteert mitter presencien 8 lb. 7 s. 9 d.
	Op den selven dach Johan Kreynck Cele Keppelmans^4) ten Berge omme der dachfairt wil dair onse genedige vrouwe van Gelre^5) omme gescreven hadde verteert mitter presencien 2 lb. 8 s. 9 d.
5 mei	Des dynsdages dair na Wilhem Lerynck mit heer Derick van der Horst toe dage op gene sydt

1) Raad van Zutphen.

2) Raad van Arnhem.

3) Bij Rijssen.

4) Schepen van Zutphen.

5) Catharina van Kleef, hertogin van Gelre en Gulik; echtgenote van hertog Arnold. Zij stond aan de zijde van haar zoon Adolf, te wiens gunste zij aan het Bourgondische hof bemiddelde.

[p. 53]

	Lochem tegen heren Gerit van Keppel, verteert mitter presencien 3 lb. 1 s. 3 d.
	Op den selven dach Aernt Yseren ind Andries van Mermueden to Arnhem dair die deputierden geschreven weren omme enen hoifftheren aver toe comen^1) dair Koelen ind Veenman mede weren uut 5 dage ind 3 nacht verteert mitter presencien 20 lb. 4 s. 2 d.
10 mei	Dess sonnendages vor Pynxteren Aernt Yseren Andries van Mermueden gewest ten Berge dair onse genedige vrouwe ons geschreven had omme der gebreke ind avertastinge wille tusschen den lande van Cleve den heren van den Berge ind Evert van Ulfft dair Koelen ind Veenman mede weren verteert mitter presencien 5 lb. 1 s. 5 d.
15 mei	Dess vridages dair na die selve ten Berge dair sy verscreven weren verteert mitter presencien 1 lb. 12 s. 3 d.

1) D.w.z. een beschermer te kiezen, die tijdens hertog Adolfs afwezigheid de leiding van het verzet tegen Bourgondië op zich zou nemen. Zie hierover nader: Staten van Gelre en Zutphen, II, p. 81, 83/85.

fol. 18.

25 mei	Dess manendages vor Sacramenti Wilhem Lerynck ind Andries van Mermueden gereden ten Oldenkaten^2) tegen heer Derick van der Horst marschalck dair Johan van Koelen mede wair verteert mitter presencien 4 lb. 11 s. 10 d.
29 mei	Dess vridages dair na Wilhem Lerinck ind Andries van Mermueden to Arnhem ter dachfart dair die deputierde gescreven weren mitten anderen tween hoeffsteden^3) dair Johan van Kollen mit Geryde Wilhem Leryncks knecht mede weren ind weren uut 6 dage verteert mitter presencien und mitten veergelde 22 lb.
4 juni	Dess donredages na Sacramenti Johan Kreynck gereden ten Lichtenberch^4) mit here Geritz dyenre van Keppel mit 8 perden ind solden in brengen Hermannus Schryver die tot Lychtenberch gevangen was verteert mitter presencien 7 lb. 1 s. 3 d.
6 juni	Dess saterdages dair na Alphert Yseren to den

2) Oldekotte, bij Vreden.

3) Namelijk Arnhem en Nijmegen.

4) Adellijk huis ten Z.O. van Terborg.

[p. 54]

	Eerkensteen^1) toe gerichte doe men richte Bertolt die Wilde omme dair to sien ind to hoeren verteert mitter presencien 12 s. 8 d.
8 juni	Dess manendages na Bonifacii Wilhem Lerynck ind Andries van Mermueden to Arnhem ind weren uut 2 dage ende 2 nacht dair Johan Coelen ind Wilhem Lerynx knecht mede weren verteert mitter presencien 11 lb. 13 s.
11 juni	Des donredages dair na Andries van Mermueden ind Reensen Kreynck^2) Andriess. to dess Heren Berge ende voirt op Rossumsweert tegen Lobeth over toe dage tegen die Clevesschen dair die heer van den Bergh die stat Nymmegen ind Arnhem mede weren verteert mitter presencien 10 lb. 18 s. 5 d.
15 juni	Dess manendages op dach Viti Johan Kreynck onsen drosset Johan van Kell toe moete gereden 5 s.
22 juni	Dess manendages Decem milium Martirum Aernt Yseren ind Andries van Mermueden to Arnhem dair die deputierde gescreven weren die baetscap to ontfangen van den heren van den Bergh ende der raede der overlenscher heren die uut Burgonien qwemen^3) ind weren uut 8 dage mit 4 perden verteerden mitter presencien 30 lb. 17 s. 6 d.
25 juni	Des donredages dair na Wilhem Lerynck ind Andries van Mermueden ten Bergh voirt mitten heer van den Berge to Lobech daer Nymmegen ind die van Arnhem ind die deputierde mede weren toe dage tegen die Cleeffschen van der gebreke ende overgrepen tusschen oirre beyder lande^4) ind weren uut 3 dage ende 2 nachte mit 4 perden.
25 juni	Des donredages na sunte Johan Willem Lerynck ind Andries van Mermueden angeen tolhuyss^5) to dage tegen die Clevesschen van overgrepen ind gebreken willen onser beyder lande dair Johan

1) Arkenstein, havezate bij Bathmen, aan de Schipbeek.

2) Raad van Zutphen.

3) Zie hiervóór pag. 48, noot 10.

4) Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, p. 83 en 85.

5) Tolhuis te Lobith.

[p. 55]

	van Kollen ind Wilhem Leryncks knecht mede weren mitter presencien 13 lb. 10 s.
25 juni	Dess sonnendages dair na Keppelman thoe Doessborch aen den raet als van der saken wille tusschen Gerit Bruynss onser burger ind Johan van der Golde van Doesborch, verteert mitter presencien 1 lb. 11 s. 10 d.
30 juni	Des dynxdages dair na Willem Lerynck ind meyster Roloff Bitter^1) die olde deken to Arnhem op enen wagen dair die van Nymmegen ind een deels van den deputierden tegen gescreven weren omme der sake wille der comissien die die pauwes hir uut gesant van onsen gnedigen alden heren^2) ind weren uut 3 dage mitten wagen verteert mitten wagen huyr ende presencien 14 lb. 11 s. 5 d.
1 juli	Dess wonsdages dair na Johan Kreynck, Alphert Yseren to Brummen voir id gerichte op onser burger dach ind hadden mede 4 qu. wyns in vlessen die qu. 5½ kr., maeckt to samen mitter precensien ende veerstat 1 lb. 12 s. 7 d.
29 juni	Dess manendages op Petri ind Pauli Apostolorum Arnt Yseren then Bergh omme die baitsschap to ontfangen van den greve van Moirze^3) verteert mitter presencien 27 stuver maket 4 lb. 15 s. 11 d.
8 juli	Dess gonssdages voir Margaireten virginis Alphert Yseren to Lochem an Derick Keppell schoyse ind Wolter van Keppell den toe onderwysen dat oirre beyder zoene dat gelt betailden Coesfelt^4) ind die van Borken^5) verteert mitten presencien 1 lb. 2 s. 11 d.
	Op den selven dach Keppelman dair Johan Kollen mede was toe Arnhem ind voirt to Bueren tegen

1) Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 86 en pag. 79. Roloff Bitter was deken van het kapittel van St. Walburg te Zutphen.

2) Zie vorige noot. Met ‘gen. alden heren’ is bedoeld hertog Arnold.

3) Vincentius van Meurs werd aangezocht door de Gelderse landdag om het beschermheerschap over Gelre en Zutphen te aanvaarden. Zie over hem uitvoerig: M. Barkhausen, Die Grafen von Meurs als Typus kleiner Territorialherren des späteren Mittelalters, (Die Heimat, 1951, S. 106, sqq.). Zie ook Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 85 sqq.

4) Halverwege tussen Münster en de tegenwoordige Nederlandse grens.

5) In Westfalen, ten Z.O. van Winterswijk.

[p. 56]

	dach der van Culenborch^1) dair Nymmegen ind die van Arnhem mede weren ind weren uut 4 dage ind 6 nacht ind doe sy weder to huyss qwemen reden sy weder op den selven dach mitten boutzscappen then Berge toe onsen vrunden die op die dachfairt dair legen verteerden mitter presencien 10 lb. 10 s.
9 juli	Dess donredages dair na Henrick Kaelsack^2), Henryck Kreynck, Aernt Berck, anghen Rijen^3) to scepe tegen die van Deventer toe dage op dach Wilhem Lerynx ind Alphert Yserens ind omme andere saken den lande antreffende ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyne, eyn Texsell keesken mit 1 pond botteren ende 12 qu. biers dat sick tsamen beloept mit schiphuer broet ende presencien dair mede weren 3 statknechten tsamen 3 lb. 13 s. 4 d.
11 juli	Dess saterdages dair na Wilhem Lerynck, Johan Kreynck ind Andries van Mermueden ten Berge to dage tegen den greve van Moirse mitten deputierden ind steden der drier vierdell Nymmegen Zutphen ind Arnhem, verteert mitten presencien 25 lb. 2 s. 11 d.
8 juli	Dess gonsdages voir sunte Margareten Johan Kreynck toe Bronckhorst an den jonckren van Bronchoirst om hon to spreken her to komen ind mede to reysen ter dachfart to presencien 5 s.
16 juli	Dess donredages dair na Andries van Mermueden toe Doesborch die dair geschickt wort van den Berge mitten burgermeister Herman van Wye van Arnhem omme tho spreken mit heer Derick van der Horst marsschalck ind to rekenen mit Zuelen van der soldien van Gysbecke Kamer, verteert mitter presencien 1 lb. 3 s. 9 d.

1) Jasper van Culemborg staat aan de Bourgondische zijde. Zijn zuster Aleid was gehuwd met Frederik van Egmond-IJsselstein, een zoon van Willem van Egmond, de broeder van hertog Arnold. Zie over Jasper van Culemborg: J.D. de Jong, Elisabeth van Culemborg, (1955) pag. 3 sqq. en voorts: Dit sijn die Wonderlijcke oorloghen van den doorluchtighen hoochgheboren prince, keyser Maximiliaen, uitgegeven door W. Jappe Alberts (1957), pag. 19 sqq.

2) Raad van Zutphen.

3) Zie pag. 62, noot 3.

[p. 57]

21 juli	Dess dynsdages avent Marie Magdalene Keppelman to Arnhem gereden ind voirt to Nymmegen to spreken mitten rade van Arnhem ind van Nymmegen in den beesten dat onse burgere nyet to Culenborch^1) reysen en dorfften dair Johan van Kollen mede was, weren uut 2 nacht verteert mitten presencien 6 lb. 14 s. 7 d.
29 juli	Dess gonsdages na sunte Jacop Wilhem Lerynck, Johan Kreynck ten Berge dair die deputierde ind burgermeister der drier vierdell to samen weren als Nymmegen, Zutphen ind Arnhem omme die saken to sluyten tusschen den greven van Moirsse ind den lande^2) verteerden mitten presencien 19 lb.
2 aug.	Des manendages na Vincla Petri Aernt Yseren ind Keppelman ten Berge dair onse stat geschreven was van onser genediger vrouwen als van den bestande tusschen den Cleefschen ind den lande van Zutphen, verteert mitten presencien 4 lb. 8 s. 4 d.
11 aug.	Dess dynxdages na Laurencii Johan Kreynck ind Cele Keppelman to Diederen toe dage op dach Evertz van Ulfft dair Johan van Collen mede was ende hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns van 5 kromstert myn ½ pynt verteert mitten presencien 2 lb. 4 s. 8 d.
14 aug.	Dess vridages dair na Johan Kreynck to Doetynchem op dach dess heren van Batenborch ind joncker Johans van Wyssch dair Veenman mede was verteert mitten presencien 1 lb. 9 s. 2 d.
20 aug.	Dess donredages na onse Afflaet Wilhem Lerynck Johan Kreynck to Wernsfelt tegen den joncker van Bronchorst dair sy onse joncker gebeden had van der stad wegen dat Johan van Koellen ind Veenman mede weren to presencien 14 s. 9 d.

fol. 19. 21 aug.

Dess vrydages dair na Johan Kreynck to Malborgen^3) op dat water to dage dair onse gnedige

1) Zie hiervóór p. 56, noot 1.

2) Zie hiervóór p. 55, noot 3 en voorts: Staten van Gelre en Zutphen II, pag. 84.

3) Malburgen, stroomopwaarts van Arnhem aan de Nederrijn, voorbij de aftakking van de IJssel. Ten Noorden van het dorp Malburgen lag het Malburgse veer, waarover de weg van Arnhem naar Nijmegen liep. Malburgen behoorde tot de Kleefse enclave in de Betuwe.

[p. 58]

	vrouwe van Gelre den deputierden van den steden Nymmegen, ind Zutphen dair beschreven hadden verteerden mitten presencien ind veerstat 18 s.
28 aug.	Des vrydages voir Egidii Wilhem Lerynck to Hattem tot heren Wynalt omme dat gelt to verwerven dat een deels gecomen iss toe Nymmegen dat die greve van Moirse hebben solde^1) ind was uut 5 dage ind 4 nacht dair Johan van Collen mede was verteerden mitten presencien 3 Rynse gulden ende 36 kr. ind Lubbert op ther Bruggen gegeven die sy mit synen wagen dair vuerden ind hir weder ind dair lach die oec so lange uut was 3 lb. maket 11 lb. 16 s. 6 d.
1 sept.	Dess dynxdages op Egidii Johan Kreynck ten Bergh dair hy gereden was om des geleyts will ind verteerden mitten presencien 58 kr. dair Veenman mede was 2 lb. 7 s. 6 d.
3 sept.	Dess donredages dair na Evert Schoeldeman^2) ende Johan Kreynck ind Alphert Yseren toe Diederen^3) dair Johan van Koellen ind Veenman mede weren ind hadden mede in vlessen qu. wyns myn 1 pynt die qu. 5 kr. voir wagen huyr die sy dair vuerden ind weder to huyss ½ lb. verteert mitten veerstede^4) ende presencien 2 lb. 17 s. 11 d.
13 sept.	Dess sonnendages voir Lamberti Johan Kreynck ind Alphert Yseren toe Nymmegen doe die greve van Moirsse irst int lant quam die hoifftmansschap to ontfangen^5) dair Johan van Coellen ind Veenman mede weren ind weren uut 4 dage mit 4 perden verteert mitten presencien ind veerstat 18 lb. 7 s. 7 d.
17 sept.	Dess donredages dair na dess avontz Jan van Coellen gereden ind gesant na heer Jacob van Hack-

1) Op 1 september 1472 werd door Nijmegen aan Vincentius van Meurs een bedrag van 1000 rijnse guldens uitbetaald voor zijn onderhoud. De betaling geschiedde namens de Nederkwartieren. Zie Gem. Arch. Arnhem, inv. nr. 5462.

2) Raad van Zutphen.

3) Dieren.

4) Veergeld.

5) Zie hiervóór p. 55, noot 3.

[p. 59]

	foirt ind Gerit van Hackforden na Doesborch Doetinchem ind na Jacop van Eenghuesen omme hir te koemen helpen to ontfangen den greve van Moirse doe hy irst in quam, verteert mitten presencien 12 s. 3 d.
20 sept.	Dess sonnendages avent Mathei Apostoli Willem Lerynck gereden to Voirden mitten joncker van Moirss tegen den van Gemen^1) dair Veenman mede was to presencien 7 s. 7 d.
21 sept.	Dess manendages dair na Wilhem Lerynck to Arnhem ind Johan Kreynck die on dess anderen dages volchden dair die bannerheren, ritterschap ind stede groit ind cleyn geschreven weren omme der schattinge wille over to geven^2) dair Jan van Coellen ind Veenman mede weren ind weren uut 4 dage ende 3 nacht verteert mitten veerstade ende presencien ende Jacobus onse secretarius^3) to perde na gesant maket toe samen 17 lb. 16 s. 4 d.
28 sept.	Dess manendages avont Michaelis Johan Kreynck ind Alphairt Yseren toe Diederen dair ons die stat van Arnhem geschreven had ind die here van den Bergh ind Evert van Ulfft dair oick beschreven weren ind die here van den Bergh dair nyet en was omme dess bestandess willen ind geleytz den heren van Cleve ind ons, ind hadden mede in vlessen 4 qu. wyns myn 1 pynt die qu. 5 kr. dair Johan van Coellen ind Veenman mede weren

1) Hendrik, heer van Gemen, was Bourgondisch-gezind. In 1477 steunde hij aanvankelijk Catharina van Gelre, die de belangen van Adolf waarnam, maar daarna ging hij tot de Bourgondisch-Habsburgse partij over.
Tijdens Maximiliaan werd hij landdrost van Zutphen en plaatsvervangend stadhouder van Gelre en Zutphen. Zie over hem: Staten van Gelre en Zutphen, II, p. 115 en p. 137. De heerlijkheid Gemen ligt bij Borken in het Westelijke Münsterland.

2) Vergadering van de drie Benedenkwartieren (d.w.z. de hoofdsteden Nijmegen, Arnhem en Zutphen, de kleine steden en de ridderschap) om geld bijeen te brengen voor het afweren van de verwachte Bourgondische aanval. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 87 en pag. 88, noot 1.

3) Er worden te Zutphen twee secretarissen vermeld: ‘secretarius’ en ‘onderschrijver’. Zij hebben gelijke beloning. Zie over de positie van de Stadssecretaris: Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 88, noot 2 en voorts verschillende van de volgende posten. Jacobus Rijman wordt in het hoofdstuk omtrent de beloning der stedelijke functionarissen aangeduid als ‘onderschrijver’; de ‘secretarius’ is meister Hendrik.

[p. 60]

	verteerden mitten presencien ind veerstat to samen 2 lb. 9 s. 2 d.
29 sept.	Dess dynxdages dair na Aernt Yseren to Doetynchem omme der selver saiken will vurscreven dair die here van den Berge beschreven was ind toe quam dair Veenman mede was verteert mitten presencien 1 lb. 8 s.
1 okt.	Dess donredages dair na Jacobus secretarius to Arnhem an den rade to verkallen mitten rade to verschryven die rytterschapp in oirre beyder vierdell ende mede van Utrecht onser burgere, verteerden mitten presencien ind veerstat 19 s. 7 d.
2 okt.	Dess vridages dair na Johan Kreynck mit Jacobus tot Arnhem omme der selver saken will vurscreven, verteerden mitten presencien ind veerstat 5 lb. 3 s. 4 d.
5 okt.	Dess manendages na Remigii Andries van Mermuden to Nymmegen om der selver saken wille mitten rade dair toe verkallen van den uuttrecken na schryfften ind begeerten dess greven van Moirse^1) dair Johan van Koellen mede was, verteert mitten veerstat 6 lb. 9 s. 8 d.
	Op den selven dach Wilhem Lerynck ende onse secretarius Jacobus an den joncker van Bronchorst omme den hoifftmans brieff^2) to besegelen ind mede op dach een deels coypluede uut Hollant die mit mynen joncker vorscreven wat toe schaffen hadden dair Veenman mede was to presencien 12 s. 3 d.
6 okt.	Dess dynsdages dair na Jacobus secretaris voirt to Doesborch to Doetinchem ind an den heren van den Bergh vort to Lochem ind to Groll omme den vurscreven brieff laten besegelen verteert mitten presencien 1 lb. 18 s. 6 d.
10 okt.	Dess saterdages op sunte Victoir Johan Kreynck

1) Vincentius van Meurs had de steden om krijgshulp verzocht in het Overkwartier om daar op te treden ter bescherming van de belangen van hertog Adolf. Zie Gem. Arch. Arnhem, inv. nr. 194. (5 okt. 1472).

2) De acte waarbij Vincentius van Meurs als beschermheer van Gelre en Zutphen werd aangesteld.

[p. 61]

	den greve van Benthem^1) toemuete gereden mit een deell burgers ten Erckensteen^2) dair sy den haelden dair Johan van Koellen ind Veenman mede weren toe presencien 10 s.
11 okt.	Dess sonnendages post Victoris Andries van Mermuyden toe Ertbeeck^3) an den joncker van Bronckhorst omme mit hon to vercallen off hy oec mede wolde ryden toe dienste onsen jonker van Moirse dair Veenman mede was to presencien ende veerstat 10 s.
11 okt.	Dess sonnendages na Victoris Jan Kreynck mit Jacobo onse secretario to dage tegen den rade van Arnhem die onse stat dair beschreven hadde omme dess toils wille van Yseloirde^4) ind omme dat bestant tusschen den heren van Cleve ind ons to presencien ind veerstat 14 s. 9 d.
12 okt.	Dess manendages dair nae Johan Kreynck ind Henric Asse^5) to Dotinchem mitten raetsfrenden van Arnhem dair die here van den Berge van onser twier stede wegen bescreven was omme to vercallen van den notulen ind van den bestande tusschen den heer van Cleve ind den heer van den Berge ende onss dair Johan van Coelen ind Veenman mede weren maket 1 lb. 12 s. 5 d.
15 okt.	Dess donredages dair na Jacobus onse secretarius to Ulfft an den heer van den Bergh mit on to bespreken van den bestande to te laten tusschen den heer van Cleve ind ons ind vort mit Evert van Ulfft, die selve dess manendages dair na to Arnhem an den rade mitten selven baetscap van den heer van den Berge ind was uut so voir ind na 5 dage ind Reyntken Pyel gegeven van peerthuyr van 5 dagen van elcken 4 vlems makt samen kost ind perdehuyr mit presencien 3 lb. 12 s. 3 d.

1) Bernard, graaf van Bentheim en heer van Steinfurt, had een verdrag van vriendschap gesloten met hertog Adolf en de stad Zutphen (19 mei 1466). Zie Gem. Arch. Zutphen, inv. nr. 787.

2) Arkelstein, Arkensteen; zie hiervóór pag. 54, noot 1.

3) Eerbeek, tussen Dieren en Apeldoorn.

4) IJsseloord, tegenover Westervoort, aan de IJssel. De daar gevestigde tol werd in 1552 naar Doesburg verlegd.

5) Schepen van Zutphen.

[p. 62]

24 okt.

Dess saterdages avent Crispini et Crispiniani Henric Kailsack^1) ind Aernt Berck to Deventer op dach Henrix Lebbyncks ind Gyssberts Stappers ind mede to verbaetscappen an den raet dat wat scepen ind raitsvrynden hir komen van Deventer van onsre stat wegen hir an onsen raet off voir gerichte dat sy hir sullen geleyt wesen ende desgelix as onse raetzvriende toe Deventer komen van onser stat wegen dair an den rade off voir gerichte dat die oick sullen geleyt wesen, dat sy doe tsamen oveqwemen ind mede soe sloten dair Derick Duvel ind Claess Hernesmeker^2) mede weren, verteert mitten voirloene to water uut ende to lande weder op mitten presencien 21 st., 2 lb. 11 s. 5 d.

28 okt.

Des gonsdages dair na Rense Kreynck ende Johan Kreynck to Dotinchem dair die van Arnhem mede weren den heer van den Berge ende Evert van Ulfft die dair niet en was omme die sake mit hem te bekallen van den gebreken die sy hadden op die Clevesschen die over toe seenden an onser gnedigen vrouwen van Gelre, verteert mitten presencien 1 lb. 13 s. 1 d.

fol. 20. 31 okt.	Dess saterdages dair na Henrick Kaelsack Wilhem Lerinck ind Evert Schoeldeman angeen Ryhen^3) op dach onser burger tegen die van Deventer op dach Andries van Mermueden ind Henrick Lebbyncks ind der vrouwen van Deventer^4) ind hadden mede in flessen 4 qu. wyns die qu. 5 kr. ende 2 qu. to broede, Bernt Saliken gegeven van wagenhuyr 1 lb. maket to samen mitten presencien 2 lb. 15 s.
2 nov.	Dess manendages na Alre Heiligen Rense Kreynck ind Henrick Asse to Arnhem dair Derick Duvell

1) Raad van Zutphen.

2) Zie voor deze beide stadsknechten, hierna, pag. 151.

3) Gelegen tussen Deventer en Zutphen, waar de gewone plaats van samenkomst was wanneer Zutphen en Deventer zaken met elkaar te behandelen hadden.

4) Hiermede zijn mogelijk bedoeld de zusters van het Meester Geertshuis.

[p. 63]

	ind Claess Harnessmaker mede weren, verteert mitten wagenhuyr ende presencien to samen beloept 13 lb. 5 s. 1 d.
7 nov.	Dess saterdages dair nae Wilhem Lerynck ende Aernt Berck to Deventer opt water op dach Sander Schilmelpenninck dair Claess Harnesmeker ind Veenman mede weren to presencien 14 s. 9 d.
13 nov.	Dess vridages na sunte Merten Rense Kreynck ende Henrick Asse to Bronchorst dair ons die joncker van Bronchorst geschreven ind gebeden had twe van den rade tot hon to komen ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns 1 pint myn die qu. 5 kr. dair Johan van Koellen ind Veenman mede weren maket to samen 1 lb. 14 s. 2 d.
15 nov.	Des sonnendages na Mertini Wilhem Lerynck ind Andries van Mermueden in die heerscap van Boirkell^1) ten Oldenkaten op dach dess jonckheren van Bronchorst dair Veenman mede was ind Wilhem Lerynck knecht verteert mitten presencien 2 lb. 7 s. 7 d.
18 nov.	Dess gonsdages dair na Rensse Kreynck ind Henrick Asse toe Arnhem dair die bescreven weren ende die stat van Nymmegen omme dess bryeves wil van Deventer die geschreven was an Johan van Hulse van den thyns ind meer andere saken verteerden mitten presencien ind wagenhuyr dair Johan Coelen ind Veenman mede weren 7 lb. 15 s.
22 nov.	Dess sonnendages op Cecilie Jacobus onse secretaris toe Ertbeeck an onsen joncker van Bronchorst omme den hoeffscap brieff to beselen ind dat segell dair nyet en was verteerden mitten perdehuyr, presencien ind veerstat 13 s. 1 d.
25 nov.	Die selve Jacobus op sunte Kathrynen dach omme die selve sake vurscreven te Eertbeeck^2), van Eertbeeck wederom mit dess jonckeren knecht

1) Borculo, een leen van Münster. Oldenkotte ligt bij Vreden. Zie over de positie van Borculo: J.H. Meter, Een onuitgegeven oorkonde betreffende de leenroerigheid van Borculo (O.V.R. XI, 2, 1956, p. 415).

2) Eerbeek op de Veluwe, een bezitting van de heer van Bronkhorst, die ook heer van Borculo was.

[p. 64]

	toe Borckell verterden mitten perdehuyr ind presencien 1 lb. 5 s. 4 d.
21 nov.	Dess saterdages voir sunte Kathrinen Rense Kreynck, die olde Henrick Assen to Nymmegen dair onse stat beschreven was van onsen joncker van Moirse omme to hoeren van den bestande van der stat van Coellen ind ons^1) ind om der settinge wille van der schatingen^2) ind weren uut 4 nacht ende 5 dage dair Johan van Coellen ind Veenman mede weren verteert mitten veerstat ende presencien 18 lb. 9 s. 7 d.
24 nov.	Dess dynxdages avont Kathrynen Willem Lerynck ind Andriess van Mermueden to Arnhem op dach Alphart Schymmelpenninck ind Andriess Schymmelpenninck ind weren uut twe dage ind 2 nacht dair Brickwede^3) mede was maket 11 lb. 5 d.
25 nov.	Dess gonsdages dair na Johan Kreynck ind Wilhem van Roederloe to Brymmen voir id gerichte op dach onser burgere dair Veenman mede was ind hadden mede ind vlessen 4 qu. wyns myn ½ pynt die qu. 5 kr. ind 4½ kr. to veergelde, verteert mitten presencien 1 lb. 11 s. 3 d.
1 dec.	Dess dynsdages na sunte Kathrynen Henrick Kaelsack ind Henrick Asse angeen Ryen^4) op dach Henrick Enderix ind Claess van Snellenborch dair onse stat den dach aff geschreven had ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns myn 1 pynt toe wegen 1 butken ind Mensen Smediken van wagenhuyr 1 lb., to presencien mit die wagenhuyr 2 lb. 10 s.
6 dec.	Dess sonnendages op Nycolay Henrick Ass ind Wilhem van Roederloe to Lobech dair onse stat beschreven was van onser gnediger vrouwen dair die ander twe hoefftsteden mede beschreven omme

1) De Gelderse steden hadden moeilijkheden met de stad Keulen, die in de voorafgaande jaren tot een handelsoorlog geleid hadden. Zie hierover W. Jappe Alberts, Gelders-Keulse betrekkingen in de jaren 1460-1465 (Bijdr. van het Inst. v.M.E. Gesch., Deel XXVI, 1953, pag. 88 sqq.) en voorts Ennen, Gesch. der Stadt Köln, III, (1869), S. 439 sqq.

2) Zie hiervóór pag. 59, noot 2.

3) Brickwede was busmeester in dienst van Zutphen; zie hierna pag. 79, noot 3.

4) Zie hiervóór pag. 62, noot 3.

[p. 65]

	der saken wille Evert van Ulfft ind van den bestant tusschen den Clevesschen ind ons ind weren uut 2 nacht mit 4 perden verteert mitten presencien 10 lb. 13 s.
7 dec.	Dess manendages dair na Rense Krenck to Arnhem omme der saken wil van Culenborch omme der overgrepen will tusschen onss ende den van Culenborch^1) ind weren uut 2 nacht dair Veenman mede was verteert mitten presencien ende veerstat 8 lb. 3 s. 4 d.
25 dec.	Op den heiligen Kerssdach smanendages Andriess Mermueden toe Doessborch an heer Derick van der Horst marsschalck omme to vernemen wat tydynge hy gebracht hadde doe hy uut Borgondien weder quam^2) ind hon mede an to gesynnen omme hir toe coemen omme 1 kan wyns mit hon to dryncken verteerden mitten presencien 3 lb. 3 s. 4 d.
31 dec.	Dess donredages op Nye Jairs avont Aernt Berck ind Jacobus onse secretaris to Deventer an den raet mit Mense Smediken omme Zwarte Geritz will van Coelen verteert mitten presencien ind kairhuyr 1 lb. 9 s. 8 d.
27 dec.	Dess sonnendages na Kerssdach Rense Kreynck ind Wilhem van Roederloe to Arnhem dair ons die joncker van Moirsse beschreven had mit Nymmegen mitten deputierden van den anderen steden omme toe verhoeren die baetscap heren Dericks van der Horst marsschalk die hy weder gecomen was uut Boirgonien ende mede omme der schattinge ende mede om synen hoefftschap brieff van den lande ende meer andere gebreken den lande antreffende ende den bestande tusschen den lande van Cleve ende onss oyck an gaende ende Willem Lerynck ende Andries van Mermueden des vridages dair na na qwemen to Arnhem by die anderen vorscreven, ende Jacobus onse secretarius dess manendages dair na gesant to Arnhem tot onsen vrunden omme heer Derix van der Horst

1) Zie hiervóór pag. 56, noot 1.

2) Zie hiervóór pag. 48, noot 10, en voorts hierna de post van 27 dec.

[p. 66]

	synre saken wil ind weren uut soe vor ende nae 12 dage ende 12 nachte ind Reyntken Pyell gegeven van perde huyr 12 nye vlemssche verteert mitten presencien ende veerstade 45 lb. 16 s. 2 d.^1).
15 jan.	1473 Dess vridages na Ponciani Jacobus onse secretarius tot Arnhem mit sekere baetscappen an den rade antreffende onss jonckeren lyeffden van Moirze ende der schattinge ind rentmeistere des landes to settene ind meer andere puncten verteert mitter presencien 18 s. 10 d.
18 jan.	Des manendages na sunte Anthonis Andries van Mermueden ind Wilhen van Roederloe tArnhem dair ons die stat van Arnhem bescreven hadde mitter stad Nymmegen omme sonderlinge tydynge wille van kumste des heren van Burgonien dair Johan van Coelen ind Veenman mede weren ind weren uut 4 dage ende 3 nacht verteerden mitter presencien ind veerstat maket 15 lb. 14 s. 7 d.^2)
19 jan.	Des dynsdages dair na Evert Schoeldman ind Aernt Berck to Hattem op dach Sander Schilmelpenninck int erffhus dair mede was Derick Duevell to presencien 12 s. 3 d.
16 jan.	Dess saterdages hir bevoeren Andriess van Mermueden to Arnhem ende dess dynsdages dair na Willem Lerynck na to Arnhem gereden tot Andriess vorscr. omme den hofftschap brieff dess jonckeren van Moirze to besegelen die noch wat onbeselt was ind omme die duysent gulden die men den joncker vorscr. geven sold^3) ind omme die schattynge ind bestant tusschen den Clevesschen ind ons ind meer ander lantsake ende Andries was uut 9 dage ind Wilhem Lerynck 4 dage dair Johan van Coelen ind Veenman mede weren verteert mitter presencien ind veerstat maket 26 lb. 19 s. 5 d.

1) Zie voor deze en de volgende post Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 87.

2) Deze post toont aan hoe men de komst van het Bourgondische leger aanstaande achtte.

3) De toelage van Vincentius van Meurs bedroeg 1000 rijnse guldens per kwartaal. Het eerste kwartaal was uitbetaald (zie hiervóór pag. 58, noot 1). Deze post betreft het tweede kwartaal; zie hierna de post van 15 februari.

[p. 67]

3 febr. fol. 21 r (fol. 21 v blanco).	Dess gonsdages Blasii Johan Kreynck ind Andries van Mermueden to Brymmen/vor id gerichte op dach onser borgere ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns myn 1 pynt verteert mitter presencien ende veerstat 1 lb. 11 s. 3 d.
	Op den selven dach Aernt Berck to Lobeth an onse gnedige vrouwe dair die van Nymmegen ind die van Arnhem mede weren omme onse gnedige vrouwe toe bidden ind to bekaeren to trecken in Borgonien toe den hertogen van Burgonien omme onsen genedigen heren op die bene to brengen^1) ind weren uut 2 nacht dair Jan van Coelen mede was verteert mitter presencien 4 lib. 10 d.
4 febr.	Dess donredages dair na Aernt Yseren ind Wilhem van Roderloe op dach dess heren van den Bergh die enen dach geholden sold hebben to Vreden tegen heren Goessen van Raessvelt die nyet voirt en gynck dair Veenman ind Wilhems knecht van Roderlo mede weren ind weren uut 2 nacht verteert mitter presencien 5 lb. 18 s. 10 d.
15 febr.	Des manendages na sunte Valentyn Willem Lerynck ind Evert Schoeldeman to Arnhem dair Johan van Coelen ind Veenman mede weren omme saken wil der schattinge an gaende in Veluwen^2) ind mede om saken will dess jonckeren van Moirse omme syn hoeffschap brieff ind omme der duysent gulden will die die selve hebben solde van den anderen termine mede omme die opstellinge wil tusschen den lande van Cleve ind ons, mede tusschen die van Bair ind ons dair sy mede toe dage omme weren to Renen opt Schair dair die van Nymmegen ind die van Arnhem all mede by beschreven weren ind weren uut 9 nacht ind 9 dage. Item Willem Lerynck vort van Arnhem gereden mit Veenman to Herderwyck dair heer

1) De hoofdsteden der Nederkwartieren trachtten Catharina van Kleef te bewegen om bij Karel de Stoute tussenbeide te komen, ten behoeve van hertog Adolf; zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 78/79.

2) De kleine steden van het Veluwse kwartier maakten bezwaar tegen de wijze waarop de schatting zou worden geheven. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 87.

[p. 68]

	Wynalt van Arnhem ind die burgermeister van^a) ende van Arnhem mede reden dair die van der Elborch ind Hattem oeck beschreven weren omme schelinge ind gebreke will die die cleyne stede hadden mit heren Derick van der Horst drosset van Veluwen dair omme dat sy die schattynge in Veluwen nyet gehengen laten toe setten ind weren uut achdage ind nacht verteerden mitter presencien 43 lb. 13 s. 11 d.
19 febr.	Dess vrydages dair na Johan Kreynck ind Andries Schymmelpenninck to Voirst in id gerichte op dach onser burgere ind hadden mede in vlesschen 4 qu. wyns myn 1 pynt die qu. 5 kr. verteert mitten veerstat ind presencien 1 lb. 1 s.
20 febr.	Des saterdages dair na Andries van Mermueden toe Ertbeck an onsen joncker van Bronchorst omme mit hon to bespreken van der dachfairt to Nymmegen mede to willen ryden dair Johan van Coelen mede was verteerden mitten veerstat ind presencien 12 s. 3 d.
21 febr.	Dess sonnendages op sunte Petersavent Evert Schoeldeman ind Johan Kribbe in den Toldyck^1) tegen heren Derick van der Horst mairsschallick dair heer Derick ons gebeden had toe komen mit onss te bespreken dat wy ommer die dachfoirt beseenden wolden to Nymmegen dair die greve van Moirze dan selve wesen wolde^2) dair twe stat knechte mede weren verteert mitten presencien 14 s. 9 d.
	Somma secunda 679 lb. 16 s. 5 d.

a) Hier is niet vermeld de naam van de stad; vermoedelijk was het een burgemeester van Nijmegen.

1) Ten Z. van Zutphen, in de gemeente Steenderen, aan de weg van Zutphen naar Hummelo.

2) Deze dagvaart vond, gelijk uit de Arnh. stadsrek. blijkt, tegen het einde van februari 1473 plaats. Zie W. Jappe Alberts, De eerste Bourgondische bezetting van Gelre, (Bijdr. v.h. Inst. v.M.E. Gesch., XXVII, 1954, pag. 54).

[p. 69]

Van gesanden wyne¹⁾.

1) Zie Inleiding, pag. 2.

fol. 22.

2 mrt.	Dess manendages na Oculy geschynct den deken van Deventer, der stat van Nymmegen ind der stat van Deventer 8 kannen wyns op die selve tythen voirt den vurscr. geschencket dat gelach als 44 qu. die qu. 5½ kr.
3 mrt.	Dess dynssdages dair na betailt vor Wolter van Keppell^2) vor syn gelach 6 kr. ende I mengelen to nagelach.
13 mrt.	Dess vrydages post Letare geschencket den heren van Leenbeeck^3) ind den drossaat Johan van Kell 8 kr.
	Op die selve tyt betailt voir meister Derick van Berck^4) der stat scryver van Arnhem I qu. voir syn gelach.
16 mrt.	Dess manendages na Judica geschenct Slachheck here Geritz dyenre van Keppell 4 qu.
19 mrt.	Des donredages dair na geschenct Gerit Kuyser 2 qu.
23 mrt.	Des manendages na Palmen geschenct den joncker van Bronckhorst 8 qu.
	Op den selven dach to gelage betailt voir Henrick van Zuylen ind meyster Henrick van Doesborch, burgermeister 10 kr.
29 mrt.	Op den heiligen Paesschdach geschyncket onsen deken^5) 2 qu.

Henrick ter Weyden⁶⁾.

1 april

Dess gonsdages na Paeschen geschenct den joncker

2) Wolter van Keppel van Verwolde.

3) = Leembeek; Wynand van Arnhem was heer van Leembeek.

4) Meester Dirk van Berck wordt in de Arnh. rekeningen vermeld als secretaris van Arnhem; hij wordt herhaaldelijk vermeld als afgevaardigde van de stad bij besprekingen en onderhandelingen. Zie over de positie van de secretaris in de Gelderse steden: Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 144/5, noot 4.

5) Roloff Bitter; zie hiervóór, pag. 55, noot 1.

6) Dit is vermoedelijk de naam van een herbergier, die leverancier van de door de stad geschonken wijn was. Ook in rekeningen van andere steden wordt de naam van de herbergier op overeenkomstige wijze in de rekening vermeld.

[p. 70]

	van Bronchorst, den heren van den Bergh ind der stat van Arnhem 12 qu. die qu. 5½ kr.
6 april	Dess manendages na Quasimodo geschenct joncker Johan van Wysch, heren Derick van der Hoirst marschalck ind heren Aernt van Middachten 8 qu. ind den marschalck to nagelage 4 qu.
8 april	Des wonsdages dair na geschenct heren Wynalt van Arnhem, den drosset van Veluwen, den rychter van Arnhem 8 qu.
11 april	Dess saterdages dair na den drosset Jan van Kell^1) ende Wolter van Keppel van Verwolde 8 qu.
12 april	Dess sonnendages op Misericordias Domini geschyncket den predikers^2) hir to Monycken^3) op oir kermssche^4) 8 qu.
15 april	Des gonsdages dair na geschenct brueder Gerit van Coelen een convers de Corpore Christi^5) 4 qu.
17 april	Dess vridages dair na geschenct den pastoir van Lochem ind den rade van Lochem 4 qu.
19 april	Dess sonnendages Jubilate gescheynct den observantten van Galileen^6) op oir kermssche^4) 8 qu.
22 april	Op avont Georgii geschenct heren Derick van der Horst marsschalck 8 qu.
23 april	Op dach Georgii gescheynct Herman van Keppel ind Johan Lentynck ind meister Derick van Berck 4 qu. ende 3½ qu. voir oir gelach.
	Item gegeven den provinciaell van der prediker oirden 4 qu.
24 april	Dess vrydages na Georgii geschenct den drosset Johan van Kell ind des heren rade van den Berge

1) Landdrost van Zutphen.

2) Predikheren.

3) ‘To Monycken’ of ‘Ten Monicken’ was de naam waarmede het Predikherenklooster te Zutphen werd aangeduid. Zie Oudheden en Gestichten van het bisdom van Deventer, I (1725), pag. 478 en voorts Monasticon Batavum II, (1941), pag. 218.

4) Kerkwijdingsdag.

5) D.w.z. Broeder Gerrit, afkomstig uit Keulen, convers van het aldaar gelegen klooster Corporis Christi, een klooster van de reguliere kanunniken van St. Augustinus; zie Binterim und Mooren, Die Erzdiöcese Köln, II, (1893), S. 628. Dit klooster had relaties met de Gelderse steden omdat die steden, zoals o.m. uit de Arnh. Stadsrekeningen blijkt, herhaaldelijk geldleningen aangingen bij de prior van ‘Ons Heren Lichaem’. Het bezoek van deze convers kan derhalve een financiële transactie betreffen.

6) Zie hiervóór pag. 27, noot 1.

4) Kerkwijdingsdag.

[p. 71]

	ind den dryen kleynen steden^1) die hir geschreven weren 8 qu.
	Op die selve tyt gegolden voir Zuylen 1 qu. to gelage ind 1 qu. vor meister Derick.
26 april	Des sonnendages Cantate den viccariis ten predickeren hir ten Monyken^2) 4 qu.
28 april	Dess dynxsdages dair na geschencket Johan van Kell 4 qu. ende na 3 qu.
30 april	Dess donredages op Meyeavent geschenct den rade van Deventer ende den comenduyr van Diederen^3) 8 qu. ind 1 qu. gegolden to gelage voir heer Gerits knecht van Keppell.
	Op den selven dach geschenct den comenduyr van Harderwyck^4) ind den praest van Aland 4 qu. Op den selven dach geschenct den rade van Deventer 4 qu. ind 1 mengelen gegolden vor den pastoir van Lochem to gelage.
2 mei	Item sdages na Meyedach geschenct joncker Zweder van Vorst 4 qu. ind Wichman Glynckhagen van Campen 4 qu.
3 aug.	Item op Invencio Crucis geschenct den tween cloesteren als den Predickaeren ind den bruederen van Galileen elcken cloester 8 qu. doe sy mitter processien om gegaen hadden^5) facit 16 qu.
4 mei	Des manendages na Meydach geschenct heren Derick van der Horst marsschalck heren Evert van Wilp^6) ind Herman van Keppell 8 qu. ind

1) De kleine steden van het Zutphense kwartier waren Doesburg, Lochem, Doetinchem en Groenlo. Welke van deze vier steden hier bedoeld zijn, blijkt niet. Doesburg was één van de drie bedoelde steden, gelijk blijkt uit de volgende post, waarin een burgemeester van Doesburg is vermeld, nl. Hendrik van Zuylen.

2) De Predikheren (Dominicanen) van het klooster ‘Ten Monyken’; zie hiervóór pag. 70, noot 3.

3) De landcommandeur van de Duitse Orde te Dieren, Willem van Zantwijk.

4) Commandeur van de Johannieter Orde te Harderwijk. In 1461 wordt als zodanig vermeld Lambert van Spuelde, die in 1472 waarschijnlijk nog in functie was. Zie over de commanderij te Harderwijk, Bijdr. V.G.O., 1ste R., VI, pag. 93 en voorts van Beresteyn, Gesch. der Johanniter Orde in Nederland, (1934), pag. 43.

5) Op Kruisvindingsdag werd telkenjare een processie gehouden, waaraan de Predikheren en de Franciscanen deelnamen; zie voorts pag. 70, noot 3 en pag. 27, noot 1.

6) Gedeputeerde van Veluwe, Derick van Berck is secretaris van Arnhem.

[p. 72]

	1 qu. meister Derick van Berck vor syn gelach.
9 mei	Des saterdages na Meydach geschenct joncker Zweder van Voirst Wolter van Keppell Evert van Hekeren 6 qu.
14 mei	Dess donredages voir Pynxsteren geschenct den joncker van Wysch 4 qu.
17 mei	Op den heiligen Pynxsterdach geschenct onsen deken^1) 2 qu.
19 mei	Des dynxsdages dair na den heren van den Bergh geschencket 8 qu. ende heren Wynalt den drosset ind voir heren Geritz knecht van Keppel gegolden op die selve tyt 1 qu.
28 mei	Op dach Sacramenti gegolden vor Wolter van Keppell ende synen zoen die onse stat hir geschreven hadden 3 stuver.
	Op den selven dach onsen deken 2 qu. den tween cloesteren die mede vor den heligen sacrament omme den kerckhoff gyngen^2) elck 8 qu. facit 16 qu.
29 mei	Dess dages dair na geschenct den prior van Zybeloe^3) 2 qu.
4 juni	Dess donredages Octava Sacramenti geschenct den burgermeister van Deventer^4) 4 qu. ind voir oir gelach gegolden 3 qu. ind 5 olde braspennincs gegolden toe naegelage vor die van Deventer ind Wolter van Keppell.
12 juni	Dess vridages op Odulphi geschenct den praist van Belheem^5) 8 qu vor hon ende synen broeder

1) Roelof Bitter, deken van St. Walburg.

2) Op Sacramentsdag werd telkenjare een processie gehouden, waaraan de Dominicanen en Franciscanen deelnamen; zie hiervóór pag. 71, noot 5.

3) Sibculo bij Hardenberg, Priorij van de Cisterciënsers; zie Monasticon Batavum, III, pag. 55.

4) In de vijftiende eeuw was in Deventer het jaar verdeeld in 6 perioden van 2 maanden. Gedurende elk dezer perioden fungeerden twee schepenen als burgemeesters. (zie ook hiervóór, pag. 22, noot 1); de namen der Deventer schepenen voor het jaar 1472 vindt men bij Dumbar, Kerkelijk en Wereldlijk Deventer, (1732), pag. 77.

5) Bethlehem, proostdij der Regulieren van St. Augustinus, buiten de stad Doetinchem aan de Noordzijde. Zie over Bethlehem, W.L. Bouwmeester, Het klooster Bethlehem bij Doetinchem (1903), en voorts Monasticon Batavum, II, (1941), pag. 56. Voor de oudste geschiedenis, zie F. Ketner, De oudste oorkonden van het klooster Bethlehem bij Doetinchem, (1932).

[p. 73]

	ind synen weert gegolden to gelage 8 qu. Op den selven dach geschenct den Predikaeren ind toe Galileen elcken colester^a) doe men dat heilige Sacrament droech die mede gengen in die processie elcken 4 qu. facit 8 qu.
8 juni	Dess manendages na Bonifacii geschenct den drosset Johan van Kell 4 qu.
12 juni	Des vridages dair na geschenct den Predikeren ind den Observanten^1) die mede vor den hilligen sacrament omme gengen in die processie elcken 4 qu. facit 8 qu.
15 juni	Des manendages na Odulphi geschenct Jan van Kell 4 qu.
22 juni	Dess manendages op dach X milium Martyrum geschenct Evert van Leyden burgermeister van Deventer^2) 4 qu. ende 1½ qu. vor hon gegolden to gelage.
26 juni	Des vrydages na Johannis Baptiste geschenct den predykeren 4 qu. ind to Galileen 4 qu. want sy dat heilige Sacrament gedragen hadden facit 8 qu. Op den selven dach geschenct der joncfrouw van Steenfoirden^3) 8 qu.
28 juni	Dess sonnendages avont Petri et Pauli geschenct den koenynck van den scheeplueden^4) 4 qu.
	Op den selven avent geschenct den konynck van der Nyerstadt^4) 4 qu.
	Op den selven avont geschenct den conynck van sunte Anthonysgilde^4) 4 qu.
	Op den selven avent geschenct der joncfrouw van Steenfoirden in Vreden^5) 8 qu.

a) Lees: cloester.

1) Minderbroeders Observanten van het klooster Galilea; zie Monasticon Batavum, I, (1941), pag. 196.

2) Zie hiervóór pag. 72, noot 4.

3) Steinfurt; bedoeld is hier vermoedelijk een dochter van Arnold I, heer van Steinfurt, wiens kinderen door zijn broeder Bernard, graaf van Bentheim, in 1466 waren betrokken in een vriendschapsverdrag met hertog Adolf van Gelre en de stad Zutphen (zie hiervóór pag. 61, noot 1).

4) Met ‘konynck’ is in deze en de beide volgende posten bedoeld de schutterkoning.

4) Met ‘konynck’ is in deze en de beide volgende posten bedoeld de schutterkoning.

4) Met ‘konynck’ is in deze en de beide volgende posten bedoeld de schutterkoning.

5) De naam van het Wijnhuis te Zutphen; zie J. Gimberg, Bijdr. en Med. Gelre, III, pag. 18/19.

[p. 74]

3 juli	Dess vrydages na Visitacio Marie gescheenct den drosset Johan van Kell 4 qu.
4 juli	Dess saterdages op Mertini translatio geschenct heren Wynalt van Arnhem 8 qu.
12 juli	Dess sonnendages vor sunte Margreten geschenct den vaicht van Goch^1) ind den reyntmeister van
fol. 23.	Goch 4 qu. ind voir hon beyden ind/oir knechten to gelage gegolden 8 qu. ind na geschynct to nagelage 6 qu.
17 juli	Dess vridages dair na betaelt voir Wolter van Keppell ind den scholten van Lochem elcken 1 qu. die hir gescreven weren.
13 juli	Op sunte Margreten dach geschenct heren Wynalt van Arnhem ind der vrouwen van Culenborch^2) 8 qu.
	Op den selven dach geschenct heren Derick van der Horst marschalck 8 qu. ind dat gelach als 76 qu. doe hy ons gueden nacht seide ende in Borgonien ryden wolde^3).
18 juli	Dess saterdages dair na geschenct den wyelbysscop^4) 8 qu. ind 4 qu. ten Monnicken dair hy at.
	Op den selven dach geschenct den rade van Herderwyck 4 qu. ind hon na geschynct to gelage 6½ qu.
19 juli	Dess sonnendages vor Marie Magdalenen gheschencket den wyellbysscop doe hy hir vermden^5) 8 qu.
27 juli	Dess manendages dair na dess middages hon geschenct 8 qu. dess avontz 8 qu. die qu 5½ kr.

1) In het Overkwartier, ten Zuiden van de stad Kleef. In 1472 was Goch nog Gelders bezit; in 1473 kwam het aan Kleef.

2) Hiermede kan bedoeld zijn de echtgenote van Jasper van Culemborg, Johanna van Bourgondië.

3) Zie hiervóór pag. 56.

4) Wijbisschop Goswinus, bisschop van Hierapolis, O. Carm., was sinds 1469 wijbisschop in het bisdom Utrecht. Zie over hem J.F.A.N. Weyling, Bijdrage tot de Geschiedenis van de wijbisschoppen van Utrecht, (1951) pag. 240-245.

5) Vormden; d.w.z. het Vormsel toedienen.

[p. 75]

Dese qu. vurscr. van 5½ kr.

21 juli	Dess dynxdages op avent Marie Magdalene geschenct den joncker van Bronchorst ind den^a) heren van den Bergh mitter gemeyner ritterschap ind steden die hir geschreven weren^1) 16 qu. die qu. van 5 kr.
	Dess avontz geschenct den joncker van Bronchorst, den heren van den Bergh 12 qu.
	Op den selven dach geschenct den wyelbysschop 8 qu.
26 juli	Op den sonnendach na sunte Jacop geschenct den doctoeren ind studenten van Coelen^2) die tot Andriess Schilmelpenninck huys liggen 8 qu.
	Op den selven dach geschenct meister Henrick den student^3) heren Maurissen broeder 4 qu.
28 juli	Op dynxdach na sunte Jacop geschenct den studenten van Coelen 20 qu. to gelage ind 5 qu. to nagelage.
	Op den selven dach geschenct heren Wynalt van Arnhem 8 qu.
	Op den selven dach geschenct der jongfrouw van Wyssch in Herman Berners^4) 4 qu.
	Op den selven dach geschenct den raytzheren van Deventer 4 qu.
3 aug.	Des manendages na Petri ad vincula geschenct den deken van Deventer^5) 8 qu.
	Op den selven dach vursc. geschenct heren Evert van Wilp 4 qu.
	Op den selven dach geschenct Peter van Steenbergen 4 qu.

a) In de tekst:... ind den den heren ...

1) Kwartiervergadering van ridderschap en steden van het Zutphense kwartier.

2) Keulen. Er waren in deze jaren verscheidene Zutphenaren student in Keulen. Onder hen is Hendrik Kaelsack, die aldaar in 1464 werd ingeschreven. Zie Hermann Keussen, Die Matrikel der Universität Köln, I, (1928), S. 712.

3) Deze meester Hendrik kan de in de vorige noot genoemde Hendrik Kaelsack zijn. Wie heer Mauris is, blijkt niet.

4) Herman Berner was beheerder van het Spittaal.

5) Deken van St. Lebuinus te Deventer was in deze jaren Everardus Lakepren. Zie Oudheden en Gestichten van het bisdom van Deventer (1725), pag. 123.

[p. 76]

	Op den selven dach geschenct den deken van Deventer toe nagelach 8 qu.
	Op sunte Dyonisiusdach geschenct den Predikeren to Monicken 8 qu.
10 aug.	Op dach Laurencii geschenct meister Beernt Kobbinck meister Johan Haick 6 qu. ind 3 qu. to nagelaych.
12 aug.	Des gonsdages dair na geschenct den joncker van Bronchorst ind den rade van Nymmegen ind van Arnhem 8 qu.
	Op den selven dach na gegolden vor meister Vrancken van Kell ind meister Beernt Kobbynck ende meister Johan ten Haick ind die ander meysteren 5 qu. to gelage.
13 aug.	Dess donredages dair na geschenct den heren van Batenborch 8 qu.
	Op den selven dach geschenct joncker Zweder van Voirst 8 qu.
	15 aug. Item geschenct op Assumptio Marie onse deken^1) 2 qu.
16 aug.	Dess sonnendages na Assumpcionis vursc. geschenct Herman van Mekeren 4 qu.
18 aug.	Dess dynxsdages na Assumpcio Marie geschenct der Vrouwen van Elten^2) 8 qu.
	Op den selven dach geschenct der rytterscap 8 qu. Item noch gegolden vor meister Henrick Vyterwyck burgermeyster van Campen 2 qu.
	Op den selven dach geschenct den baden van Borgonien^3) in Herman Berners hus 4 qu.
19 aug.	Dess gonsdages dair na geschenct den selven bade to gelage 8 qu.
23 aug.	Item Kermsdach geschenct onsen deken 2 qu.
	Item op den selven dach geschenct den Predikeren ind den Observanten die mede omme gegaen hadden mitten heilligen Sacrament elck 8 qu facit 16 qu.^4).
2 aug.	Dess sonnendages na Petri ad vincula gegolden

1) Rolof Bitter.

2) Abdis van Elten; Agnes van Bronkhorst.

3) Zie hiervóór pag. 48, noot 10.

4) Zie hiervóór pag. 70, noot 3, en pag. 27, noot 1.

[p. 77]

	vor Wolter van Keppell die hir gescreven was 1½ qu.
30 aug.	Dess sonnendages na Johannis decollationis geschenct Philippo den secretario van Deventer 4 qu.
31 aug.	Des manendages dair na geschenct meister Beernt Kobbynck 8 qu. als 4 qu opt wynhus ende 4 qu. savents to dess dekens huys.
	Des vrydages dair na geschenct den victario^a) ten Predickeren 4 qu.
5 sept.	Dess saterdages dair na den selven geschenct 8 qu. then Monnicken.
	Item gegolden vor den baden van Burgonien in Herman Berners huys 5 qu.
1 sept.	Des dynxsdages na Decollatio Johannis geschenct den drosset Johan van Kell ind heren Arnt van Middachten 8 qu. des middages.
6 sept.	Des sonnendages vor Nativitas Marie geschenct Helmich Benctynck 4 qu. ind to gelage 2 qu.
10 sept.	Des donredages dair na geschenct heren Wynalt van Arnhem 8 qu.
11 sept.	Des vrydages dair na geschenct Johan van Kell 4 qu.
	Op den selven dach geschenct den rychter van Doesborch 4 qu. ind noch 3 qu. to gelage voir den drosset Jan van Kell ind voir den richter.
16 sept.	Dess gonsdages na den hilligen Cruysdach geschenct den pastoir van Buecholt^1) 4 qu.
19 sept.	Dess saterdages dair na geschenct den rade van Herderwyck 4 qu.
19 sept.	Op den selven saterdach geschenct den greve van Moirze^2) dat gelach als 100 qu.
20 sept.	Op sonnendach Mathei^b) geschenct den heren van Geent^3) uut Betuwen 4 qu.

a) Lees: vicario.

1) Bocholt (Westfalen, westelijk Münsterland).

2) Zie de posten van 17 en 20 sept. op pag. 58 en 59.

b) Vermoedelijk moet hier staan: Mathei avont, omdat Matheusdach in 1472 op maandag viel.

3) Gent. Het bezoek van de heren uit Gent kan verband houden met de hoofdvaart, die Gent op Zutphen had. Een voorbeeld hiervan vindt men bij Pijnacker Hordijk, Rechtsbronnen der stad Zutphen; O.V.R., I, 2, (1881), pag. 73.

[p. 78]

	Item gegolden 1 qu. to gelage vor die burgermeister van Herderwyck.
	Op den selven dach geschenct den cleynen steden die hir geschreven waren als Doesborch ind Lochem 8 qu.
24 sept.	Dess donredages na Mathei geschenct heren Aernt van Middachten 4 qu.
28 sept.	Op avent Michaelis geschenct heren Arnt van Middachten 4 qu.
30 sept.	Dess gonsdages dair na geschenct meister Steven der stat secretaris van Deventer 4 qu.
	Op den selven dach geschenct heren Aernt van Middachten ind Herman van Middachten 4 qu.
3 okt.	Dess saterdages na Remigii geschenct heren Wynalt van Arnhem ind Herman van Wye den burgervan Arnhem 8 qu.
4 okt.	Op den sonnendach Francisci geschenct den Observanten to Galilien^1) 8 qu.
10 okt.	Dess saterdages op Victoris geschenct Herman van Cranenfelt des jonckeren schryver van Moirze 4 qu. ind 1 qu. to nagelage.
	Op den selven dach geschenct den greven van Benthem des avontz 8 qu. ind 2 qu. romenyen^2) ind 2 qu. malemezien^3) 10 kr. die romenyen 6 kr.
15 okt.	Dess donredages na Victoris geschenct den heyden^4) 4 qu.
	Op den selven dach dess avont geschenct den burgermeister van Deventer 4 qu. ind 5 qu. to nagelage.
16 okt.	Dess vridages dair na geschenct den joncker van Bronchorst ende den joncker van Wysch 4 qu.
17 okt.	Dess saterdages dair na geschencket heren Wynemer van der Horst 4 qu. ind 2 quarten to gelage.
fol. 24.	Des manendach nae sunte Lucas geschenct mester
19 okt.	Philippus den medico des oelden heren^5) 4 qu.

1) Zie hiervóór pag. 27, noot 1.

2) Zoete wijn.

3) Malvesie, zoete wijn.

4) Zwervend volk, zigeuners; zie I.A. Nijhoff, De Heidenen in Gelderland, Geld. Volksalm., 1853, p. 154. Zie ook G. van Hasselt, Geldersche Oudh., I, 559 sqq.

5) Met ‘oelde heren’ is vermoedelijk bedoeld Willem van Egmont, heer van Baer. Deze komt voor als ‘olde here van Egmont’. (zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 83, noot 2). Maar het is ook mogelijk, dat met ‘oelden heren’ hier bedoeld is hertog Arnold, omdat deze in de bronnen van deze periode ook als ‘onss oelde here’ wordt aangeduid. Bekend is, dat Arnold in deze dagen moeite doet de steden tot zijn partij over te halen.

[p. 79]

	Op den selven dach geschenct Gerit van Mouwick 2½ qu. in Vreden^1).
20 okt.	Des dynsdach daer nae geschenct Henrick Bentick ende Jan van Hulsen 8 qu. ende to gelage 3½ kr.
22 okt.	Des donredach daer nae geschenct her Aernt van Middachten 4 qu.
23 okt.	Des vridages daer nae geschenct des greven van Benthem^2) syn cappelaen ende syn gesynde toe Vreden in den huese 4 qu.
24 okt.	Des saterdages daer nae geschenct Henrick Brickwee^3) van Osenbruggen den bussen schutter 4 qu. 25 okt. Item op dach Crispiniani betaelt vor Jan Vierdach 1 qu.
27 okt.	Op dynxdach avent Symonis et Iude geschenct Johannes van Hulsbergen 2 qu.
28 okt.	Des wonsdach op dach Symonis ende Juden geschenct meyster Andries van Uttert 2 qu.
4 nov.	Des wonsdach na Alle Heyligen geschenct den drost Jan van Kell 4 qu.
5 nov.	Des donredach daer nae geschenct den richter ende den borgermeyster van Arnhem 8 qu.
7 nov.	Des saterdages op Wilbrordi geschenct her Oeswolt van den Berge ende her Wynolt van Arnhem 16 qu.
	Item des avendes geschenct joncker Jan van Wissch 8 qu.
	Op den selven dach gegolden vor de meyster van Kalen^4) de studenten 2 qu.
11 nov.	Item op dach Mertini geschenct Roloff den bussmeyster van Arnhem 1 qu. ende Brickwij een mengelen toe gelage.
13 nov.	Des vridages dair nae geschenct den drost Johan

1) Het Wijnhuis te Zutphen.

2) Bernard, graaf van Bentheim; hij overleed in 1473.

3) Stadsbusmeester; opzichter van het geschut; hij was afkomstig uit Osnabrück (Osenbruggen). Deze busmeesters waren vaak afkomstig uit Westfalen of uit het Rijnland. In Arnhem ziet men hetzelfde.

4) Kalen, Keulen.

[p. 80]

	van Kell ende her Aernt van Middachten 8 qu.
14 nov.	Des saterdages daer nae geschenct den vicario toe Galileen 4 qu.
8 nov.	Des sonnendages vor sunte Marten geschenct Jan Jacopzoen van Campen 4 qu.
12 nov.	Des donredach nae Mertini geschenct Derick van der Schulenborch ende Thomaes Collert 4 qu.
13 nov.	Des vridages daer nae geschenct Wolter van Keppel ende den raet van Hattem 4 qu.
14 nov.	Des saterdages daer nae geschenct Johan van Broechusen 4 qu.
	Op den selven dach des avents geschenct den joncheer van Wyssch 8 qu.
23 nov.	Des manendach vor sunte Katrinen geschenct her Mauryssen brueder^1) 4 qu.
28 nov.	Des saterdages daer nae geschenct den drost Jan van Kell ende den raet van Harderwick 8 qu.
26 nov.	Des donredach nae sunte Kathrinen geschenct meyster Jan van Oldaen ten Monicken 8 qu.
29 nov.	Des sondages vor sunte Andrees geschenct den joncker van Bronchorst ende den joncker van Voerst, her Wynalt van Arnhem ende den raet van Arnhem 16 qu.
30 nov.	Item op den manendach sunte Andreas dach geschenct meister Aernt onsen canonick^2) 8 qu.
4 dec.	Item op dach sunte Barbaren geschenct her Wynnalt van Arnhem ende den raet van Arnhem ende Jan van Hulst 5 qu.
2 dec.	Des wonsdages nae sunte Katharinen geschenct den joncker van Bronchorst 8 qu. die qu. van 5½ kr.
17 dec.	Des donredages nae Lucie geschenct joncker Gysbert van Wysch 8 qu. ende 6 qu. to nae gelage.
19 dec.	Des saterdages dair nae geschenct joncker Jan van Wysch 8 qu.
23 dec.	Des wonsdach nae sunte Thomaes geschenct den borgermeister van Lochem 4 qu.
25 dec.	Item geschenct onsen deken^3) op Kersdach 2 qu.

1) Meester Hendrik; zie hiervóór pag. 75, noot 3.

2) D.w.z. kanunnik van St. Walburg.

3) Zie hiervóór pag. 55, noot 1.

[p. 81]

7 jan. 1473	Des donredages na Trium Regum geschenct meyster Jan van Vliet ende meyster Jan van Campen 4 qu^1).
9 jan.	Item des saterdages na Dertynen geschenct den joncker van Wissch ende den joncker van Voerst ende her Derick van der Horst den marschallick 16 qu. ende op die selve tyt geschenct den marschalck vorsc. dat gelach als hondert 10 qu. noch des avents in den wynhus vor on ende voer her Gysbert van Wachtendonck betaelt 12 qu. Item noch vor den marschalck betaelt in der herbergen toe Reynken Pyls hues aen der weerdynnen 2 ryns gulden ende 19 stuver ende 10 stuver to drynckgelde der werdynnen ende 13 qu. wyns in der herbergen die dair verdroncken weren. Item dyt berekent maket 151 qu. ende 3 ryns gulden ende 9 stuver. Item noch 7 stuver to beslage.
13 jan.	Item op avent Ponciani geschenckt her Wynalt van Arnhem ende den burgermeyster van Dotinchem 8 qu.
9 jan.	Item des saterdages na Dertynen geschenct Jan Borre^2) van Deventer 4 qu.
12 jan.	Des dynsdach dair na geschenct Wolter van Keppel ende den schulten van Lochem 4 qu.
27 jan.	Des swonsdages na Pauli conversio geschenct den borgermeister van Doesborch ende van Dotynchem 8 qu.
30 jan.	Des saterdages vor Purificatio Marie geschenct her Derick van der Horst marschalck 8 qu. ende oen waert to gelage geschenct 16 qu.
31 jan.	Des sonnendages vor Purificatio Marie gegolden vor her Derick vorsc. myt synen gesynde toe gelage 9 qu. noch des dages dair nae gegolden vor her Derick vorsc. 9 brasspenninc ende 2 qu. mede vor syn gesinde to gelage.
6 febr.	Des saterdages na sunte Blasien geschenct den borgermeister van Nymmegen, Henrick Kollert 4 qu. ende 26 kr. to gelage.
9 febr.	Des dynsdages na Blasii geschenct den jonckeren van Wysch 8 qu.

1) Beiden medici te Zutphen.

2) Jan Borre was in 1467 schepen van Deventer.

[p. 82]

10 febr.	Op octava Blasii geschenct der jonffrouwen van Wissch gegeven 4 qu.
3 febr.	Item op dach Blasii confessoris 3 qu. vor een nae gelaech myt her Derick van der Horst marschallick.
14 febr.	Op dach Valentini geschenct den burgermeyster van Harderwyck 4 qu. ende 2 stuver toe gelage.
18 febr.	Des donredages nae Valentini gheschenct den joncker van Bronchorst 8 qu.
19 febr.	Des vridages vor Petri den comelduer van Harderwick^1) ende des heren vriende van den Berge 4 qu. Item deser qu. van 5½ kr. iss achthondert ind 25½ qu. ende noch mitten 3 ryns gulden ende 16 stuver facit tsamen 79 ryns gulden 28 kr. 1 oertken maket 194 lb. 12 s. 8 d.
	Item der quarten van 5 kr. der iss 621½ qu. faciunt 51 rijnse gulden 19 alb. makt 126 lb. 16 s. 9 d.
	Item der krompsterteniss 145 maket 5 lb. 18 s. 4 d.
	Summa summarum 327 lb. 7 s. 9 d.

fol. 25.	Onkost van wynen^2).
	Hoechtytswyn.

25 mrt. 1472	Op Onser Vrouwen Annunciatio	20½ qu.
29 mrt.	Op Paeschen	21 qu.
1 mei	Op Walburgis	20½ qu.
7 mei	Op Ascencio Domini	20½ qu.
17 mei	Op Pynxsteren	21 qu.
28 mei	Op Sacramenti	20½ qu.

1) Zie hiervóór pag. 71, noot 4.

2) In deze afdeling worden verantwoord de wijnpenningen, die op kerkelijke hoogtijdagen aan schepenen en raden alsmede aan enkele ambtenaren werden uitgekeerd. Blijkbaar ontvingen de schepenen en raden een even hoge uitkering van wijngeld, nl. 4 lb. Dit zou uitkomen op een bedrag van (12 + 6) × 4 = 72 lb. Aan de evenbedoelde ambtenaren zou dan 10½ lb zijn uitgekeerd. Aangezien aan de schepen Andries Thoniss. en aan de raad Rense Kreynck geen uitkering werd gedaan en aan de raad Willem Reensen slechts een halve uitkering, is het totale bedrag in dit jaar 72 - 4 - 4 - 2 = 62 lb. + 10½ lb. = 72½ lb. (Vermoedelijk als gevolg van slordigheid is slechts 72 lb. vermeld). Schepenen en raden ontvingen derhalve een gelijke uitkering aan wijngeld. (zie voor het jaarlijkse salaris van schepenen en raden, dat niet even hoog was, hierna, pag....).

[p. 83]

15 aug.	Op Assumpcio Marie	21 qu.
17 aug.	Op onse Afflaet	20½ qu.
8 sept.	Op Nativitas Marie	20½ qu.
1 nov.	Op Alle Heiligen	20½ qu.
11 nov.	Op sunte Merten	20½ qu.
8 dec.	Op onser Vrouwen Concepcio	20½ qu.
25 dec.	Op de heiligen Kersdach	21 qu.
1 jan. 1473	Op nyen Jairsdach	20½ qu.
6 jan.	Op Dertiendach	20½ qu.
2 febr.	Op Onse Vrouwen Purificacio	20½ qu.
	Item deser quarten is 300 ende 30 die qu. gerekent op 5 s. maket 82 lb. 10 s.
	Item hir van sal gaen 4 lb. van zelige Andrees Thoniszoen^1). Ende 4 lb. van Rensen Krencks^2) wegen ende 2 lb. van Willem Reensen^3) wegen van ½ jair wyngelt van syn presencium want hy van den ½ jair nyet hebben en wolde, so blyffter 72 lb.

Badeloen⁴⁾.

22 febr. 1472

Item op dach sunte Petri ad cathedram Aelbert Liefferynck myt des heren brieff van Cleve aen die vier clene stede gesant in den lande van Zutphen om dat hy die Horst^5) ontsetten wolde, die selve des dynxdach daer nae myt 1 brieff aen die stat Doetinchem ende aen die van Emmerryck van wegen Andries Schylmelpenninck ende lach 1½ dach. 1 lb. 6 s. 6 d.

1) Andries Yseren Thoniss ontving in dit jaar slechts de halve toelage als schepen, omdat hij tijdens het jaar overleed. Hij ontving dus 12 lb. in plaats van 24 lb. (zie hierna, pag. 148). Waarom men zijn wijngeld geheel inhoudt, blijkt niet. Hij werd als schepen vervangen door Rense Kreynck (zie hiervóór, pag. 22, noot 1).

2) Rense Kreynck was in dit jaar raad van Zutphen. Hij verving Andries Yseren als schepen. (zie vorige noot). Ook ten zijnen aanzien blijkt niet waarom hij het wijngeld niet ontving.

3) Raad van Zutphen.

4) Zie Inleiding, pag. 2. De annotatie van dit hoofdstuk is zo summier mogelijk gehouden; verscheidene posten sluiten aan bij posten in de hoofdstukken: Van ryden aver jair, (pag. 48 sqq.) en: Van gesanden wyne (pag. 69). Bij de beschouwing van de onderhavige afdeling vergelijke men de posten uit de even genoemde hoofdstukken.

5) Zie pag. 155, noot 5.

[p. 84]

23 febr.	Des sonnendach nae sunte Petri Jan Hudemaker to Verwolde aen Wolter van Keppel. vort to Borkel aen den joncheren van Bronchorst dat se komen solden vor de Horst. Die selve vorsc. des dynxdages daer nae mit 1 brieff an Evert van Ullefft toe Heeshuesen. Die selve noch des vridages daer mit 1 brieff toe Deventer om der sake wille tusschen die van Nymmegen ende die van Deventer. 18 s. 10 d.
26 febr.	Des wonsdages na Petri Henrick van Monster mit 1 brieff aen die stat van Deventer van den saken van den Remunschen laken. 3 s. 9. d.
23 febr.	Des sonnendages nae Petri Jan Kueer mit 1 brieff aen Derick van Dorthe dat hi volgen solde vor die Horst. 2 s. 1 d.
25 febr.	Item op dach Mathie Derick Holthus mit 1 brieff aen den raet van Arnhem. 5 s. 6 d.
23 febr.	Des sonnendach na Petri Rembolt Vincke mit 1 brieff to Borkel an den joncker van Bronchorst. 6 s. 2 d.
25 febr.	Des dynxdages daer na Jan van Hese mit 1 brieff to Verwolde aen Wolter van Keppel om der sake will van den Remunschen laken. 4 s. 2 d.
	Item Dack mit 1 brieff toe Deventer. 4 s. 2 d.
21 febr.	Des vridages na Invocavit Herman van Zuest reed mit onsen vrienden nae der Horst ende quam weder op synen kost, die selve weder om tot onsen vrienden op synen kost ende quam weder om mit onsen vrienden op der stat kost, dese twe reysen gerekent op een reyse, die selve des saterdages na Reminiscere mit 1 brieff an den richter van Buerick^1) van Gerit Kreynck guetss^2) wegen. maket 2 lb. 12 s. 7 d.
22 febr.	Op dach Petri ad catedram Jan van Kyken mit 1 brieff nae der Horst an onse vrienden ende nae Andries van Mermuden, die selve des wonsdach daer nae an die 4 cleyne stede des landes van Zutphen mit eenre copien van den deputierden

1) Burik, tegenover Wesel, aan de Rijn.

2) Hieruit zou men afleiden, dat Gerrit Kreynck, behalve bode der stad Zutphen ook nog koopman is.

[p. 85]

	des vierdels van Nymmegen dat wy volgachtich solden wesen nae der Horst, die selve des vridages daer nae mit 1 brieff tot Verwolde aen Wolter van Keppel om der lakene wille van Romunde, die selve op sonnendach Oculi mit 1 brieff ten Diepenveen an Gerit Kueser, die selve des manendach daer na mit 1 brieff an die stat Doesborch ende Doetinchem dat sy ter dachphart comen solden tot Arnhem om die baetscap te hoeren van den her van Batenborch die gecomen was uutten hoff van Borgondien^1) maket 2 lb. 6 s. 11 d.
2 mrt.	Des manendach na Oculi Henrick van Monster mit 1 brieff an die stat Lochem ende Groll om dier sake wil to Arnhem to comen die baetscap te hoeren van den here van Batenborch die uut Borgondien gecomen was. 7 s. 7 d.
6 mrt.	Des vridages na Oculi Rembolt Vincke mit 1 brieff to Doesborch. 4 s. 2 d.
10 mrt.	Des dynxdages na Letare Henrick van Monster mit 1 brieff an her Jan van Beloe to Zevener, die selve des donredach dair na mit 1 brieff an die stat Doesborch, die selve des saterdages daer na to Doesborch an den raet ende an den richter dat die gevangen weder in die herberge comen solden. 14 s. 9 d.
12 mrt.	Des donredach daer na Wolter Janss. mit 1 brieff an den raet van Deventer. 4 s. 3 d.
	Op den selven dach Rembolt Vincke mit 1 brieff ten Berge ende vort ter Borch an den joncker van Wissch om der saken wil des heren van Batenborch, die selve des saterdages daer nae
fol. 26.	mit 1 brieff tot Doesborch. 12 s. 3 d.
14 mrt.	Des saterdages na Letare Derick Hermanszone mit 1 brieff to Bredevarde an Jan Pyeck. 8 s. 4 d.
9 mrt.	Des manendach daer bevoeren Herman van Zuest mit 1 brieff an den raedt van Emmerick van Wynterpoels wegen, die selve des wonsdach dair nae mit 1 brieff aen den raedt van Deventer, des saterdach daer na die selve mit 1 brieff weder

1) Zie pag. 48, noot 10.

[p. 86]

	to Emmerick ende 2 dagen liggens, die selve des dynxdach daer nae weder om mit 1 brieff to Emmerick al om Wynterpoels wille. 2 lb. 2 s. 6 d.
10 mrt.	Des dynxdages na Letare Albert Liefferynck baven^1) gesant na onsen coepluyden to warnen dat si nyet aff varen en solden ten weer sake dat men oen dat ontbiede. 1 lb. 16 s. 9 d.
17 mrt.	Des dynxdages na Judica Jan van Keken mit 1 brieff toe Baer aen Zeen van Broechusen. 5 s. 6 d.
13 mrt.	Des vridages nae Letare Jan Kueer mit 1 brieff to Cleve aen her Jan van Beloe ende lach 1½ dach na der antworde. 14 s. 4 d.
1 mrt.	Des sonnendages op Oculi Derick Holthus mit 1 brieff to Arnhem an den raedt. 6 s. 1 d.
16 mrt.	Des manendages na Judica Rembolt Vincke mit 1 brieff tegen die nacht toe Arnhem aen onsen raetsvryenden^2), vort an her Jan van Beloe om der saken wil van Wynterpoel, die selve des dynxsdach daer nae mit an die stat van Doesborch ende Doetinchem mitter antwert die hy bracht van onsen raetsvreenden van Arnhem. 14 s. 4 d.
	Des manendach na Judica Wolter Janss. mit 1 brieff toe Arnhem aen onsen raedt. 8 s. 4 d.
23 mrt.	Des manendach na Palmen Herman van Zuest mit 1 brieff toe Grol an den raedt, des donredach dair na Deric syn soen mit 1 brieff toe Deventer an den raedt. 13 s. 11 d.
22 mrt.	Des sondach Palmarum Jan van Keken mit 1 brieff tot Arnhem aen onsen raetsvrienden die on toe Brummen toe muete quemen, die selve noch des donredach daer na mit 1 brieff ten Berge, aen den heer van den Berge den hy daer niet en vant, die selve vort toe Ullefft den hy daer vant. 11 s.
23 mrt.	Des mandach nae Palmarum Aelbert Liefferinck

1) De bode moest de Zutphense kooplieden, die zich aan de Nederrijn bevonden, waarschuwen, dat zij met hun schepen niet stroomafwaarts zouden vertrekken.

2) Zie de post van 16 maart op pag. 50.

[p. 87]

	mit 1 brieff to Kell^1) na den drost Jan van Kell, van der vaert to Dotinchem daer hy den vant om der vuerluede wil die hier besat weren uutten lande van Cleve die onse stat orloff gaff, die selve des wonsdach daer nae toe Doesborch mit 1 brieff aen den raed om der Clevescher schepe wille laten to varen. 10 s. 2 d.
26 mrt.	Des donredach daer nae Henrick van Monster mit 1 brieff aen die stadt van Arnhem, die selve vort mit 1 brieff an den heer van Batenborch to Nymmegen. 10 s. 2 d.
27 mrt.	Op den Gueden Vridach Wolter Janss. an den heer van Hoemoet mit 1 brieff, op den selven dach Derick Hermanss. mit 1 brieff toe Grol ende to Borcloe an den joncker van Bronchorst ende aen den raed van Grol als van verbadingen^2) die onse stad krech. 14 s. 4 d.
1 april	Des wonsdach na Paeschen Henrick van Monster mit 1 brieff toe Nymmegen aen den raedt ende aen den heer van Batenborch ende an her Henrick van Bilant. 11 s. 7 d.
	Op den selven dach Jan Hoedemaker mit 1 brieff to Averhagen^3) aen joncker Gysbert van Wissch om die brieve toe besegelen van Evert van Ullefft. 5 s. 6 d.
2 april	Des donredach daer na Derick Hermanss. mit 1 brieff tot Doesborch an den raedt ende vort tot Emmerick an den raedt, die selve des wonsdach daer bevoeren mit 1 brieff toe Deventer an den raedt. 15 s. 1 d.
28 mrt.	Item Derick Holthus mit 1 brieff op Paeschavent an den drost Jan van Kell, die selve vort van daer mit 1 brieff toe Heeshuesen^4) an Evert van Ullefft die hi daer nyet en vant, vort hent des heren Berge den hy daer vant, die selve vort van daer toe Borkel mit 1 brieff an den joncker van

1) Ten ZW. van Doesburg.

2) Berichten.

3) Bij Velp.

4) Zie Gem. Arch. Zutphen, inv. nr. 789. Evert van Ulft was door de kwartieren Zutphen en Veluwe belast met de bewaring van het slot Heeshuizen.

[p. 88]

	Bronchorst, die selve des saterdach daer na to Bredevorde mit 1 brieff aen Herman Vierdach. 1 lb. 3 s. 6 d.
27 mrt.	Item op den Gueden Vridach Rembolt Vincke mit 1 brieff na Doesborch ende Jan van Kell vort ten Berge aen den heer van den Berge, vandaer vort hent to Ullefft daer hy den vant, die selve des saterdages na Paeschen mit 1 brieff to Lochem ende to Grol. 17 s. 4 d.
3 april	Item des vridages na Paeschen Wolter Janss. mit 1 brieff to Arnhem^1) an onse raetsvrienden. 6 s. 2 d.
7 april	Des dynsdach na Quasimodo Jan Huedemaker mit 1 brieff toe Doesborch an Jan ter Burch om her to komen, des vridach dair nae die selve toe Doesborch weder an den raed vort to Suelen an dat bolwerck. 10 s. 2 d.
5 april	Des sonnendages op Quasimodo Herman van Suest mit 1 brieff toe Ullefft aen den heer van den Berge, die selve vort toe Heeshuesen na Evert van Ullefft, des manendach daer nae die selve weder to Ullefft na den heer van den Berge ende na Heeshuesen aen Evert van Ullefft. 1 lb. 7 s. 1 d.
8 april	Des wonsdach daer na Henrick van Monster mit 1 brieff tot Arnhem an Aernt Berck ende genck by nacht. 7 s. 6 d.
14 april	Des dynxsdach na Misericordias Domini Jan Huedemaker mit 1 brieff toe Vorden an Gerit van Hackvorden, die selve vort nae Doesborch aen den drost vort toe Dotinchem aen den raedt van daer to Ullefft aen den heer van den Berge vort toe Borkel an den joncker van Bronchorst. 16 s. 6 d.
11 april	Des saterdages na Quasimodo Jan van Keken mit 1 brieff aen den raedt van Arnhem ende lach na der antworden 1½ dach. 7 s. 6 d.
12 april	Des sonnendages Misericordias Domini Derick Luttick mit 1 brieff tot Arnhem aen den drost van Veluen ende den richter van Veluen. 6 s. 3 d.

1) Zie pag. 50, post van 3 april.

[p. 89]

13 april	Des manendach daer na Rembolt Vincke mit 1 brieff toe Doesborch an Jan Beer. 4 s. 2 d.
22 april	Des wonsdages na Jubilate Herman van Zuest to Zibeloe^1) na den drost van Zallant mit 1 brieff om des geleids wille van onsen burgeren. 1 lb. 7 s. 1 d.
	Op den selven wonsdach Aelbert Liefferinck mit 1 brieff tot Arnhem an den raedt. 5 s. 7 d.
12 april	Des sonnendages op Misericordias Domini Derick Holthus mit 1 brieff tot Arnhem aen her Wynalt van Arnem, des manendach na den sonnendach vorsc. die selve mit 1 brieff to Verwolde na Wolter van Keppel, die selve vort des dynxdach daer nae to Ulfft aen den heer van den Berge, die selve des donredages daer na mit 1 brieff tot Hattem an her Wynalt van Arnhem, die selve des wonsdages na Jubilate mit 1 brieff to Doesberch na Jan van Kell, die selve vort toe des heren Berge mit 1 brieff an den heer van den Berge, 1 lb. 17 s. 9 d.
17 april	Des vridages nae Misericordias Domini Henrick van Monster mit 1 brieff tot Lochem an den raedt, die selve des saterdach daer nae mit 1 brieff an den raedt van Arnhem, des maenendach na Jubilate mit 1 brieff toe Lochem an schoyse van Keppel, die selve des dynxsdach dair na mit 1 brieff weder om to Lochem an den raed ende vort to Borkel an den joncker van Bronchorst. 18 s. 5 d.
19 april	Des sonnendach Jubilate Jan van Keken mit 1 brieff to Arnhem an den raed. 5 s. 7 d.
3 mei	Des sonnendages na Cantate Jan Huedemaker mit 1 brieff tot Arnhem^2) aen den raet ende verteerden 1 vleemsch.
6 mei	Des wonsdages daer nae die selve mit 1 brieff an den joncheer van Bronchorst tot Borkel. 12 s. 11 d.
24 april	Des vridages na Jubilate Henrick van Monster

1) Sibculo, ongeveer halverwege tussen Almelo en Hardenberg.

2) Zie pag. 52, post van 2 mei.

[p. 90]

	mit 1 brieff an den tolhus^1) tot onser genediger vrouwen^2), des dynxdach daer na mit 1 brieff toe Heeshuesen an Evert van Ullefft die selve vort ten Berghe aen den heer van den Berge.
1 mei	Item des vridages op Meydach to Borkel van daer vort toe Bronchorst aen den joncker van Bronchorst den hy dair nyet en vant vort van Bronchorst to Arnhem daer hy den vant 1 lb. 10 s. 7 d.
fol. 27.	Item Gadert van Groll mit 1 brieff an her Gerrit van Keppel ten Ahuess^3) ende lach 1 dach nader antwort, die selve mitter antwort van Zutphen toe Doesberch an her Derick van der Horst. 1 lb. 2 s. 6 d.
30 april	Des donredages na Cantate Henrick van Monster mit 1 brieff tot Arnhem an den raedt. 5 s. 6 d.
	Item Gadert van Groll mit 1 brieff to Arnhem, van Arnhem vort to Yselort^4). 7 s. 3 d.
	Item noch 1 bade geschicket Gadert die toe Deventer om toe vervaeren die termyn van den vrynden van Pallas ende Borren susteren^5). 4 s. 2 d.
10 mei	Des sonnendach Exaudi Aelbert Liefferinck mit 1 brieff toe Doesborch an Zudenae ende brachten oen 20 Rynsch gulden, die selve noch mit en brieff an den joncheren van Bronchorst to Bronchorst daer hy nyet en was vort nae on in die Veluwe daer hy den vant. 11 s.
15 mei	Des vridages daer nae Jan Huedemaker mit 1 brieff to Arnhem na Beernt van Wisch ende lach 1 dach nader antwort. 7 s. 6 d.
16 mei	Des saterdages op Pynxsteravent Herman van Zuest mit 1 brieff toe Arnhem an den raed. 7 s. 6 d.
15 mei	Des vrydages daer bevoeren Rembolt Vincke tot

1) Lobith.

2) Catharina, hertogin van Gelre en Gulik; echtgenote van hertog Arnold. Zie voor deze post ook pag. 52, post van 2 mei.

3) Ten Z.O. van Enschede, in Westfalen. Ahaus ligt aan de Schipbeek.

4) Tegenover Westervoort aan de IJssel.

5) De zusters van Jan Borre, te Deventer; zie pag. 81 en pag. 101.

[p. 91]

	Hattem nae her Wynalt van Arnhem. 12 s. 3 d.
9 mei	Des saterdages vor Exaudi Gerit Hissynck mit 1 brieff to Nymmegen an den raedt. 12 s. 3 d.
24 mei	Des sonnendach nae Pynxsteren verloent Herman van Zuest toe peerde an onsen vryenden int heer vor Kulenborch^1), die selve vort van her weder toe Arnhem tot onsen raetsvryenden maket 1 lb. 11 s. 10 d.
29 mei	Des vridages daer na Henrick van Monster mit 1 brieff ten Rosendael aen Beernt van Wyssch. 4 s. 8 d.
20 mei	Des wonsdages na Pynxsteren Rembolt mit 1 brieff to Buren an onse raetsheren. 16 s. 4 d.
21 mei	Des donredach daer nae Jan van Keken mit 1 brieff to Nymmegen aen den raedt ende lach ½ dach na der antwort, 11 s. 5 d.
16 mei	Item die Kuer op Pynxsteravent toe Arnem mit 1 brieff aen den raed, die selve van hir op Pynxsterdach mit 1 brieff to Bueren aen onsen scholten maket 1 lb. 4 s. 7 d.
23 mei	Des saterdach vor Sacramenti Henrick van Monster mit 1 brieff to Ullefft nae den her van den Berge ende die selve op dach Sacramenti mit 1 brieff to Borkel an den joncker van Bronchorst 13 s. 11 d.
27 mei	Derick Luttike op avent Sacramenti mit 1 brieff toe Lochem aen Wolter van Keppel. 4 s. 2 d. Item Wolter Janss. mit 1 brieff aen Wolter van Keppel ende aen synen zoen to Verwolde. 4 s. 2 d.
29 mei	Des vridages dair na Jan Hoedemaker mit 1 brieff to Hameren^2) aen her Derick van der Horst marsschalck. 16 s. 7 d.
	Item Jan van Keken mit 1 brieff aen den heer van den Berge die oen her Wynalt van Arnhem dede, die selve noch mit 1 brieff to Kollen^3) aen brueder Gerit tot Onss Heren lichaem^4). 2lb. 4 s. 2 d.

1) Zie pag. 56, noot 1.

2) Versterkt huis ten Z.O. van Westervoort.

3) Keulen.

4) Zie pag. 70, noot 5.

[p. 92]

4 juni	Des donredages in octava Sacramenti Derick Holthus mit 1 brieff to Keppel aen joncker Zweder. 4 s. 2 d.
26 mei	Des dynsdages nae Urbani Henrick van Monster mit 1 brieff toe Doesborch na Willem Lerynck den hy daer nyet en vant, die selve vort to Arnem dair hy Willem vant. 7 s. 5 d.
3 juni	Des wonsdages nae Nycomedis Rembolt Vincke mit 1 brieff an Jan van Kell, die selve noch mit 1 brieff to Lochem ende to Groll. 12 s. 3 d.
30 mei	Des saterdages na Sacramenti Dericke Luttike mit 1 brieff toe Doesborch aen den raedt ende aen Jan van Keel ende vort toe Dotynchem. 6 s. 2 d.
7 juni	Des sonnendages na Bonifacii Evert Janss. mit 1 brieff to Lochem aen den raedt. 4 s. 2 d.
6 juni	Des saterdages daer bevoeren Gerit Berntss. to Lochem mit 1 brieff. 4 s. 2 d.
1 juni	Des manendach na Sacramenti Wolter Janss. mit 1 brieff ten Erkensteen^1) aen den drost den hi dair niet en vant, van daer vort toe Deventer daer hy den nyet en vant van daer vort to Wy^2) daer hy den vant 12 s. 3 d.
10 juni	Des wonsdages na Bonifacii Herman van Zuest mit 1 brieff toe Ullefft an den heer van den Berge vort van daer ten Berge vort van den Berge to Nymmegen ende volgede her Henrick van Bilant na den hy dair nyet en vant, van dair vort oen na hent to Hall^3) daer hy den vant. Ende mit oen weder to Nymmegen om syns segels willen doe vort van daer mit den brieve to Cleve aen den heer van Cleve. 1 lb. 16 s. 9 d.
11 juni	Des donredages na Bonifacii Jan van Kyken mit 1 brieff to Nymmegen an den raet. 10 s. 2 d.
13 juni	Des saterdages na Odulphi mit 1 brieff toe Borkel aen den joncker van Bronchorst. 6 s. 3 d.
10 juni	Des wonsdach na Bonifacii Wolter Janss. mit 1 brieff to Lochem am den scolten. 4 s. 2 d.

1) Arkenstein, Arkelstein; zie pag. 54, noot 1.

2) Wijhe, aan de IJssel, ten N. van Deventer.

3) Hall op de Veluwe; ten Z.W. van Zutphen.

[p. 93]

16 juni	Des dynxsdages na Viti Jan van Kyken mit 1 brieff toe Arnem aen onse raetsvreynde als Aernt Yseren ende Andries van Mermueden. 5 s. 6 d.
	Op den selven dach Aelbert Liefferinck mit 1 brieff toe Hengele aen Willem Liefferinck om een wete te doen van wegen Jan Mom van Kel den drost. 3 s. 9 d. van beveel der stadt.
17 juni	Des wonsdach dair nae Willem Nerinck mit 1 brieff to Arnhem aen onsen raetsvreenden. 6 s. 2 d.
14 juni	Des sonnendach na Odulphi Gerit Everts mit 1 brieff ten Berge, van den Berge vort toe Ullefft. 8 s. 4 d.
16 juni	Des dynxsdach na Viti Tubus mit 1 brieff to Deventer. 4 s. 2 d.
14 juni	Des sonnendach na Odulphi Evert van Groll mit 1 brieff to Nymmegen an den raedt. 10 s. 2 d. Op den selven dach Rembolt Vincke to Borckel ende to Groll na den joncker van Bronchorst mit 1 brieff. 8 s. 4 d.
21 juni	Des sonnendach avent Decem milium Martirum Herman van Zuest mit 1 brieff aen den heer van den Berge mitten geleide brieff den men besegelen solde tusschen den Clevesschen ende ons, die selve des wonsdages daer nae aen den raedt van Arnhem ende aen her Wynolt van Arnhem. 1 lb. 10 d.
23 juni	Des dynxsdach avent Johannes Baptiste Jan van Kyken mit 1 breffken to Ullefft aen den heer van den Berge. 7 s. 7 d.
22 juni	Des manendach dair bevoeren Derick Holthus mit 1 brieff toe Arnhem^1) aen onse raetsvryende als Arnt Yseren ende Andrees van Mermueden, des wonsdach dair nae die selve mit 1 brieff to Kell aen den drost, des vridages dair nae die selve mit 1 brieff aen dat tolhuys^2) aen Willem Lerynck ende Andries van Mermueden, die selve des sonnendagesavent Petri et Pauli mit 1 brieff

1) Zie pag. 54, post van 22 juni.

2) Lobith, zie pag. 54, posten van 25 juni.

[p. 94]

	to Arnhem aen Willem Lerynck ende Andries van Mermueden mit wat geldes 1 lb. 2 s. 1 d.
30 juni	Des dynsdach na Petri et Pauli Jan Huedemaker mit 1 brieff toe Doesborch aen den richter, die selve des saterdages daer na mit 1 brieff aen Jan van Bruechuesen tot Arnhem maket 9 s. 4 d. Op den selven dach Jan van Kyken mit 1 brieff an Willem Lerynck ende Andries van Mermueden to Arnhem^1), die selve des wonsdages mit 1 brieff dair nae aen Evert van Bake 7 s. 7 d.
1 juli	Op den wonsdach avent Visitacionis Marie Herman van Zuest to peerde mit 1 brieff to Arnhem aen Willem Lerynck. 7 s. 7 d.
	Op den selven dach Nerinck mit 1 brieff to Deventer aen den raedt. 4 s. 2 d.
fol. 28. 5 juli	Des sonnendach na Visitatio Marie Evert Janss. mit 1 brieff toe Doesborch an den borgermester. 4 s. 2 d.
28 juni	Des sonnendach avent Petri et Pauli Gerit Geesinck mit 1 brieff to Arnhem aen den raedt. 6 s. 3 d.
10 juli	Des vridages vor sunte Margreten Aelbert Liefferinck mitter vrouwen van sancten Agnysen um der 100 Ryns gulden wille. 16 s. 6 d.
12 juli	Des sonnendages vor sunte Margaireten Herman van Zuest mit 1 brieff ten Berge aen den heer van den Berge, die selve des wondages daer nae weder ten Berge om die herberge toe bespreken vor onse raetsvriende, des saterdages daer na die selve to Bronchorst aen den joncker van Bronchorst. 1 lb. 7 s. 1 d.
	Op den selven sonnendach Derick Holthuys mit 1 brieff toe Wagenyngen aen Gysbert van Rantwieck om Rembolt bades wil, die selve vort van Wagenyngen hent to Bueren aen Veenman. 14 s. 9 d.
11 juli	Des saterdages vor sunte Margaireten Henrick van Monster mit 1 brieff toe Deventer an den raedt, die selve des sonnendages mit 1 brieff ten Berge aen Willem Lerynck^2). 11 s.

1) Zie pag. 55, post van 30 juni.

2) Zie de post van 11 juli op pag. 56.

[p. 95]

8 juli	Des wonsdages vor sunte Margaireten Jan Huedemaker mit 1 brieff to Bronchorst an den joncker van Bronchorst, die selve Jan des wonsdages daer nae mit 1 brieff ten Berge aen Willem Lerinck, die selve van den Berge vort gesant wart van Willem Lerinck to Cleve aen Helmich Bentync den hy daer nyet en vant ende liep van Cleve vort aengeen tolhus^1), die selve vort weder ter Borch an joncker Jan van Wyssche. 16 s. 6 d. Des wonsdages vor sunte Margaireten Wolter Janss. mit 1 brieff toe Doesborch aen her Derick van der Horst den marschallick. 4 s. 2 d.
18 juli	Des saterdages na Margareten Herman van Zuest mit 1 brieff die Yselsyde op an die ridderscap ende aen die clene stede^2). 14 s. 6 d.
	Op den selven dach Jan van Kyken mit 1 brieff die Berckel syde op aen die rydderscap ende aen die cleyne stede^3). 12 s. 11 d.
25 juli	Des saterdages op sunte Jacop Herman van Zuest na Bueren die weendich wart Reynchem^4). 11 s.
	Op den selven dach Aelbert Liefferinck mit 1 brieff ten Berge aen onsen vryenden Willem Lerynck ende Jan Kreynck. 7 s. 8 d.
30 juli	Des donredach daer nae Henrick van Monster mit 1 brieff toe Deventer aen den raedt. 3 s. 10 d.
1 aug.	Op saterdach Petri ad Vincula Willem Nerynck toe Verwolde mit 1 brieff an Wolter van Keppel. 4 s. 2 d.
	Op den selven dach Luttike Derick mit 1 brieff to Arnhem aen den raedt. 6 s. 3 d.

1) Lobith.

2) In deze post zijn in rekening gebracht de kosten van de bode, die ridderschap en kleine steden oproept om ter kwartiervergadering te Zutphen te verschijnen. In overeenstemming met de regeling, die ten deze in het Veluwse kwartier gebruikelijk was, gingen twee boden van de kwartierhoofdstad uit, die elk aan een deel van de ridderschap en van de kleine steden de oproep moesten overbrengen. De ene bode ging van Zutphen uit langs de Berkel in Oostelijke richting, de andere bode ging langs de IJssel in Zuidelijke richting.

3) Zie vorige noot. Deze beide posten houden verband met de posten van 21 juli en 29 juli op pag. 57, Zie over die dagvaart te 's Heerenberg, Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 84.

4) Renkum.

[p. 96]

27 juli	Des manendach nae sunte Jacob Jan Huedemaker mit 1 brieff to Dotynchem, die selve des wonsdages daer nae mit 1 brieff ter Borch aen den joncker van Wyssch ende vort toe Anholt aen den here van Batenborch mit 1 brieff, die selve des sonnendages na Vincula Petri mit 1 brieff to Borckel aen den joncker van Bronchorst den hi daer nyet en vant ende weder om liep toe Bronchorst den hi daer vant, die selve des manendach daer na mit 1 brieff to Deventer aen den raedt, die selve des vridages dair nae mit 1 brieff tot Arnem aen den raedt ende vort to Nymmegen aen den raet, ende hir mede hevet hy gelegen toe Dotynchem na der antwort 1 dach als 2 vlemschen, 1 lb. 15 s. 11 d.
	Item Derick Holthuys mit 1 brieff to Nyenbeck^1) aen Peter van Steenbergen, die selve des donredach nae Petri ad Vincula mit 1 brieff toe Bronchorst aen den joncker van Bronchorst den hy daer nyet en vant ende gynck vort tot Eertbeeck^2) daer hy den vant. 5 s. 6 d.
7 aug.	Des vridages nae Petri ad Vincula Herman van Zuest mit 1 brieff ten Berge aen den heer van den Berge gereden, die selve twe reysen toe Vier Acker^3) nae onsen sculten. 14 s. 1 d.
	Op den selven dach Henrick van Monster mit 1 brieff toe Verwolde^4) na Wolter van Keppel dair hy den nyet en vant, die selve van daer toe Lochem den hy daer vant, die selve mit 1 brieff to Wychmonde^5) aen Willem Deempynck. 5 s. 6 d.
2 aug.	Des sonnendach na Petri ad Vyncula Houweken mit 1 brieff ten Berge aen her Oesswolt^6) daer hi den nyet en vant, van daer vort toe Ullefft daer hy den vant. 10 s. 2 d.

1) Nijenbeek, aan de IJssel. Het slot was in bewaring bij Peter van Steenbergen (Zie Gem. Arch. Zutphen, inv. nr. 788).

2) Eerbeek op de Veluwe, ten Z.W. van Zutphen.

3) Buurschap in het Kerspel Warnsveld.

4) Ten Noorden van Deventer.

5) Ten Oosten van Zutphen.

6) Oswald van den Bergh.

[p. 97]

	Op den selven dach Gerit Geessynck mit 1 brieff toe Deventer. 4 s. 2 d.
	Op den selven dach Nerynck mit 1 brieff toe Keel^1), die selve des manendach daer na to Arnhem aen den raed nae den borgermeyster den hi dair nyet en vant ende vort toe Eelst^2) daer hy den vant. 7 s. 3 d.
5 aug.	Des wonsdach daer nae Gadert van Groll toe Verwolde aen Wolter van Keppel dair hy den nyet en vant, vort van dair toe Lochem dair hi den vant. 5 s. 1 d.
	Item Derick Yeckman mit 1 brieff to Deventer aen den raedt. 4 s. 2 d.
11 aug.	Des dynxsdages na Laurencii Henrick van Monster mit 1 brieff to Deventer aen den raedt. 3 s. 9 d. Des donredages dair nae Heuweken mit 1 brieff ten Berge aen den heer van den Berge den hy daer nyet en vant, van dair vort toe Ullefft daer hi den vant, die selve vort mit 1 brieff toe Loebeth aen onse genedige vrouw^3). 12 s. 3 d.
	Item gegeven Veenman dat hy toe Wichmonde geweset hadde nae Aernt Huernynck. 5 s.
14 aug.	Des vridages daer nae Wolter Janss. mit 1 brieff toe Kell aen den drost. 4 s. 2 d.
18 aug.	Des dynxsdach na Assumpcionis Marie Henrick van Monster mit 1 brieff toe Ullefft aen den here van den Berge, die selve vort toe Heeshuysen^4) mit 1 brieff an Evert van Ullefft, vort aengeen Tolhus^5) an onser genedigen vrouwen^6) ende lach 1 dach na der antwort verteerden 1 vlemsche, die selve des vridages daer nae myt 1 brieff aen Herman van Middachten ende aen Gerit Lansynck to Eybergen 1 lb. 1 s. 11 d.
19 aug.	Des wonsdages daer nae Herman van Zuest mit 1 brieff nae den lantmeter. 5 s. 7 d.

1) Kell.

2) Elst in de Betuwe.

3) Hertogin Catharina, zie pag. 90, noot 2. Dit deel van de post houdt verband met de post van 2 aug. op pag. 57.

4) Zie pag. 87, noot 4.

5) Lobith.

6) Deze bodereis houdt verband met de post van 21 aug. op pag. 57/58.

[p. 98]

	Op den selven dach Jan Hudemaker mit 1 brieff aengeen Tolhus^1) aen onser gnedige vrow van Gelre^2), die selve vort toe Cleve aen den heer van Cleve myt 1 brieff ende lach 2 dagen na der antwort. 14 s. 9 d.
16 aug.	Des sonnendages na Assumpcio Marie Aelbert Liefferinck mit 1 brieff toe Cleve aen den heer van Cleve^3), die selve des vridages daer nae mit 1 brieff aen den heer van Moers^4) to Krakow^5) ende lach van elker reysen 1 dach. 2 lb. 4 s. 2 d.
15 aug.	Item op dach Assumpcionis Marie Herman van Zuest mit 1 brieff aen den heer van den Berge ende aen Evert van Ullefft, des vridages daer nae gereden mit 1 brieff toe Bueren an den drost her Derick van der Horst ende aen den doemdeken van Utert^6) to Arnhem, de selve noch en dynxdach na Bertolomeii mit 1 brieff toe Arnhem aen den borgermester, de selve noch des wonsdages daer nae in die Veluwe nae her Wynalt van Arnhem den hy vant to Heerde ende lach 1 dach to Bueren. 2 lb. 11 s. 10 d.
26 aug.	Item des wonsdages nae Bertolomey Jan Hudemaker mit 1 brieff toe Bronchorst na den joncker van Bronchorst den hy daer nyet en vant, vort to Eertbeck ende van daer in Holthueser Broeck^7) daer hy den vant. 4 s. 2 d.
fol. 29. 21 aug.	Item Derick Holthus op vridach vor ons afflaet^8)

1) Lobith.

2) Deze bodereis houdt verband met de post van 21 augustus op pag. 57/58.

3) Deze en de in de vorige noot vermelde bodereizen zullen verband houden met de bestandsonderhandelingen met de hertog van Kleef, die vermeld zijn in de post van 2 aug. op pag. 57.

4) Vincentius van Meurs, over wiens hoofdheerschap toen onderhandelingen gevoerd werden. (Zie post van 29 juli op pag. 57).

5) Slot van de graaf van Meurs in de hem toebehorende heerlijkheid Krefeld. Zie over Krakow, M. Barkhausen, Die Grafen von Mörs als Typus kleiner Territorialherren des späteren M.A., Die Heimat, 1951, S. 102.

6) Mr. Ludolf van den Veen.

7) Bij Twello, westelijk van Deventer.

8) Zie voor deze datering J. Gimberg, Feesten en Maaltijden te Zutphen in de M.E., B. en M. Gelre, XII, 1909, pag. 248. Zie ook Ned. Arch. bl. 1931/32, pag. 205. Het begin van de kermis kan op grond van de hierna volgende post van 15 aug. gesteld worden op 23 aug.

[p. 99]

	mit 1 orieff to Keppel to Verwolde aen Wolter van Keppel, des saterdages op Kermsavent^1) die selve mit 1 brieff an den raedt van Arnhem ende vort to Nymmegen. 12 s. 11 d.
24 aug.	Op manendach Berthomey Jan van Hese mit 1 brieff to Verwolde aen Wolter van Keppel. 4 s. 2 d.
22 aug.	Item Willem Nerynck mit 1 brieff toe Kell op Kermsavent aen den drost, die selve vort na Ullefft ende na Heesshusen ende vort ten Berge daer hy den vant, die selve des dynsdages daer nae mit 1 brieff aengeen Tolhuys aen onse gnedige vrouw van Gelre, die selve vort hent toe Ullefft. 1 lb. 5 d.
	Des sonnendages op onse Kermsse^2) Henrick van Monster mit 1 brieff toe Heesshuesen aen Evert van Ullefft. 7 s. 7 d.
	Des saterdages nae onsen afflaet^3) Derick Holthuesen myt 1 brieff ten Berge aen Evert van Ullefft, vort van den Berge hent to Ullefft aen den heer van den Berge, die selve des wonsdach na Egidii mit 1 brieff toe Roderloe^4) an den pastoir, die selve mit 1 brieff toe Hebele an Herman van Middachten, van daer vort to Eybergen aen Gerit Lansynck den richter. 1 lb. 2 d.
15 aug.	Des saterdages op Assumpcionis Marie Jan van Kyken mit 1 brieff to Lobeck an onser vrouwen genade van Gelre, des saterdages daer nae op Kermsavent^5) mit 1 brieff aen den raedt van Nymmegen. 16 s. 6 d.
30 aug.	Des sonnendages vor Egidii Jan Hudemaker mit 1 brieff to Borkel an den joncker van Bronchorst, die selve des dynsdages daer nae mit 1 brieff to Berck^6) an den tolner van wegen meyster Beernt Kobbynck. 1 lb. 4 s.

1) 22 augustus.

2) 23 augustus.

3) 29 augustus.

4) Ruurlo.

5) 22 aug. De kermis begon dus op 23 augustus.

6) Rijnberg, tegenover Duisburg, aan de Rijn, tol van de aartsbisschop van Keulen.

[p. 100]

	Op den selven dach Herman van Zuest mit 1 brieff to Arnhem an den raedt, die selve noch to Wesel gereden mit meister Beernt Kobbynck. 1 lb. 7 s. 1 d.
31 aug.	Des manendages vor Egidii Aelbert Liefferynck mit 1 brieff aengeen Tolhuys aen onser gnedigen vrouwen ende lach 2 nacht ende 1 dach nae der antwort. 11 s.
	Op den selven dach des avendes Rembolt Vincke mit 1 brieff tot Arnhem aen den raedt, die selve vort mitter selver antwort ten Berge na Jan Kreynck den hy daer nyet en vant, vort to Diedem^1) den hi dair vant. 16 s. 4 d.
12 sept.	Des saterdages vor Crucis exaltatio Aelbert Liefferynck mit 1 brieff ende mitten 50 Rynssch gulden ten Berge aen den reentmeyster. 9 s. 4 d. Item Herman Heemsynck mit 1 brieff tot Arnhem. 6 s. 4 d.
	Des saterdages vor Crucis exaltatio Jan Hudemaker mit 1 brieff aen den drost van Veluwen ende aen der stat Arnhem an den richter van der sake van Evert van Ullefft, die selve noch to Bronchorst an den joncker van Bronchorst, die selve vort aen den heer van den Berge daer hy to Ullefft toe gynck, die selve des wonsdages daer nae toe Keppel mit 1 brieff an den joncker van Vorst, vort aen joncker Jan van Wissch den hy ter Slangenberch^2) vant ende vort na den heer van Hoymoyt den hy toe Belheem int cloester^3) vant, vort toe Ullefft an den heer van den Berge, 1 lb. 3 s. 11 d.
17 sept.	Des donredages daer na Herman van Zuest mit 1 brieff tot Ullefft nae den heer van den Berge, vort to Heesshuesen nae Evert van Ullefft, vort nae den drost, des saterdages daer nae die selve aen die vier cleyne stede des landes van Zutphen om to besegelen te laten die hoeffschap brieves des greven van Moerss^4), des sonnendages daer na die selve mitten selven brieff tot Eertbeck an

1) Didam.

2) Slangenburg, tussen Doetinchem en Terborg.

3) Bethlehem, zie pag. 72, noot 5.

4) Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 84. Zie voorts de posten van 13 en 17 sept. op pag. 58/59 en de post van 19 sept. op pag. 77.

[p. 101]

	den joncker van Bronchorst, des wonsdages dair na mitten selven bryeve toe Nymmegen an Jan Kreynck, die selve des vridages dair nae die Yselsyde op na der ridderscap ende aen die cleyne stede om heer toe koemen^1). 2 lb. 9 s. 7 d.
	Op die selve tyt Henrick van Monster die Berkel syde op aen die rydderschap ende aen die cleyne stede^1). 12 s. 11 d.
22 sept.	Des dynsdages na Lamberti Jan van Kyken mit 1 brieff toe Nymmegen aen Jan Kreynck. 9 s. 4 d.
	Item Willem Nerynck mit 1 brieff toe Nymmegen^2) aen Jan Kreynck. 10 s. 2 d.
23 sept.	Des wonsdages na Lamberti Wolter Janss. mit 1 brieff tot Eertbeeck aen den joncker van Bronchorst. 2 s. 1 d.
13 sept.	Des sonnendages avent Crucis exaltatio Derick Holthus mit 1 brieff to Nymmegen aen Jan Kreynck ende Alphert Yseren^3), die selve des donredages dair na mit 1 brieff to Ullefft na den heer van den Berge den hi daer niet en vant, die selve des manendages dair nae toe Dorthe mit 1 brieff an Derick van Dorthe. 1 lb. 2 d.
28 sept.	Des manendages nae Mathei apostoli Henrick van Monster mit 1 brieff to Dotinchem aen den raedt, die selve des wonsdages daer na mit 1 brieff aen onsen scepenen to Arnhem, die des saterdages daer nae toe Deventer mit 1 brieff an Jan Borren. 13 s. 10 d.
25 sept.	Des vridages nae Matheii Jan Huedemaker gesant toe Deventer an Jan Borren sonder brieff mit den monde toe verbaetscappen, 3 s. 9 d.
28 sept.	Des manendages avent Michaelis Derick Holthus mit 1 brieff toe Grroll aen den raedt. 7 s. 7 d.
27 sept.	Des sonnendages daer bevoeren Henrick van Monster mit 1 brieff toe Kell nae den drost, die selve des wonsdages daer nae mit 1 brieff

1) Zie hiervoor pag. 95, noot 2.

1) Zie hiervoor pag. 95, noot 2.

2) Deze en de vorige post houden verband met een landdag te Arnhem (zie post van 21 sept. op pag. 59).

3) Zie post van 13 sept. op pag. 58.

[p. 102]

	toe Deventer aen den raedt ende gynck by nacht toe Kell. 8 s. 5 d.
	Op den selven sonnendachzavens in der nacht Nerinck mit 1 brieff to Arnhem an den raet. 8 s. 5 d.
4 okt.	Des sonnendages nae Remigii Herman van Zuest mit 1 brieff aen den raedt van Tyel ende aen den raedt van Wagenyngen ende lach 2 dage nae der antwert. 16 s. 9 d.
11 okt.	Des sonnendages na Francissi Herman Heemsync mit 1 brieff to Dotinchem aen den raedt, vort tot Ullefft mit 1 brieff aen den heer van den Berge, die selve des vridages dair nae mit 1 brieff toe Kell aen Jan van Kell den hy daer nyet en vant, vort van dair toe Doetinchem daer hi den vant ende vort toe Ullefft mit 1 brieff aen den heer van den Berge maket 16 s. 4 d. Item Wolter Janss. mit 1 brieff toe Bronchorst vort toe Eertbeeck aen den joncker van Bronchorst. 4 s. 2 d.
1 okt.	Des donredages nae Michaelis Aelbert Liefferinck toe Hengeloe^1), de selve van daer vort toe Lochem nae den soldeners die mede uut solden reysen van onser stat wegen^2) daer oen Andries van Mermueden ende Arnt Berck nae gesant hadden. 7 s. 7 d.
11 okt.	Des sonnendages na Victoris Jan van Kyken myt 1 brieff toe Arnhem^3) aen den burgermester, des avendes daer nae noch weder toe Arnhem aen den burgermeyster. 11 s.
	Op den selven dach Jan Huedemaker mit 1 brieff toe Hengel^1) om die stalbrueders^4) te halen, die selve vort to Borkel aen den joncker van Bronchorst vort van daer toe Lochem om der selver saken will, die selve des wonsdages daer nae toe Arnhem mit 1 brieff an den raedt, de

1) Ten Z.O. van Zutphen.

2) Het gaat hier om een expeditie bedoeld in de eerste post van 11 okt., op pag. 61. Zie ook pag. 103.

3) Zie de tweede post van 11 okt. op pag. 61.

1) Ten Z.O. van Zutphen.

4) Stalbroeders zijn huursoldaten; zij werden o.a. door de steden in dienst genomen.

[p. 103]

	selve des vridages dair nae aen den heren van den Berge den hi toe Ullefft vant, vort toe Dyedem^1) na Henrick van Elverinck. 1 lb. 3 s. 11 d.
17 okt.	Des saterdages avent Luce ewangeliste Derick Holthus mit 1 brieff to Steenre aen den richter van Steenre, van daer vort toe Doesborch aen den richter. 3 s. 9 d.
11 okt.	Des sonnendages na Victoris Rembolt Vincke mit 1 brieff van wegen des greven van Moerss van dienst toe doen^2) in den avervierdell^3) int ierste aen Evert van Baeck ende Jan van Kell ende die haeffluede dair onder, vort aen Zweder van Vorst vorder an den heer van Hoymoyt ende aen Evert van Ullefft. 12 s. 3 d.
	Item Herman Heemsynck mit 1 brieff die Berkel syde op aen en deel ridderscap als Derick van Dorth, Wolter van Keppel ende vort die ander ridderschap die daer die Berkel zyde daer onder geseten syn^4), die selve vort mit 1 brieff to Arnhem an den raedt. 14 s. 4 d.
fol. 30.	Item Herman van Zuest gesant to Nymmegen om vitalyen toe copen vor onse vryende die trecken solden int lant van Moerss^5) ende die selve vort mit onsen vryenden gegaen vor die Nyestadt^6). 1 lb. 16 s. 9 d.
21 okt.	Des wonsdages XI milium Virginum Jan Huedemaker mit 1 brieff aen Gerit van Hacvorden, die selve des donredages daer nae mit 1 brieff toe Deventer aen den raedt, die selve des vridages dair nae toe Ullefft aen den heer van den Berge. 12 s. 11 d.
23 okt.	Des vridages daer nae Jan van Kyken mit 1 brieff toe Arnhem aen den raedt. 5 s. 7 d.
6 okt.	Des dynsdages vor Victoris Reynken Spyker mit 1 brieff to Kell aen den drost, die selve noch

1) Didam.

2) Zie de eerste post van 11 okt. op pag. 61.

3) Voer de krijgstocht in het Overkwartier, zie hierna pag. 157/159.

4) De oproep voor het verrichten van krijgsdienst in het Overkwartier wordt door Zutphen verricht.

5) Het graafschap Meurs grensde aan het Gelderse Overkwartier.

6) Nieuwstad in het Overkwartier, ten Z. van Roermond.

[p. 104]

	mit 1 brieff aen den joncker van Wisch den hi vant toe Roederloe^1) ende gynck by nacht. 8 s. 4 d.
28 okt.	Des wonsdages op Symonis et Jude apostolorum Jan Hudemaker mit 1 brieff toe Kell aen den drost die selve vort toe Heeshuesen aen Evert van Ullefft, des vridages daer na de selve to Baeck^2) mit 1 brieff aen Evert van Baeck ende Gysbert van^a) Bransenborch, des saterdages daer nae die selve weder toe Heeshuesen aen Evert van Ullefft daer hy des nyet ende vant van daer vort ten Berge den hi daer vant 17 s. 7 d.
17 okt.	Item Henrick van Monster mit een brieff int heer by Echt^3) op saterdach na Victoris. 1 lb. 16 s. 9 d.
26 okt.	Des manendages vor Symon ende Juden Herman van Zuest gesant tot onsen vrienden int heer van Moerss mit teergelde ende genck toe Moersse toe ende toe Nuess^4) to ende dat soe vort om. 1 lb. 15 s.
31 okt.	Des saterdages na Symonis ende Jude Jan van Kyken mit 1 brieff toe Arnhem aen den burgermeyster van Arnhem. 6 s. 5 d.
	Op den selven dach Rykolt Lepelmaker mit 1 brieff toe Doesborch aen Jan van Middachten. 4 s. 2 d.
25 okt.	Des sonnendach op Crispini et Crispiniani Herman Heemsynck mit 1 brieff to Voerden aen Gerit van Hackforden, die selve des dynsdages na Omnium Sanctorum mit 1 brieff toe Doesborch na den drost. 6 s. 2 d.
	Item Willem Wicherss. mit 1 brieff to Deventer aen den raedt. 4 s. 2 d.
9 nov.	Des manendach na Wilbrordi Herman van Zuest mit 1 brieff na Jan Mensynck ende syne borgen. 7 s. 7 d.

1) Ruurlo.

2) Tussen Doesburg en Zutphen.

a) in de tekst: ...Gysbert van van Bransenborch...

3) In het Overkwartier, ten Z. van Roermond.

4) Neuss.

[p. 105]

	Op den selven dach vorsc. Henrick van Monster mit 1 brieff to Ullefft aen den heer van den Berge. 7 s. 7 d.
11 nov.	Op dach Mertini Grote Jan mit 1 brieff toe Kell aen den drost, 4 s. 2 d.
21 nov.	Des saterdages na Elizabet Herman van Zuest mit 1 brieff toe Deventer. 3 s. 9 d.
15 nov.	Des sonnendages na Martini Derick Holthus mit 1 brieff to Arnhem aen den raed. 5 s. 6 d.
	Item Jan van Kyken mit 1 brieff to Campen aen Jan Jacobszoen, die selve des sonnendages na Martini mit 1 brieff toe Harderwyck an den raedt, die selve des sonnendages dair nae mit 1 brieff
22 nov.	to Nymmegen aen onsen raedsvryenden maket 1 lb. 13 s. Des wonsdages op Katherinen Jan
25 nov.	Huedemaker mit 1 brieff to Arnhem aen Willem Lerynck ende gynck by nacht. 6 s. 3 d. Item Gerit van Groll mit 1 brieff to Bronchorst
29 nov.	aen Derick Tympen, die selve des sonnendages daer na mit 1 brieff to Doetynchem aen den raed ende wachten 2 dagen na der antwort. 10 s.
21 nov.	Des saterdages vor sunte Kathrinen Herman Heemsinc mit 1 brieff toe Bronchorst aen Gerit Lansynck, des sonnendages daer na mit 1 brieff toe Hervelde^1) aen Herman van Middachten den hi daer nyet en vant ende liep weder om to Groll. 11 s. 3 d.
28 nov.	Des saterdach na Katherine Derick Holthus mitten hoeffschaps brieff^2) toe Arnem aen den raed, die selve gesant toe Deventer na meyster Bruen^3) die oen mutte by dat kuerhuess. 9 s. 4 d.
8 dec.	Des dynsdages na sunte Nyclaus Jan van Kyken mit 1 brieff aen Matheus van Groesdorp to Malden^4), des saterdach daer nae die selve mit 1 brieff to Verwold aen Wolter van Keppel. 11 s.
11 dec.	Des vridages na Concepcionis Marie Jan Hude-

1) Havezate, ten N.W. van Lichtenvoorde.

2) De acte waarbij Vincentius van Meurs aanvaard werd als hoofdman van Gelre en Zutphen.

3) De beul van Zutphen, zie pag. 148.

4) Ten N.O. van Groenlo; mogelijk ook in de Betuwe.

[p. 106]

	maker mit 1 brieff toe Doesborch ende vort to Doetinchem to Lochem ende toe Groll mitten brieff des greven van Moerss to horen. 13 s. 1 d.
13 dec.	Des sonnendages op Lucie virginis Derick Holthuys myt 1 brieff toe Keppel aen joncker Zweder van Vorst ende vort die selve mit 1 brieff toe Hackforden aen Gerit van Hackforden, die selve des saterdages dair nae mit 1 brieff toe Lochem aen dem raedt. 10 s. 2 d.
19 dec.	Des saterdages vor sunte Thomaes Jan Hudemaker mit 1 brieff to Doetinchem ende toe Doesborch an Jan van Kell den drost ende lach 1 dach na den veerschip ende anders want dat water groet was^1), daer van gegeven mitten teringen 4 kr. ende 1 oertken maket 9 s. 2 d.
	Op den selven dach Henrick van Monster mit 1 brieff toe Zevener an heer Jan van Beloe, toe veerstat gegeven 2 kr. want dat water groet was ende lach 1 dach verteerden 2 vlemschen, 13 s. 7 d.
22 dec.	Des dynxsdages na sunte Thomaes Jan van Kyken mit 1 brieff toe Voirden aen Gerit van Hackforde vort toe Keppel aen joncker Zweder van Vorst. 5 s. 6 d.
8 dec.	Item Herman Heemsynck toe Arnhem mitten hoeffschap brieff^2) den hy bracht aen den raedt van Arnhem, die selve dair nae op concepcionis Marie mit 1 brieff toe Doesborch aen den raedt,
13 dec.	die selve des sonnendages dair nae mit 1 brieff toe Lochem aen den schulten van Lochem, die selve dair nae des saterdages mit 1 brieff to
19 dec.	Keppel aen joncker Zweder van Vorst ende van dair vort toe Voerden aen Gerit van Hackforden. 1 lb. 2 s. 6 d.
24 febr. 1473	Des wonsdach vor Vastelavent Jan Kuer mit 1 brieff toe Zevener an heer Jan van Beloe want dat water groet was, vervaeren 4 kr. myn 1 oertclyn^a) maket 12 s. 1 d.

1) Dit bericht omtrent hoog water correspondeert met het vermelde op pag. 19.

2) De acte waarbij Vincentius van Meurs aanvaard werd als hoofdman van Gelre en Zutphen.

a) = oertken.

[p. 107]

27 dec.	Des sonnendages na Kerssdach Jan van Kyken mit 1 brieff ter Borch aen joncker Jan van Wissch, die selve des donredach daer na mit 1 brieff aen den burgermeister van Hattem to Hattem. 14 s. 9 d.
30 dec.	Des wonsdages na Kerssdach Henrick van Monster mit 1 brieff toe Arnhem aen heer Wynolt van Arnhem. 5 s. 6 d.
26 dec.	Des saterdages na Kerssdach Jan Huedemaker mit 1 brieff an den raedt om heer te comen toe Doesborch, die selve noch mit 1 brieff toe Doesberch aen den raedt als van der sake van Zwarte Gerit van Koelen. 7 s. 7 d.
9 jan. 1473	Des saterdages na Dertyen Aelbert Liefferinck mit 1 brieff toe Doetinchem aen den raedt ende Gerit van Kerven om der schattingen wille. 5 s. 6 d.
	Op den selven dach vorsc. Derick Holthus mit 1 brieff aen Wolter van Keppel ende Derick van Keppel schoysse ende aen die stadt Lochem ende Henrick van Diepenbroeck om der schattingen wille. 4 s. 2 d.
12 jan.	Des dynsdages na Dertyenen Herman van Zuest mit 1 brieff toe Doetinchem vort nae den heer van den Berge vort to Ullefft ende toe Heeshuesen mitten brieff aen onser gnediger vrouwen om toe verlengen dat bestant^1). 10 s.
	Op den selven dach Albert Liefferinck om der selver saken wil toe Doesborch vort na Jan van Kell den hy toe Doetinchem vant. 5 s. 6 d.
na 25 dec. 1472	Item in die weke na Middewinter Gadert van Groll mit 1 brieff nae heer Derick van der Horst den hy aengeen Tolhuis vant ende gaff 1 witpennynck van overvoeren want in den yse was to voeren. 12 s. 3 d.
fol. 31. 16 jan. 1473	Des saterdach op avent Anthoni abbatis Mechariis Keteler mit 1 brieff aen heer Wynalt van Arnhem. 4 s. 2 d.
21 jan.	Item op dach Agnetis Herman Heemsynck mit

1) Namelijk het bestand met de hertog van Kleef; zie hiervóór pag. 65, post van 27 dec. 1472. Zie Staten van Gelre, II. pag. 85/6.

[p. 108]

	1 brieff toe Arnhem daer onse scepen oen toe muete quemen by Middachten. 3 s.
22 jan.	Des vridages na Agnetis Derick Holthus mit 1 brieff to Bronchorst aen Derick Tympen die selve van daer vort aen den joncker van Bronchorst die selve noch mit 1 brieff toe Doetinchem an den raedt. 8 s. 5 d.
23 jan.	Des saterdages na Agnetis Henrick van Monster mit 1 brieff toe Hameren^1) aen heer Derick van der Horst marschalck. 16 s. 6 d.
	Op den selven dach Jan Hudemaker mit 1 brieff toe Ullefft aen den here van den Berge vort liep hi na Evert van Ullefft hent by den Berge dair hi den vant ende gaff 1½ kr. van aver die Oelde Ysel. 19 s. 7 d.
17 jan.	Des sonnendach na Ponciani die Kuer mit 1 brieff toe Zevener nae Jan van Beloe die selve op achtdage daer nae mit 1 brieff weder toe Zevener dair hi 1 dach lanck wachtede na der antwort. 17 s. 4 d.
29 jan.	Des vridages na conversio Pauli Jan Hudemaker toe Eertbeck na den joncker van Bronchorst. 2 s.
3 febr.	Op wonsdach Blasii Jan van Hese mit 1 brieff toe Verwolde na Wolter van Keppel, die selve op den saterdach dair na mit 1 brieff to Vorden aen Gerit van Hackforden. 6 s. 3 d.
27 jan.	Des wonsdages na Pauli conversio Jan van Kyken mit 1 brieff toe Arnhem aen Willem Lerynck ende Andries van Mermueden^2). 5 s. 6 d.
	Willem Wicherss. toe Voerden mit 1 brieff aen Gerit van Hackforden. 2 s. + 1 d.
30 jan.	Des saterdages vor Lichtmissen Herman van Zuest mit 1 brieff tot Arnhem aen onse raetssvryende die selve des vridages mit 1 brieff toe Deventer die selve des saterdages dair nae weder toe Deventer toe Campen ende toe Zwoll ende lach to Deventer 1 dach. 1 lb. 3 s. 11 d.

1) Zie pag. 91, noot 2.

2) Zie de post van 18 januari op pag. 66.

[p. 109]

10 febr.	Des wonsdach op Scholastice virginis Jan van Kyken mit 1 brieff toe Arnhem aen onse raetssvryende aen Willem Lerynck ende Evert Schoeldeman, die selve des saterdages dair nae mit 1 brieff toe Baeck aen Evert van Baeck die selve vort van dair aen Gerit van Hackforden toe Voirden. 11 s.
9 febr.	Des dynxsdach hir bevoeren Willem Wicherss. mit 1 brieff toe Cleve aen heer Jan van Beloe om der besate wille van Andries Schilmelpenninck guede in die Lemerssche. 10 s. 2 d.
	Item gegeven enen baden die gynck toe Doesborch an Matelanck ende vort ten Berge aen den heren van den Berge. 10 s. 2 d.
15 febr.	Des manendach vor Petri Jan Hudemaker mit 1 brieff toe Doetinchem aen den richter Jan van der Hoy om heer toe comen, die selve to Deventer om enen sallem to sunte Peters maeltyt. 10 s. 1 d.
16 febr.	Des dynsdach vor Petri Herman Heemsynck na Arnhem^1) nae onsen scepenen als Willem Lerinck. Evert Schoeldman dair on Evert toe muete quam te Diederen ende Herman vort nae Herderwyck gynck na Willem Lerynck den hi daer niet en vant vort die selve toe Hattem den hi dair vant. 1 lb. 2 s. 6 d.
24 febr.	Des wonsdages na Petri Jan van Kyken mit 1 brieff tot Hattem an den borgermester. 9 s. 4 d.
16 febr.	Des dynxsdach vor Petri Willem Wicherss. mit 1 brieff tot Arnhem^1) tot onsen raetssvrienden die selve vort mit 1 brieff aen den amptman toe Elten den hy dair nyet en vant vort toe Nymmegen den hy dair vant die selve des saterdages dair nae mit 1 brieff to Arnhem aen den burgermester. 16 s. 4 d.
21 febr.	Des sondages op avent Petri Jan van Hese mit 1 brieff toe Doesborch aen her Derick den marsschal^2) den hi dair niet en vant vort an na to Nymmegen den hy dair vant ende lach dair 1 dach. 14 s. 2 d.

1) Zie de post van 15 februari op pag. 67.

1) Zie de post van 15 februari op pag. 67.

2) Zie de post van 21 februari op pag. 68.

[p. 110]

fol. 32. Lyeffnisse van gueden lueden.

Gegeven den pipers van Amersfort van geheit der scepenen 1 golden Arnhem gulden maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Gegeven heer Zyben in Vrysslant syne pypers van geheyt der scepenen 1 postulaetsgulden maket 1 lb. 12 s.

Gegeven twee spoellueden des heren van Zwartssborgen 11 stuver maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Gegeven den pypers van Zwol 1 golden Arnhem gulden maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Gegeven van beveel der scepenen enen ridder uut Ungeryen die gevangen was van den Torken vor die cristen gelove^1) 1 postulaetsgulden maket 1 lb. 13 s.

Item gegeven her Otto van Pufflick 1 postulaetsgulden maket 1 lb. 13 s.

Item gegeven onss genedigen heer tamer^2) hartoch Alophs 1 postulaetsgulden maket 1 lb. 13 s.

Item gegeven den spoellueden van Doertmunde enen golden Arnhem gulden op donredach nae onser afflaet maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Item des vridages na Lucie gegeven van beveel der scepenen den pypers van Deventer 1 golden Arnhem gulden maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Item gegeven den baden van Monster van beveel der scepenen 6 witpenninck maket 12 s. 3 d.

Item in die weke van Ponciani Jan ons heren bade van geheit der scepenen 11 stuver maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Van der scepen maeltyt³⁾.

Item gegeven om groenen vysch⁴⁾ ind psalm⁵⁾ die in den

1) Dergelijke posten betreffende giften aan uit Oost-Europa terugkerende kruisvaarders zijn niet zeldzaam. Ook in andere steden, b.v. in Arnhem en Utrecht, komen zij voor.

2) Tamboer van hertog Adolf van Gelre.

3) De maaltijd op 22 februari van elk jaar na de schepenkeuze. Vele bijzonderheden over maaltijden en spijzen geeft G. van Hasselt, Bijdragen voor d'oude Geldersche Maaltijden (1805); zie voorts ook W.S. Unger, De levensmiddelenvoorziening der Hollandsche steden in de M.E. (1916). Zie voorts J. Gimberg, Feesten en maaltijden te Zutphen in de M.E., B. en M. Gelre, Deel XII, (1909), p. 247.

4) Verse vis.

5) Zalm.

[p. 111]

galentin¹⁾ opter tafelen gecomen iss ind mede in den cloesteren ende anders gesant wart beloept 9 Ryns gulden ind 13 stuver, noch 21½ kr. vor herinck, noch 46 kr. voir stockvyssch, noch 5 Ryns gulden 47½ kr. voir hoener, swanen ende lammeren ind erten, botter ende hoenich, twe Ryns gulden 11 stuver 1 oirtken voir broit ende tot koppen to vladen pesteyen ind tarten aen den becker. Item 2 Ryns gulden aen meyster Gysbert apteker betaelt voir suycker koeken, noch 2 Ryns gulden aen Wessell Cassert an vleyssch in pesteyen ind ongell dair ment mede ghespycket hefft, noch aen wyne 2½ ame 19 qu. die aeme 6 Ryns gulden, op die taefell dranck as galentyn ind anderen, noch an kruyt dat totten galentyn totten dranck ind spysen gecomen iss 12 Ryns gulden 5½ stuver mackt 125 lb. 5 s. 11 d.

1) Vis in gelei.

fol. 33. Onkost van molenen²⁾.

Item gegeven den heren van Belheem³⁾ 3 molder weites die si jairlix uutter molen hebben oen dair vor gegeven 14 stuver vor dat molder maket 5 lb. 2 s. 11 d.

Item op den sonnendach na visitatio Marie verloent van enen nyen ganck gemaket in Philips moelen⁴⁾ 1 lb.

Item gegeven Dobben van een nyen zeil toe der marssmoelen⁵⁾ op sonnendach na Jacobi 1 Ryns gulden maket 2 lb. 9 s. 2 d.

Op den selven sonnendach gegeven Gerit den mollener Kribben knecht van enen steen toe gerwen als van den loeper⁶⁾ die op die marssch molen quam 4 lb.

Item gegeven voir 7 pont roesels⁷⁾ Gerit den mullener dat pont 5 oertken maket 7 s. 3 d.

Item verloent van een nye roenssel⁸⁾ gemaket in Philippus watermoelen Herman Dornbuyss 1 lb.

2) Zie hiervoor pag. 17/19.

3) Bethlehem, klooster bij Doetinchem; zie hiervoor pag. 72, noot 5.

4) De molens worden vaak aangeduid met de naam van de molenaar, doch daarnaast ook met een naam ontleend aan de ligging, of aan de wijze van in beweging brengen en ten slotte ook met een naam, die verband houdt met de bestemming van de molen. De benamingen en aanduidingen van de molens in dit en in het volgende hoofdstuk geven nadere aanvullingen op hetgeen op pag. 17 is vermeld.

5) Hieruit blijkt, dat de marschmolen een windmolen was.

6) Draaiende molensteen.

7) Reuzel, vet.

8) Klein rad.

[p. 112]

Item gegeven Dobben 2 mande kalen¹⁾, Bruen een ende Gerrit moelner een, elke mande 15½ kr. maket 2 lb. 7 s. 7 d.

Item gecofft een nye kabel op die marsschmolen woech 100 pont dat pont 1 butken, noch een heyen reep²⁾ woech 35 pont, noch enen wynt reep dair men die pale mede gericht hefft woech 49 pont dat pont 1 butken maket 12 lb.

Des sonnendages Luce ewangeliste verloent van een nye asse gemaket in Geritss watermoelen mede een nyen arm gemaket in dat kamrat ende anders Herman Doerenbuss 6 d., Henrick op Stroe 6 d., Gerit Essinck 6 d., Jan Holtsnider ende syn gesel ellick 1½ dach, ellicken des dages 8 kr., Jan Essinck 6 dach des dages 5 kr. maket 10 lb. 10 d.

Des sonnendach Crispini verloent van een rad nyess verschoffelt aen Gerits moelen, mede getymmert een nye waterratt aen Bruenss moelen Herman Dorenbus 6 dage, Henrick op Stroe 6 dage, Gerit Essinc 6 dage, Jenne Holtsnyder ende syn gesell elken 5 dage, elcken des dages 8 kr., item Jan Essinck 6 dage des dages 5 kr., item Evert Kaerman gevuert 2 voeder kantsholts van den holtmarket toe den watermoelen, elcke voir 4 kr. maket 10 lb. 13 s. 11 d.

Item gegeven Werner Kaelsack vor twee sokentienre³⁾ 59 Ryns gulden ende 1 Ryns gulden toe wincop der een gecomen is bueten der Laerporten op die nye moelen ende die ander bueten den Marsschporten voir twe loepers maket 146 lb. 18 s. 10 d.

Item gegeven Doebben vor roesell in die watermoelen 40 kr. maket 1 lb. 12 s. 8 d.

Des sonnendach avent sunte Thomaes verloent van der watermoelen gemaect die een want op gegraven ende weder toe ende dichte gemaket mede die brugge een deels opgenamen ende wail weder toe gemaket Herman Dorenbuyss 1½ dach, Henrick opt Stroe 1½ dach elcken des dages 6 kr. Item Meent Wolbertss die gegraven hefft enen dach, Herman Zwartewolt elcken des dach 4½ kr. Item Ruwenbroeck cley gevoert mit synre kaer 1 dach 2 stuver maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Des sonnendach nae Dertynen verloent van den uutlaet van der alymoelen⁴⁾ weder toe gemaket dat dat water uut geschoert had Herman Dorenbuss 3 dach, Henrick op Stroe

1) Houtskool.

2) Touw, kabel.

3) Haken?

4) Zie pag. 46, noot 1.

[p. 113]

3 dach elcken des dages 6 kr. Item aen die selve uutlaet hefft Jan van Kranenborch geweest, dat murken gebraken ende den steen dair van schoen gemaket 3 dagen des dages 4½ kr. Aernt Gerwerdynck myt synre kaer gevuert holtwerck van den gruythuis toe der alymoelen 2 voer dat vuer 1 butken maket 2 lb. 2 s. 11 d.

Summa tertia 877 lb. 7s.

Item gegeven Herman Dornbuys van twe nye gangen gemaket, een in Bruenss moelen ende den anderen in Gerits moelen 2 lb.

Van yserwerck.

fol. 34.

Des sonnendach op Judica van yserwerck dat gecomen is aen der schomaker buss¹⁾ achter aen die scoenynge²⁾ mitten bolten dat to samen woech 72 pont, van 1 bant toe der assen in der watermoel woech 22 pont dat pont 1 butken, vort aen negel hir toe horende ende mede aen dat vlotschip ende sintelen³⁾ mede van 1 schutsloet 50 kr. maket 7 lb. 3 s. 9 d.

Des sonnendages op Quasimodo van yserwerck dat gecomen is an de wel van groeten negelen mitten schyven dat gecomen is an den intangen⁴⁾ ende 4 ancks in de luerden⁵⁾ ende an negelen toe den hegehus⁶⁾ op den tychellavent⁷⁾ ende an die watermoelen maket 6 lb. 10 s. 11 d.

Des sonnendages op Jubilate van yserwerck an die wel van den groten negelen ende schyven die to samen woeghen 241½ pont dat pont 1 butken mede van bolten toe den anckeren, mede van den sloeten aver die Berkel van een slotel van der Laerporten ende vort van ander yserwerck ende negelen cleyn ende groet maket 20 lb. 1 s. 10 d.

Item des sondach avent Mathei verloent van yserwerck aen der wellen van anckeren grote negelen, bolten ende schyeven ende negelen dair toe den palen soe vor ende na gehaelten, 22 lb. 11 s. 8 d.

1) Haakbus.

2) Lade, affuit. Zie pag. 146.

3) IJzeren banden om de balken en planken van het schip bijeen te houden.

4) In de grond geslagen palen, die tot fundamenten dienen.

5) Zie pag. 10, noot 2.

6) Zie pag. 47, noot 2.

7) Zie pag. 25, noot 4.

[p. 114]

Des sonnendages dair na verloent van zintelen negelen ende yserwerck dat gecomen is toe der stat schepe¹⁾, noch van dat gecoemen is in die watermoelen an beitelen²⁾ die bi den tappen³⁾ in geslagen sint vort an negelen cleyn ende groet die dair toe gecomen synt maket 14 lb. 5 s.

Des sonnendach na Michaelis verloent van schorpingen⁴⁾ an groten negelen onder an Eemperbrug an de cruessbande dair die mede genegelt sint ende an bolten mitten schyven aen die weel vort mitten negelen die dair toe hort 14 lb. 5 s.

Des sonnendages post Victoris van yserwerck an die weelle van bolten ende schiven mede an (an) des boeldelsshus⁵⁾ an hengelsschen⁶⁾ winde yseren ende haecken maket 6 lb. 5 s.

Des sonnendages op Luce ewangeliste verloent van yserwerck dat gecomen is in die watermoelen aen beenden toe der ass vort an bande toe den waterraede ende een tapp versteellet mitten negelen groet ende cleyn maket 7 lb. 3 s. 9 d.

Des sonnendages Crispini et Crispiniani van yserwerck dat gecomen is aen die watermoelen aen die spyl verdient als die ghecort ende weder versteelt ende staell in die pan ende twe nye bolten ende aen banden aen dat waterradt mit den negelen die dair to hoeren maket 3 lb. 16 s. 9 d.

Des sonnendach nae Wilbrordi van yserwerck dat gecomen is an den tappen by den watermoelen op die Nyestad op die beeck⁷⁾ ende bueten die Vysschporte aen groten negelen ende op Emperbrug 350 dubbelder scharpelingen⁸⁾ dat 100 2 lb. dat to samen maket 12 lb 7 s.

Des sonnendages na Martini van yserwerck dat gecomen aen Emperbrugk an groeten negelen dair men de sluys mede genegelt synt op die gebinde ende van brug negelen dair die plancken mede op genegelt sint. 17 lb. 15 s. 9 d.

Des sonnendages op Cecilien van yserwerck toe Emperbrug van groeten negelen dair die slyen⁹⁾ mede op genegelt synt ende aen dubbelden scharpelingen dair die plancken mede op genegelt synt maket 11 lb. 16 s.

1) Vermoedelijk een kleine oorlogskogge.

2) Wig, gepunt ijzer.

3) Afsluiting van het water.

4) Het puntig maken van draadnagels.

5) Bodelie; woning van de beul; ook als gevangenis in gebruik.

6) Hengsels.

7) De Berkel.

8) Gepunte ijzers.

9) Steunbalk.

[p. 115]

Des sonnendages Lucie verloent van groeten negelen toe der Holsterbrugk¹⁾ als van 250 groten scharperlingen ende een spyl gesteelt op die Spittaelsmolen ende an hengelsschen roeden dueren op der stad mueren vort aen negelen cleyn ende groet op der stad mueren. 10 lb. 12 s. 1 d.

Des sonnendach op avent Petri ad cathedram verloent van menigerhande yserwerck dat een deels gecomen is an Camps torn²⁾ mede aen die watermoelen mede dat meesten deel aen die queerne³⁾ ende aen dat huysken ende aen die stamppen toe der moelen ende van 1100 clawyen aen die ramen dat sick toe samen beloept 30 lb. 1 s. 8 d.

Item noch gegeven van 59 billen toe steelen aver jair van elcke bille enen oelden vlemsschen maket 5 lb. 8 s. 6 d.

Item gegeven van den billen toe scharpen aver jair 7 lb.

Item op den sonnendach Misericordias Domini verloent aen yserenwerff aen der sluysen by Burgudien⁴⁾ van een yseren haess⁵⁾ vor aen der sluyssen die die vysch keerden die woech 31 pond ende twe bolten die woegen 10½ pond dat pond 1½ kr. ind vort twe wyndasen verbonden ind aen groeten negelen ende anderen maket to samen 6 lb. 5 s.

Item verloent op den sonnendach Exaudi van yserwerck an der selven sluysen vursc. als van den kettenen van beyden doeren ind van 4 anckeren an der selver sluysen ind van 2 cloisteren dair mede men die schuetdoeren sluyten sall, ind mitten negelen ind anders dairtoe gehoerende ind noch van 6 pillen in die gecwagen⁶⁾ mackt 6 lb. 7 s. 6 d.

1) Zie pag. 25, noot 2.

2) Zie pag. 131, noot 5.

3) Handmolen.

4) Zie pag. 32, noot 2.

5) Hose; rooster.

6) De wagen waarmede krankzinnigen vervoerd werden. Deze post is met een andere hand bijgeschreven.

fol. 35.

Salpeter⁷⁾.

Item gecofft van Cornelis van Dueren 3½ vat salpeters die woegen toe Zutphen 2149 pond dat 100 12½ Ryns gulden ende een halff oort gelick dat die van Nymmegen dat gecofft hedden noch verhoget dat gewicht 40 pond want dat gewichte tZutphen zwaire is dan toe Nymmegen ende toe wyncoep 7 qu. wyns die qu. 5½ kr.

7) De aankopen van salpeter, zwavel en pijlen passen in de oorlogsvoorbereiding van 1472; zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 83.

[p. 116]

Item soe woegen die vier ledige vate toe Zutphen wederom 167 pond dat gecort tegen dat ander gewichte soe blyfft daer die reentmeyster Henrick Kreynck Cornelis vorsc. betalen sal 2062 pond dat sich beloept 255 Ryns gulden ende 1 oert.

Item dit coste van Arnhem her to brengen toe onrade ende toe wegen ende to vueren in der scepen huuss op to slaen ende weder toe te slaen dat to samen costen 3 lb. 10 s. 11 d. maket toe samen 630 lb. 4 s. 4 d.

Item gecoefft van Daem van Dueren 1 vat salpeters dat 112 Ryns myn 1 oert dair op gegolden to wincoep 8 qu. wyns die qu. 5½ kr. daer vor bynnen gyngen 6 pont salpeters, dat vat salpeters woech 721 pond. Item dat ledige vat wuech 59 pond dat vorsc. aff geslaghen ende die 6 pond vor den wyncoep soe blyfft dair dat die reentmeyster Daem betaelt hefft 656 pond dat to samen beloept 77 Ryns gulden 1 stuver maket 188 lb. 14 s.

Item gecofft van Jan van Tichgelen een vat zwevels dat woech tAntworpen 1200 pond dat hondert vor 2 golden Ryns gulden, des sal Johan al ongelt dair op komene van Antwerpen tZutphen toe betalen facit 24 golden Ryns gulden maket 63 lb. 3 s. 9 d.

Van pylen.

Item meyster Peter onsen buyssmeyster verloent van 1200 pylen gesticket¹⁾ van ellick 100 6 stuver die hi gesticket hefft van der stad doppen²⁾ maket 8 lb. 16 s. 6 d.

Item noch meister Peter gestickt 1000 pyll dat hondert so vorsc. steet maekt 7 lb. 7 s. 1 d.

Item gecofft van enen man van Dortmonde, Huessmans gast³⁾, 1300 pyell myn een vierdel dat hondert 9 stuver maket 14 lb. 1 s. 8 d.

Item gecofft van Gerit Sloetemaker 2300 doppe die men sticken solde dat duesent 3 Ryns gulden maket 16 lb. 18 s.

Item gecofft van Arnt Hartiger 2000 piel dat duesent 5 gulden ende een oert facit 10 Ryns gulden ende een oert maket 25 lb. 2 s. 1 d.

1) De pijlpunten aan het hout bevestigen.

2) Pijldop. De in deze post bedoelde pijldoppen kwamen uit de voorraad van de stad.

3) De Dortmunder koopman, die deze pijlpunten leverde, was gelogeerd in de herberg van Huisman.

[p. 117]

Item gecofft noch van Gerit Slatemaker vorsc. 1100 doppe ellick 100 6 stuver maket 8 lb. 1 s. 8 d.

Item ontfangen van Roeloff, buessmester der stad van Arnhem, 2000 pylen die hi gesticket hefft van onsen doppen ellick hondert 5 stuver.

Item noch 100 van syns selves doppen dat 100 10 stuver maket 13 lb. 9 s. 5 d.

Item gecofft van Goesen Boll van Nymmegen 2 tonnen pylen dair in weren 1750 dat hondert 9 stuver, een vierdel bynnen dair vor gegolden 4 qu. wyns die qu. 5½ kr. maket 18 lb. 19 s. 4 d.

Item meyster Peter hefft gelevert 1000 piell op Pynxster avent dat hi gesticket hefft in der stad dopp van den 100 6 stuver maket 7 lb. 7 s. 1 d.

Item ontfangen van Tielman den bussmeister 1000 doppe vor 3 Ryns gulden maket 7 lb. 7 s. 1 d.

Item gegeven Tielman den bussmeister vor 1000 doppe 3 Ryns gulden maeckt 7 lb. 7 s. 1 d.

Item noch Teelman gegeven 1000 dopp 7 lb. 7 s. 1 d.

Item ontfangen van meister Peter bussmeister 1100 gestickter pilen ellick hondert 6 stuver maket 8 lb. 1 s. 8 d.

Item ontfangen van meyster Teelman 2000 doppe dat 1000 3 Ryns gulden maket 14 lb. 13 s. 11 d.

Ontfangen van Tyelman den bussmeister 2100 doppe dat duesent 3 Ryns gulden maket 15 lb. 8 s. 9 d.

Item gecofft van Lambert van Dorsten 2000 piel dat duesent 3½ Ryns gulden maket 17 lb. 2 s. 11 d.

Item gegeven vor 100 pilen Lambert Coster 9 stuver maket 1 lb. 2 s. 1 d.

Item ontfangen van Gerit Sloetemaker 4000 pyeldopp dat duesent 3 Ryns gulden maket 29 lb. 8 s.

Item van meister Peter ontfangen 1000 pylen van den duesent 3 gulden maket 7 lb. 7 s. 1 d.

fol. 36.

Van gemeyn onraedt.

Item gegeven van beveel der scepenen den frater Robertus Doncker doe hy reed in den lande van Cleve om verbadinge¹⁾ doe onse vreenden nae der Horst²⁾ toegen 1½ Ryns gulden

1) Kondschap, verkrijging van inlichtingen, spionage, oproep.

2) Zie pag. 155, noot 5.

[p. 118]

ende om een perdt gehuert van Jan Wessel 4 dage des dages 3 stuver maket 4 lb. 18 s. 5 d.

Des sonnendages na sunte Petri ad cathedram doe men dat kundich bueck lass¹⁾ gegeven den scepenen mit oeren gesinde to presencien 6 lb. 5 s.

Item gegeven Vuestinck her Dericks knecht van der Horst marschalck van beveel der scepenen 11 stuver van dat hy tydinge brachte van den vaecht van Bell dat hy die Kulenborchen mit 40 perden dale getagen had²⁾ maket 1 lb. 7 s. 1 d.

Item gegeven Herman Luech van beveel der scepenen dat hy onss tydinge brachte van onsen vrienden van der Horst 10 stuver maket 1 lb. 4 s. 8 d.

Item des manendach na sunte Petri doe men die busse op dede in der scepenen kamer³⁾ ontbrack dair an 7 lb. 16 s. 9 d.

Des sonnendach op Letare verloent den vyff poertwaress⁴⁾ elken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Item gegeven heer Aelbert Luessman mede toe teergelde die trecken solde aen den heer van Bredenraede 1 Ryns gulden maket 2 lb. 9 s. 2 d.

Item gegeven op onse oelde vlotschip toe tot een nye toe bueten 12 Ryns gulden ende 3½ kr. Item Peter Voss aen dat vlotschip getymmert 2½ dach des dages 4 stuver, vor een dofft ende negelen 2 stuver.

Item Willem Nevenort die oen dair toe geholpen hefft 1 dach des dages 5 kr. maket 31 lb. 4 s. 2 d.

1) Kondichboek, Verzameling van bepalingen, overeenkomsten en verbintenissen van publiekrechtelijken aard. Het Kondichboek van Zutphen is gepubliceerd door C. Pijnacker Hordijk in Rechtsbronnen der Stad Zutphen. (O.V.R., I, 2, 1881, pag. 5 sqq). Pijnacker Hordijk nam aan, dat het jaarlijks werd afgekondigd. Uit deze rekening wordt echter waarschijnlijk, dat het tweemaal per jaar afgekondigd werd, n.l. op de zondag na Petri ad Cathedram (verkiezingsdag der schepenen) en op de zondag na s. Jacob.

2) De Culemborgers stonden aan de zijde van hertog Arnold en van Bourgondië. Dit bericht van hun nederlaag past in de berichten omtrent de acties, die in 1471 en 1472 door de heren van Culemborg en van Egmond tegen de Nederkwartieren ondernomen werden. Zie Staten van van Gelre en Zutphen, II, pag. 82.

3) De bus waarin de boeten verzameld werden wegens het niet of niet tijdig komen ter vergadering.

4) Nieuwstadpoort, Spittaelpoort, Laerpoort, Vischpoort en Marschpoort.

[p. 119]

Item gegeven Robertus Duncker mede toe teergelt van beveel der scepenen doe hi toe Koelen toech 3 Ryns gulden maket 7 lb. 7 s.

Item noch doe hi weder quam oen gegeven 1 Ryns gulden 13 stuver maket 4 lb. 10 d.

Item Henrick Assen gegeven mede toe teergelde doe hi toech ten Diepenveen¹⁾ 1 Ryns gulden, oen dair toe noch gegeven 1½ kr. doe hy weder quam maket 2 lb. 10 s. 2 d.

Item gegeven van beveel der scepenen den oelden bussmeyster die in der voirvede²⁾ hir was 5 stuver maket 12 s. 3 d.

Item gegeven van beveel der scepenen twe gesellen die onss verbadingen brachten van der Laerporten ende Spittaelsporten 4 Arnemssche penninghe maket 7 s. 1 d.

Item Dobbe hefft uut gegeven vor 4 saetkorve die twe elck van een scepel ende die twe elck van ½ molder 7 stuver noch vor 2 vyschkorve 5 stuver maket 1 lb. 9 s. 5 d.

Item gegeven meister Derick Tyb van beveel der scepenen dat hy Jan van Lueynhuesen gheheelt hefft die sich verbrant had mit knypbussen krude 19 s. 7 d.

Des sondach op Judica verloent den 5 portwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Item gecofft van Mense Smedyken 4 mande kaelen die die wekers des nachtes hebben sollen die mande 15 kr. ende Werner gegeven van den kalen op dat waechus toe vueren 4 kr. maket 2 lb. 12 s. 3 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Lambert Willem Lerincks oelde knecht mit synen gesellen die liggen op die kerke to Sylvolde³⁾ op Onser Lyever Vrouwendach Annunciatio 6 Ryns gulden maket 14 lb. 13 s. 11 d.

Item Henrick Asse doe hy dat gelt haelde van den Diepenveen⁴⁾ verteert mitter presencien 15½ stuver maket 1 lb. 17 s. 11 d.

Item gegeven van beveel der scepenen 2 vrouwen van der

1) Deze post houdt verband met de verkoop van een rente aan het convent van Diepenveen. (Gem. Arch. Zutphen, inv. nr. 1312; 11 maart 1472); zoals waarschijnlijk gemaakt wordt door één der volgende posten (zie de tekst behorende bij noot 4).

2) Vorevede, een strijd of twist, die tot het verleden behoorde.

3) Deze uitgave betreft vermoedelijk een beloning voor de wacht op de toren van Silvolde, waar men uitkijk hield om van de bewegingen der Kleefsen in de Lijmers op de hoogte te blijven.

4) Zie noot 1.

[p. 120]

Borch¹⁾ die om verbadinge weren in den lande van Cleve²⁾ tsamen 8 witpenninck maket 16 s. 4 d.

Summa quarta 1025 lb. 17 s. 3 d.

Des sonnendach op Quasimodo verloent den 5 portwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Item gegeven Gerit Willemss vorsc. 14 stuck kantholts daer pael van gemaket syn an der well onder die instangen dat stuck 8½ stuver ende 1 stuver toe wyncoep beloept sick 10 Ryns gulden ende 1 oert maket 25 lb. 2 s. 1 d.

Item op den selven dach enen baden des drosten van Twente 6 witpenninck 12 s. 3 d.

Item gecofft van Evert van Diepenbroeck 57 stuck kantholts dat een deels gecomen is toe der wel ende dat ander comen sal toe Emperbrugk dat stuck 12 stuver myn 1 oirtken facit 33 Ryns gulden 10 stuver myn 1 oertkclyn maket 82 lb. 2 d.

Item gecofft van Beernt Ernts 10 stuck kantholts vor 3 Ryns gulden ende van Derick Bussman 6 stuck kantholts vor 4½ Ryns gulden ende 1 stuver ende van Stoppegat stelken vor 4 stuver die gecomen sint toe der welle maket 18 lb. 19 s. 7 d.

Item gegeven op Verzwaeren Maendach³⁾ to precensien den scepenen mit oeren gesinden 2 lb. 8 d.

Item gegeven Gerit Willemss. vor 2 lange sparren 15 stuver die vertymmert sint aver die Berkel dair die waterboem plach toe hangen noch 4 sperren die gestoten synt in der koppel in den grave onder die brug vor 8 stuver ende costen toe maken 5 stuver maket 3 lb. 8 s. 8 d.

Item gegeven meyster Jan Tousleger vor 1 schipplinde⁴⁾ toe der berden⁵⁾ ½ Ryns gulden maket 1 lb. 4 s. 7 d.

Item des sonnendages op Jubilate verloent den 5 poertwares

1) Terborg.

2) Vrouwen werden herhaaldelijk uitgezonden om geld en boodschappen over te brengen. Vooral in onrustige tijden schijnt dat het geval te zijn. Ook elders was dit gebruikelijk. De fabriekrekeningen van de Utrechtse Dom uit deze jaren geven er voorbeelden van en eveneens de Arnhemse stadsrekeningen. In Arnhem verrichtten vrouwen ook verspiedersdiensten.

3) Meestal is Verzworen Maandag de maandag na Driekoningen. Er zijn echter ook andere mogelijkheden. Zie Séjourné, Ordinarius S. Martini Traiectensis, pag. 53, 1ste kolom. Zie voorts J.S. van Veen, Versl. en Med. O.V.R., VII (1924), pag. 158/162, alwaar speciaal voor Zutphen een afwijkende regeling wordt vermeld, overeenstemmende met deze post.

4) Scheepstouw, kabel.

5) Barde, berde, bargie; oorlogsschip.

[p. 121]

elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Item Herman Vridach gemaket 76 donrekloet¹⁾ van der kerckmeister steen²⁾ 4 kloet 1 witpenninck maket 1 lb. 18 s. 10 d.

Item Jacobus onse secretarius³⁾ gesant toe Nymmegen aen die burgermester om sunderlinge tydinge ende anders toe vernemen heymelicken myt oen toe kallen ende was uut 2 dage ende 2 nachte mit enen peerde vor peerde huer gegeven Jan Wessel 8 vlemss verteert 1 postulaetgulden maket 2 lb. 7 s. 11 d.

Item gegeven Jacob Hoeffsleger vor eelssen holt dat gecomen is in den werff 19 Ryns gulden dair voele paele uut gehouwen synt die gecomen synt int hovet ende toe wincoep dair op gegolden 20½ kr. maket 47 lb. 7 s. 6 d.

Item gegeven Alphart Yseren knecht dat hy toe Deventer reed toe meister Derick van Rysswick den hy vort brachte van Deventer hent ten Wittensande⁴⁾ 6 witpenninck ende vor perdehir van Jan Wessel 6 oelde vlemssche maket 1 lb. 3 s. 4 d.

Item gegeven Goessen Hagenbeck van beveel der scepenen 32 stuver want hy op die Lichtenberch toech doe Gaert van Scharpenzeel⁵⁾ gevangen waert ende heer Derix bade van der Horst gegeven 9 witpenninck ende Peter Voss gegeven 8 kr. dat hi die slien ende reme in die berden lede maket 5 lb. 3 s. 4 d. Des sonnendages Vocem jocunditatis verloent den 5 portwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kromstert maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Op den selven sonnendach verloent Peter Voss getymmert ende gestoppet die barden⁶⁾ Peter Vos 3 dage des dages 8 kr. Willem Nevenoert 3 dage des dages 5 kr. syn soen 1 dach des dages 4½ kr., Evert Kaerman gevoert 2 vueren plancken van der barden op gevuert ende 1 voerholtes op die sluse gevoert

1) Kogels van donderbussen werden uit natuursteen gehouwen.

2) De voor het houwen der kogels vereiste steen werd gekocht van de fabriek van een der Zutphense kerken en werd geleverd uit de voorraad bouwmateriaal. Dergelijke leveringen aan derden waren niet ongebruikelijk; zij vonden b.v. ook plaats in Xanten en in Utrecht, waar de Domfabriek als leverancier aan derden optrad.

3) Voorbeeld van een post waaruit blijkt, dat de positie van de stadssecretaris meer inhoudt dan ondergeschikte schrijfwerkzaamheden.

4) Wittensande; bij Rijssen.

5) Gerrit van Scherpenzeel had jaren lang de Veluwe onveilig gemaakt met roverijen en overvallen. Ook Arnhem trad tegen hem op. Zie Staten van Gelre, II, pag. 12 en 13.

6) Zie pag. 120, noot 5.

[p. 122]

voer die Spittaelspoerte de vuer 4 kr. Evert Vitynck die bardzen¹⁾ uutten dreck ghesleept 5 kr. maket 2 lb. 13 s. 11 d.

1) Zie pag. 120, noot 5.

fol. 37.

Item gegeven her Derick van der Horst marsschalck toe vullenste der teringen van beveel der scepenen 10 Ryns gulden to Nuess toe dachvaert tegen Hartwick Frederix van Beyeren maket 24 lb. 9 s. 11 d.

Item betaelt van beveel der scepenen vor den nyen bussmeyster syn cost in Den Wilden Man²⁾ 23 witpenninck maket 2 lb. 7 s. 1 d.

Des sonnendach Pynxsteren verloent den vyff poertwarers elcken van 14 dagen elcken des dages 7 kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Op den selven dach verloent van der stat vlotschyp ghetymmert ende geteert Peter Voss 3½ dach des dages 4 stuver Willem Nevenoert 3 dage 5 kr. Jan Nevenoert 2½ dach des dages 4½ kr. vor ketelhuer 1 vlemsschen noch 10 stuver vor moss kuyen twe korven an der barden ende van 250 holten negelen ende van den vysel Evert Kaerman van den badem van der barden uutten water toe meennen 1 brasspenninck. Item vor 1 ton pix 23 stuver 2 tonnen teers die ton 25 stuver dair dat grote vlotschip mede geteert is ende die barse ende noch mede teren sal maket 13 lb. 3 s. 11 d.

Op den selven dach verloent van gress gemeyt op die stadmuer Reynt 1½ dach Slieten 1 dach elken des dages 3½ kr. maket 9 s. 3 d.

Des sonnendages na Pynxsteren verloent Steynken van der brugk gemaket vor den bolwerck aver die Ysel ½ dach. Slieten 1 dach elken des dages 4½ kr. maket 5 s. 7 d.

Item gegeven drien spoellueden elken van 16 dagen gepepen baven uut Vreden³⁾ in die meymarct⁴⁾ van Meyavent aen hent en Pynxsteravent elcken des dages 1 stuver maket 5 lb. 17 s. 7 d.

Item gegeven Gysken Schroeder⁵⁾ van dat hi der stad gesinde oer cledingen deilden⁶⁾ 1 lb.

2) Herberg in Zutphen.

3) Het Wijnhuis te Zutphen.

4) Meimarkt; zie pag. 15, noot 2. (Sint Walburgsmarkt.)

5) Kleermaker.

6) Aan de stedelijke ambtenaren werd jaarlijks laken uitgedeeld, als onderdeel van hun beloning of salaris; zie hierna, pag. 149.

[p. 123]

Item betaelt vor her Gerits knecht van Keppel vor oen ende syn peert verteer in der herbergen 23 kr. ende 1 oertclyn ende Jan Wessel gegeven 18 stuver van peerdehuer dat her Gerrits knecht weder om reedt want hy syn peedt^a) affgereden had maket 3 lb. 2 s. 11 d.

Item gegeven voir 1 vierdel sliete die op dat hegehuess¹⁾ quemen aen den tiegelaven 12 stuver maket 1 lb. 9 s. 7 d.

Item gegeven Bluchoff²⁾ van des pipers span toe vermaken dair die haeck aff was 13½ kr. 11 s.

Item gegeven voer twe luerdennen³⁾ Werner Kaelsack die eyn dair men op heyen sal ende mitten ander wortholt ende anders hoefftholt mede toe halen 14 Ryns gulden maket 34 lb. 5 s. 9 d.

Item gegeven Willem Stuermans bouman 2 Ryns gulden ende een oert van 3 vymmen hoefftholts dat in die welle quam maket 5 lb. 10 s. 2 d.

Des sonnendach na Urbani verloent den 5 poertwares elcken des dages ½ kr. elcken van 14 dagen maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Op den selven dach verloent van hoefftholt gehaelt Reent ter Hoffsteden 2 dagen Jan Nevenoert 4 dage Willem Willemss. 4 dage Gerit Steynken 4 dage. Henrick ten Holte 4 dage Lambert Veen 3 dage Evert Willemss. 4 dage elcken des dages 4½ kr.

Item Willem Nevennoert 3 dage des dages 5 kr. maket 5 lb. 8 s. 4 d.

Item gegeven van beveel der scepenen 13 stuver in Den Raven⁴⁾ Lebbinck vor kost dess heren bade van Monster die hir lach nae der antwort als van den gelde van die van Keppel maket 1 lb. 11 s. 10 d.

Item gegeven Otto Bolliken⁵⁾ van den kuewen⁶⁾ toe schryven vor der smytten⁷⁾ 2 lb.

Item gegeven Henrick den opreyder⁸⁾ van den 5 blauwen

a) = peerd.

1) Zie pag. 47, noot 2.

2) Zilversmid in Zutphen.

3) Zie pag. 10, noot 2. Voor de prijs van deze loerdennen vergelijke men W. Jappe Alberts, Nederrijnse Studies, pag. 33/34.

4) Herberg te Zutphen.

5) Stadsbode en hulpschrijver, zie pag. 149.

6) Koeien.

7) Deze post houdt verband met het brandmerken van vee, dat op de stadsweiden mocht grazen. Zie hierover ook De oudste Stadsrekeningen van Arnhem, Fontes Minores Medii Aevi III, pag. 3 en pag. 35 en voorts Bijdr. voor de Gesch. der Nederlanden, Deel IX (1955), pag. 56 en 57.

8) Lakenbereider.

[p. 124]

to maken op ten ramen 10 stuver ende van den 5 grauwen 15 stuver ende den knechten gegeven van dat hy die lakene krympede maket 3 lb. 3 s. 4 d.

Doe men dat ierste gerichte¹⁾ claerden ontbrack aen der presencien 3 lb. 5 d.

Item betaelt in der herbergen voir her Gerits dyenre van Keppel 10 s.

Item gegeven vor die secke die in die schrieffkamer gemaket sijnt dair men alreley brieve in steken mach om die geringhe te vinden 1 lb. 5 d.

Op den donredach octava Sacramenti doemen richtede Gerit van Roederloe gegeven den tween scepenen Aernt Berck ende Alphert Yseren mit Otto Bolken to presencien 15 s. ende onse scholten ½ vierdel wyns maket 1 lb. 4 s. 7 d.

Item gegeven van beveel der scepenen in die weke vor Assencionis Domini Lambert Willem Lerincks knecht plach toe wesen die mede licht mitten gesellen op die kerke toe Silvolde²⁾ 1½ Ryns gulden maket 3 lb. 13 s. 6 d.

Item gegeven van beveel der scepenen op donredach na Bonifacii enen knecht die mede licht op Sylvolde 3 Ryns gulden maket 7 lb. 7 s. 1 d.

Item gegeven ende gesant van beveel der scepenen 20 Ryns gulden to volleste toe teergelde den heren van Batenborch in den have van Burgonien gelyck als Nymmegen ende Arnhem oec deden³⁾ maket 48 lb. 19 s. 2 d.

Des sonnendach nae Odulphii verloent den 5 poertwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Item gegeven Gerit Aessack 2 Ryns gulden vor 1 holt dair een steyen lieste van gemaket aen die windemolen boeten der Marscheporte maket 4 lb. 18 s. 6 d.

Item gegeven onsen schulten 2 qu. ende Andries Schymmelpenninck ende Aernt Berck ende Otto Bolken elken 1 qu. doe men richteden Alida heer Dericks maget van Almen maket 1 lb. 4 s. 7 d.⁴⁾

Des sonnendach avent Petri et Pauli apostolorum verloent

1) Zie hiervoor, pag. 22, noot 1.

2) Zie pag. 119, noot 3.

3) Zie hiervoor, pag. 50, noot 4 en 5, en voorts Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 85/86, waar de voortdurende besprekingen met het Bourgondische hof vermeld zijn.

4) Zij werd verbrand wegens toverij; cf. Van Hasselt, Geldersch Maandwerk, II, 480.

[p. 125]

den 5 poertwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9 d.

Op den selven sonnendach verloent van der stats scepe¹⁾ gestopt ende geteert Peter Vos ½ dach des dages 4 stuver Willem Nevenoert 1 dach syn soen 1 dach elcken des dages 4½ kr., van ketelhuer 1 kr. maket 13 s. 6 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Jacobo onsen secretario 1 par leersen want hi willich is to riden 1 lb. 15 s. 6 d.

Item gegeven 9 postulaetsgulden myn 1 oert vor 250 sliete daer paele van gemaket synt, in den overste hovede, to wincoep 5 kr. maket 14 lb. 13 s. 6 d.

Item gegeven vor 27 tonnen kalx 5 Ryns gulden coste op te voeren elcke ton ½ butken coste toe beslaen die ton 1 kr. Gegeven van 11 vat waters gevuert vor 6 kr. Item 15 karen sandes dair toe gevuert die kaer 3 oertkens maket 14 lb. 18 s. 6 d.

Item gegeven Jan Kystemaker van 5 formen toe den tiechelaven elcke forme 8 kr. maket 1 lb. 12 s. 7 d.

Des sonnendages op avent Margaireten verloent den 5 poertwars elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. maket 1 lb. 8 s. 9. d.

Item gegeven van 1 nye glass veenster gemaket baven der scepen huys vort van glase veensteren to stoppen maket 12 s. 3 d.

Item gegeven vor acht voeder kaelen²⁾ die gecomen synt op dat waeckhuys ende achter in der scepenen hues ellick voeder gestapelt op 9 maenden dat 100 25 gulden facit 16 Ryns gulden 33 kr. myn 1 oert maket 40 lb. 10 s. 5 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Andries van Mermueden toe vulleste den wal toe maken by Dackvoertss. weide³⁾ 2 Ryns gulden maket 3 lb. 13 s. 9 d.

Item op den sonnendach na Jacobi gegeven van beveel der scepenen den Nyensteders⁴⁾ toe voelleste doe sy oer papegoey schoeten 5 lb.

1) Zie pag. 114, noot 1.

2) Vermoedelijk houtskool, maar het kan ook steenkool zijn. Steenkool werd in de 15de eeuw in Zutphen aangevoerd uit Engeland en uit het Rijngebied.

3) Weide in het bezit van de Zutphense familie Dagghevoert.

4) Bewoners van de Nieuwstad die hier hun schuttersfeest vieren.

fol. 38.

Op den selven dach verloent den 5 poertwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. facit 1 lb. 8 s. 9 d.

[p. 126]

Item gegeven van 1 schyp lynde¹⁾ woech 27½ pond dat pond 1 Deventer kr. noch 1 sack lynde op die Marsschmoelen wuech 17 pond dat pond 1 butken facit 2 lb. 18 s. 10 d.

Doe men dat kundich boeck lass²⁾ op den sonnendach na sunte Jacob gegeven den scepenen mit oeren gesinde to presencien 5 lb. 11 s.

Des sonnendachavent Laurentii verloent den 5 poertwares elcken van 14 dagen elcken des dages ½ kr. facit 1 lb. 8 s. 9 d.

Item gegeven Coepall van geheit der scepenen van wegen meister Jan Bussmeister van huisshueren dat Willem Lerinck in synen ampt gegeven solde hebben dat se Henrick Kreynck den reentmeister bevelen in die weke na sunte Peter 7 lb.

Item gegeven Willem Baerscheerre van een nye zwanenneet 2 lb. 10 s.

Item gegeven Gerit Buenynck ende Willem Baertscheerre dat sy den graven gevisschet hebben aen die nye Saltporte³⁾ 1 lb.

Item verloent op den sonnendachavent Laurencii van den ramen toe maken buten der Vyschporten ende mede bynnen in der stadt mede van enen nyen ganck⁴⁾ gemaket bueten der Marsschporten aen der Wyndemoelen Herman Dorenbuyss 4 dagen Henrick opt Stroe 5 dagen Gerit Essynck 5 dage den tween holtsegers van sagen 4 witpenninck elcken des dages 8 kr. Item Herman Doerenbuss gegeven vor een ganck holts toe der wyndemolen bueten der Marschmoelen^a) 1 Ryns gulden facit 7 lb. 9 s. 7 d.

Item gegeven Evert Kueper die to Roederloe⁵⁾ liep om eelssene pale 5 kr. facit 4 s. 2 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Lambert Willem Lerinck knecht in die weke voir Vincula Petri 6 postulaetsgulden facit 9 lb. 18 s. 4 d.

Item gegeven van beveel der scepenen enen meyster van medicinen die uut Hollant quam die lam was ½ Ryns gulden facit 1 lb. 4 s. 7 d.

Item gegeven voir 18 stuck kantholts die Henrick Kaelsack ende Jan Krib bi weren die to samen staen 51 lb. 8 s. 9 d. Item noch gegeven dat Henrick Asse betaelt hefft van Henrick Kreynck wegen voir ½ vat botteren 3½ Ryns gulden ende

1) Touw, kabel.

2) Zie hiervoor pag. 118, noot 1.

3) De tegenwoordige Drogenapstoren.

4) Loopplank.

a) Lees Marschpoerten.

5) Roederloe = Ruurlo.

[p. 127]

1 stuver dat toe Silvolde¹⁾ op die kerck quam, maket 8 lb. 13 s. 11 d.

Noch hefft Henrick Asse betaelt aen Gerit Buenynck ende Henrick Kreynck gecort 2 Ryns gulden ende 10 witpenninck vor...^a) dat oeck op die kercke quam facit 5 lb. 18 s. 5 d.

Item Jacobus onser stadt secretarius toe Nymmegen gesant aen Willem van Byst den borgermeyster toe verkallen die sake van den heer van Batenborch etc.²⁾ vertert mitter presencien 1 lb. 10 s. 7 d.

Item betaelt van beveel der scepenen in Reynken Piels huys dat meister Berent Kobbinck ende meister Jan Haick dair verteert hadden die dair legen ende wachteden om beden wil onser stad nae den deputierden ende den steden³⁾ die her gescreven weren, 3 dagen als 3 Ryns gulden ende 7½ stuver facit 8 lb. 5 s. 3 d.

Item gecoff van Jan Wever 1950 ende 10 voet brugge plancken dat 100 25 stuver voir die 10 voet vorsc. gegolden 7½ kr. Item noch van den selven ontfangen 675 vuet dair op gegolden 3 quarten dair 15 vuet voer bynnen gegeven die qu. 5 kr. facit toe samen 32 Ryns gulden 12½ stuver ende 22½ kr. als vursc. staed voir die 25 voet vorsc. die die stad bynnen hefft⁴⁾ facit 80 lb. 16 s. 4 d.

Item noch van Jan Koster ontfangen 1850 ende 13 voet brugplancken die op Emperbrug vorsc. comen sullen dat 100 25 stuver facit 23 Ryns gulden ende 2½ stuver ende die 13 vuet vorsc. bynnen gengen dair vor gegolden 2 quarten die qu. 5 kr. facit 57 lb. 10 d.

Item noch gecocht van Jan Coester 3 balken die gecomen synt toe der weellen by der Vysscher boede⁵⁾ voir 5½ Ryns gulden dair op toe wyncoep gegolden 3 witpenninge maeckt 13 lb. 10 s. 11 d.

Item gecocht van Johan ter Stolpe 5 vymme ende 1 vierdel weertholts de vymme vor 17½ stuver daer dat vierdel van bynnen genck daer vor gegulden 5½ quarte wyns de quarte 5 kr. maeckt 11 lb. 4 s. 7 d.^b)

1) Zie pag. 119, noot 3.

a) Eén woord geheel onleesbaar ten gevolge van een gat in het papier.

2) Zie pag. 50, post van 3 april.

3) Gedeputeerden van de ridderschap en afgevaardigden van de steden.

4) De stad betaalde die 25 voet planken niet, maar nam wèl op zich om de wijnkoopspenningen te betalen (7½ kr. + 3 × 5 kr. = 22½ kr.).

5) Zie pag. 28.

b) Deze post is met een andere hand bijgeschreven.

[p. 128]

Item noch gecofft van Derick ten Wall Aerntss. 4 vymmen knoetholts van willigen dat all op die weel ende thoeft gecoemen is voir 2 Ryns gulden ende 36 kr. facit 6 lb. 7 s. 7 d.

Item gecofft van Willem Stuerman 8 vymmen weertholtes die vym 1 ryder gulden facit 17 lb. 3 s.

Item van Henrick Kaelsaeck gecocht ende Byel Yseren, 3 vymmen ende 1½ vierdel wertholts dat gecomen is to samen aen die weel ende aen die hoeffde die vym enen ryder gulden facit 7 lb. 6 s. 8 d.

Item gecofft van Evert van Baeck 16½ vym holts die vym 17½ stuver dair op gegolden 4 qu. die qu. 5½ kr. dair voir bynnen ginck ½ vym maket 34 lb. 5 s. 9 d.

Item gegeven voir eelsener palen Jan Ketel die in der kribben beneden aen den weert gecomen synt 21 witpenninck noch Stynken Onbedwongen gegeven vor 34 eelsener slieten dair palen van gemaket syn an der selver kribben voir 13 stuver facit 3 lb. 14 s. 9 d.

Item gecofft van Lambert her Arnts knecht van Middachten 33 vymen wertholts die vyme 17½ stuver dair op gegolden toe wincop 15 quarten dair 1 vym vor bynnen gaen sal die qu. 5 kr. facit 71 lb. 12 s. 7 d.

Des sonnendach na Assumptio Marie verloent den 5 portwares elcken van dryen dagen elcken des dages ½ kr. facit 6 s. 3 d.

Item Gerlich ter Bruggen van dat hi den lantmeister die kotten¹⁾ na droech op den Marssch doe dat lant opt nye weder uut dede 3 s. 9 d.

Item gegeven vor cleyn snoykens gesat in der stad graven²⁾ 9 kr. facit 7 s. 7 d.

1) Dun bier.

2) Deze post en de volgende post betreffen het uitzetten van pootvis in de stadsgrachten.

fol. 39.

Item gegeven Koppelman vor 100 ende twe zeelten die gesat worden in der stad graven 14 stuver facit 1 lb. 14 s. 4 d.

Item gesant Henrick van der Oest die mit Herman van Mekeren in Vranckryck gereden was in die weke vor onsen Afflaet in Borgondien mit brieven aen her Derick van der Horst marsschalck³⁾ oen mede gedaen toe teergelde 5 Ryns gulden ende 1 stuver ende gegeven voir een pair schoen mit dubbelden salen 3 stuver ende doe hy weder quam dede oen

3) Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, p. 86.

[p. 129]

die reentmester noch 5 stuver, noch die reentmester oen gedaen van beveel der scepenen 2 Ryns gulden op die vorsc. reyse ende op die reyse die hi noch doen sal facit 18 lb. 5 s. 1 d.

Item gegeven van beveel der scepenen den dryen spoillueden van Deventer dat sy niet omgaen solden op Kermsdach 1 golden Arnems gulden facit 1 lb. 7 s. 1 d.

Item gegeven ende betaelt vor den baden van Borgonien dat hy verteert had in Herman Berners huess 19 stuver ende 5 quarten wyns in der herbergen verdroncken had die qu. 5 kr. facit 3 lb. 7 s. 1 d.

Item Evert Kaerman gevuert 10 vueren barnholts mit synen wagen achter der scepenhus 1 lb. 12 s. 8 d.

Item gegeven meister Roetger Leyendecker vor ½ ryess leyen¹⁾ dair men aver jair mede stoppen sal 22 stuver ende 1½ braspenninck voir 3 lb. loets dat verbesicht is op Beenmanss stall toe der gaten facit 2 lb. 18 s. 6 d.

Item gegeven vor 150 cleenre snoeke²⁾ die in den graven quemen achter Alphert Yseren 9 s. 4 d.

Item gegeven der stad dienres van beveel der scepenen doe se en Kermssnacht mede wakede 1 lb.

Item gegeven van beveel der scepenen Otto Keyen van wegen Goesen Hagenbeecken 2 Ryns (gulden) ende 12 stuver facit 6 lb. 7 s. 7 d.

Item den selven Otten vorsc. gegeven van der stadt gesinde oer leverey 30½ st. facit 3 lb. 14 s.

Item Jacobus onse secretarius gesant ten Berge aen den heer van den Berge mit brieven des greven van Moerse ende vort aen den joncker van Bronchorst verteert mitter presencien 18 s. 4 d.

Item gegeven den baden van Deventer die dat gelt toe Nymmegen droech 1 lb. 4 s. 7 d.

Item doe men dat ander gerichte³⁾ clairden ontbrack aen der presencien 3 lb. 1 s. 10 d.

Item gegeven Aernt Kroenen vor een pael die in der weel gestoten wart 2 rider gulden facit 4 lb. 6 s. 10 d.

Item gegeven vor een ton aelen die die reentmester in der stadt graven liet setten⁴⁾ 32 kr. ende 1 oertken facit 1 lb. 6 s. 4 d.

1) Zie W. Jappe Alberts, Nederrijnse Studiën, (1954), Bijdr. Inst. v.M.E. Gesch., XXVII, pag. 11.

2) Zie hiervoor pag. 128, noot 2.

3) Zie hiervoor pag. 22, noot 1.

4) Zie hiervoor pag. 128, noot 2.

[p. 130]

Item op sonnendachavent Mathei gegeven voer 1 voerder torffs 14 kr. dat Dob in syn huyssken had, noch vor 1 saedmande in die moelen 7 kr. facit 17 s. 1 d.

Item gegeven ende betaelt Gerit Aessack van wegen der vrouwen ter Boerch van der gesellen wegen die legen op die kercke toe Silvolde 12 Ryns gulden van 4 halve vate botteren facit 29 lb. 8 s.

Item noch gegeven Willem Lerincks knecht plach toe wesen van beveel der scepenen 3 Ryns gulden die oen Kaelsack dede maket 7 lb. 6 s. 9 d.

Item gegeven Jan Roloffz. vor 4 halven miten holts dat in der scepenen kamer gecomen is dat men dair verbernen sal 14 postulaetgulden dair op gegolden to wincoep 2½ qu. die qu. 5 kr. facit 23 lb. 13 s. 1 d.

Item gecofft van Henrick Pieckx 26 stuck holts dat gecomen is to slyen op Emperbrug vor 14 Ryns gulden ende 8 stuver dair op toe wincoep gegolden 3 qu. die qu. 5 kr. facit 35 lb. 17 s. 6 d.

Des sonnendach ante Matheii verloent van dess boedels huessken¹⁾ solre ende ander vinteren dichte gemaket Gerit Jan Hermanss. 2½ dach des dages 8 kr. noch 4 sneede wagenschoets gesneden van den sneden 1 kr. facit 4 kr., noch Aernt Gerwerdynck gevuert 1 kaer kalx ende 100 steens aen dess boedels huss die kaer 1 kr. ende 4 karen steenruetss gevuert aen die welle van Gerwerdenck ende Hessel 16 kaeren, elcken kair 1 oertcken ende Hessel gevuert 4 kaer haveren int Hoff ende Aernt 1 kaer elcke kaer 1 butken maket 1 lb. 11 s. 5 d.

Op den selven dach verloent Willem Nevenoert van den slyen toe vueren die op Emperbrug liggen sullen noch 1 reyse van den benden dair toe vueren dair die brugge mede onder gebonden wort soe vor ende na 15 stuver facit 1 lb. 16 s. 9 d.

Des sonnendach na Michaelis verloent van meister Bruenss²⁾ gestoppert als haecksteen gesteken, vinstere toe gevuert etc. meister Derick van Kranenborch 1 dach Jan syn soen 1 dach elcken des dages 8 kr. Item Steven ter Oy 1 dach des dages 4½ kr. maket 13 s. 6 d.

Item gegeven van beveel der scepenen in die weke Michaelis Henrick van der Aesten mede toe teergelde 5 Ryns gulden want onse stat oen weder om gesant hefft na her Derick van

1) Zie hiervoor pag. 114, noot 5.

2) De scherprechter; zie pag. 148, noot 1.

[p. 131]

der Horst marsschalck in Borgonien¹⁾. Item den selven noch nagegeven van beveel der scepenen doe hi weder quam 1 Ryns gulden maket 14 lb. 13 s. 11 d.

Item doe onse joncker van Moerssch iersten hier quam vor een hoefftman der lande van Gelre²⁾ ende oen doe een maeltyt ghedyenst in der scepenen huess. Item ten irsten gegeven vor groenen vyssch als vor psalm snoeke karperen ende ander groene vyssch³⁾ ende om stockvyssch ende herinck, mede Gerit Buenynck gevysschet in den drien graven dat toe samen beloept 17 Ryns gulden 17 stuver. Item 2 aem 16 quarten wynss die aem 16 gulden ende 9 qu. wyns van Kaelsack doe men dranck off leckede facit die wyn 14 Ryns gulden 10 kr. Item Jan van Tiegelen gegeven vor kruydt 3 Ryns gulden ende 11½ stuver toe den dranck ende toe der spysen. Ende enen Ryns gulden 39 kr. gegeven voir peren noete eyer ende melck ende suete botter dair men vladen ende tarten van makede. Item den becker gegeven vor broet 89 kr. 13 stuver ende 1 oertken vor vladen coppen ende tarten noch 65 pont botteren dat pont 5½ oertken facit 21½ stuver. Item 2 vat bierss dat vat 11½ stuver noch 24 stuver ende 1 kr. vor torssen ende wasskeersen die toe Willem Lerincks huss quemen des avont vor den greven. Item voir salt etick⁴⁾ ende 1 pont kerssen 22½ kr. ende Geertken Peenders gegeven ½ lb. vor oer ketelen wasschen ende ander onlust. Ende Wier Beernts kock van Wyssch gegeven 1 oert Ryns gulden want hie ons halp kaken. Item gegeven van kruesen toe hueren ende van 20 kruesen gebraken ende verlaren 17 kr. maket 107 lb. 12 s. 3 d.

Item gegeven meister Derick Baertschere van een tow dat gecomen is toe den verwerck dat 19 pont wuech dat pont 1 Deventer kr., gegeven Willem Nevennoert van tow toe samen gespysset 1 kr. maket 1 lb. 6 s. 9 d.

1) Zie hiervoor pag. 48, noot 10. Voorts pag. 128, noot 3.

2) Zie hiervoor pag. 100, noot 4 en pag. 77.

3) Verse vis.

4) Azijn (mnd.).

fol. 40.

Item gegeven Gerit Glaesmaker van een nye glass vynster gemaket op die voernste Spytaelspoerte dair een op woent⁵⁾ van 6 voeten die vuet 3½ kr. maket 17 s. 2 d.

Item gegeven sunte Anthonys schutten van dat si op onser Kermsdach mede omgingen myt oeren harnyss vor die pro-

5) Hieruit blijkt, dat de poorten en torens ook als woning werden gebruikt.

[p. 132]

cessi 1 vat kouten¹⁾ van beveel der scepenen facit 1 lb. 8 s. 4 d.

Item doe men dat derde gerichte²⁾ klaerde ontbrack dair aen 3 lb. 19 s.

Item gegeven Goessen Hagenbeeck van beveel der scepenen ½ Ryns gulden den hy den knechten geven solde toe verdrincken ende verteerden toe Wessel Kassers huiss 13 kr. maket 1 lb. 15 s. 1 d.

Item gegeven vor twe rade aen die cleen steell dair men dat kantholt mede vuert 15 stuver maket 1 lb. 16 s. 7 d.

Item gegeven Aernt then Have van leesten voir 4 vuer eelssen holts dat gecomen is to der weel aen der trappen 24 stuver maket 2 lb. 18 s. 10 d.

Item gegeven Henssken Ratinges wyff 4 stuver van dat hi verteert had in Henssken Raetinges huess van 4 off 5 kloet landes 9 s. 10 d.

Des sonnendach op Lucas gegeven Evert Kaerman van 6 vueren slyeten gevuert op den dyck dair men palen van maken sal op die wel vort 6 vueren gevuert van der stadt heyen ende ander holt dat dair aver gebleven is van elcker vuer 4 kr. maket 1 lb. 19 s. 2 d.

Item Heessel Kaerman gegeven van 9 kaeren steenrudsen³⁾ gevuert op die weel ende van 3 vate biers toe samen 1 braspenninck maket 3 s. 1 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Peterken Kannemaker 4 stuver ende den baden van den busster gegeven 5 stuver ende in Orincksshuss verteert 5 kr. maket 1 lb. 6 s. 4 d.

Item gegeven van beveel der scepenen den heyden⁴⁾ die hier weren op Santgangen⁵⁾ 2 Arnoldusgulden maket 2 lb. 13 s. 11 d.

Item gegeven vor 300 myn een vierdel slieten dat 100 4 postulaetgulden ende 5 kr. toe wincoep daer paele van gemaket synt op den hoeffde ende benden aen der kribben maket 18 lb. 7 s. 9 d.

Des sonnendach Omnium sanctorum verloent van 1 nye trapp gemaket achter die watermoelen mede 1 nye trapp gemaket bueten die Vysschporte mede een nye trapp gemaket op die Nyestat aen die beeck Herman Dorenbuyss 5 dage

1) Koytenbier, kuitenbier, licht bier.

2) Zie hiervoor pag. 22, noot 1.

3) Steenblokken, rotsblokken, puin.

4) Zie hiervoor pag. 78, noot 4.

5) Sint Victorsdag, 10 oktober. Zie ook pag. 13, noot 1.

[p. 133]

Henrick opt Stroe 5 dage Gerit Essynck 5 dage Jan Holtsnyder ende syn geseel elcken 2 dagen elcken dess dages 8 kr. Jan Essinc 3 dagen des dages 5 kr. Item gecofft van Bertolt van Lonnen 2 holter die toe der trappen vorsc. gecomen syn vor 19 stuver. Item Evert Kaerman mit synen wagen gevuert 1 vuer holts van den holtmarct bueten der Vysschporten die vuer 4 kr. Item Aernt Gerwerdinck mit synre karen gevuert 5 vueren holtwercks die kair 1 butken maket 9 lb. 12 s. 3 d.¹⁾.

Item gegeven Henrick Brickwede onsen nyen bussmeister toe enen mede²⁾ 50 pennynck 22 stuver ende toe Jan Bueckshus in der herberge betaelt vor syne coest 2 Ryns gulden ende 17½ stuver maket 9 lb. 14 s. 9 d.

Item gegeven van beveel der scepenen den knechten op der kercken toe Sylvolde als mit namen kaele in die weke vor Alle Hilligen 7 postulaetgulden ende 1 vierdel vat botteren wuech 8 pont aver, van Griet van Sueren voir 30 stuver maket 15 lb. 5 s.

Item gegeven van beveel der scepenen eenre vrouwen van enen voenderlinck 7 stuver maket 17 s. 2 d.³⁾.

Item gegeven Willem Lerinck 92½ Ryns gulden die oen noch boerden van den 400 Ryns gulden die hy onser stad geleent had die oen onse stadt geveest hefft 300 Ryns gulden van den vorsc. 400 Ryns van 16 penningen na onser stad geseet, welke 400 Ryns gulden vorsc. in Borgernyen⁴⁾ quemen toe teergelde den heren van Batenborch ende den steden⁵⁾ maket die 92½ Ryns gulden 226 lb. 10 s. 7 d.

1) De reparaties aan de trappen wijzen op zorg voor het brandwezen. De trappen dienden o.m. om bluswater uit de grachten, etc. te verkrijgen.

2) Geschenk, loon (mnd).

3) Vergoeding voor het onderhoud van een vondeling. Het te vondeling leggen van kinderen kwam herhaaldelijk voor. Uit verschillende steden zijn hierover berichten. In Keulen wordt zelfs gesproken van een gewoonte om kinderen in de Dom te vondeling te leggen. Dit blijkt o.m. uit een uittreksel van een testament van doctor Rinck, d.d. 15 nov. 1501, waarin aan het Heilig Geist Hospital te Keulen een rente van 90 gulden wordt gelegateerd ‘zur Pflege von Findlingskindern, welche im Dome ausgesetzt zu werden pflegen.’ (Ms. Roth, Dioecesanarchiv, Köln, Band Dom). De Utrechtse Domrekeningen geven voorts verscheidene voorbeelden van deze gewoonte.

4) Bourgondië.

5) Willem Lerinck, die 400 gulden aan de stad geleend had, verkreeg als betaling een lijfrente berekend over een kapitaal van 300 rijnse guldens. (Zie hiervoor pag. 12, noot 1); de rest ontving hij in contanten. De geleende som was besteed voor de reiskosten van de heer van Batenburg. en van de vertegenwoordigers der steden. Dat de stad dit bedrag moest lenen en niet in contanten terugbetalen kon, wijst er op dat de financiële toestand van de stad niet erg gunstig was.

[p. 134]

Item gegeven Henrick Stuerman vor een vat kouten¹⁾ dat die Laerpoerter droncken doe sy arbeiden aen den Molenberch²⁾ 11½ stuver maket 1 lb. 8 s. 4 d.

Item gegeven den baden van Arnhem die uut dat heer quam uut den avervierdel³⁾ die brieve brachte aen onsen radt 5 witpenninck maket 10 s. 2 d.

Item gegeven Koppelman vor 227 karpen die gesat synt in der stadt graven⁴⁾ dat stuck om enen ½ vlemssch dair op gegolden toe wincoep 2 quarten die qu. 5 kr. facit toe samen 4 Ryns gulden 24 kr. maket 10 lb. 16 s. 4 d.

Item gegeven Jan ten Eelsschaten voir 45 eelsonre paele die gecomen synt aen die krib 17½ stuver ende Gerit Tiegeler gegeven 8 stuver vor 400 steens die gecomen is aen die Vyschporte ende aen des boeldelers huess maket 3 lb. 2 s. 6 d.

Item gegeven den vrigreven Huegen van Oesterwyck⁵⁾ 6 Ryns gulden maket 14 lb. 13 s. 11 d.

Item doe men dat vierde gerichte⁶⁾ claerde gegeven toe presencien 4 lb. 1 s. 10 d.

Gegeven onser werdynnen te Nymmegen de sie onss stat verlacht hadde an baedeloen van den salpeter⁷⁾ 10 stuver maeckt 1 lb. 4 s. 7 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Rongen her Dericks bade van der Horst marschalck toe verdryncken want hi onser stad brieve ende tydynge brachte van heer Derick uut Burgonien⁸⁾ 22 stuver ende vor oen betaelt in der herbergen 6 kr. ende 1 oertken maket 2 lb. 19 s.

Item verloent van der trappen toe maken baven der Laer-

1) Koytenbier.

2) Een perceel land gelegen buiten de Spittaalspoort. Aldaar bevond zich ook een steenoven van de stad.

3) Deze post houdt verband met de expeditie in het Overkwartier; zie pag. 158, noot 1.

4) Zie hiervoor pag. 128, noot 2.

5) Hugo van Oesterwijck was vrijgraaf in Vest Recklinghausen. In de stadsrekeningen van Arnhem, tot welke stad hij ook in relatie stond, wordt hij ‘onse vrijgreve’ genoemd. Hij ontvangt er een jaarlijkse beloning van 6 rijnse guldens, evenals in Zutphen. Zie W. Jappe Alberts, Die Beziehungen zwischen Geldern und Münster, Westf. Forsch. B. 9 (1956), S. 94.

6) Zie hiervoor pag. 22, noot 1.

7) Zie voor deze leverantie pag. 115; deze post is een voorbeeld van de makelaarsfuncties van herbergiers.

8) Zie pag. 128, noot 3.

[p. 135]

poerten Bertolt Steinmeesseler 3 dagen des dages 6 kr. noch vor Esterick gegeven 15 kr. ende voer enen vuersteen gegeven 8 stuver maket 2 lb. 6 s. 8 d.

Item gegeven vor 2 slyen die gecomen synt aen Holsterbrug 23 stuver facit 2 lb. 16 s. 4 d.

Item verloent van der alymoelen den heert gemaket, mede gefluert Derick van Kranenborch 2 dach dess dages 6 kr. syn soen Jan 2 dage dess dages 4½ kr. dair toe quam een kaer steens als 250 beloept 15 kr. ende 1 oertken. Item Bertolt Wassynck 1 dach op die Vysschport die trap gemaket 6 kr. ende Derick van Kranenborch mit synre geseelschap gegeven van dryen holteren te vlyen 5 oelde vlemssch. Item Reynken Weidemeister holt gevuert op Helbergen¹⁾ aen den tuen²⁾ 1 dach des dages 4½ kr. maket 2 lb. 7 s. 7 d.

Item gegeven van glassvensteren gestoppet op die Laerpoerte 4 stuver, 9 s. 10 d.

Item van beveel der scepenen Willem Wicherss. die syn hant affgeschaten had mitten bussen toe vullensten syn meister loen³⁾ 2 Ryns gulden maket 4 lb. 18 s. 4 d.

Item gegeven meister Gerit Tiegeler van beveel der scepenen van 5000 pannen ende decksteyns die gecomen synt in die Komerstraet op Willem Leryncks schuer⁴⁾ dat 1000 4 lb. 15 s. maket 23 lb. 15 s.

Item gecofft van Evert van Hekeren 24 holteren als balken die gecomen synt een deels aen die wel toe palen ende intangen ende een deels aen Emperbrugk die gesneden worden toe cruessbenden ende een deels mede toe polluewen in die watermoelen ende anders voir dat stuck gegeven 22 stuver dair die reentmeister Henrick Kreynck op gegolden hefft 2 qu. ende Evert 4 qu. die die reentmeister oen korsten sal an den summen die qu. 5 kr. maket 63 lb. 16 s. 10 d.

1) Zie pag. 7, noot 4.

2) Omheining.

3) Het honorarium van de heelmeester werd door de stad vergoed. Zorg voor gewonden op kosten van de Overheid vindt men herhaaldelijk in de rekeningen van Zutphen en ook van andere steden, b.v. Arnhem. Een ander voorbeeld van deze zorg vindt men in Die wonderlijcke oorloghen van Keyser Maximiliaen, uitgeg. door W. Jappe Alberts (1957), pag. 83.

4) Voorbeeld van een post, waaruit blijkt, dat men doende is huizen en gebouwen van stenen daken te voorzien. Komerstraat of Kommerstraat, later Komsteeg genaamd; zie Geldersche Volksalmanak, 1904, pag. 71.

[p. 136]

fol. 41.

Item gegeven Weyenberch 2 Ryns gulden 15 stuver van Derics holte ten wal toe water te vueren maket 6 lb. 18 s. 9 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Brickwe¹⁾ soe die joncker van Moerss ons om oen gescreven had oen toe seenden toe teergelde 1 Ryns gulden maket 2 lb. 9 s.

Item gegeven Gerit Aessack 4½ Ryns gulden van dryen langen intangen die gecomen synt op die weel dair op gegolden 2 qu. toe wincoep die qu. 5 kr. maket 11 lb. 8 s. 9 d.

Des sonnendages Lucie verloent een nyer raem in die muer gemaket mit nyen vinsteren op Veenmans poert ende Spitaelsporten vort aen syn stall gelappet mede 2 doeren gemaket op der stat mueren een aen Borgonien²⁾ ende een aen dat waeckhuyss by den raem, Herman Dorenbuss 4 dage Henrick opt Stroe 4 dage Jenne Holtsnyder ende syn geseel elcken 2 dagen elcken dess dages 6 kr. Item Aernt Gerwerdinc mit synre kaers 1 vuer gevuert 1 butken maket 3 lb.

Item gegeven meister Derick Tibben van geheit der scepenen dat hy geheilt hefft Tyddiken ende Henrick Reyners zoen ende Jan Nerynck die gewont weren ingeen avervierdel³⁾ mit knypbussen 4 postulaetgulden maket 6 lb. 12 s. 3 d.

Item gegeven Jan Otten den glasemaker van 4 glass vinteren gemaket in des boedels hues dair die boedel in woent maket 3 lb. 13 s. 6 d.

Item Dobben gegeven van tween zielen die gecomen synt op die Spytaelsmoelen⁴⁾ enen Ryns gulden 50 kr. maket 4 lb. 9 s. 10 d.

Item gegeven Lambert Willem Lerincks knech plach toe wesen van beveel der scepenen op die kerck toe Silvolde in die weke vor sunte Thomaes 5 Ryns gulden 2 stuver maket 12 lb. 9 s. 10 d.

Des vridach voir Thome gegeven den baden van Arnhem die onser stat die brieve brachte van den joncker van Moerss 10 kr. maket 8 s. 4 d.

Item gegeven Thiess Vleesschemaker van tween nye stat vlesschen⁵⁾ gemaket 1 Ryns gulden ende die ander drie weder

1) Busmeester in dienst van de stad Zutphen.

2) Zie pag. 32, noot 2.

3) Tijdens de krijgstocht aldaar; zie pag. 135, noot 3. Zie voorts pag. 158.

4) Hieruit blijkt, dat de Spittaalsmolen een windmolen was.

5) ‘Stat vlesschen’ werden gebruikt om bier of wijn mede te nemen op reizen van stedelijke vertegenwoordigers.

[p. 137]

renovyert, bynnen geharsschet ende nye ryme in gemaket 12 kr. maket 2 lb. 18 s. 10 d.

Item doe die wekers op dat nye wederom begunden toe waken van der stat wegen deer dartyen was als Henrick Vrolick Henrick Janss. Jan Smyt Wenemer Trippemaker Henrick Kolkynck Jan Weker Geerlich Schere Willem Scroeder welke 8 vorsc. geloent worde van den gelde dat van den borgere gehaelt was dair elcken van boerden tot synen deel 7 oert Ryns gulden ende 3½ kr. Noch hier en teendens hefft die reentmeister Henrick Krenck van der stadt wegen geloent oerre 5 hier toe want oerre 13 toe samen was, elcken oeck gegeven 7 oert Ryns gulden ende 3½ kr. beloept sick die stat dair in gelacht hefft dair mede geloent worden Jan Bungenen Henrick van Recken Evert Ebbinc Derick van Titss Jan Vrolick, maket dat die stat dair in gelacht hefft mitten 5 kr. die oen die stat gegeven hefft toe verdryncken 22 lb. 7 s. 1 d.¹⁾.

Item op den sonnendach avent Thome apostoli verloent van plancken geslagen om den kalck bueten die Vysschport ende bepaelt Aernt Gerwerdynck dair by gevuert van den gruethus plancken ende holtwerck 1 kaer een butken noch dair by gevuert een kaer steenruedsen ende 2 karen sandes elcke kair 3 oertkens Reent Weydemeister een dach opt hovet geweset 4½ kr. maket 6 s. 9 d.

Summa quarta 1679 lb. 15 s. 2 d.

Item gegeven 4 qu. wyns toe wyncoep op dat huyssken dair Brickwede²⁾ in wonen sal dat Herman Seemssmaker toe hoert maket 17 s. 2 d.

Des donredages op Kerssavent verloent van dycken op den Marssch vor dat grote water³⁾ mede vor die Marsschporte getunet ende gedyket aen der stat graven mede toe Wernsfelt⁴⁾ aen der bruggen Reent ter Hoeffsteden 5 dagen Gerit Steenken 5 dagen ende 1 nacht Derick Sluter 4½ dach Slender 3 dage Bernt Leydack 1 dach Aelbert van Batmen 2 dage Herman

1) Deze post heeft betrekking op een extra-wacht, die wordt ingesteld in verband met de gespannen verhoudingen in het land en de mogelijke aanvallen van de Egmondse partij. De extra kosten werden ten dele door de burgerij middels een bijzondere heffing betaald.

2) Stadsbusmeester.

3) Hoge waterstand in de winter van 1472 op 1473; zie hiervoor pag. 46, noot 2.

4) Warnsveld ten O. van Zutphen.

[p. 138]

Hermanss. 3 dage Egbert ten Pnol ½ dach ende een nacht elcken des dages ende van der nacht 4½ kr. maket 5 lb. 19 s. 5 d.

Item gegeven Gerit Keerssemaker toe den langen tortyssyen¹⁾ toe maken 5 witpenninck want hi noch was had van der stat wegen maket 10 s. 2 d.

Des sonnendages na Jairssdach verloent van der water weder aff gelaten van den Marssch ende mede voir Emperbrug den weder gemaket doe dat water affgelopen²⁾ was Reynken den wedemeyster 2 dach Steynken 1½ dach elcken dess dages 4½ kr. maket 11 s.

Item gegeven van beveel der scepenen her Derick van der Horst marsschalck synen baden doe hy weder tot oen in Burgonien gaen wolde³⁾ 2 Arnhemms gulden ende dess avendes oen geschencket int wynhuess 1½ qu. wyns die qu. 5 kr. maket 3 lb.

Item gegeven Lambert her Aernts knecht van Middachten 5 witstuver die hy tachteren was by Willem Lerinck van weertholt dat Willem Lerinck in synen ampte gehad had maket 12 s. 3 d.

Item gegeven joncker Jans bade van Wyssch die dat zwyn onser stat brachte dat joncker Jan onser stat schenckede toe verdrincken 11 stuver maket 1 lb. 6 s. 9 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Brickwe⁴⁾ toe volleste synen peerde 1 voeder hoyss van Kerstken Scharpynck vor 21½ stuver ende 2 molder haveren dat molder 17 kr. maket 4 lb. 5 d.

Item gegeven vor cleen seelte die in der stat graven gesat worden⁵⁾ 10½ kr. maket 8 s. 10 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Jacob onsen secretarius 10 stuver van dat hi schreeff toe Arnhem den reverssbrieff den onse stede weder om sullen hebben van den greve van Moerss⁶⁾ maket 1 lb. 4 s. 7 d.

Item op Verswaeren Manendach na Kerssdach gescynckt den scepenen mit oeren gesinde to presencien 2 lb. 7 d.

Item gegeven Henrick Hesselss. van een bever den hy ge-

1) Toorts, fakkel.

2) Zie pag. 137, noot 3.

3) Zie pag. 128, noot 3.

4) Stadsbusmeester.

5) Zie pag. 128, noot 2.

6) Zie over de aanstelling van Vincentius van Meurs als bestuurder van Gelre en Zutphen, Staten van Gelre, II, pag. 83 sqq.

[p. 139]

vangen had op den wert tegen Janss. hoefft van Gelre 1 lb.

Item gegeven vor 70 cleyne snoecxkens Jan die Velick 18 oelde Vlemssch die gesat worden in den grave achter Alphert Yseren¹⁾ ende 25 stuvers vor 5½ tyne cleynre vysckens van Gerit Buenynck in den selven graven gesat maket 4 lb. 14 s. 4 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Strappenrade van Groll 8 vat kouten ende noch na oeck 4 vat kouten²⁾ die hy haelden van Derick Mennynck, dat vat 11½ stuver, maket 16 pont 17 s. 11 d.

Item gegeven Jacop Bungoner ende Beernt van Zueren vor 18 molder voeren ende 50 talber bresomen ende vor 65 groeter zeelten ende dese vorscreven vyssch synt gesat in der stat graven¹⁾ die to samen staen 31 lb.

Item gegeven Henrick Buddiken van tween kakeren dair die pipers oer spanne in steken 1 lb. 5 d.

Item gegeven Nobis van den otter in der stad graven gevangen³⁾ 10 stuver maket 1 lb. 4 s. 7 d.

1) Zie pag. 128, noot 2.

2) Koytenbier.

1) Zie pag. 128, noot 2.

3) Een otter was schadelijk voor de visstand; op het vangen van een otter was daarom een beloning gesteld, evenals op het vangen van een bever.

fol. 42

Des sonnendages na Pauli verloent van een huissken toe maken daer een moelen in staen sal dair men donrekruyt in maken sal⁴⁾ Herman Doerenbuss 3 dage Henrick opt Stroe 4 dage Jan Holtsnyder ende syn geseel elcken 1½ dach maket 2 lb. 9 s. 2 d.

Des sonnendages nae sunte Agaten verloent van der nyer quernen vort rede gemaket Herman Dorenbus 4 dage Henrick opt Stroe 4 dage Gerit van Ramsdorp 3 dage elken des dages 6 kr. Item van der kupen gemaket dair die steen in loepen sall in der nyer queernen 7 stuver ende vor die queerne gegeven 2 Rynse gulden noch vor holt gegeven toe den schyven ende toe den ronsel dair dat kamrat van gemact wart toe den ronsel 5 stuver van den tween steenkens to vueren 2 kr. maket 9 lb. 2 s. 11 d.⁵⁾

Item verloent op den selven dach van den heert gemaket

4) Deze post wijst op de aanwezigheid van een kruitmolen. Het was blijkens de volgende post een handmolen (queerne). Dergelijke molens zijn in de Oostelijke Nederlanden betrekkelijk zeldzaam.

5) Zie voor de toelichting op de technische termen in deze post: C. Visser en J. Pieterse, Hollandsch Molenboek, pag. 10.

[p. 140]

in der scepenkamer ende van der straten gemaket by der watermoelen Derick van Kranenborch 1 dach dess dages 6 kr., syn soen 1 dach des dages 4½ kr. maket 8 s. 9 d.

Item betaelt van beveel der scepenen in Reynken Pyels hues dat her Derick van der Horst marsschalck dair verteert had doe hy heer gescreven wass 4 Rynse gulden 6 stuver, ende 3 qu. wyns toe Henrick Yserens huyss die qu. 5 kr. maket 11 lb. 2 s. 11 d.

Item gegeven den schoelmeister mit synen schoelkynderen toe vollesten oer vastelavent gelt 1 lb.

Item gegeven van beveel der scepenen ende gesant ten Berge aen den reentmeister Henrick van Emmeren 50 Rynse gulden to vollesten der kost ende teringen die die greve van Moerss dair verteert had doe die deputierden ende die drie hoefftsteden van den dryen vierdelen mit oen doe dair aver quemen onse hoeffheer toe werden onss landes van Gelre¹⁾ ende dyt gelt sal die stat weder uut nemen van der ierster schattinge²⁾ maket 122 lb. 9 s. 2 d.

Des sonnendages Valentini verloent op die Nyestat van metselen aen den toerne dair die queerne in staen sal³⁾ ende mede op gehoget mit eerden wanttet een sump was⁴⁾ meister Derick van Kranenborch 6 dage Henrick Vrolick 5½ dach Aernt Palick 5½ dach elcken des dages 4½ kr. Item Aernt Gerwerdynck gevuert kalck sand ende eerde ende die anderen die dair toe geholpen hebben als 12 kaeren kalcks 21 kaeren sandes ende 46 kaeren steenrudsen beloept sick 38½ kr. maket 6 lb. 3 s. 4 d.

Op den selven verloent aen Kamps toern⁵⁾ den baven gespyert ende mede beneden geplencket dair Camp sleept mede gedecket die dorenkyst⁶⁾ dair Geertken die non in woent Herman Dorenbus 6 dage Henrick op Stroe 6 dage Gerit

1) Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 84; zie voorts hiervóór pag. 100.

2) Van de eerstvolgende schatting zou dit bedrag gekort worden.

3) Zie hiervoor pag. 139; deze post houdt verband met de aldaar vermelde inrichting van een buskruitmolen. Deze kruitmolen lag in de Nieuwstad.

4) Sump (mnd) = moeras, modderpoel.

5) Een toren van de stadsmuur, zo geheten omdat hij door Camp (Kamp) bewoond werd. Het kwam meer voor dat de torens de naam van de bewoner droegen. Zie ook pag. 4, noot 4.

6) Dorenkist is een huisje waarin krankzinnigen werden opgesloten. Zie J. Gimberg. Een Geldersche stad in de M.E., B. en M. Gelre, III, (1900), pag. 25.

[p. 141]

Raemsdorp 6 dage Johan Holtsnyder ende syn gesell elcken 2 dage elcken des dages 6 kr. Item Evert Kaerman gevuert 4 vueren tymmerholts van den holtmarket by dat gruythus, elcke vuer 4 kr., Aernt Gerwerdynck mit synre kair gevuert 4 vueren elcke vuer 1 butken maket 6 lb. 5 s. 10 d.

Item gecofft van Bertolt van Lunnen 300 ende 10 vuer plancken dat 100 voer 9½ stuver, dat gecomen is aen Camps tarn ende aen der doeren kyst maket 3 lb. 12 s. 2 d.

Item doe men claerde dat vyffte ende dat seste gerichte¹⁾ op saterdach vor Petri ad Cathedram ontbrack dair aen 8 lb. 10 s. 2 d.

Item Evert Ulrix van enen tuen gemaket achter Galileen²⁾ aen dat maetken³⁾ 5 stuver maket 12 s. 3 d.

Des sonnendages na Petri verloent van den huese gemaket dair die queerne in staet dat nyess gespiert ende nye vynsteren ende doeren aen gemaket syn Herman Doerenbuss 6 dage Henrick opt Stroe 6 dage Gerit van Raemsdorp 6 dage Jan Holtsnyder ende syn gesell elcken 4 dage des dages 6 kr. Evert Kaerman mit synen wagen holt gevuert van der Ysel op die Nyestad, 1 vuer van den water⁴⁾ 4 kr. Aernt Gerwerdynck mit synre kair gevuert 6 vueren van der vuer 1 butken maket 6 lb. 17 s. 11 d.

Op den selven dach verloent aen mueren aen Kamps torn mede gesteenstraet⁵⁾ aen dat huessken op die Nyestat dair die querne in staedt Derick van Kranenborch 4½ dach des dages 6 kr. syn soen Jan 4½ dach des dages 4½ kr. Henrick Vrolick 4½ dach Aernt Palick 4½ dach elicken dess dages 4½ kr. Item 8 kaeren sandess, die kair 1 kr. noch 7 kaeren kalcx die kaer ½ kr. noch 3 vueren holts ende reysscap mitter langer kaeren, weder toe hus gevuert die kaer 1 butken maket 4 lb. 4 s. 9 d.

Item gegeven meister Gerit Tiecheler van 6000 steens ende 300 die gecomen is aen Camps tarn, 1000 ende 400 aen die watermoelen ende die ander is gecomen op die Nyestad aen die kruydtmoelen dat 1000 enen Rynse gulden ende 1 kr. Item noch 1000 pannen ende decksteen vor 5 lb., dat gecomen is

1) Zie hiervoor pag. 22, noot 1.

2) Zie hiervoor pag. 27, noot 1.

3) Weide.

4) D.w.z. van de Yssel naar de bestemmingsplaats per rit.

5) Stratenmaken. Deze post betreft wederom werkzaamheden aan de buskruitmolen.

[p. 142]

op die kruydtmolen. Item noch ½ vierdel pannen vor 7 oertkens maket 20 lb. 15 s.

Item verloent op den selven dach van dat queerne huesken to latten ende die pannen dair op toe hangen meister Rutger 2 dage des dages 6 kr. Item vor latten die gecomen synt op dat selve huesken 2½ stoeter makt 1 lb. 5 s. 1 d.

Item noch meister Rutgert hefft verlecht den reentmeister aver jair aen negelen van der stat dack toe aver ryden aver jair 15 butkens ende 1 lb. solduers vor 5 kr. maket 1 lb. 2 s. 6 d.

Item gegeven vor 2½ vyme paetholts¹⁾ dat gecomen is aen den nedersten weert tegen den Marssch die vym 25 stuver maket 7 lb. 13 s.

Item gegeven 50 Rynse gulden 20½ stuver vor den gulden vor Goesen van Lenep synen hoff dair die windemoelen op gesat is bueten der Laerporten maket 125 lb. 10 s. 2 d.

Item gegeven Willem Reensen van 5 paelen die in die weelle gecomen synt dat stuck 2½ Rynse gulden maket 30 lb. 12 s. 3 d.

Item gegeven Wessel op Emperbrug dat Willem Reenssen wyff kreech van dat hy dye kuen²⁾ over jair op den Avermarssch opgedreven hefft 7 lb.

Item gegeven Derick den Veer van dat hi der burger kuen aver jair aver ende weder aver gevuert hefft mitten meelsteren 18 Rynse gulden maket 44 lb. 1 s. 8 d.

Item gegeven Lambert, Willem Lerincks knecht plach toe wesen 13½ stuver die meister Derick Tyb van synre wegen ontfong maket 1 lb. 13 s. 1 d.

Item gegeven den scepenen gesinde op sunte Petri to vollesten oer maeltydt 2 lb.

Item Henricus dess dekenss³⁾ knecht van beveel der scepenen 1 postulaetgulden dat hi al die protest⁴⁾ uut schreeff die heer Berent Kobbinck mede toe Romen nam maket 1 lb. 13 s. 1 d.

Item doe die wekers geloent worden van den gelde dat van den borgeren gehaelt was⁵⁾ welker weken 13 weren ende hadden elcker nacht 1 oelt butken want dat winternacht was dat sick

1) Poothout, ter verkrijging van rijshout.

2) Koeien.

3) Deken van St. Walburg. Bedoeld zal zijn Roelof Bitter. Zie volgende noot.

4) Dit protest kan verband houden met de inmenging van de Paus in het geschil tussen hertog Arnold en zijn zoon Adolf. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 86. Cf. hiervóór, pag. 55.

5) Zie hiervoor pag. 137, noot 1.

[p. 143]

elcker weker beloept 9 oert Rynse gulden ende 1 butken dair van der borger gelde 6 wekers van geloent synt, ende Henrick Kreynck reentmeister die ander 7 van geloent hefft soe beloept sich dat hy dair in gelacht hefft van der stat wegen 16 Rynse gulden myn 2½ stuver maket 39 lb.¹⁾.

1) Ook in Arnhem werden omstreeks deze tijd overeenkomstige maatregelen genomen. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 74, noot 2.

fol. 43.

Item gegeven Gerit Schelwert van beveel der scepenen van husinge van dess bussmeisters wegen die voir Vresensteen²⁾ doet bleeff 7 lb.

Item gegeven Derick Monnynck van geheit der scepenen van vitalie dat op Gyssbeck quam in Wilhelm Leryncks ampt 7 Rynse gulden myn 1 oert maket 16 lb. 10 s. 7 d.

Item gegeven Sthynken Yseren voir oir perde weyde van der erffwaeren op ther Marssche 7 lb.

Item gegeven Johan Holtappel van kerssen aver jair in der watermoelen der 85 lb. was, dat lb. 1 Vlemss, ind op die Spytaelsmolen 22 lb. ende op die moelen bueten Laerporten 18 lb. ende op die Marsschmoelen 11 lb. ind die weker aver jair 295 lb. maket 39 lb. 11 s. 5 d.

Item gegeven Ryckholt ter Moelen ther soldien 12½ Vlems vor Philippus die moller want om die reentmeister in der moelen heit blyven maket 1 lb. 2 s.

Item Koppelman gegeven voir zeelte die in den graven gesat wurden³⁾ 23 kr. maket 18 s. 10 d.

Item gegeven Gerit Aessack kerckmeister 6 Rynse gulden voir enen balck dair die sluyse aff gemaect iss by den Burgonschen toern⁴⁾ ende vor twe stucken holtz dair die stylen aff gemaect wurden dair die dueren voir in sluyten, dair op toe wyncoep gegolden 2 qu. wyns, die qu. ad 5 kr. maket 15 lb. 2 s. 1 d.

Item gegeven van beveel der scepenen Zwarten Derixken 3½ elle lakens voir 34 stuver ende 1 oertken maket 4 lb. 3 s. 11 d.

Item gegeven van beveel der scepenen den lantmeter 3 ellen lakens voir 29 stuver maket 3 lb. 9 s. 10 d.

2) Vrienenstein, een slot van de heer van Egmond, dat in 1471/72 door Arnhem en Zutphen belegerd werd. Zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 78.

3) Zie pag. 128, noot 2.

4) Zie pag. 32, noot 2.

[p. 144]

Item gegeven Gerit Peender dat hy over jair myt onsen burgeren drye off 4 reysen uutgetagen hefft 5 lb.

Item gegeven Gerit Buenynck van 7 thynen¹⁾ kleyn vysskens die gecomen synt in den graven²⁾ achter Alphert Yseren 25 stuver maket 3 lb. 1 s. 3 d.

Item Gerit Aetsack voir een holt dat gecoemen is aen Kamps tarne³⁾ 25 stuver ind een holt totter stampmoelen⁴⁾ voir 25 stuver maket 5 lb. 10 s. 2 d.

Item gesant aen die stat Nymmegen 333 Rynse gulden 8 alben 21 stuver vor den gulden gerekent, die die greve van Moirse krege van onsen derdendeel van den duesent gulden die men hoen geven solde⁵⁾, mackt 857 lb. 2 s. 1 d.

Item gegeven den baden die dat gelt van Deventer tot Nymmegen droech 32½ kr. maket 1 lb. 6 s. 8 d.

Item doe men dat gelt toe Deventer ontfengen⁶⁾ ende dair nae den vyssch ontfinge ind weder dair geweest dair men den vercofft dat wail 4 reysen geweest iss dair om voir ende nae verteert hefft 2 Rynse gulden 29 kr., macket 6 lb. 1 s. 8 d.

Item gegeven vor 4 haeckbusschen der Derick ten Wail Henrick van Leysten Reynken Pyll Jacop Bungener elck een krege die hon die toekomene reentmeister Evert Scholdman⁷⁾ an oeren presencien korten sall elcke bussche vor 25 stuver maket 12 lb. 5 s.

Item gegeven voir 4 haeckbusschen die Aernt Berck mede op Nyenbeck nam, dat stuck 25 stuver maket 12 lb. 5 s.

Item gegeven ind betaelt Wilhem Lerinck dat hy tachteren was doe hy syn rekenschap ghedaen had van syne averreent-

1) Kuip, bak (mnd).

2) Zie pag. 128, noot 2.

3) Zie pag. 140, noot 5.

4) Met deze stampmolen kan bedoeld zijn de buskruitmolen.

5) Deze post betreft het honorarium van Vincentius van Meurs, dat hem door de steden Nijmegen, Arnhem en Zutphen toegezegd was. Zie hiervoor pag. 66, noot 3 en voorts Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 88, noot 1.

6) Het geld, dat aan Vincentius van Meurs moest worden betaald, had de stad blijkbaar niet in kas. Het moest in Deventer worden geleend, waarschijnlijk bij particuliere geldschieters. Met dit geld kocht Zutphen - mogelijk krachtens bij de geldlening gestelde voorwaarde - te Deventer stokvis. Deze vis verkocht de stad Zutphen voor haar rekening en risico; de opbrengst werd naar Nijmegen gebracht. Zie voor een overeenkomstige transactie hiervoor, pag 15.

7) Evert Scholdman was een der zes raden in 1472/73; het volgende aar zou hij overrentmeester zijn.

[p. 145]

meyster ampt ind hon die stat schuldich blieff 1706 lb. 8 s. 1 d.

Item gecofft van Derick then Wall een trop¹⁾ willigen dair van gecomen syn 800 paten²⁾ die vort op beyde marsschen³⁾ gepaet syn ende dair van gecomen syn 30 vymmen quassholt⁴⁾ off dair omtrynt dat selve vort aen die wel ende int hoefft gekomen iss ind hondert ind 60 scholt willigen dair pale aff gemaect syn int hoefft vor 19 Rynse gulden maket 46 lb. 10 s. 7 d.

Item gesatt 600 talber bresomen in der stat graven, dat 100 5 Arnemsche gulden myn 1 oert dair op gegolden to wincop 6 qu., die qu. 5 kr., dair voir die reentmester bynnen hadde 9½ werp bressom⁵⁾ mackt 30 lb. 6 s. 1 d.

Item gegeven Philippus ind Bruyn die molleners van geheit der scepenen van tween sceven gegaremt⁶⁾ in die watermoelen dat geschict was in Wilhem Rensen ampt ind ongerekent gelaten had mackt 7 lb.

Item gegeven van geheit der scepenen Johan van Coelen⁷⁾ to vollenste synen perde dat hy koffte van Gert Kreynck 10 Rynse gulden mackt 24 lb. 9 s. 10 d.

Item gegeven Johan Kribben⁸⁾ ind hon betailt dat hy verlacht heefft na uitwysen syns rekenboixken van der nyher wyntmoelen buyten der Lairpoirten⁹⁾ 976 lb. 7 s. 4 d.

Item gegeven van 6 rader in die setwagen 12 stuver mackt 1 lb. 9 s. 7 d.

Item gegeven Otto Boelken want hy voill aver jair geschreven heefft¹⁰⁾ 3 lb.

Item gegeven Jacobo¹¹⁾ want hy die rekenboick¹²⁾ geschreven heefft 3 lb.

Item gegeven Johan Otten 1 Rynse gulden van twee gelas-

1) Onbepaalde hoeveelheid, een hoop, partij.

2) Jonge bomen, stekken om te planten.

3) De Marsch aan de Zutphense zijde en de Marsch van de Overzijde van de IJssel.

4) Knotwilgenhout.

5) Zie pag. 128, noot 2, en pag. 127, noot 4.

6) In orde maken, klaar maken.

7) Stadsbode.

8) Raad van Zutphen.

9) Zie pag. 17, noot 1.

10) Stadsbode was Otto Bolliken (zie pag. 149); hij ontving in dit jaar een extra beloning omdat hij meer dan normaal geschreven had. Dergelijke posten komen herhaaldelijk voor; vooral in de jaren, waarin de steden een grote politieke bedrijvigheid hadden ontwikkeld. De Arnhemse rekeningen van deze jaren bevatten overeenkomstige posten.

11) De onderschrijver van de stad, zie pag. 149.

12) Hiermede zal de onderhavige rekening bedoeld zijn.

[p. 146]

vynsteren uitgenomen baven an der scepenhuyss die to braken weren ind weder gemackt ind voirt die andere gelasvynsteren gestopt hon noch gegeven 14 stuver voir 1 gelasvynsteren int vleyschhus mackt 4 lb. 3 s. 4 d.

Item gegeven den twintichsten pennynck van der koeren ind broicken in to manen¹⁾, 2 lb. 15 s. 6 d.

Van den bussen kruede to maken:²⁾

1) Het geringe bedrag zou erop kunnen wijzen, dat het totale bedrag der boeten niet zeer hoog was. Ook is het mogelijk, dat deze post slechts betrekking heeft op de achterstallige boeten. Zie pag. 22, noot 1.

2) Zie hiervoor pag. 139.

fol. 44.

Op den donredach Letare verloent van den donrebussen op den marckt toe brengen ende weder in toe brengen int gruethuss³⁾ doe onse vreende vor der Horst weren⁴⁾ meister Peter 1 dach des dages 8 kr. Evert Kaerman den voerman uut ende weder in toe vueren 9 kr. noch meister Peter van der schonynge van der schoemakers bussen in toe voeren ½ dach 4 kr. ende 1 korff toe maken 2 nye Veluisschen maket 1 lb. 7 d.

Des sonnendages na Pynxsteren verloent van groff bussen kruet to maken meister Peter 3 dage des dages 8 kr. Item Heyn van der Wold 2 dage Herman Blauwe 2 dage elcken 4½ kr. des dages toe wynetick⁵⁾ 1 Deventer kr. maket 1 lb. 15 s. 7 d.

Des sonnendages op Crispini etc. verloent van kruede gemaect meister Peter 2 dage dess dages 8 kr. Engbert van den Wolde die oen dair toe halp 2 dage Jan Gysskens 1 dach elcken des dages 4½ kr. ende 1 mengelen brantsswyns⁶⁾ 3 stuver maket 1 lb. 11 s. 5 d.

3) Blijkbaar was het gruithuis tevens tuighuis.

4) Zie pag. 155.

5) Wijnazijn wordt herhaaldelijk in verband met de buskruitbereiding vermeld. B.v. in de Arnhemse Stadsrekeningen.

6) Of brandewijn ook voor de bereiding van buskruit dient, moet in het midden gelaten worden.

fol. 45. Summa sexta 4349 lb. 19 s.

Den pipers⁷⁾.

22 maart

Des sonnendages na Benedicti Abbatis gegeven

7) Men moet deze ‘pipers’ als stadsmuzikanten beschouwen. Uit deze afdeling blijkt, dat zij in dienst zijn en maandelijks een vast loon ontvangen (1 rijder gulden). De maand wordt gerekend op vier weken, zodat er 13 betalingen plaats vinden per jaar. Een verdeling van het jaar in 13 termijnen komt meer voor, b.v. bij de accijnsheffing in Arnhem. Zie W. Jappe Alberts, De oudste stadsrekeningen van Arnhem (Fontes Minores Medii aevi, (1955), III, pag. 1 en 33.) Het loon van ruim 17 lb. per jaar is, vergeleken met dat van andere stedelijke ambtenaren relatief niet laag te noemen; zie hierna pag. 149 sqq.

[p. 147]

	den drien spoelueden Jacop Jan ende Lenen elcken 1 ryder gulden.
19 april	Des sonnendach Jubilate verloent den drien spoellueden vorsc. elcken 1 ryder gulden.
17 mei	Des sonnendages op Pynxsteren verloent den dryen spoellueden elcken 1 ryder gulden.
14 juni	Des sonnendages na Odulphi verloent den drien spoellueden elcken 1 ryder gulden.
12 juli	Des sonnendages op avont Magrieten verloent den drien spoellueden elcken van eenre maent elcken 1 ryder gulden.
9 aug.	Des sonnendages avent Laurencii verloent den dryen spoellueden elcken van eenre maent elcken een ryder gulden.
6 sept.	Des sonnendages na Egidii gegeven den drien spoellueden elcken van eenre maent elcken 1 ryder gulden.
4 okt.	Des sonnendages nae Michaelis gegeven den dryen spoelluedene elcken van eenre maent elcken 1 ryder gulden.
1 nov.	Des sonnendages op Alle Heiligen gegeven den den drien spoellueden elcken van eenre maent enen ryder gulden.
29 nov.	Des sonnendages na sunte Kathrinen gegeven Coppenen^1) den schalmeyer alleen van eenre maent want die ander twe bueten weren 1 ryder gulden. Item doe die ander twe toe hus quamen oen elcken oeck 1 rider gulden gegeven van der selver maent.
27 dec.	Des sonnendages na Kerssdach den dryen spoellueden gegeven elcken van eenre maent elcken 1 rider gulden.
31 jan. 1473	Des sonnendages vor Purificatio Marie gegeven den drien spoellueden elcken van eenre maent elcken 1 ryder gulden.
21 febr.	Des sonnendages op avent Petri ad Cathedram

1) Jacob; zie hiervoor de post van 22 maart.

[p. 148]

gegeven den drien spoellueden elcken 1 rider gulden.

Item der spoelluede loen facit 39 rider gulden maket 83 lb. 11 s. 5 d.

Item gegeven den drien spoellueden vor oer kleder elcken 6 ellen lakens maket 19 lb. 10 s. 3 d.

Den scharprechter¹⁾.

15 maart	Des sonnendages op Judica gegeven meister Bruen 1 Rynse gulden.
19 april	Des sonnendages Jubilate 1 Rynse gulden.
17 mei	Des sonnendages Pynxsteren 1 Rynse gulden.
14 juni	Des sonnendages na Odulphi 1 Rynse gulden.
9 aug.	Des sonnendages avent Laurencii 2 Rynse gulden van twe maenden.
6 sept.	Des sonnendages na Egidii 1 Rynse gulden.
Item gegeven Rense van buele^2) 6 Rynse gulden van 6 maenden van meister Bruens wegen maket 13 Rynse gulden maken 31 lb. 16 s. 9 d.

Der scepenen presencien, ierst den 12 scepenen³⁾.

Andries Yseren Thonijss. halff presencium^4).

Henrick Kreynck.

Reynse Kreynck.

Andries Schymmelpennynck.

Aernt Yseren.

Aernt Berck.

Jan Kreynck.

Andries van Meermueden.

Alphert Yseren.

Henrick Asse.

Zeel Keppelman.

1) De beul, meester Bruen, is in dienst van de stad en ontvangt zijn salaris in 13 termijnen, evenals de stadspijpers.

2) De beulsknecht, die blijkbaar de beul verving.

3) Zie over de bestuursinrichting van Zutphen, C. Pijnacker Hordijk, Rechtsbr. der stad Zutphen (O.V.R., I, 2, 1881). Inleiding; en voorts J. Gimberg, Het stadsbestuur van Zutphen in de M.E., B. en M. Gelre, Deel XV, pag. 473 sqq. De nu volgende afdelingen geven inzicht in de samenstelling van het ambtelijk apparaat.

4) Andries IJseren overleed medio 1472 en ontving slechts de helft van het hem als schepen toekomende honorarium. Zie hiervoor, pag. 83.

[p. 149]

Willem van Roederloe.

Elcken vorsc. 24 lb. maket toe samen 288 lb.

Item hir sal affgaen ½ jair presencium van selige Andries Thonyss.¹⁾ als 12 lb soe blyffter 276 lb.

Den 6 raeden²⁾.

Henrick Kaelsack.

Willem Lerynck.

Evert Schoeldman.

Jan Kribbe.

Wyllem Reensse.

Reensse Kreynck.

Elcken vor syn presencium vorsc. 18 lb. maket toe samen 108 lb.

Den segelers³⁾ 8 lb.

Den reentmeister⁴⁾ 24 lb.

Meyster Henrick den secretario vor syn loen 13 oelde schilde maket 39 lb.

Den selven vor syn francyn⁵⁾ 3 lb.

Den selven vor syne cledinge⁶⁾ als ½ laken halff swartss coste 6 Rynse gulden maket 14 lb. 13 s. 11 d.

Jacobus den onderschryver vor syn loen 16 Rynse gulden maket 39 lb. 3 s. 8 d.

Den selven vor syn cledinge als ½ laken halff zwarts coste maket 14 lb. 13 s. 11 d.

1) Zie hiervoor pag. 22, noot 1.

2) Zie hiervoor pag. 148, noot 3.

3) De beide oudste schepenen traden als zegelaars op.

4) Met rentmeester is hier de overrentmeester bedoeld. Hij was tevens schepen.

5) Perkament.

6) De stedelijke ambtenaren ontvingen behalve salaris ook nog een stuk laken. Naarmate de positie van de ambtenaar verschilde de kwaliteit.

fol. 46.

Otto Bolliken vor syn loen 24 lb.

Den selven vor syn rock van 6 ellen lakens ende 1 vierdel maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven voir syn voeder⁷⁾ 3 lb.

Gerit Kreynck vor syn loen 24 lb.

Den selven vor syn rock van 6½ elle lakens maket 7 lb. 11 d.

7) Te weten: voer voor zijn paard. Soms ontbreekt de post voor voeder; dan treedt daarvoor in de plaats het recht om een paard te laten grazen in de stadsweiden.

[p. 150]

Den selven voir syn voeder 3 lb.

Herman Tast¹⁾ vor syn loen 24 lb.

Den selven vor syn rock van 6½ elle lakens maket 7 lb. 11 d.

Den selven vor syn vueder 3 lb.

Johan van Koellen²⁾ vor syn loen 40 lb. dat men oen betalen sal tot 4 terminen als Urbani Bertholomei Kathrine ende op sunte Peter ad Cathedram.

Den selven vor syn rock van 7 ellen lakens maket 7 lb. 11 s. 9 d.

Den selven vor 2 paer leerssen 2 postulaetsgulden ende 6 stuver maket 4 lb. 10 d.

Den selven vor syne peerde weide 7 lb. soe lange alss men den Marssch seyet³⁾.

Veenman vor syn loen 40 lb. to betalen op terminen soe vorscreven staen⁴⁾.

Den selven vor syn rock 7 ellen lakens maket 7 lb. 11 s. 9 d.

Den selven vor 2 pair leerssen 2 postulaetsgulden ende 6 stuver maket 4 lb. 10 d.

Vor syne peerde weide so lange als men den Marssche zeyet 7 lb.

Johan Huedemaker⁵⁾ vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Den selven vor syn loen 10 lb.

Herman van Zuest⁶⁾ vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

1) Stadsbode, die een belangrijker positie innam dan de rijdende en lopende boden, die uitsluitend met het overbrengen van brieven belast waren. Zo ook Gerit Kreynck, die ook als bode vermeld wordt.

2) Zie noot 1.

3) Zie pag. 149, noot 7. De uitkering van 7 lb. trad in de plaats van de beweiding van de Marsch.

4) Zie noot 1.

5) Bode belast met het bezorgen van brieven. Deze boden ontvingen een vast jaarloon, maar voorts een vergoeding per bodereis, zodat de werkelijke beloning belangrijk hoger was dan 10 lb. Behalve de in deze afdeling genoemde boden waren er nog boden, die geen vast loon ontvingen, maar alléén per bodereis betaald werden. De noodzakelijkheid om naast de boden nog andere boden in te schakelen ontstond uit het steeds drukker wordende schriftelijk verkeer van de stad, waarop ook de uitkering van extra-schrijfloon wijst (zie pag. 145, noot 10). De situatie met betrekking tot de bodediensten en de beloning daarvoor is in Zutphen geheel overeenkomstig aan die in andere Gelderse steden, met name in Arnhem.

6) Zie noot 5.

[p. 151]

Den selven vor syn loen 10 lb.

Aelbert Liefferinck¹⁾ vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Den selven vor syn loen 10 lb.

Henrick van Monster²⁾ onser stat loeper vor syn rock van 5 ellen lakens 5 lb. 8 s. 5 d.

Meyster Derick van Kranenborch³⁾ vor syn rock van 6 ellen lakens 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven van den sluesen toe verwaeren aver jair 4 lb.

Rutger, leyendecker⁴⁾, vor syn rock van 6 ellen lakens 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven vor syn loen dat hi der stat dack twie aver jair aver ryden ende dichte maken sal als dess noet is ende oen die reentmeister beveelt 17 lb.

Herman Derixzoen van den Koey to bernen vor der smytten⁵⁾ 2 lb.

Claess harnesmaker⁶⁾ vor syn rock 6 ellen lakens maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven vor syn loen 10 Rynse gulden maket 24 lb. 9 s. 10 d.

Item Goessen bagemaker⁷⁾ vor synen rock van 6 ellen lakens maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Item Derick Duvell⁸⁾ vor synen rock van 6 ellen maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Evert Bertoltss. onser stat voirsprake⁹⁾ vor syn cledinge als 6 ellen lakens 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven vor syn ossen weide 1 Rynse gulden maket 2 lb. 9 s. 2 d.

Den selven vor syn loen 14 Rynse gulden maket 34 lb. 5 s. 10 d.

Den selven vor synen peerde weide 7 lb.

1) Zie pag. 150, noot 5.

2) Zie pag. 150, noot 5.

3) Dirk van Kranenborch verricht o.a. metselaarswerkzaamheden en wordt daarvoor per dag betaald. Daarnaast treedt hij ook nog op als sluisopzichter.

4) Rutger de leidekker wordt voor zijn werkzaamheden per dag betaald. Daarnaast verricht hij opzichterswerkzaamheden met betrekking tot de daken van de stedelijke gebouwen.

5) Zie hiervoor pag. 123, noot 7.

6) Wapensmid, die evenals de busmeester in stedelijke dienst is.

7) Boogmaker; in dienst der stad.

8) Belast met buskruit maken.

9) Stadsadvocaat.

[p. 152]

Item meyster Herman Doerenbuss onser stat tymmermeyster vor syn cledinge als 6 ellen lakens maket 6 lb 10 s. 1 d.

Den selven vor syn loen 36 lb.

Meyster Peter van Lubick den bussmeyster vor syn loen 12 Rynse gulden maket 29 lb.

Den selven vor syn rock van 6 ellen lakens maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Meyster Derick Tyb den aersseter¹⁾ vor syn rock van 6 ellen lakens 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven van der urclock toe verwaeren aver jair 12 lb.

Den selven toe vollesten tot synre husshuer 5 lb.

Den selven vor syn ossen weide 2 lb. 10 s.

Meyster Gerit tiecheler²⁾ vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Doeb Andriess. vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Den selven vor syn loen 30 lb.

Item meister Tielman den buysmeyster van Mons oen gegeven vor een vierdel jair loens 4 Rynse gulden ende vor een vierdel jairs van synre huysshuer 1½ lb. maket 11 lb. 5 s. 11 d.

Item den selven vor syn rock van 6 ellen lakens maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Item Gerit Vrilynck, den peender, vor syn rock van 6 ellen lakens ende 1 vierdel mackt 6 lb. 10 s. 1 d.

Den selven vor syn ossen weyde 2 lb.

Den selven van der neester Mersschporten³⁾ op ende toe te slueten op Walborgen⁴⁾ 6 lb.

Den selven vor syn loen 13 lb.

Item meyster Henrick van der Ruer onser stadmedicus 16 oelde schilde halff Paeschen ende halff Victoris maket 48 lb.

Dyemer den hueffsleger vor syn rock van 6 ellen lakens maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Aelbert die verwer vor syn ossen weyde enen Rynse gulden maket 2 lb. 9 s. 2 d.

Jan van Kyken den bade vor syn rock van 4 ellen 4 lb. 6 s. 10 d.

1) Stadswondarts, chirurgijn.

2) Steenbakker.

3) De Binnen-Marschpoort, zie pag. 5, noot 2.

4) 1 mei, datum waarop het salaris werd uitgekeerd.

[p. 153]

Jan Harmanss.¹⁾ van syn rock van 6 ellen maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Meyster Bruen²⁾ vor syn rock van 6 ellen maket 6 lb. 10 s. 1 d.

Item gegeven uut meister Bruens huessken³⁾ jairlics Kathrin Wiggers 3 lb. gegeven Dericken den baden.

Item gegeven Brickwede⁴⁾ onser stad bussmeister 8 Rynse gulden ende 1 oert van der tyt doe hi ierst aen genamen wairt in Henrick Kreyncks reentmeister ampt als op sunte Symon Juden aevent Apostolorum vort mit oen gerekent die tyt hent sunte Peter ad Cathedram ende so sal syn tyd vort in gaen ende men sal oen des jairs geven 25 Rynse gulden ende kledinge ende huesvestinge syn presencium halff toe betalene op sunte Jacob ende halff Petri ad Cathedram maket 20 lb. 4 s. 2 d. fol. 47.

Den poerters⁵⁾.

Gerit Willemss. van den tol⁶⁾ toe bueren op dat tolhus ende van den boem toe slueten op ende toe bueten der Laerpoerten jairlix 20 lb.

Den selven vor syn rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Henrick poerter van der Marsschporten toe verwaren aver jair op Paesschen ende Victoris 10 lb.

Bertolt Daemss. van wegelt⁶⁾ toe boeren jairlix 2 lb.

Den selven van der veerster Spytaelsporten⁷⁾ op ende toe te slueten 12 lb.

Claws ten Dam van der Nyerstadporten op ende toe te slueten halff Paesschen ende halff Victoris 16 lb.

Jan Trippemaker van der neerster Laerporten⁸⁾ op ende toe te slueten 6 pont.

Beenseler van der veernster Laerporten⁹⁾ op ende toe te sluyten halff Paschen ende halff Victoris 12 lb.

Veenman van der neester Spyttaelspoerten¹⁰⁾ op ende toe te sluyten 6 lb.

1) Stadsbode, zie hiervoor pag. 150, noot 5.

2) De beul, zie hiervoor pag. 148.

3) De bodelie, zie pag. 114, noot 5.

4) Busmeester, opzichter van het geschut van de stad.

5) Bewakers van de stadspoorten.

6) Bedoeld is de markttol (weggeld); zie hiervoor pag. 15, noot 2.

6) Bedoeld is de markttol (weggeld); zie hiervoor pag. 15, noot 2.

7) Buiten-Spittaalspoort.

8) Binnen-Laerpoort.

9) Buiten-Laerpoort.

10) Binnen-Spittaalspoort.

[p. 154]

Evert Mengerinck van den Vysschmarckt ampt¹⁾ toe verwaeren aver jair acht lb.

Roloff van Till van den selven ampt toe verwaeren aver jair 8 lb.

Aernt Humbelt van der Vyssporten op ende toe te slueten 2 lb.

Den selven van der hammeyden²⁾ 1 lb.

Den selven van den kouwen³⁾ op Heelbergen⁴⁾ toe verwaeren 6 lb.

Den selven van den Vysschmarckt aver jair schoen toe maken 4 lb.

Den selven vor syn koevell van 1 elle lakens maket 1 lb. 3 s. 4 d.

Die selve noch van der hammeyde op ende toe te sluyten by Burgonyen⁵⁾ 2 lb. 10 s.

Den koeer⁶⁾ van den wagenen op toe dryven oen gegeven een rock van 5 ellen lakens maket 5 lb. 8 s. 5 d.

Ende hir sal hy die strate mede van schoen waeren.

Jan Zwenen onser stadweker⁷⁾ vor syn loen als tot 4 termynen als

Mey

sunte Jacop

sunte Marten op elcke termyn 8 lb. maket sunte Pauwel 32 lb.

Den selven vor syn rock als 6 ellen lakens maket 6 lb 10 s. 1 d.

Henrick Kaelsack van des tiegelers huess⁸⁾ 8 lb.

Bruen den moellener⁹⁾ vor syn loen 33 lb.

Philippus den moellener vor syn loen 33 lb.

Werner Uden van den tralien aver jair toe verwaeren ende schoen toe maken baven ende beneden van den watermoelen 5 lb.

1) Toezicht op de vismarkt.

2) Slagboom, afsluitboom.

3) Koeien.

4) Zie pag. 7, noot 4.

5) Zie pag. 32, noot 2.

6) Wachter, uitkijk.

7) Stadswaker, nachtwaker.

8) Vermoedelijk een aan Henrick Kaelsack verschuldigde rente, die op het huis van de steenbakker gevestigd was.

9) Uit deze en uit de volgende post blijkt, dat deze beide molenaars een jaarloon van de stad ontvingen. De molens waren derhalve niet verpacht.

[p. 155]

Doe men die rekenschapp probierden ende aver lede 2 lb. 10 s.

Gegeven Otto Bolken van der rekenscap¹⁾ toe schryven ende rede to maken aver jair 2 lb. 10 s.

Den selven vor syn pappier 4 lb. 10 s.

Den weidemeyster²⁾ Reent ter Hoffstede vor syn loen 12 lb.

Den selven van den swanen to verwaren aver jair 3 lb.

Gegeven den vrouken den boem to verwaeren by Barnhoff³⁾ aver jair 1 lb.

Willem Nevenoert van dat hy der stad schepinge⁴⁾ aver jair verwaert ende dat dair toe hoert oen gegeven 5 lb.

Den selven want hy mitten schepen van der stat wegen uutvaert sal hi hebben 2 witpenninck.

Den selven vor syn rock van 6 ellen lakens mackt 6 lb. 10 s. 1 d.

Gegeven toe presencien 10 lb.

1) De onderhavige rekening.

2) Opzichter van de stadsweiden.

3) Zie hiervoor, B. en M. Gelre, XX, pag. 118.

4) Zie pag. 114, noot 1.

fol. 48.

Van heervarden.

21 febr.	Des vridages na Invocavit Andries van Meermueden mit onsen borgeren een deels toe peerde na der Horst^5) ende weren uut acht dage mit 42 peerden hebben verteert 71 Rynse gulden ende 6 stuver mitten veerstat ende oer precensien.
	Item doe sy weder quemen hedden sy int wynhuyss 16 witpenninck vor gruenevyssch 10 witpenninck vor stockvyssch 17 kr. vor herinck vort voir wyn broet bier ende onrade 56 qu. wyns mitten wyn die qu. 5½ kr. maket toe samen mitter presencien ende noch 9 kr. vor ali ende rosynen des avenss int winhus 190 lb. 18 s. 2 d. Item Trumpken was mede in der heervaert voir die Horst 8 dage dat vergeten wass in der voir summen des dages 2 stuver maket 1 lb. 19 s. 2 d.
17 mei	Item dess sonnendages op Pynxsterdach Wilhem

5) De krijgstocht naar de Horst houdt verband met een actie van de Nederkwartieren tegen de aanhangers van Bourgondië, die met name de Veluwe en het Zutphense kwartier bedreigden met medewerking van de hertog van Kleef. Zie ook hiervoor pag. 83 en 84.

[p. 156]

van Roederloe^1) mit onsen boergeren na Kuelenborch^2) der om trynt weren 100 schutten ende hadden mede toe teergelde ende dat hy to Arnhem schuldich dat toe samen beloept mitter presencien 80 lb. 4 s. 4 d. Item hadden sy mede aen provande ende mede doe si weder quemen dess avendes in der scepenen huess 16 vat biers dat vat 11½ stuver dair 1 ledige ton van verlaren wort vor 4 stuver. Item 3½ molder roggen aen broede dat molder 10 stuver coste 17½ kr. toe backen. Item 3 tall schollen dat tall 15 stuver die sy mede nemen ende een tall des avents doe sy weder quemen dat tall 5 stuver. Item gecofft van Fye Cryncks wyff ½ vat botteren dat weder om quam dat die reentmeister weder vercoffte dair an verlaren wart 6 stuver, noch hadden sy mede twe vierdel botteren die aver wuegen 18 lb. facit 3½ Rynse gulden 2½ stuver ende 1 wage kesen ende 4 lb. dair weder om aff brachten 43 lb. keses facit die kese 32½ stuver. Item noch 183 lb. specks dat 100 7 oert Rynse gulden facit dat speck 3 Rynse gulden 5 stuver ende 1 oertken. Item ½ molder arweiten ende 3 spynt vor 18 stuver. Item gegeven Geertken Peenders wyff 84½ kr. dess avendes dat sy den reentmeyster verlecht had des avents doe se weder gecomen weren aen keerssen ende 1½ spynt salts etick ende koeken dair men den ael mede to makeden ende 20 lb. botteren. Item 11 stuver vor grunen ael^3) den si dess avents hadden ter maeltydt ende 9 qu. wyns die qu. 5½ kr. Item Jan van Koelen^4) int heer gesant van beveel der scepenen die uut was 3 dage verteerden mitter presencien 50 kr. Item Willem Nevenoert^5) gesant mitter baerse^6) aen Reeroert^7) die onse volck weder

1) Schepen van Zutphen.

2) De heer van Culenborch stond aan de Bourgondische zijde; zie hiervoor pag. 56, noot 1, en pag. 91.

3) Verse aal.

4) Zie hiervoor pag. 150, noot 1.

5) Zie hiervoor pag. 155.

6) baardze, bargie, oorlogsschip.

7) Rhederoord.

[p. 157]

	haelden dair hi ende syn gesellen 1 dach aver weren als Wilhem 1 dach dess dages 1 kr. sin soen 1 dach Pauwel Janss. 1 dach Evert 1 dach elcken des dages 4½ kr. ende verteerden aen bier ende broede der wyl 12½ kr. ende Gerit Saliken van der baerdsen op toe dryven gegeven 11 kr. Item Wilhem van Sickele gegeven van dat hy mede uut was 25 kr. ende Gerit Momme 12 kr. die den peender mede halp voir schoetelen. Item Peter onsen bussmeister gegeven want hi mede was 52 kr. den trumper want hi mede was van 7 dage gegeven 14 stuver maket 153 lb. 19 s. 1 d.
	Item noch Doebben den veer^1) gegeven van den voetman vorscreven aver gevoert ende van den wagen die die vitalie haelden aver ende weder aver gevoert 57 kr. ende 1 oertken maket 2 lb. 6 s. 10 d.
	Item Veenman mede gedaen doe hy mitten scholten van Zutphen na Bueren reedt 7 Rynse gulden ende in Herman Bernershus verteerde die scholte van Zutphen Gysbert Lansync doe hy uut reed ende to hus quam van Bueren aen haver hoy ende den jongen oer maeltyden 3 Rynse gulden. Item noch betaelt Willem van Keppel 1½ Rynse gulden dat hi to Bueren verspaert had. Ende Henrick van Kerven 7 oert Rynse gulden ende Jan die Vryse 7 oert Rynse gulden ende 5 nacht row voeder toe 4 peerden elcker nacht 1 butken. Item Veenman gegeven vor synen sadel 1 postulaetsgulden ende 1 postulaetsgulden to verdrincken. Item to Arnhem in der herberge doe sy dair quemen ende weder om quemen dair verteert 3 Rynse gulden ende toe veerstat toe Zutphen 5½ stuver ende to schoon Geritshus verteert doe sy ierst uutreden ende weder om quemen dess schulten knechte 1 Rynse gulden ende 12 stuver maket 53 lb. 4 s. 2 d.
14 okt.	Item dess Woensdages na Santgangen Alphert Yseren ende Wilhem van Roederloe mit onsen

1) Veerman.

[p. 158]

burgeren gereyset ingeen averveerdel mitter banreheren ende steden uutten vierdel van Nymmegen ende van Arnhem na den greven van Moersse als voir die Nyestad^1) ende hadden mede toe teergelde 70 Rynse gulden ende oen na gesant mit Herman den baden 60 Rynse gulden ende doe sy weder quemen dede die reentmeyster Jan van Koellen 11 Rynse gulden ende 8 stuver ende hadden mede 150 specks ende 25 lb. doe sy weder quemen dat 100 2 gulden, 1 halff vaet botteren wuegen 11 lb. myn dat vat 5½ gulden ende van Willem Becker 1 wage kesen ende 12 lb. vor 20½ stuver ende 3 tonne bierss ende doe sy weder quemen 2 tonnen biers die ton 11½ stuver een molder rogge aen micken dat molder 11 stuver ende 4 kr. toe backen. Item 151 lb. gruenss vleysch doe sy weder quemen 4 lb. am 1 witpenninck. Item bleven onse scepenen schuldich Reent Janss. onsen weert 36 Rynse gulden to Nymmegen van vitalien die oen Reent vorscreven dair geworven had dese mede nemen noch 4 Rynse gulden ende 7 stuver die Rent vorscreven tot leent betaelden die onse borgere dair verteerden doe sy weder quemen. Item bleven sy noch toe Arnhem sculdich in der herbergen 4 Rynse gulden. Item gegeven Geertrut des peenders wyff vor 2 spynt erweiten^2) ende etyck ende loeck ende drie manden 32 kr. ende vor oeren arbeit gegeven to verdrincken 12 kr. Item Gerit Mommen want hi mede uut was 19 dage ende oer kock was oen gegeven 15 stuver ende Henrick Kolckynck 12 stuver ende Tubus 2 stuver die oen al geholpen hebben toe der koeken. Item meister Derick Tyb den arsseter gegeven van 19 dage 38 stuver ende den trumper oec van 19 dag gegeven dess dages 2 stuver. Item Snabben gegeven van enen wagen gedreven 7 witpenninck. Jan Meewss. gegeven 1 postulaets-

1) Deze actie is een onderdeel van de activiteit, die Vincentius van Meurs ontplooide na zijn aanstelling als hoofdman van Gelre, en Zutphen; zie Staten van Gelre en Zutphen, II, pag. 86.

2) Erwten.

[p. 159]

gulden dat hi onse borgere van Arnhem uut halp vueren to water ende die schepe weder op halp brengen ende Hessel gegeven 12 stuver die de bartsse ende vlotschip op dreeff toe Yseloerde^1) ende verteerden onderwegen 40½ kr. ende doe die kaerluede uut vueren mitten wagenen nemen sy mede 3 molder haveren dat molder 17 kr. Item doe onse vriende weder quemen verteerden sy zavens int wynhus 14 qu. wyns die qu. 5 kr. ende na 5 qu. Item den veer toe Arnem gegeven 1½ Rynse gulden. Item Ryquyn Saliken gegeven 1 oert Arnemssce gulden ende 4 witpenninck vor 1 ton die sy verlaren hadden. Item Wynolt Heeckmans wyff gegeven 1 Arnemss gulden vor 1 peerdt ende 13 witpenninck vor 1 haem reep ende een toem die oer verlaren was. Item Jan Goessenss. van 2 peerden 2 Arnemss gulden ende 6 witpenninck die onsen scepenen verlecht had ende 5 witpenninck die oen die scepenen gelaefft hebben van dat hy die wagen gedreven had. Item Jan Nusynx zoen 5 witpenninck want hy oeck die wagen gedreven had ende den selven Jan Nosynge zoen gegeven 2 Arnemss gulden vor 2 peerde dat syn vader solde hebben. Item Egbert Haetkync gegeven 6 oert Rynse gulden want syn peert geschoert wart. Item gegeven Jan van Koelen van dat hy Tyman Hynken peerdt op synen stall gehad hefft 14 dage lanck ½ Rynse gulden. Gegeven to presencien mit 3 knechten 10 stuver gegeven Maurissken 1 Arnemss gulden van enen perde maket 535 lb. 3 s. 9 d.

Summa septima 2552 lb. 19 s. 1 d.

1) Zie pag. 61, noot 4.

fol. 49.

Summa summarum van allen uitgeven 12308 lb. 1 s.

Dat uitgeven gekort tegen dat opboeren so blyfft die stat den reyntmeister Henrick schuldich 297 lb. 1 s. 4 d.