Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 35

[p. LXIX]

Bijlage E.
Jaarverslag van de Centrale Commissie voor de Historisch-Statistische Kaarten van Nederland over 1913.

In ons jaarverslag over 1912 deden wij de mededeeling, dat de geregelde voortgang van den arbeid aan den Historischen Atlas ernstig bedreigd werd door een misverstand, gerezen tusschen de Commissie en den Minister van Binnenlandsche Zaken, aangaande den vermoedelijken duur van den arbeid. Dat misverstand had ten gevolge, dat Zijne Excellentie den reeds op de ontwerpbegrooting over 1913 voorkomenden subsidie-post ten behoeve van den Historischen Atlas meende te moeten schrappen. Tevens vermeldden wij, dat wij verwachtten, dat dit misverstand vóór het einde van 1912 in hoofdzaak zóó kon worden uit den weg geruimd, dat de hoop gekoesterd mocht worden op behoud van het subsidie, zonder hetwelk de voortzetting van den arbeid op losse schroeven gesteld zou worden, zoo niet geheel moest worden stop gezet.

Die hoop bleek tot ons groot leedwezen, tot onze ernstige bekommering over het lot van onze werkzaamheid, ijdel te zijn.

Tevergeefs trachtten in de kamerzitting van 4 Februari 1913 de Heeren De Beaufort, De Visser, Middelberg, Hubrecht en Ter Laan, wien wij voor hunne vriendelijke hulp dankbaar zijn, den Minister te bewegen den post weer op de begrooting te brengen. Wanneer de krachtige

[p. LXX]

pleidooien dier heeren wellicht den Minister tot herstel van den post hadden kunnen doen overhellen, de rede van den Heer De Stuers heeft zulks verhinderd.

Wij zullen hier noch op de beweringen van den Heer De Stuers noch op die van den Minister ingaan. Alleen willen wij opmerken, dat wel degelijk particulieren, nl. de leden der Commissie zelve sedert jaren zich belangrijke offers voor de voorbereidende kaarten, voor den Atlas in het algemeen getroost hebben en nog steeds getroosten, niet alleen in tijd en arbeid. Zoo genieten de leden geen vergoeding van reis- en verblijfkosten voor vergaderingen. Een der Commissieleden heeft om in der tijd het tot stand komen der Historisch-Statistische Kaarten mogelijk te maken een abonnement daarop voor zijne rekening genomen. Evenzoo worden nog steeds door hem gratis een lokaal met stookplaats voor die kaarten beschikbaar gesteld en in dat lokaal evenzoo twee afzonderlijk voor die kaarten vervaardigde kasten.

De slotsom van het kamerdebat was, dat de Minister in plaats van f 1000. - jaarlijks voor tien jaren een subsidie van f 500. - op de begrooting bracht onder voorwaarden, dat eene gelijke som door de Commissie zou worden bijeengebracht. De nog ontbrekende f 500. - werden daarop door particuliere bijdragen gevonden, waaronder van leden der Commissie zelve. Aanzienlijken steun gaven, daartoe aangezocht, Teyler's Stichting, het Provinciaal Utrechtsch Genootschap, de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap, het Genootschap Pro Excolendo Jure Patrio te Groningen. De voortzetting van den arbeid is tot onze groote voldoening thans verzekerd.

Omtrent den arbeid aan den Historischen Atlas is het volgende te vermelden.

Verschenen zijn in den loop van dit jaar de bladen 13, 14, 18, 19, 1 en 3 van kaart 12, De Republiek in 1795, zoodat deze kaart nu geheel in handen der inteekenaren is. Zij werd geheel door den Heer Beekman bewerkt. Tevens werd de toelichtende tekst door genoemden Heer voltooid. Hij is met de laatste bladen der kaart verschenen.

[p. LXXI]

Aan deze sobere mededeeling wenschen wij een woord van waardeering voor den Heer Beekman toe te voegen. Ieder, die kennis nam van de voltooide kaart der Republiek in 1795 en den toelichtenden tekst, zal moeten erkennen, dat - zoo dit nog noodig was - de Heer Beekman zich door haar een eerste plaats op dit gebied ten onzent verwierf. Dit werd trouwens in alle tot ons gekomen beoordeelingen volmondig en met hoogen lof erkend. De Regeering zelve toonde hare belangstelling in het tot stand komen der uitgave door het nemen van 50 exemplaren, die aan verschillende Rijksinrichtingen worden geschonken. Voor die gunstige beschikking betuigen wij gaarne onzen dank.

Voor de geregelde voortzetting van den arbeid aan den Atlas, die naar wij mogen verwachten in een tiental jaren voltooid zal zijn, werden de noodige maatregelen genomen. Al mag de bewerking iets langer tijd nemen, de geldelijke eischen voor het tot stand komen van het geheele werk zijn thans vervuld.

Als gevolg van de beschikking van Zijne Excellentie den Minister van Oorlog ontving het Centraal Bureau van de Topografische Inrichting onderstaande kaarten:

a. De met wijzigingen herdrukte bladen der Topographische en Militaire kaart des Rijks op de schaal van 1:50000:

N^os. 42, 51.

b. Van de Chromo-topographische kaart des Rijks op de schaal van 1:50000:

Met belangrijke wijzigingen herdrukte bladen:

N^os. 27 en 28.

Met wijzigingen herdrukt:

N^os. 25, 34, 40 en 42.

c. Van de Chromo-topographische kaart des Rijks op de schaal van 1:25000:

Nieuw verschenen bladen:

N^os. 615, 616, 636, 657, 678, 697, 698, 699, 714, 716, 718, 729, 730, 731, 732 en 733.

Met belangrijke wijzigingen herdrukte bladen:

N^os. 258, 367, 379, 390, 397, 401, 433, 434, 479, 542, 551, 552, 641, 662, 671 en 691.

[p. LXXII]

Met wijzigingen herdrukt:

N^os. 115, 204, 243, 259, 265, 277, 322, 420, 423, 438, 480, 543, 561, 605, 626, 669, 670, 692 en 708.

In grijsdruk:

N^o. 716.

Van Zijne Excellentie den Minister van Marine ontving het Centraal Bureau de kaarten:

N^o. 204 en 207.

De verzameling van alle kaarten en bescheiden betreffende de Historische-Statistische Kaarten in het Centraal Bureau te Hattem verkeert in goeden staat.

Namens de Centrale Commissie voor de Historisch-Statistische Kaarten van Nederland,

P.J. BLOK, Voorzitter.

F.A. HOEFER, 1^ste Secretaris.