Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 14

[p. 1]

De Resolutien van de Staten van Holland van 1577 en 1578,
Medegedeeld door J.H.W. Unger.

In de gedrukte Resolutien van de Staten van Holland ontbreekt het relaas van het verhandelde tusschen 2 September 1577 en 21 Augustus 1578. Wanneer deze Resolutien, die eerst in afschrift aan de verschillende vertegenwoordigde steden werden afgegeven, ter perse zijn gelegd, is niet met zekerheid te bepalen. In elk geval na 14 September 1669, toen de Staten een contract sloten met den drukker Jacobus Scheltus, dat in hunne Resolutien op dien datum te vinden is. De hieronder volgende Resolutien waren toen evenwel reeds zoek, want, zoowel in de origineele Resolutien der Staten, op het Rijksarchief te 's Gravenhage bewaard, als in het afschrift daarvan, indertijd o.a. ook aan de stad Rotterdam verstrekt en thans in haar archief berustende, komen zij niet voor.

Het toeval heeft dit ontbrekend gedeelte bewaard doen blijven.

Het mocht mij in 1886 gelukken voor de Gemeente Rotterdam van den heer Chr. Snelleman aldaar te koopen eene verzameling origineele bescheiden, vervat

[p. 2]

in zes zware folio-deelen en afkomstig van Hugo de Groot, pensionaris van Rotterdam. Deze stukken bevatten over de jaren 1577 tot 1602 de Resolutien van de Staten van Holland, de ‘poincten van behandeling’ met de daarop door de Vroedschap van Rotterdam aan hare Gedeputeerden verstrekte lastgevingen, benevens missiven aan Burgemeesteren en Regeerders dezer stad. In een zijner brieven maakt de Groot melding van deze papieren. Bij zijn broeder Willem had hij aangedrongen om hem naar Parijs over te zenden de boeken en handschriften, die hij bij zijn gevangenneming had achtergelaten, en nadat aan zijn verlangen voldaan was, schreef hij hem den 26 Juni 1638 o.a.: ‘Accepi cistam in qua reperi Acta Ordinum Hollandiae.... Caeteri codices sex sunt me Syndico ex chartis segregibus in corpora coacti et res continent ab anno 1577 ad 1600. Hi sunt civitatis Rotterodamensis, quos restituam ubi ejus Rectores mihi quod aequum est praestiterint¹⁾’. Bij het vereffenen van de schuld der stad na de Groots dood werden deze documenten, naar het schijnt, vergeten; eerst na ruim 200 jaar keerden zij op de plaats, waar zij tehuis behoorden, terug.

Het eerste deel van deze verzameling, loopende over de jaren 1577 tot 1580, is 559 folios groot en begint met een ‘Extract vuyte Notulen van de Resolutien genomen op de Vergaderinge der Staten van Hollant ende Zeelant binnen Haerlem’, aanvangende 7 Mei 1577. (f^o 1-11). De folios 12-41 ontbreken en op f^o 42 beginnen de ‘Resolutien by den Staten van Hollant genoomen op haere Generaele vergaderinge binnen den Hage den 21^en Augusti 1578.’ In het archief der gemeente Rotterdam vond ik

1) H. Grotii Epistolae Amst. 1687 bl. 878 n^o 432. Deze aanhaling dank ik aan Prof. R. Fruin.

[p. 3]

eenigen tijd geleden onder een menigte losse papieren een katern, met dezelfde hand beschreven als de eerste elf folios van het zooevengenoemde eerste deel, bevattende op f^o 12 tot 24 de hieronder afgedrukte Resolutien van de vergadering der Staten, die den 18 September 1577 geopend werd.

Kort na deze ontdekking hierover sprekende met den heer Jhr. Mr. Th. van Riemsdijk, Algemeen Rijksarchivaris, deelde deze mij mede, dat het Rijksarchief eenigen tijd geleden, door tusschenkomst van den heer A.A. Vorsterman van Oyen, eveneens in het bezit was gekomen van een katern Resolutien. Bij onderzoek bleek dat deze katern gefolieerd was van 25 tot 41 en de Resolutien bevatte van de vergadering, die van den 14 Januari 1578 tot 1 Maart van hetzelfde jaar gehouden werd. Tevens bleek uit een aanteekening in potlood op het eerste blad, dat dit gedeelte, ofschoon met een andere hand beschreven dan de voorafgaande bladzijden, ook van de Groot afkomstig was.

Blijkbaar hebben deze beide katerns deel uitgemaakt van de hierboven beschreven verzameling van 1577 tot 1602.

Bij elkaar geven zij dus een zeer gewenschte aanvulling tot de gedrukte Resolutien. Als zoodanig moge een letterlijke afdruk er van hier een plaats vinden.

Vergaederinge gehouden binnen der Steede van der Goude den xviij^en Septembris xv^c lxxvij.

Opt versouck ende gebesoingneerde in der zaecke vande Karmeliten tot Haerlem is geresolveert dat men tselffde stellen sal in handen vande Magistraete

[p. 4]

van Haerlem die geautoriseert worden die drie overgeblevene conventuaelen te accorderen van haere alimentatie applicerende die proprieteyt tot heuren Gasthuyse ende Heylige geesthuyse aldaer.

Is gedisponeert op verscheyden particuliere requesten.

den xix^en Septembris.

Is geordonneert dat elck soldaet binnen den schansen een tonne turffs sal worden vuytgereyct voor heurluyder brant ter weecke.

Is geresolveert dat geduyerende die jegenwoordige Vergaderinge vanden Staten alle daechs voor den noene egheene zaicken gehandelt en sullen worden dan daer op die dachvaert is verschreeven ende dat naenoene daegelicx op requesten ende andere perticuliere zaecken zal worden gedisponeert. Is voorts geordonneert dat dagelicx voorden noene een ygelicken voor halff negen uren sal moeten compareren op verbeurte van x st. telcker reyse.

Is voorts geresolveert op andere perticuliere zaecken.

Opt versouck van Cornelis Adriaensz. Nout ende andere Canonicken tot Geervliet, is verclaert ende geresolveert dat den selven volgen sal haere toegevouchde alimentatie eenige ontslaginge derselver goederen ter contrarie.

den xx^en.

Is van gelycken geaccordeert eenige conventuaelen vande Regulaeren buyten Haerlem.

Opt versouck van die vander Schellinck, is den selven gegundt gratie ende quytscheldinge vande helft van de ecchysen ende imposten geduyerende die jegenwoordige verpachtinge van drie maenden.

Opt versouck van die van Brantwyck ende Gybe-

[p. 5]

lant is den selven gegunt atterminatie van betaelinge van alle haerluyder schulden, zoe wel int generael als particuliere voorden tyt van eenen geheelen jaere.

Opt versouck van Jan Woutersz. is verclaert dat die vanden Hove van Hollant sullen mogen kennisse nemen ende judicature vanden processen hangende voorden Leenhove daerinne geroert.

Is voorts geresolveert op eenige andere particuliere saicken ende requesten.

den xxi^en.

Is gedisponeert op eenige particuliere saecken ende requesten.

den xxii^en.

Is ordre gestelt op de visitatie van partyen, zaecken ende requesten.

Voorts is gedisponeert op diversche partyen, zaecken ende affairen.

Byden Heere vander Myle is rapport gedaen vande wille ende meeninge van Zyne Excellentie opt onderhoudt ende beleyt der gemeene zaicke binnen deese Landen geduyerende taffwesen van Zyne Excellentie.

Opt schryven vanden Ontfanger Generael Jacob Muys aengaende die betaelinge vande verloopen renten staende op t gemeene Lant is geresolveert als hyer nae volcht.

Alsoe die Staten van Hollant ende Zeelant verstaen dat d'ingeseetenen vande selven Landen ende heurluyder scheepen ende goederen tot haeren costen ende groote schaede binnen Brabant, Vlaenderen ende andere omleggende provincien der Nederlanden die geduyerende die voorleeden oorloege voor vyanden

[p. 6]

van die van Hollant ende Zeelant zyn gehouden voor tverloop haerluyder renten gevallen binnen den selven tyde staende op dgemeene landen van Hollant ende Zeelant ofte eenige steeden, ofte gemeene incompsten aldaer aengetast, gearresteert ende gehouden worden nyet jegenstaende die zelffde incompsten met alle d'andere penningen binnen den selven Lande geheven tot onderhoudt vander oorloege, bevrydinge ende bescherminge der gemeene landen inder noot zyn verstrect ende bekeert, hebben die Staten van Hollant ende Zeelant voornoemt gelyckelycken beslooten ende geresolveert dat by haerluyder Gedeputeerde jegenwoordelick tot Bruessel weesende den Staten Generael verclaert sal worden dat aengaende tverloop van alle die renten die eenige Ingeseetenen van Brabant, Vlaenderen ofte andere omleggende provincien alsvoeren op die van Hollant ende Zeelant ofte eenige steeden ofte die gemeene Incomsten vanden domeynen aldaer spreeckende hebben, die Staten vanden selven lande verstaen ende verclaeren ongehouden te zyn eenige betaelinge te doen vant gundt geduyerende den voorleeden oorloege tot Sint Jansmisse lxxvj achtervolgende die pacificatie is gevallen ende verscheenen ende dat mede tselffde nyet en is int vermogen vande selve Staten alsoe alle d'incompsten vandien met alle andere geannoteerde ende gemeene lants penningen zyn gealieneert ende verstrect tot behouff vande oorloege ende bevrydinge vanden Lande alsvoiren, mits doende betaelinge vande verloopen renten gevallen zeedert Sint Jansmisse voornoemt ende die verschynen zullen ende zoe verre die voorsz. Gecommitteerde bevinden sullen dat die Generaele Staten daer toe met egheene reedenen zullen willen verstaen, hebben die Staten van Hollant ende Zeelant vorder geresolveert ende verclaert dat alsdan by haerluyder gecommitteerde aende Generaele Staten

[p. 7]

versocht ende aengehouden zal worden omme te hebben vuytstel ende atterminatie vande betaelinge derselver renten over t verloop vandyen dat tot den 1^en January lxxviij toecomende zal zyn gevallen ende dat voorden tyt van acht ofte thien jaeren toecomende twelck die Generaele Staten in allen gevalle behoiren t accorderen ende die van Hollant ende Zeelant nyet en mach worden gerefuseert te meer alsoe in haerluyder vermogen nyet en is eenige jegenwoordige betaelinge op tzelfde verloop te doen, ende zoe verre zyluyden daertoe zouden worden geconstringeert dat nyet alleene die zelve van Hollant ende Zeelant onmoegelyck zoude zijn met den Generaele Staten yet te contribueren, maer oock daer en boven haerluyder eygen lasten vande betaelinge der knechten nyet en sullen mogen draghen, mits dat die van Hollant ende Zeelant te vreeden zyn dat gelycke atterminatie verleent sal worden vande renten die eenige van Hollant ende Zeelant op eenige omleggende landen ende provincien ofte eenige steeden vandyen ten achteren sullen mogen weesen. Onder vorder belofte dat naeden 1^en January toecomende haerluyder betaelinge vant verloop der renten gedaen sal worden. Ende sullen nyetemin die Gecommitteerde vande Staten van Hollant ende Zeelant voornoemt daer op voor al aenhouden ende insisteeren dat alle arresten voor t eerste affgedaen mogen worden, ten eynde alle vordere swaricheyde ende inconvenienten verhoet moegen worden.

Aengaende die reductie van t verloop van allen renten staende op tgemeene lant van Hollant ende Zeelant ofte op eenige steeden aldaer toecomende eenige persoonen die hem die voorleeden oorloege continuelyck onder tgebiet van Zyne Excellentie gehouden hebben, is verclaert ende geresolveert dat dieselve reductie gedaen sal worden van allen renten tot noch toe gevallen in losrenten den penning xvj ofte lyfrenten

[p. 8]

den penning acht tot optye van partye ende dat die selffde conversie geaccordeert sal worden dengeenen die tselffde versoucken sullen ende innegaen sal den 1^en Novembris toecomende.

Is gearresteert d'instructie geconcipieert voor den Commissarissen Poelgeest, Lonck ende Barradot, omme by hemluyden zyne Excellentie overgelevert te worden aengaende tvertreck van Zyne Excellentie vuyt zynen Gouvernemente.

Voorts is geresolveert op diversche andere perticuliere zaecken ende affairen.

den xxv^en Septembris.

Is verclaert dat van alle tonne vleesch ende versch geslagen speck comende in deese Landen omme voorts in andere Landen gevoert te werden sal mogen volstaen mits gevende tconvooygelt daertoe gestelt, sonder dat daer van eenige Impost betaelt sal worden vanden xx^en penning dan ter plaetse daer tselffde binnen deese landen zal worden vercoft ende geconsumeert, ordonnerende allen pachters vanden selven Impost hem daer nae te reguleeren ende alle arresten ende aenhoudingen van goederen daer tegens gedaen terstont te doen cesseeren.

Opt versouck vande Hoogeheemraeden ende hoofft Ingelanden van Rynlant omme by provisie te mogen lichten viij^m £ van xl grooten tot opmaeckinge vande dycken van Sparendam vuyten incomsten vande hooren beesten ende bezayde gemeeten, hebben die Staten in aensieninge vande nootlickheyt vander zaecke ende omme te voorcomen alle inundatie by gebreecke van reparatie vande Sparendamschen dyck over den Gemeene Landen onder Rynlant, Delft ende andere daer omtrent geleegen ende aenmerckende dat overmits tverloop, d'armoede ende

[p. 9]

versterff vande gemeene dyckplechtige in Rynlant voornoemt den selven dyck verlaeten soude moeten worden, ten waere die wercken inden selven Sparendamsche dycken staende tot laste vanden gemeenen lande mitten eersten gemaect ende gevordert worden, Bewillicht ende geconsenteert dat voor teerste de somme van ses duysent ponden van xl grooten tot opmaeckinge der selver wercken van wegen den Remonstranten alhyer vuyten tegenwoordigen hondersten penning over den quartiere van Rynlant sal geheven worden zoe verre d'incompste vandyen boven d'assignatien alreede daerop gedaen daertoe sullen mogen strecken ofte andersints die reste op interest van twaelff ten hondert int jaer tot cost, last, pericule vande selve lande te mogen lichten.

Alzoe men verstaet, dat daegelicx binnen den lande van Hollant veele ende verscheyden persoonen hem vervorderen, daert hem best gelegen is t' equipperen ende toe te rusten scheepen van oorloege onder dexel van te weesen in bestelling van eenighe monarchen ofte Coeninghen, als van Vranckryck, Engelant, Denemarcken, Sweeden ofte van andere Heeren Vorsten ende Potentaeten zulcx vermogende, waer deur geschaepen zoude zyn eenich inconvenient te commen tot groote verhinderinge, schaede ende naedeel vande trafycke, coopvaert ende zeevaert, mitsgaders die visscherye, nyet alleenlyck der voorsz. landen van Hollant, maer vande geheele Nederlanden indyen daerinne metterdaet nyet en worde behoorlyck voorsyen, Soe ist dat die Eedelen ende Steeden van Hollant repraesenteerende die Staten vanden selven Landen staetsgewys vergaedert zynde geordonneert ende verboeden hebben, ordonneren ende verbieden by deesen dat van nu voortaen nyemant van wat staete ofte condicie hy zy inden lande van Hollant voornoemt zal mogen toerusten eenige scheepen van oor

[p. 10]

loege, ofte eenige bootsgesellen ofte scheepvolck aennemen opte selve scheepen, nochte hem daer mede eenichsints in zee te begeven, dan mit voorweten ende bewillinge vande Staten van Hollant ende mits daerbeneffens alvoren gestelt te hebben cautie souffisant binnen den selven Lande van nyemant vuyt den Lande van Hollant nochte vande anderen heure gealieerde Neederlantsche provincien eenichsins te beschadigen, op verbeurte der scheepen ende equippaege vande contraventeurs gestraft te worden aen heuren lyve naer gelegentheyt vander zaecke.

Syn eenige gecommitteert omme te concipieren zeeckere antwoorde opte poincten ende articulen by de Gedeputeerden vande generaele Staten overgelevert aengaende die generale contributien.

Opt versouck vande Burgemeesters ende regierders der steede van Leyden is geapostilleert die Staten van Hollant ende Zeelant aenmerckende die groote belastinge ende tachterheyden vande Remonstranten alhyer vuyt zaecke vant verloop der renten staende tot laste der stadt Leyden ende omme te verhoeden dat by gebreecke van betaelinge d'ingeseetenen van dien nyet gearresteert nochte beschadicht en worden, hebben in aenzyen vant cleyn vermoegen der voornoemde steede den selven Remonstranten gegundt ende geaccordeert, gunnen ende accorderen by deesen vuytstel ende atterminatie van betaelinge van allen verloopen ende onbetaelde renten, staende op de voorsz steede ende toecomende eenige persoonen in steeden ofte plaetsen onder tGouvernement van Zyne Excellentie geseeten den tyt van ses jaeren toecomende, dat voorts die betaelinge van tselffde verloop naede expiratie vande ses jaeren voornoemt gedaen sal werden, jaerlicx met verdubbeleringe van een jaer renten vandyen ter volre betaelinge toe vanden selven verloopen renten, welverstaende dat verloop vande

[p. 11]

renten toecomende eenighe miserable voortaen sullen moeten worden betaelt insgelycke mit verdubbeleringe jaerlicx van een jaer renten ende ter volre betaelinge toe als vooren. Dat mede byden remonstranten alhyer voorzyen zal moeten worden op de betaelinge vande renten die binnen deesen jegenwoordigen jaere lxxvij zyn verscheenen ende noch vorder sullen moegen vallen. Waerop brieven van octroy verleent sullen worden als naer behooren. Ende aengaende 't vorder versouck vande Remonstranten alhyer op de betaelinge vande verloopen renten, toecomende eenige persoonen die buyten tGouvernement van Zyne Excellentie mogen zyn geseeten, zullen die Remonstranten hem dienaengaende reguleren naede voet ende resolutie die daerop int Generael zal genoemen worden.

den xxvj^en Septembris.

Is geordonneert andermael te schryven aen allen convoymeesters dat zyluyden egheene waeren laeten passeeren op Amsterdam op peyne van tselfde op hemluyden te verhaelen.

Angaende d'ontfanger perticulier by die van Rotterdam gestelt, sonder last ofte autoriteyt vande Staten is verclaert ende geresolveert dat byde geconstitueerde ontfanger aldaer alle die penningen by hem ontfangen overgelevert sullen werden in handen van Everard van Lodensteyn als daertoe by den Staten gecommitteert ende dat voorts den selven Lodensteyn geduyerende die jegenwoordige drie maenden alle des gemeene lants penningen volgende zijne Commissie sal ontfangen, mits dat naede expiratie vande selve drie maenden op den ontfanck van des gemeene lants penningen over Schyelant gedisponeert sal worden naer behooren. Ende ingevalle die van Rotterdam

[p. 12]

hen hiertegens zoude willen opposeeren ende via facti yet daertegens zouden willen attenteeren, dat alsdan van gelycken egheene steeden mitten selven van Rotterdam en sullen mogen negocieren ende alle haere goederen op de Maze aengehouden zullen worden ende dat voorts die selfde van Rotterdam van de Vergaderingen der Staten affgesneden gehouden worden ter tyt toe zyluyden tgundt voorseyt is naegecomen zullen hebben.

Syn gecommitteert een vande Eedelen ende vuyt elck vande ses groote steeden, een van den Brielle ende de cleyne steeden van Suythollant ende twee vuyt Noorthollant mit die vande financien omme den xiiij^en Octobris toecomende te procederen tot hoeringe ende sluytinge vande Reeckeningen vande vyff ontfangers ende daernae van Isaack Lambrechtsz. ontfanger vande penningen vande adminutie.

Is geordonneert die van Delft ende geschreeven te comen op de Vergaderinge vande Staten binnen der Goude mit proteste.

Opt versouck vande gemeene panneluyden is verclaert op de toecomende verpachtinge zulck regardt genoemen te sullen werden als naer behoeren.

Opt versouck van Hugo van Groenhoven is den selven geaccordeert tractement tsjaers tot twintich ponden van xl grooten.

Is genoemen rapport op d'eerste dachvaert opt versouck vande Professoren tot Leyden omme alsdan te comen, geresolveert off vuyt elck vande groote steeden van Hollant twee bursalen tot Leyden geschict ende gehouden sullen mogen worden ende daertoe voor elck verstrect vyftich ofte tsestich ponden van xl grooten tot laste vanden selven steeden ende vuyt elcke vande cleyne steeden een bursael mits dat die steeden sullen hebben die verkyesinge ende dispositie waertoe die selffde bursalen zullen

[p. 13]

worden gepromoveert. Ende dat die van Leyden den selven bursalen zullen voorsyen van een bequaem logys ende tot haeren coste daerover een rectoor te doen houden.

Syn eenige Commissarissen geordonneert binnen elcken quartiere van Hollant op de vorderinge van den Staet ende Reeckeninge van alle geestelycke conventuaelen, kercken ende pastoryen goederen achtervolgende d'instructie hyernae volgende.

den xxvij^en Septembris.

Syn eenige gecommitteert omme te concipieren zeeckere lyste waer nae alle munten by provisie ende conniventie vuyt gegeven soude mogen worden.

Opt rapport by den Staten genoemen aengaende die betaelinge vande Coopluyden van Ipsich is by de selve Staten verclaert dat zyluyden tvoornoemt achterweesen nemen tot haerluyder laste.

Die Staten van Hollant ende Zeelant hebben verclaert ende geresolveert dat van alle groff sout dat deur d'IJssele, Lecke, Merwede ofte andere soete waeteren opwaerts zal worden gevoert van elck hondert voor convoygelt betaelt sal worden twaelff ponden van xl grooten tot conservatie vande panneringe binnen die voorsz. Landen. Dat mede van alle wit gerafineert zout gesoden comende van buyten in deese lande van Hollant voor convoygelt voort hondert betaelt sal worden thien ponden van xl grooten, die van Zeelant hebben hyer op genoemen rapport.

Is geresolveert dat d'italiaensche waeren comende binnen deese Landen ofte opwaerts vaerende passeeren sullen mogen onder behoorlycke opschryvinge ende cautie tot dat tadvys vanden thollenaers ende convoymeesters binnen Dordt ende Gorchum gesyen, anders daerinne sal weesen voorsyen ende geordonneert.

[p. 14]

den xxviij^en Septembris.

Opt rapport genoemen aengaende die betaelinge vanhet achterweesen daer vooren Graeff Jan van Nassau hem verbonden hadde ter somme toe van omtrent lxxv^c £ van xl grooten hebben die Staten in aensieninge vande groote diensten die daer mede tot ontsettinge deeser landen zijn gedaen dien selve somme tot haeren laste genoemen ende voorts geaccordeert dat volgende d'aenbiedinge van Graeff Jan voornoemt behoorlycke brieven van verzeeckerheyt ende obligatie daer van sullen worden verleent.

Syn eenige gecommitteert omme te concipieren d'instructie op wat voet ende condicie die thollen van Geervliet, Sparendam ende die Zeeusche tholle verpacht sullen worden ende te redresseeren die lyste daerop gemaect indyent noodich is.

den lesten Septembris.

Opt versouck van Niclaes Ruychaever is in aensieninge vande goede ende getrouwe diensten by hem den gemeenen Landen gedaen den selven gegunt ende geaccordeert dat voor den tyt van vier jaeren den remonstrant voornoemt sal blyven beleent ende gecontinueert inden Schoudtambochte van Texel ingaende ter expiratie vanden jegenwoordigen tyt van beleeninge vanden selven Schoudtambochte zonder dat binnen die voorsz. vier jaeren tvoorsz. Schoudtambocht sal mogen werden geredimeert.

Is verclaert ende geresolveert dat voortaen nyemant sal mogen vertrecken vuyt eenige vergaderinge vande Staten ter plaetse aldair die selffde zal zyn geleyt ter tyt toe op alle poincten ende saicken zal zyn gedisponeert daertoe dieselffde Staten

[p. 15]

sullen zyn verschreeven ofte ten minsten nyet sonder consent vande Staten, op peyne van hondert goude reaelen.

Is gedisponeert op veele andere particuliere zaecken.

den 1^en Octobris 1577.

Opt schrijven van die van Noorthollant is geresolveert dat alle pachten, renten ende incomsten vande goederen der geenre die opde pacificatie wederom zyn innegecomen ende oick andere hem buyten tgebiet van Zyne Excellentie hem alsnoch onthoudende gevallen voor Sint Jansmisse lxxvj ende die voor date vande pacificatie nyet en zyn betaelt byden eygenaers vandyen ontfangen ende genoeten sullen worden, van gelycken die voor Sint Jansmisse voornoemt zyn verscheenen tzy oft de zelfde mogen zyn gelicht ofte nyet ontfangen. Ende dat oversulcx alle persoonen hoe wel de zelfde nyet weder zyn innegecomen ter plaetse van heurluyder voorgaende residentie d'incompsten haerluyder goederen zullen mogen genyeten achtervolgende die pacificatie omme die consequentie.

Is geresolveert op diversche particuliere zaecken ende requesten.

den ij^en Octobris.

Is den Gecommitteerde vanden Furstendomme van Gelre op haere versochte assistentie van een merckelycke somme van penningen voor antwoort gegeven datmen eerst hemluyden hoochlyck bedanct vande goede wille, gunste ende affectie die zyluyden inde gemeene zaecke opgenoemen hebben ende bewysende zyn, maer aengaende die versochte assistentie alsoe die van Hollant ende Zeelant grootelycx bedor-

[p. 16]

ven waeren deur die voorleden oorloege, ende daer en boven zeedert die pacificatie groote costen ende lasten van tonderhout der knechten zoe tot haere eygen verzeeckerheyt als tot assistentie vande omleggende Provincien hebben moeten dragen, ende daerenboven zyluyden tot haerder contributie by die vande Generaele Staten versocht worden den selven van Hollant ende Zeelant nyet moegelyck en was den selven van Gelrelant eenige assistentie te bewysen, alle twelck die voornoemde gecommitteerden aengenoemen hebben inden heuren favoraebel aen te dienen.

Is voorgeslagen dat den Gecommitteerde vande Generaele Staten voor antwoort sal gegeven worden dat aengaende die voorleden contributie die Staten verstaen int onderhout van haerluyder knechten, soe tot assistentie vande Generaele Staten als thaerluyder eygen verzeeckerheyt, zoe veele lasten ende meer gedragen te hebben als haerluyder quote inde Generaele contributie voornoemt souden mogen bedragen ende aengaende die laeste groote generaele ommeslach ende contributie mits byde Staten van Hollant ende Zeelant daer aff treckende die costen die zyluyden tot haerder verzeeckerheyt ende onderhoudt van haere knechten sullen moeten dragen ende regardt nemende op de devastatien vanden selven Lande ende dat den selven noch nyet en zyn in haer geheel tgundt daer en boven noch die selve van Hollant ende Zeelant gehouden souden mogen zyn te contribueren daer vooren eenige knechten in Brabant tot haeren dienste over te schicken tot discretie van Zyne Excellentie zoe verre toerloech zoude mogen continueren.

Op de Remonstrantie van die (van) Noorthollant zyn eenige gecommitteert om te concipieeren zeeckere plaecaet opt stuck vande Lyndrayerye

[p. 17]

omme te verhoeden alle faulte tot verzeeckerheyt vande zeevaert.

Aengaende tLunenburger sout ende Schot sout is verclaert ende geresolveert alsoe daegelicx groote clachten gedaen worden dat veele Lunenburger ende Schot sout binnen deese landen wort vercoft, gebruyct ende gesleeten nyet tegenstaende tselffde scherpelyck verboeden is geweest ende dat deur dyen toegelaeten wordt tselffde sout in deese landen gebrocht te worden omme tselfde te mogen verhoeden dat egheene gelyck Schots ofte Lunenburger sout binnen deese landen, ofte op de stroomen vandyen gebrocht en sal mogen worden op peyne van d'eerste reyse van hondert ponden van xl grooten van elck hondert ende die tweede reyse op verbeurte vanden soute d'eene helft byden styerman ende d'ander helft byden Coopman te verbeuren.

Aengaende Campen ende Deventer is verclaert ende geresolveert dat men den selven egheene toevoer van brou cooren ofte andere waeren ende coopmanschappen en zal mogen doen ter tyt toe de selven mit den Generaelen Staten in alles zullen zyn geunieert.

den iij^en Octobris.

Is rapport genoemen omme op de eerste vergaederinge te commen geresolveert, wat ordre opden vorderen ontfanck van des Gemeenelants penningen nae den 1^en Novembris toecomende zal gehouden worden ofte de zelfde by eenen ontfanger generael ofte binnen elcker steede tot haerluyder coste geinnet ende ontfangen zullen worden oft dat die jegenwoordige voet daerinne sal worden gecontinueert.

Syn eenige gecommitteert, omme die doleantien ende middelen by die van Haerlem den steeden overgelevert, daerop by den selven genoemen was rap-

[p. 18]

port, dienende tot soulaigemente ende vorderinge vande neeringe ende welvaert der selver steede 't samen te communiceren ende oock te verstaen tadvys van alle die vroetschappen binnen der steeden ende die zaecke van alles geprepareert zynde den Staten te doen rappport.

Is gecommitteert Pauls Splinter tot den ontfanck vande penningen, dienende tot betaelinge vande achterweesen vande amminutie ende die tot offlossinge van eenige Landen vuyten pantschappe verstrect sullen worden ende is Ysaack Lambrechtsz. belast zyne reeckeninge eersdaechs over te leeveren.

den iiij^en Octobris.

Is geresolveert, verclaert ende aengenoemen binnen ses weecken eerstcomende by die vande financien te doen procederen tot affreeckeninge vande achterweesen vanden Colonnell Hellinck ende zyne knechten gevallen zeedert den tyde dat hemluyden die laeste leeninge is gedaen.

Syn eenige gecommitteert omme een artyckel brieff te concipieren, waer op alle capiteynen, bevelhebberen ende knechten onder den eedt ende in goede ordre zullen mogen worden gebracht ende gehouden.

Die Staten van Hollant ende Zeelant willende voorzyen, dat op die aenvaerdinge vande Landen ende goederen daer van d' eygenaers van dyen achtervolgende die pacificatie restitutie alreede is gedaen ende dat d'overleveringe der selver, die naeden jegenwoordigen jaerschaere moet worden gedaen, alsoe alle huyeren daer mede zullen expireren achtervolgende voorgaende resolutie vande Staten met goede genueghden, zoe wel vanden eygenaer als vanden bruycker ende pachter mach geschieden ende alle ongelyckheyt, questien ende zwarichheyden daerinne ver-

[p. 19]

haelt mogen worden, hebben eyntelyck beslooten ende geordonneert dat van alle verhuyerde landen ende goederen als vooren daeraen eenige merckelycke melioratien, reparatien ofte groote rantsoenen moegen zyn vuytgekeert, verstrect ende gedebourseert daervan behoorlicke recompensie ofte restitutie gedaen sal worden tot verclaeringe ende taxatie vanden gheenen, die byden Staten daertoe binnen elcken quartiere naer gelegentheyt van der saecken zullen worden geordonneert ende dat aleer die huyerman ofte bruycker ofstandt vanden selven landen ofte huysen gehouden zal zyn te doen.

Naenoene.

Opt schryven van die van Noorthollant is verclaert ende geresolveert dat omme te verhoeden die periculen, daer inne alle coopvaerders als hulcken, boyers boots zouden mogen geraecken by inversie van eenige vrybeuyters, offgedancte soldaeten ofte andere voor deese winter die selffde by provisie binnen den beslooten steeden weesende onder tgebiet van Zyne Excellentie opgeleyt sullen worden. Ende dat ten platten lande als binnen Wyeringen, Texel, Huysduynen, Vlielant, der Schellinck ende elders alleenlyck zullen mogen leggen crabbeschuyten, pincken ende andere, daer d'eylanders ende andere hem mede behelpen omme te vischen.

Is verclaert ende geordonneert dat egeene waeren deur Amsterdam gevoert sullen mogen worden, ten zy byden vuytvoerder cautie souffisant worde gestelt binnen acht daghen, souffisantelyck te doen blycken dat die zelffde zullen zyn gebracht ter plaetse daer die selffde waeren gedestineert.

Alzoe byden gedeputeerden vande Generaele Staten den Staten van Hollant ende Zeelant onder andere

[p. 20]

voorgehouden is geweest dat alreede by hemluyden volgende haerluyder last mit den capiteynen ende knechten leggende binnen der stadt Heusden zoe veele was gehandelt dat de selfde vuyt de voorsz. steede zouden vertrecken, mits hebbende betaelinge van zeeckere haerluyder achterweesen, omme alsoe die voorsz. steede gebrocht te worden onder tressort ende Gouvernemente van Hollant als weesende een lidtmaet vande selve landen, Soe ist dat die Staten van Hollant beslooten ende bewillicht hebben oock by deesen belovende te furneren alsulcke penningen als byden voornoemden Gedeputeerde hemluyden verclaert is tot furnissement vanden selven achterweesen noodich te zyne ende dat promptelyck soe wanneer die voorsz. steede vande voorsz. knechten ontledicht ende die zelffde zulcx wederomme gestelt zy onder tvoorsz. ressort ende Gouvernement van Hollant waerinne die van Noorthollant op de repartitie van haerluyder qúote verclaert hebben te mogen volstaen mitte somme van xxviij^c £ van xl grooten ende aengenomen die selffde penningen promptelyck te doen furneren welcke geheele penningen op interest van xij ten hondert ten hoochsten int jaer gevonden ende opgebracht zullen mogen worden ende binnen ses maenden eerstcomende mitten interest vandyen wederomme sullen worden gelevert ende gerembourseert vuyt incompsten vande Domeynen ende gemeene middelen die binnen den selven tyde aldaer binnen der steede van Heusden ende den lande daeronder geleegen zullen mogen vallen die welcke daervooren sullen blyven verbonden ende geobligeert, mits dat al tselffde op de Reeckeninge tegens den Generaele Staten affcortinge strecken zal. Ende tgundt daer aen alsdan sal mogen gebreecken dat trestant vandyen vuyte gemeene middelen binnen elcken steede respective gelicht ende innegehouden sal mogen worden.

[p. 21]

De Staten by haerluyder Gecommitteerde voorgehouden zynde tconcept by hem gemaect aengaende de verdeelinge vande knechten onder zeeckere Colonnellen te weeten: onder den Grave van Hohenloe thien vendelen, Hellinck ses, Ruychaver vier, Dorp twee, inden quartiere van Zuythollant mitsgaders op de betaelinge vande knechten is tselffde zulcx goetgevonden omme in behoorlycke forme geextendeert zynde den Grave van Hohenloe by zeeckere heure Gedeputeerde voorgehouden worden.

Is rapport genoemen tegens d'aenstaende dachvaert off den impost vande hoorenbeesten op de toecomende verpachtinge voor d'eene helft vandyen nyet vermindert en sal mogen worden.

den vj^en Octobris.

Is geordonneert te schryven aende Gedeputeerde vande Staten op de vergaederinge der Generaele Staten alsoe men mitter daet bevryet ende bemerct dat die van Amsterdam met opsette wille haerluyder satisfactie differeren, waerdeur grootelycx staet te vermoeden ende genouch voor zeecker gehouden mach worden dat die selfde van Amstelredam met Don Johan houdende, zijn correspondentie vuyt veele indicien ende propoosten die ons zyn voorgecomen ende verscheenen ende grootelycx te beduchten is dat eenige pericule ofte inconvenienten daer vuyt sullen mogen rysen by oorloege ofte andere confusie die als nu voor handen schynen zoe verre die van Amstelredam voornoemt tot haerluyder satisfactie metten eersten nyet gebracht en worden daer mede die van Hollant nyet alleene maer oock d'andere landen in goede verzeeckerheyt te meer gestelt soude mogen worden dat daeromme die selfde Gedeputeerde met alle goede reedenen ende middelen

[p. 22]

daer op aenhouden ende oock by zyne F.E. dat den selven van Amstelredam zulcke conditien ende middelen voorgestelt mogen worden daer op by hemluyden satisfactie behoort genoemen te worden ende zoe verre die zelffde van Amstelredam daertoe nyet en sullen willen verstaen dat alsdan zyne F.E. belast ende geautoriseert mach zyn by de Generaele Staten omme tegens die van Amstelredam voornoemt te mogen procederen zulcx zyne F.E. tot dienste ende verzeeckerheyt vanden lande bevinden sal te behooren.

Is voorts geordonneert te schryven aende selve Gedeputeerde alle neersticheyt te willen doen aen de Generaele Staten dat alle arresten vuyt saecke van eenige verloopen renten offgedaen mogen worden by provisie dat vorder diesaengaende tzy op die ontlastinge ofte atterminatie vanden selve renten sal zyn gedisponeert, dat mede by den selve Gedeputeerde den Staten Generael aengedient sal mogen worden dat op de Generaele vergaderinge vande Staten Generael alsvooren eenen zeeckeren voet zal moeten zyn genoemen ende Instructie gemaect voorden Commissarissen die achtervolgende die pacificatie op alle swaricheyden vallende op de restitutie vande goederen goede kennisse zullen mogen nemen al eer die van Hollant ende Zeelant van haerluyder zyde mede eenige daertoe sullen hebben te committeren.

den vij^en Octobris.

Syn eenige gecommitteert omme te handelen mitten Ritmeesters die hem hadden laeten verschynen, versouckende betaelinge van haerluyder oude achterweesen ende dienste gedaen mit Zyne Excellentie op den tochte voor Bergen in Henegouwen ten eynde die zelfde alsnoch voor zeeckeren tyt nemen verdult overmits die groote lasten die tgemeene lant alsnoch

[p. 23]

te dragen hadde ende zoe verre deselffde daer toe mit egheene middelen en zouden mogen worden gebracht dat die betaelinge vandyen op zeeckere dagen ende termynen gedaen mach worden ende voorts den selven eenige reyscosten toe te mogen vougen indyen zyluyden daer op aenhouden ende insisteeren.

Ende ten eynde die penningen tot betaelinge vanden selven achterweesen noodich zynde, gevonden ende opgebracht mogen worden op alsulcke dagen ende termynen als mitten selven ritmeesters zoude mogen worden gemaect ende genegocieert, mitsgaders mit d'andere ritmeesters die alsnoch verschynen sullen, hebben die Staten voorgeslaegen dat tot dyen eynde den hondersten penning binnen ende buyten den steeden alomme in Hollant ende Zeelant jaerlycx gegheven ende ommegeslagen zal worden drie jaeren lanck geduyerende telcken jaere in twee termynen ingaende Mey toecomende op gelycken voet als die zelfde jegenwoordelyck in Hollant wert geheven, mits dat alle jaer die quoyeren zullen worden gerevideert, waer op byden Staeten is genoemen rapport omme daerop ter eerster dachvaert te commen geresolveert.

Die Staten gehoort hebbende haerluyder Gedeputeerde aengaende die liquidatie by hen gemaect op den staet vanden achterweesen vande coopluyden van Ipsich in Engelant over haerluyder verlyes van laeckenen by hemluyden gepretendeert ende die de Majesteyt vande Coninghinne van Engelant wilde hebben gerestitueert te worden ofte betaelt, bedragende die somme van een en vyftich duysent iij^cxiiij £ acht sch. van xl grooten tpondt te betaelen op vyer navolgende termynen, naementlyck den i^en Octobris lxxviij, lxxix, lxxx ende lxxxi telcken jaere een gerecht vierdepaert vandyen mit het interest van acht hondert xxviij £ xij sch. munte als vooren, behalven vijff duysent ses hondert lxvij gelycke ponden daer

[p. 24]

aff op de betaelinge vandyen zal worden gehandelt ende overcommen, hebben die Staten daer inne geconsenteert ende verclaert dat behoorlycke brieven van obligatie daer op verleent sullen mogen worden onder die zeegelen van die van Hollant ende Zeelant ende geteyckent als naer behooren.

Die van der Goes hebben op alles verclaert alle die oude schulden henluyden nyet te concerneren nochte sich dat zijluyden daer inne gehouden zijn te contribueren achtervolgende haerluyder satisfactie.

Is verclaert dat d'ontfangers vande geannoteerde waerlicke goederen den xxv^en penning van haerluyder administratie ende ontfanck tot laste vanden lande genyeten zullen.

Is geresolveert op diversche particuliere affairen ende onder anderen mede gedisponeert op de remonstrantie vanden Ontfanger Generaal Jacob Muys aengaende de inninge ende executie vande penningen over zynen ontfanck begreepen.

den viij^en Octobris.

Is geresolveert dat die Gecommitteerde vande Staten op de visitatie vande lyste vande thollen van Geervliet ende Sparendam ende omme te concipieren een ordonnantie op de condicien van verpachtinge der selver thollen byden Commissarissen rapport gedaen sal worden aende Staten van haerluyder gebesoingneerde op d'eerste vergaderinge vande selve Staten omme daer nae opde verpachtinge vanden selven thollen alsulcke tyt genoemen worden als naer behooren.

Dat by die van Zeelant insgelycken die lyste van haerluyder thollen zal worden gerevideert omme daerop die verpachtinge aldaer mede gedaen te mogen worden.

Is beslooten ende geresolveert dat die naeste dachvaert ende vergaderinge vande Staten van Hollant

[p. 25]

ende Zeelant gehouden sal worden binnen der stadt Leyden ende is den dach aengestemdt ende geraempt omme inder herberge aldaer te weesen den xxviij^en deeser maent Octobris aldaer d'Eedelen ten minsten drie in getalle ende vuyt elcke steede twee gedeputeerde gehouden sullen zyn te compareren den gestelden daege op peyne van xx £ van xl grooten t'elcken daege te verbeuren, welverstaende dat voor d'eerste twee ofte drie daghen die Eedelen met twee int getaele ende die steeden elcx met een gedeputeerde zullen mogen volstaen, zonder in eenige peyne te vervallen.

Alzoe die Staten verstaen hebben dat een groot meenichte van scheepen ende een sonderlinge vloete genouch zeylree wesende inden quartieren van Noorthollant ende elders binnen deese Landen van Hollant ende Zeelant mit d'eerste bequaeme wint van meeninge zoude zyn hem westwaerts naer Spangien ofte Lisseboen te begeven ende bevonden hebben dat overmits den grooten geroep ende apparaten vanden oorloege alle periculen moegen worden verhoet, ten eynde by aenhoudinge ofte overvallinge der selver scheepen deeser lande van scheepen, bootsgesellen ende andere provisie van greynen nyet gebloetet nochte gecreynct en werde tot groote naedeele der gemeene zaicke, soe ist dat die Staten voornoemt geresolveert ende geordonneert hebben te schryven aen die van Noorthollant ende Zeelant, mitsgaders aende Regierders der steede van Dordrecht, Rotterdam, Schiedam, Bryele dat zyluyden alle scheepen van Hollant, Zeelant ende deese Nederlanden binnen haeren quartiere ende steeden zeylree weesende ofte eenichsints gereet omme vuyt te loopen ende hem westwaerts op Spangien ofte Portugael te begeven mitter daet aen te doen houden ende t'arresteren tot den vj^en Novembris toecomende zonder de zelfde eenichsints

[p. 26]

te laeten passeeren nochte oick te gehengen ofte gedoogen dat eenige menichte van bootsgesellen deeser landen hem middeler tyt op vuytheemsche scheepen zullen begeven mogen.

Naenoene.

Is byde Staten geresolveert die lyste vande tractementen binnen Hollant ende Zeelant, die welcke by de Staten zyn vermindert ende gereduceert achtervolgende den staet die daeraff gemaect is ende den steeden overgelevert.

Is geordonneert Adriaen Mandemaecker ontfanger binnen Zeelandt zyne Reeckeninge over te leeveren in handen vanden Staten van Zeelant binnen een maent eerstcommende.

Is verclaert ende geresolveert dat in den concepte vanden antwoorde die den Gedeputeerde vande Generaele Staten overgelevert sal worden, zal mogen worden aengeboden inde plaetse vande versochte contributie inde laeste generaele groote ommeslach byden selven Generaele Staten gedaen tonderhouden tot behouff ende defentie vande omleggende provincien die nombre van twintich vendelen tot hondert derthien hooffden elck vendel boven twintich gelycke vendelen die tot defentie van die van Hollant ende Zeelant gehouden sullen moeten werden ter tyt toe dat inde noot anders daer inne zal moeten worden voorzyen, op welck concept die steeden haerluyder antwoort sullen binnen ses ofte acht dagen ten lanxten binnen Delff in handen vanden Secretaris.

Die Staten willende voorzyen op tstuck vande appellatie ten eynde nyemant in zyn goet recht, gefrustreert en blyve, hebben eenige gecommitteert omme d'acte opt stuck van appellatien by provisie gemaect ende vuytgegeven te resumeren ende voorts

[p. 27]

opt redressement vande zaicke ende treyn vande justitie achtervolgende haerluyder Instructie op de eerste aenstaende dachvaert omme den Staeten van alles rapport gedaen zynde voorts daer inne gedaen mach werden naer behooren.

Nae noene.

Syn gecommitteert die van Dordrecht, Haerlem, Leyden, Goude, Rotterdam, Alckmaer tot visitatie van alle requesten ende particuliere zaecken omme by hem daerinne gedisponeert te mogen worden naer tvertreck vande Gedeputeerde vande andere steeden.

Vergaderinghe gehouden by den Staten van Hollant binnen den Hage den xiiij^en Januarij xv^c acht entzeventich.

Is geresolveert hoe dat met die van Amsterdam gehandelt sal worden soe verre zijluyden nijet en accepteren die poincten by den Staten henluijden voorgehouden.

Den xv^en.

Is getreden in vorder communicatie mette Gedeputeerden van Amsterdam op de poincten haerluijder satisfactie.

Naenoene.

Is geresolvcert dat bij provisie drie scheepen van oorloge in zee geschict zullen worden, omme eenige Engelsche piraten te mogen becommen.

[p. 28]

Johan Kemp es gecommitteert omme te besichtigen die gelegentheijt der stede van Vijanen ende bij wat middelen dzelffde versterct soude mogen worden.

Den xvj^en.

Opt scrijven van die van Gelderlandt is den selven belooft op de betalinge vanden knechten aldaer geschict behoorlicken te doen voorsien ende die penningen te doen leveren binnen Nymmegen ofte Thiel ende voorts dezelffde steeden alle assistentie met scheepen te doen des noodich zijnde.

Opt scrijven vanden ontfanger generael Jacob Muys is geordonneert onder anderen voor antwoort te vougen, dat die van Overflacquee vuijtstel voor d'eene helft vanden hondersten penning is verleent tot Paesschen, toecomende, mits betalende d'ander helft gereet ende daer beneffens overleveren heurluijder quoijeren, ende belangende zijne aengebooden dienste als Ontfanger generael van alle des Gemeenelants incompsten ende middelen, dat den zelffden Ontfanger hem diesaengaende zal reguleren achtervolgende zijne voorgaende ordonnantie ende instructie. Dan zoe verre hij metten Staten vorder ijet souden moegen handelen ende communiceren, dat by hem tot zijnen compste tzelffde geremonstreert soude moegen worden omme daerop regardt genomen ende voorsien te mogen worden als naer behoeren. Dat den selffden ontfanger alle mogelicke vliet ende neersticheijt wil doen tot inninge executie vanden c^en penning.

Den xvij^en in volle vergaderinge van allen die Gedeputeerden van Noorthollant.

Sijn gecommitteert Pauls Splinter omme vuijt allen comptoiren te lichten allen munte van stuvers.

[p. 29]

Opt versouck van M^r Adriaen van der Houff Raidt ordinaris is den zelven gegunt ad vitam die bewooninge ende tgebruyck vande Cleeffsche Camer ende andere plaetzen die hij jegenwoordelick inne heeft.

Is geresolveert dat alle Coorn tzij hert ofte weeck vuijten lande van Hollandt ende Zeelandt op alle geconfedereerde landen, provincien ende steeden getransporteert ende gevoert zal mogen worden onder behoorlick recht van convoy.

Alsoe die Staten van Hollant ende Zeelant omme te voorsien tegens alle vordere invasie ende schade die ter zee bij eenige zeerovers ende piraten gedaen soude mogen worden, midtsgaders tegens alle periculen ende aenslagen die de vijanden deur hulpe ende toedoen vanden zelve piraten in grooten getaele alreede hem op zee begeven ende geoepenbaert hebbende op dese landen ofte eenige havenen van dien souden aenrechten mogen, geconsenteert ende beslooten hebben dat tot bevrijdinge der zee ende die gemeene neeringe, welvaert ende negotiatie twaelff scheepen van oorloge binnen den lande van Hollant metten alder eersten becommen zullen worden gereet gemaect ende geequippeert, te weeten zes binnen desen quartiere van Suijthollant ende van gelijcke ses scheepen binnen Noordthollandt ende dat omme te vervallen d'oncosten van dien alle d'incompsten vanden Convoyen binnen Hollant voornoemt daertoe alleenlicken zullen worden verstrect ende verbonden blijven, Soe ist dat die Staten voornoemt ten eijnde alle tzelffde volcommelick ende in alder neersticheijt mach worden gevordert ende geeffectueert, gecommitteert, belast ende geaucthorizeert hebben, committeren, belasten ende aucthorizeeren bij desen Jan Cincq ende M^r Heijnrick Meijster omme met alsulcke twee persoonen als die van Noordthollant mede daertoe zullen deputeren, goede ordre te stellen, dat de voorscreven

[p. 30]

scheepen, becommen toegerust ofte gecoft ende voorts onderhouden mogen worden ten meesten dienste van den lande, dat mede die Convoijgelden voortaen alomme met goeden opsicht, behoorlicke gecollecteert ende geheven, ende tot behouff vande oncosten derselver scheepen bekeert ende verstrect mogen worden bijden geenen die tot den ontfanck van dijen bijden Staten sullen worden gestelt ende geordonneert. Daertoe bij den zelven Commissarissen behoorlicke ordonnantie van betalinge verleent zullen mogen worden, volgende de welcke die voornoemde Commissarissen alsulcke ordre sullen mogen stellen, zoe wel opde collectatie vanden convoijgelde achtervolgende de lijste daerop gemaect als op de toesichte ende wachte vandijen als hemluijden tot dienste vanden selven lande goetduncken zal, alles met kennisse ende believen vanden Staten, lasten ende ordonneeren daeromme die Staten voornoemt allen ende eenen ijegelycken den Commissarissen voornoemt in alle tgunt voorscreven es te gehoorsamen, obedieren ende respecteren, midtsgaders allen convoijmeesters tegenwoordich in dienste wesende den voornoemden Commissarissen oepeninge te doen ende dubbelt, ist noot over te leveren vande Instructie die henluyden mach zijn gelevert omme bij henluyden daermede gedaen te worden naer behoeren.

Die Staten van Hollandt willende voorsien tegens alle ongeregeltheijt die int onderhoudt vander zeetonnen, cape ende veerboet wordt gehouden opt incommen vander Maze deur den zoberen loon die tot tzelffde onderhoudt is gestelt ende daer van betaelt, waerbij veel scheepen ende coopluijden deeser landen in lijve ende goederen zijn bedurven, hebben volgende tverdrach bijde Gedeputeerde vande groote visscherije den xiij^en Januarij lestleden binnen der stadt Delff opt different vant sallaris van tleggen

[p. 31]

van noch twee tonnen ende tleggen van drie beenen int Scheur met die vanden Brielle gemaect, verclaert ende geordonneert, verclaren ende ordonneren bij desen dat van nu voortaen tot onderhoudenisse vanden zelven tzamen in alles betaelt ende geheven zal worden opt incommen vande Maze van alle scheepen tgunt hiernae volcht.

Inden eersten dat alle scheepen van lx last, ende daerboven inde plaetze van x sch. grooten betaelen zullen xi sch. grooten vlaems.

Van elck schip van tzestich last ende daerbeneden tot xxxij last inde plaetze van vij sch. x penn. bij hen gegeven voortaen betaelen zullen in als ix sch. grooten vlaems.

Alle scheepen beneden xxxij last die te voiren betaelt hebben v sch. 6 penn. en voortaen voor alles geven zullen vi sch. grooten vlaems.

Ende van alle buysschen inde plaetze van vier schellingen betaelt zal worden voor vierboet ende tonnegelt als vooren v sch. grooten.

Is geordonneert te scrijven aenden oeversten Sonoy te schicken twee compaignijen binnen Noordthollandt d'eene binnen Medemblick ende d'andere binnen Monickendam ende voorts alle vrouwen ende kinderen vuijt Amsterdam te mogen laeten vertrecken van dengeenen die daer vuyt mogen zijn geweecken.

Opt versouck van Adriaen Proost omme te hebben brieven van atthacie op zeeckere willige acte van condempnatie bij Joris van Steijnmoelen gepasseert voor den grooten Raide tot Mechelen op den xxvj^en Aprilis lestleden is tzelffde geaccordeert.

Opt versouck vanden zelffden omme van gelijcken te hebben attachie op zeeckere mandament penael bij die vanden grooten Raide tot Mechelen den xxvj^en Januarij lxxvij tegens den voornoemden Steijnmoelen verleent, is tzelffde affgeslaegen ende verclaert dat

[p. 32]

die suppliant gelijcke provisie aen die vanden Raide voornoemt zal versoucken mogen.

Den xx^en.

Angaende tuijtvoeren vant herdt ende weeck coorn, is geordonneert dat het placcaet diesaengaende sal worden gepubliceert binnen dese landen, dat bij de Generale Staten daerop is gemaect.

Sijn eenige gecommitteert omme te resumeren een lijste vanden convoyen ende dzelffde te verhoogen.

Opt versouck van Jacob Schollen, is geordonneert dat de Dorpen inde Langestraet gelegen voor haerluijder restanten gevallen inden jaere lxxvj ende lxxvij zullen worden gesommeert binnen een maent te betaelen, ofte daer vooren zullen worden geexecuteert.

Opt versouck vande Burgemeesteren ende Raiden van Suijderwoude, Zuijderdorp, Landtsmaerbrouck ende Oossanen, is denzelven geaccordeert continuatie van heurluijder vrijdomme van thollen voor den tijt van vijff jaeren eerstcommende.

Den xxj^en.

Is geaccordeert dat die predicant binnen Schoonhoven zal worden onderhouden vuijten Impost vande ontgrondinge vanden turff.

Is gehoort trapport vande Gecommitteerde vande Generale Staten versouckende dat die xxv vendelen geschict tot assistentie vande Generale Staten voornoemt elcx tot twee hondert hooffden zouden worden verhoocht.

Sijn gearresteert zeeckere poincten ende articulen die van Amsterdam over te leveren tot heurluijder satisfactie.

[p. 33]

Den xxij^en Januarij.

Is geresolveert den gecommitteerden vanden Generaelen Staten voornoemt voor antwoort te geven datmen persisteert bij de voorgaende presentatie van xxv vendelen, elck tot cxiij hooffden tot assistentie der gemeene landen gedaen, mit aenbiedinge in den hoochdringenden noot van alle vordere bijstant ende assistentie des moegelijcke zijnde volgende tgeschrifte hemluijden tot dijen eijnde overgelevert.

Naenoene.

Is gearresteert tconcept gemaect op de verhooginge vanden Convoijen ende dat tzelffde zal innegaen den xx^en February toecommende ende voorts onderhouden worden op de peyne van verbeurte der goederen van de geene dairinne die fraulde zal bevonden worden, die twee deelen tot behouff vande gemeene sake ende een derdepaert voorden aenbrenger ende dat die kennisse vande peijnen genomen sal worden bij de Gedeputeerde vande Staten.

Is geordonneert te scrijven aen die van Zeelant, dat zijluijden mede compareren ende hemluijden dubbelt van deselve lijste over te seijnden mit verclaringe dat tot Zircxzee egheene convoijmeesters zullen mogen worden gestelt nochte oick eenige convoijen aldaer betaelt zullen worden overmits die groote fraude die bij hemluijden dagelicx daerinne worde gepleecht. Van gelijcken die van Zeelant tadverteren vande resolutie opt onderhoudt vande scheepen van oorloge als vooren genomen.

Is geresolveert dat bij Adriaen Duijst ende Pieter Pieters de Jonge gemaect zall worden, dinstructie vande Commijsen generael vanden convoijen.

Nopende tstellen van den Admirael ende Capi-

[p. 34]

teijnen opden scheepen van oorloge, is tzelffde gereserveert, alsoe die van Noordthollant verclaerden egheene lust te hebben omme daerinne te advijseren.

Den xxiij^en.

Opt versouck van de Burgemeesters ende Regeerders van Texel is den selven wederomme gegunt vuijtstel ende atterminacie van haer oude restanten voor een jaer eerstcommende.

Angaende die saecke van Graeff Jan van Nassauw omme dezelffde als Lieutenant generael over dese landen taccepteren, is verclaert dat eenige Gedeputeerden aen Zijne Excellentie geschict zullen worden, omme Zijne Excellentie te remonstreren die swaricheden die dairinne bevonden worden.

Den xxv^en.

Die Staten van Hollandt gesien hebbende tscrijvens van Zyne Princelijcke Excellentie vanden vij^en deeser maent, midtsgaders zeeckere voorgaende scrijvens vande Staten van Zeelandt aen Zijne Princelijcke Excellentie vanden vij^en der voorleden maent, midtsgaders tversouck van Coenraet Meyne burger ende coopman tot Nuyrenburch aen Zijne Princelijcke Excellentie gedaen, daer bij gevoucht omme te hebben betalinge vande goederen by de gecommitteerde der steeden van Zeelant hem ende zijnen broeder Juliaen Meyne inde voorlede jaere affhandich gemaect ende doen vercoopen ter somme van xxv^c xxxvij £ viij sch. vij grooten Vlaems comptant, hoewel de zelve tot Venesie over de drie duijsent gelijcke ponden meer innegecofft waeren, hebben verstaen ende verclaert dat tzelffde achterwesen hemluijden nijet aengaet nochte concerneert ende zijluijden daeromme ongehouden

[p. 35]

zijn yet dairinne te dragen ofte contribueren. Ende zoe verre bij ijemant eenige questie ofte swaricheijt hierinne zoude mogen gemoveert ofte bevonden worden, sullen die Staten voornoemt te vreeden zijn hen diesaengaende die justicie te submitteren ende hen zulcx daermede behelpen moeten als naer behoeren.

Is Capiteyn Berwoudts mondelinge onder anderen verclaert dat die Staten nijet en verstaen dat die voornoemde Capiteijn hem als Drossaert op den huyse van Louvesteyn vorder zal mogen dragen ofte houden als wesende contrarie den privilegie vanden lande.

Sijn gecommitteert Nijclaes vander Laen een van Eijnchuijsen ende Aelbrecht Pietersz. omme te trecken in Noordthollant ende aldaer vuijt d'incompsten der gemeene middelen te lichten voor teerste zoe veel penningen als dienen tot betalinge vande knechten die daerop alreede zijn geassigneert.

Is geaccepteert Joncheer Arent van Duvenvoorde als oeverste ende Colonnel van vijff compangnijen daeronder begrepen zynen eijgen compangnije by hem op te rechten volgende die last ende commissie by haere Gedeputeerde den vj^en Januarij hem daeraff gegeven.

Is geordonneert te scrijven aenden Commissarissen van Zijne Excellentie ende Gedeputeerde vande steeden binnen den noorderquartiere van Hollant, dat zijluijden te zamen ofte tmerendeel van hemluyden ende sonderlinge Camerlijn ende Thomas Thomasz. hen binnen daenstaende weecke alhier op de dachvaert laeten vinden omme mit hemluyden goede ordre te helpen stellen op de vordere betalinge, onderhoudt ende vervullinge vande oncosten ende lasten vander oorloge, achtervolgende den staet die daervan zal worden gemaect alsoe tzelffde nootelick moet gevordert worden ten eijnde alsulcke lasten binnen den landen van Hollant alomme eenpaerlyck gevonden ende gedragen moegen worden als naer behoeren.

[p. 36]

Is geordonneert te scrijven aen allen ontfangers vanden C^en penning vanden jaere lxxvj dat zijluijden haere Reeckeningen binnen xiiij dagen eerstcommende overleveren in handen vanden Secretaris.

Sijn gecommitteert Warmont ende Almonde omme ordre te stellen over de knechten leggende voor Amsterdam ende tot vernieuwinge vanden wech binnen Weesp.

Is getreden in communicatie met den Gedeputeerden van Amsterdam op haerluyder satisfactie.

Den xxvij^en Januarij.

Is den Staten voorgelesen d'Instructie voor Jacob Stalpert vander Wijele omme daerop te negotieren mit den rentiers binnen Brugge.

Sijn gecommitteert die Heere van Asperen ende Mr. Leenert Casembroot, omme te trecken naer Gelderlant volgende tversouck van Zijne Excellentie ende den verordenten aldaer die goede gunste, vrundtschap ende genegentheijt van die van Hollant aen te bieden.

Is geordonneert te scrijven aenden Staten van Utrecht te willen affdoen alle arresten by hen gedaen vuijt zake vant verloop van eenige renten staende opt gemeene landt van Hollant.

Naenoene.

Die Staten aenmerckende tbeleijt des gemeene landtszaken ende dat tot vorderinge van de selve, nootelick eenige ordre moste worden gestelt, hebben volgende haerluijder voorgaende Resolutie gecommitteert de Heeren van Mathenesse, vander Mijle, Nijclaes vander Laen, Govert Willemz. Brasser, Oldenbarnevelt, Franchoys Maelson ende d'advocaet

[p. 37]

ofte tmerendeel van hemluijden. Indien ijemant absent soude mogen weesen omme te visiteren die voorgaende ordonnantien ende Instructien daerop die Gedeputeerden vanden steeden te vooren in collegie hebben gebesoingneert die selffde te redresseren ofte een andere Instructie te concipieren sulcx tot vorderinge van des gemene lants affairen bij hemluijden noodich zal bevonden worden al opt rapport van den Staten. Ende dat nijettemin middelertijde die Gedeputeerde vande Eedelen ende Steeden zullen besoingneren dagelicx neffens den Staten op heurluyder vergaderinge ende daernae tot sulcken tijde int byzondere als zijluijden bevinden zullen te behoeren, mits dat die selffde Gedeputeerden op de generale middelen ende Imposten die eenichsints mogen zijn verpacht nijet en zullen vermogen tordonneren, nochte diezelffde belasten, nochte verbinden, maer alleenlyck die t'emploijeren tot betalinge van ruijteren ende knechten, Ende dat die selffde Gedeputeerde neerstelyck dairinne zullen voorsien dat die selffde middelen behoorlyck geinnet ende geexecuteert ende die voornoemde betalinge daer vuijt binnen elcken quartiere eenpaerlyck mach worden gedaen sonder dat die selffde gedeputeerde eenige quitscheldinge vuijte selve generale middelen zullen mogen doen, nochte eenige landen verbinden nochte vercoopen, nochte oick eenige nieuwe tractementen sullen verleenen mogen. Dat mede die selffde gedeputeerde hen nijet en zullen onderwinden d'incompsten vanden convoyen als tot onderhoudt van de oorlochscheepen geestimeert.

Angaende die saeke vande Jouff^e van Hunnepel versouckende dat die sequestratie vande goederen ende Heerlicheijt van Vijanen bijden Staten gedaen soude mogen cesseren, hebben die Staten naer lange verhael in presentie vande Jouffrouwe van Hunnepel bijden advocaet ter Long gedaen, eijntelick verclaert

[p. 38]

dat die zelffde Jouffrouwe in geschrifte zal doen overleveren tgunt bij haeren advocaet was verhaelt omme tzelffde gesien voorts gelesen te worden naer behoeren. De edelen ende die van Rotterdam hebben verclaert dat die sequestratie affgedaen zal worden sonder oick tadvoijeren tgunt aengaende die sake van Vijanen boven die verzeeckerheijt der selver stede is gedaen.

Den xxviij^en Januarij.

Is alsnoch gehouden voor gearresteert die geconcipieerde lijste vanden convoijen omme in treijn gebrocht te worden.

Sijn eenige gecommitteert omme te handelen mit Jan Theron ofte zijne gecommitteerde op de betalinge van zijne achterwesen.

Naenoene.

Is geordonneert te scrijven aenden ontfanger generaal Jacob Muijs, dat hij allen dorpen ende plaetsen zal doen overleveren haerluijder quoijeren vanden C^en penning nijet jegenstaende eenige vuijtstel ofte quitscheldinge die daer van soude mogen zyn gedaen.

Opde propositie bij andere Gedeputeerde vande Staten Generael in geschrifte overgelevert, Is verclaert dat die Staten nijet en verstaen eenige incompsten vanden convoijen binnen dese landen bijde andere provincien tot behouff vande gemeene landen te laeten lichten, nijettemin te vreden zijnde hen te conformeren mit alsulcken voet ende lijste als op de convoijen bijden Generalen Staten mit advyse van die van Hollant ende Zeelant gemaect sal mogen worden ten meesten dienste vanden zelven lande daertoe eenige zijn gecommitteert omme mit den zelven gedeputeerde daerop in communicatie te treden.

[p. 39]

Angaende die xxv vendelen tot assistentie vande Generale Staten geschict, persisteren die Staten bij de voorgaende antwoorde den voorgaenden Gedeputeerde vande Generale Staten gegeven.

Beroerende den Tholl van Zeelant is verclaert die Gedeputeerde hen desaengaende aen die van Zeelant zullen mogen addresseren all naer breeder inhoudt het schriftelijck antwoort daervan gegeven.

Opt verthooch van andere Gedeputeerde van Gelderlant Is verclaert datmen opde betalinge vanden knechten behoorlicken zal doen voorsien die tot hemluijder assistentie zijn geschict, dat mede die provianden binnen Gelderlant aenden knechten verstrect, alhier betaelt zullen worden, mits dat tzelffde den knechten wederomme gecort worde, all naer breeder inhoudt tgeschrifte daervan overgelevert.

Den xxx^en Januarij.

Opt versouck vande jouffrouwe van Hunnepel angaende d affdoeninge vande sequestratie van Vijanen Is tzelffde gestelt ende gerefereert aen de Justicie, de edelen voorts persisteren bij haere voorgaende verclaringe.

Is rapport innegebracht vanden opheve vanden C^en penning daerinne die steeden alsnoch nijet eijntelick hebben cunnen accorderen.

Sijn eenige gecommitteert omme te maken den staet vanden lande.

Opt versouck van Schoudt, Schepenen ende breetste geerfden vanden seven meijsters vanden Oldenhoorn, Is den zelven gegunt continualick van haerluijder voorgaende octroij voor vier jaeren zoe wel vande vrijdomme ende quitscheldinge van allen beeden, zoe wel ordinaris ende extraordinaris als mede dat bij den supplianten heurluyder have nochte gewas nijet

[p. 40]

vercoft nochte vervreempt zal mogen worden voor ende aleer die vuytgeleyde schooten aldaer by hemluyden opgebracht ende betaelt zullen zijn.

Opt versouck van vrouwe Wilhelmina van Haeften, vrouwe Douariere van Assendelft, Joncker Jan van Assendelft, Lydewy Jansd^r. cum sociis als Ingelanden van Cralingen, Cappelle gehouffslaecht inden dijck buijten Rotterdam, is geappostilleert die Staten van Hollant verclaren ende ordonneren dat die Dyckgrave ende Hoogeheemraiden in Schielant sullen supercederen ende ophouden mit het keuren van eenige nieuwe wercken ofte tsteenwerck aenden dijck inde requeste geroert, Ende zullen die Staten voornoemt daerop letten dat ter bequamer tijt voorsien zal worden, dat die plaetzen inden voorscreven dijck eertijts geoepent den landen daer onder gelegen nijet schadelick maer tegens periculen van innebreken ofte deurbreecken verzeeckert ende bewaert zullen zijn naer behoeren.

Opt versouck van Joncheer Gerrardt van Roon is volgende dijen by zyne Excellentie gehouden voor gerecommandeert Pieter van Roon omme tBailliuschap ende Dijckgraeffschappe van Putte op Reeckening te mogen bedienen ende daertoe gestelt ende gecommitteert te worden inde plaetze van zynen vader.

Opt versouck van de gemeene buijren ende Ingesetenen van Oostzanen hebben die Staten gesurcheert van alle proceduijren ende executie vuijt zake vande personnele schulden ende achterwesen inde requeste geroert tot in Aprili toecommende, ende dat anders by den Staten in desen ende gelijcke zaken generael zal wesen voorsyen ende gedisponeert.

Van gelijcken opt versouck van Mr. Ghysbrecht van Hogendorp ende Janneken ende Lijsken van Bladegom.

Is gedisponeert op meer andere perticuliere zaken ende requesten.

[p. 41]

Den 1^en February.

Is wederomme rapport innegebracht opt consent vanden C^en penning dairinne die steeden alsnoch nyet en hebben cunnen accorderen.

Sijn eenige gecommitteert tot oplichtinge vande somme van C^m £ op interest volgende die Resolutie vanden Staten.

Naenoene praesenten die van Hollandt mit den gecommitteerden van Zeelant, staetsgewijs aldaer geschict.

Sijn gecompareert Mr. Jacob Valck Pensionnaris vander Goes ende Pieter de Vos als gecommitteerde van Zeelant bewesterschelt, ende Mr. Cornelis de Boeckere als gedeputeerde van Zeelant bewesterschelt volgende heur verclaringe.

Is gedisponeert op diversche requesten van pertijen.

Is bijden Heere van Sinct Aldegonde den Staten gedaen Rapport van zijne wedervaeren binnen Groeningen ende Vrieslant. Ende heeft voorts den Staten bedanct vande pensioen hem gegunt daer vooren hij hem in lijff ende goet ten dienste vanden lande heef verbonden ende geoffereert.

Opt versouck van de Burgemeesters ende Vroetschap der stede van Medemblick omme drie Burgemeesters voortaen te mogen kyesen, in de plaetze vande twee, Is gescreven aen Zijne Excellentie tzelffde te willen accorderen.

Den iij^en February.

Is gehoort rapport vanden Colonnel Tempel aengaende tversouck van Zijne Excellentie, dat die belooffde vendelen terstont naer Brabant tot assistentie

[p. 42]

souden worden geschict, die Compaignije van Heijman Jansz. dairinne begrepen volgende zijne instructie.

Is weeder getreden in communicatie met die Gedeputeerde van Amsterdam.

Naenoene.

Gecommen sijn de scrijvens van Zyne Excellentie dat het leger vande Generale Staten eylaes was geslagen ende verloopen ende die vyant tvelt gehouden hadde, ende wederomme die Staten die xx vendelen zijnde onder den Grave van Hohenloe in Brabant tot assistentie ende in dienste vande Generale Staten schicken soude, Is byden Staten ordre gestelt ende belast dat eenige compaignyen derwerts in diligentie trecken zullen.

Den iiij^en Februarij.

Is wederomme getreden in communicatie met die van Amsterdam.

Is geresolveert dat tot betalinge vande Landtdrosten ende justicieren op elcke morgen alomme binnen Hollandt ommegeslagen ende geheven sal worden voorden tijt van drie maenden een oortgen op elcke morgen ter maent tot laste vanden huijrman, ingaende den 1^en Jannuarij lestleden die te zamen ommegeslagen zullen worden, voorts op gelijcke boet als de voorleden halve stuvers op de morgen zijn geheven.

Die vanden Brielle hebben verclaert geen last te hebben daerinne te consenteren.

Naenoene.

Die Staten hebben tot vorderinge vander justicie opt stuck van de Revisien volgende tconcept daeraff

[p. 43]

gemaeckt tot Raiden en Reviseurs opt believen van elcx inden heuren genomineert sesthien personen omme daer vuijt zoe veele tot Reviseurs gestelt ende geordonneert te worden, als daertoe sullen noodich weesen.

Alsoe die Staten mede noodich bevonden hebben dat tot vorderinge vander justicie eenen president inden Hove van Hollant gestelt ende geordonneert worde hebben die Staten opt Rapport ende believen van elcx inden heuren daertoe genomineert Mr. Arnoult Nycolay als wesende d'oudtste vanden Raide ende daertoe zeer bequaem ende gequalificeert.

Den v^en Februarij.

Sijn eenige gecommitteert omme die vanden Raide t' induceren ende vermanen dat zijluijden inder sake tusschen die van Zeelant ende Nijclaes Valckesteijn sulcx procederen dat die op de rolle nyet geventuleert, maer sommierlijck affgedaen mach worden achtervolgende d'acte daer van vuijtgegeven.

Sijn eenige gecommitteert omme te treeden in communicatie met die van Haerlem aengaende haerluyder achterwesen ende prerogativen,

Is belooft Capiteijn Michiel binnen ses weecken ofte twee maenden ten lancxsten te procederen tot affreeckeninge van zijn achterwesen.

Is belast dat die disputatien tusschen den Predicanten ende Dirck Volckertsz Coornherdt binnen Delff aengeheven zal cesseren ende tzelffde bijden Procureur Generael te doen insinueren, dat mede den voornoemden Coornherdt egheene boucken in druck zal mogen vuijt laeten gaen, sonder voorgaende consent

Die Staten verstaen hebbende dat binnen den quartiere van Rijnlant inden stroomen ende wateren deur tsincken vanden scheepen, zoe by de vijanden als aen deese zijde inder noot tot verscheijden plaetzen gedaen

[p. 44]

groote schade ende belet inde deurvaerte wordt geleden ende dat deselffde scheepen meestall sijn geabandonneert ende verlaeten, deurdijen dezelffde nyet sonder groote costen gelicht ende vuijtgewonnen mogen worden, hebben tot gerieff ende commoditeyt vanden deurvaerte voornoemt verclaert ende geordonneert dat den Dyckgrave ende Hoogeheemraiden van Rijnlant zullen mogen handelen ende accorderen met den geenen die d'vuijtwinninge vande voorsz. scheepen ende wracken hen onderstaen ende vermeeten zullen. Te weeten dat in recompensie van alle die costen die daeromme gedaen zullen mogen worden, sullen blijven tot haeren behouve ten ware d'eygenaers te vreeden waeren te betaelen d'oncosten daeromme gedaen. In welcken gevalle de zelffde staen zullen tot taxatie vande Hoogeheemraiden, mits conditie nochtans dat d'aennemers der selver wercken hem verbinden zullen alle scheepen ende wracken, groot ende cleijn, goet ende quaedt, die hen gewesen zullen mogen worden te doen vuijtwinden ende lichten egheene vandijen vuijtgesondert.

Naenoene.

Is gedaen rapport bij Warmondt ende Almonde van haerluyder wedervaeren aengaende die vernieuwinge vanden wech binnen Weesp ende die gelegentheijt van der sake van Amsterdam.

Is affgeslaegen die vordere communicatie met die van Amsterdam, overmits deselve hem zoe zeer achterhouden.

Is gerecommandeert Nijclaes Blanckert tot het Schoudtampt van Heusden, opt rapport vanden Staten gecommitteerde.

Is geordonneert die vande Camere vande Reeckeninge t'insinueren dat zijluijden metten alder eersten

[p. 45]

in handen vanden Staten overleveren een staet van alle de perthien vande aengebrochte goederen die in pantschappe zijn vuijtgegeven ofte vercoft.

Dat mede die vande Reeckeninge voornoemt nijet naelaeten willen allen officieren in Hollandt, zoe wel int crimineel als civil die haerluijder offitien op Reeckeninge bedienende zijn, ende oick allen anderen vant crimineel te doen reeckenen vanden voorleden jaeren metten alder eersten des doenlicken zijnde. Ende voorts allen officieren die eenige pacht hebben belooft te insinueren ende verclaren dat zijluijden voortaen haerluijder offitien op Reeckeninge bedienen zullen daerop heurluijder commissien sullen worden geredresseert als naer behoeren.

Is geresolveert dat Joncheer Johan van der Does Heere van Noortwijck, voortaen egheene vorder jurisdictie hem sal mogen onderwinden nochte gebruijcken als halsheer van Noortwijck voornoemt dan ter plaetze daer over bij hem d'Ambachtheerlicheijt gehouden is geweest en dat oversulcx d'andere dorpen ende plaetzen die onder tBailliuschap van Noortwijck begrepen zijn geweest, voortaen onder tBailliuschap van Rijnlant zullen resorteren.

Is voorts gedisponeert op eenige perticuliere requesten.

Den vij^en februarij in volle vergaderinge van die van Hollandt ende Zeelant.

Sijn eijntelijck geliquideert vergelijckent ende vereenicht alle die poincten dienende tot satisfactie van die van Amsterdam, vuijtgesondert op de denominatie vande capiteijnen ende andere officieren.

Die Staten gehoort hebbende trapport haerluijder Gedeputeerde opde communicatie bij hemluijden gehouden mitten Gecommitteerden vande Staten Gene-

[p. 46]

rael hebben verclaert dat eene generale lijste op de convoijen ofte imposten gemaect soude mogen worden, mits dat de incompsten van dijen die binnen dese landen zullen vallen, alhier mede verstrect zullen worden. Behoudelijck oick dat daervan, van vier maenden tot vier maenden Reeckeninge sal worden gedaen ende dat men voorts sal laeten volgen de Generale Staten tgundt daer van boven tonderhoudt vanden schepen alhier overschieten zal.

Opt versouck van den Schoudt, Burgemeesters, Schepenen ende Regeerders van Purmereijnde sijn dieselffde geoctroijeert te mogen aenvaerden vuijt Rechter aelmisse die landen ende goederen vande baghijnen aldaer tot behouff van den Weeshuijse binnen derselver stede, mits onderhoudende die Conventualen naer advenant vande Incompsten van dijen ende doende voorts haerluyder reeckening als naer behoiren.

Naenoene.

Angaende tachterwesen van Jan Theron, is voorgeslagen dat brieven van verzeeckerheijt ende obligatie daervan verleent zullen worden, inhoudende belofte die zelve te betaelen binnen een halff jaer eerstcommende vuijte eerste ommeslagh ofte contributie die daertoe geconsenteert sal mogen worden. Behoudelick dat die van Zeelant gehouden zullen zijn daerinne haerluijder gerechte aenpart ende portie te dragen als naer behoeren, daervan die Gedeputeerde van Zeelant voornoemt aengenomen hebben den heuren tadverteren.

Is geresolveert dat die sluijse van xxiiij voeten die nootelick buyten die Arckelsche poorte van Gorinchem gemaect moet worden, bij den Burgemeesters ende Regierders der voorsz. stede naer voorgaende besteck daeraff gemaect opt believen vanden Staten

[p. 47]

besteet sal mogen worden ende behoorlicke middelen gesocht ende voortgeslaegen daer vuijt d'oncosten van dien gevonden ende gedragen zullen mogen worden, omme daernae geordonneert te mogen worden als naer behoeren.

Is den Castelleijn opt Hoff wederomme gegunt tgebruijck vande Cleeffsche Camer, nijettegenstaende voorgaende Resolutie vanden Staten.

Den x^en.

Is den gecommitteerde vande Generale Staten heer Jochum van Liere ende Adolff van Blijleven schriftelick antwoort overgelevert op de propositie bij hemluijden van wegen den Generalen Staten gedaen.

Sijn eijntelick die van Amsterdam geaccordeert mit den Staten op de poincten ende articulen die bij hemluijden ende die van Utrecht respective zijn onderteijckent.

Is geresolveert datmen die van Utrecht in der herberge zal defroijeren.

Den xi^en.

Gehoort hebbende trapport bij monde vanden Secretaris van Graeff Jan, is geresolveert datmen zijnder G. Hoocheyt zal bedancken van den goeden debvoir ende diensten die bij hem binnen Gelderlant waeren gedaen, versouckende dat Zijne G. gelieve daerinne te continueren, dat mede die Staten tot verzeeckerheijt deeser landen wel voor goet souden aensijen, dat die Grave van Hohenloe in dienste van die van Gelderlant volgende haerluyder versouck hem sal mogen begeven ende onthouden bij believen van Zijne Excellentie ende behouden zijn tractement alhier.

Is gedisponeert op diversche andere perticuliere zaken ende requesten.

[p. 48]

Is geordonneert te scrijven aen allen steden ende plaetsen op de stroomen gelegen dat zijluijden de knechten die vuijten lande van Cleeff die rivieren deur Hollandt souden nedercommen tot assistentie van den Coninck van Poortugael binnen nochte omtrent eenige steden ofte stercten nochte oick aen landt willen laeten commen.

Sijn bij den Staten gecoosen als ostagiers vuijt Amsterdam Jacob Gerrit Theeusz., Jan Rijser, Jan Dircxz., mr. Jan Dunez., Symon Dircxz., Jacob Florisz.

Den xiij^en februarij.

Is bijden Eedelen ende Steeden van Hollandt rapport gedaen vande contributie vanden C^en penning als dat die selffde op de oude voet binnen sjaers sall worden gecollecteert omme daervuijt te vervullen tremboursement van de C^m £ van xl grooten die op interest gelicht zouden worden tot bevrijdinge der gemeene middelen, achtervolgende die propositie ende betalinge van een jaer renten.

Sijn gecommitteert Riviere, Myle ende Maelson omme te trecken binnen Amsterdam ende aldaer te vorderen alle zaken dienende tot effectuatie van haerluyder satisfactie.

Sijn eenige gecommitteert omme te handelen met die van Zircxzee ende den castelleijn van Heusden.

Opt versouck van die van Alblasserwaert is den selven gegunt ende geaccordeert dat alle die penningen die tot opmakinge vande sluijsen aldaer zoe aen leveringe van houdt als diverse materialen tot vorderinge vande selve wercken noodich zijnde die tzamen tot vi^m l van xl grooten ofte daeromtrent sijn begroot, betaelt ende geheven zullen mogen worden vuijten C^en penning ende ingevalle die bijden Ontfanger Muijs zoe promptelick nijet betaelt souden

[p. 49]

mogen worden als die selffde wercken zullen vereijsschen, dat die voornoemde penningen op interest sullen mogen werden gelicht tot xviij ten hoochsten int hondert ende al tselffde vuijten voornoemden C^en penning gerembourzeert alle achtervolgende d'acte daervan vuijtgegeven.

Opt versouck vandie van de Crimpenrewaert, is geaccordeert dat by de Burgemeesters ende Regierders van Schoonhoven tot opmakinge vande dijcken aldaer, gelicht zullen mogen worden vande collecteurs vanden impost vanden Reenschen turff vijff duysent gulden vuijte incompsten vandien ofte deselve op interest als vooren mede te mogen lichten achtervolgende d'acte daervan zijnde.

Den xiiij^en februarij.

Is gedisponeert opt aengeven van Dirck Jansz. Lonck omme eenige quantiteyt silvers in de munte tot Dordrecht te mogen crijgen ende voorts op meer andere perticuliere zaeken.

Den xv^en februarij.

Is geordonneert die van Delff ende der Goude over te leveren zeeckere geschrifte van wegen den Staten dienende tot vereeninge vander zake van den Leytschendam.

Is verleent die van Zircxzee zeeckere acte waerbij deselffde ter somme van xx^m £ van xl grooten zullen mogen vinden binnen Hollandt tot opmakinge van de dijcken binnen den landen van Schouwen.

Die van Dordrecht hebben expresselick geprotesteert dat zijluyden in haer geheel verstaen te blijven angaende den contracte bij hem mit zijne Maj^t gemaect op de belastinge van de landen van Bonaventura

[p. 50]

ende alle andere domeijnen die hemluijden zijn verbonden.

Naenoene.

Is geaccordeert dat zeeckere brieven van remissie bij eenen Jacob Symonsz in Martio lxxvij tot Bruessel vercregen in den Hove van Hollandt zullen mogen worden geinterimeert.

Is geordonneert dat bij Joncheer Johan Bacx binnen ende op den huijse tot Heusden aengenomen ende gehouden zullen mogen worden vijftich soldaten onder traictement als Capiteyn tot verzeeckerheijt der selver plaetzen.

Den xvij^en februarij.

Sijn bij de meeste stemmen genomineert ende gecommitteert tot Raiden ende Reviseurs joncheer Johan van Mathenes, Heere vande Riviere, Heer Adriaen vander Mijle, Doctor in beyden rechten, m^r Arent van der Hooch, m^r Cornelis de Groot, m^r Willem Bardesius, m^r Pieter van der Meer ende is geordonneert denzelven terstont daer van tadverteren.

Die van Zeelant verclaren alsnoch geen last nochte antwoort daerop ontfangen te hebben ende dat zijluyden nijettemin verstonden een ofte twee vuijten heuren te nomineren ingevalle die selffde ordonnantie op de revisie bij hemluyden worde geaccepteert.

Die Staten hebben by gemene stemmen tot President van Hollant geeligeert ende gedenomineert m^r Arnoult Nijcolaij als opt believen van Zijne Excellentie ende daeraff zal worden geadverteert all ten eynde die justicie in goede auctoriteyt ende voortganck wederomme gebracht mach worden.

[p. 51]

Is geaccordeert Doctor Basius van wegen Zijne Excellentie in huijre te mogen nemen voor den tijt van vijff jaeren alle pertijen van landen binnen die Jurisdictie ende Heerlicheijt van Geertruijdenberge, Raemsdonck ende Stanthazen gelegen, gecommen van de Cathuysers aldaer.

Is gedisponeert op eenige andere zaken ende requesten.

Naenoene.

Is den Staten overgelevert die satisfactie van die van Amsterdam haerluyder zegel ende signatuijre in handen vanden Advocaet.

Is geordonneert te verbieden by placcate dat nijemant eenige munte geslaegen binnen die Heerlicheijt van Batenburch gecontrefeyt zijnde aenden Hollantschen Daler ende aldaer ofte in eenige andere munten gecontrefeijt zullen mogen worden ontfangen, wisselen nochte vuijtgeven zal mogen op verbeurte vande munte ende thiendubbelt die waerde van dijen, ofte oick eenich silver derwaerts te mogen voeren, op peyne als vooren.

Den xviij^en februarij.

Is geordonneert te rescriberen aen Jacob Stalpert van der Wyele dat die Staten te vreden zijn achtervolgende haere voorgaende instructie te doen betalinge van teerste jaer renten gevallen geweest Sint Jansmisse lxxvj te Paesschen toecommende ofte Meij daer te lancxsten ende het tweede jaer Kersmisse daeraenvolgende ende angaende tverloop van de voorgaende verschenen renten dat die betalinge van dijen nijet gemeens en heeft met de renten van die van Brugge die bij hemluijden werden betaelt, alsoe

[p. 52]

zijluijden egheene lasten van oorloge gedragen hebben, nochte oick die penningen van dien hebben moeten verstrecken als in dese landen is gedaen, ende dat die Staten nijettemin te vreeden sijn die verclaringe van dien te submitteren ter decisie vanden Eertshertoge Mathias ende die Zijne Hoocheijt daertoe zal gelieven te verkiesen.

Is geresolveert dat Cannerlijn ende Thomas Thomasz. zullen worden gecontremandeert ende wederomme ontboden, op peijne dat de state van Cannerlijn als Raidt sal zijn impetrabel.

Die Eedelen ende Steeden van desen quartiere hebben voorts verclaert ende geresolveert alsoe nijet mogelick is alle voorvallende lasten vuijt dincompsten van denselven quartiere langer te vervullen, ende daeromme nootelick alle penningen ende incompsten vanden lande van Hollandt int gemeen gehandelt geregiert ende verstrect zullen moeten worden, dat die van den Noorderquartiere van Hollant die persisteren omme haerluijder collegie te mogen houden, in geschrifte sall worden verclaert ende aengebooden dat die Staten zijn te vreeden tmerendeel vanden collegie dat int gemeen zal gehouden worden tot beleijdinge van der zake vuijten quartiere van Noordthollandt te doen stellen ende committeren, ende den zelven te doen besoingneren tot sulcker plaetze als die van Noordthollant voornoemt verkiesen zullen beijde den quartiere best gelegen zijnde.

Die Staten van Hollandt gesien hebbende tvoorscrijven van Zijne F.G. opt versouck van de Heere van Fromont omme te hebben betalinge van twee duijsent gulden tsjaers hem competerende ende staende geassigneert opde Conincklijcke Majesteyts Domeynen in Zuijthollant als pertije van Douagiere van vrouwe Loijse de Croy zijne gesellene, hebben verclaert ende geordonneert dat bij den Rentmeester vande Do-

[p. 53]

meijnen voornoemt betalinge gedaen zal worden vande renten in deesen geroert achtervolgende die generale ordonnantien ende resolutien ofte bij gebreecke van dien sal den voornoemden Heere van Fromont op zijne hypoteecke zal mogen procederen ende zijne achterweesen daeraen verhaelen zulcx hij te raide vynden zal.

Die Gedeputeerde op de voorgaende verpachtinge zijn gecommitteert omme te resumeren d'ordonnantie vande gemeene middelen.

Naenoene.

Is geaccordeert ende geordonneert dat Joncheer Joriaen Waldeuffelts ordonnantien ter somme van drie duijsent ponden van xl grooten verleent zal worden op affcortinge van zijne achterwesen, te betaelen deene helft binnen zes maenden ende dander helft binnen zes maenden daeraenvolgende mits dat by hem goede verzeeckerheijt zal worden gedaen dat tzelffde aen zijne achterwesen mede cortinge zal mogen strecken.

Is voorts verclaert ende geordonneert dat die teercosten vanden zelven Ridtmeester affgesproken ende betaelt zullen worden die by hem inde herberge alhier zijn gedaen over een maent ofte twee te betaelen, mits dat tzelffde insgelijcx affcortinge als vooren strecken zall.

Een van d'Eedelen, Dordrecht ende Alckmaer zijn gecommitteert te accorderen met Capiteijn Smit op zijn traictement als Lieutenant Generael van den Colonnel Joncheer Aernt van Duvenvoorde.

Sijn gecommitteert een van de Eedelen, Wensen, Maelson ende een vuijt Zeelant omme te maeken Instructie daerop den Advocaet voortaen zal mogen dienen.

[p. 54]

Den xix^en.

Die Staten gehoort hebbende d'excuse van Aernt van der Hooch aengaende den Staet als Raet ende Reviseur daertoe denzelve was versocht, hebben denzelven voor souffisant gehouden ende in zijne plaetze gestelt ende gesurrogeert Mr. Cornelis van Muijden dewelcke mede zal worden geinsinueert.

Alsoe m^r Adriaen vander Mijle Raidt inden Provincialen Raide van Hollandt zeeckere merckelijcken tijt den voorscreven Raidt nijet en heeft gefrequenteert, soe ist dat die Staten van Hollant ende Gedeputeerde van Zeelant verstaen ende verclaren by desen dat de voornoemde vander Mijle nijet jegenstaende zijnen voorscreven staet van Raidt inden Provincialen Raide van Hollant hem zal mogen met den anderen gecommitteerden laeten gebruijcken inde zake vande revisie waertoe hij bij de voorscreven Staten versocht ende gecommitteert es, verstaende de voorscreven Staten dat daer doer ende om hem inde revisie te laeten gebruijcken hij nijet zal mogen verstaen worden in eenen nieuwen ofte anderen staet getreden te zijn ofte zijnen voorscreven staet in eeniger wijse te prejudiceren maer dat hij in zijnen voorscreven staet van Raidt inden Provincialen Raide van den Hove van Hollandt ende aencleven van dijen ende anders dies nyet jegenstaende in zijn geheel blijft.

Naenoene.

Sijn gevisiteert diversche requesten.

Die Staten voorgelesen zijnde die brieven die aen den Palsgrave vanden Rijn souden gescreven worden, midtsgaders tconcept vande brieven van verzeeckerheijt die Graeff Jan van Nassau verleent souden worden,

[p. 55]

als dat zijne G. den Palsgrave soude gelieven te versoucken die betalinge vanden achterwesen van xlv^m duytsche guldens te willen vuijtstellen voor een jaer ofte twee naer breeder inhouden d'acte van verzeeckerheijt daer van vuijtgegeven.

Den xx^en februarij.

Is geresolveert dat die gemeene middelen binnen Amsterdam voor den toecommenden maent van Maerte zullen worden gecollecteert ende zijn gecommitteert Mathenesse, Vos ende Reynier van Neck, omme ordre te stellen binnen Amsterdam voornoemt dat die selffde collectatie in behoorlicke treijn aldaer opgebracht mach worden.

Die Staten voorgehouden zijnde alle swaricheden die opde continuatie vande gemeene middelen in de ordonnantien bij haerluijder gedeputeerde bevonden, hebben die zelffde geliquideert ende die zelffde ordonnantie gearresteert.

Dat op de verpachtinge een halven stuver tot ransoen van elcke gulden bijden Commissarissen vande verpachtinge zal geheven worden tot de voorvallende oncosten vanden lande ende nootelicken zaken mits dat tzelffde tot behouff van den Predicanten verstrect sall worden, ten minsten voor tmerendeel van dijen.

Die van Zeelant es geaccordeert volgende heur versouck in aensieninge van heure groote lasten van den armen ende Predicanten het voornoemt rantsoen bij advijse van de Magistraten elcx inden heuren te mogen verhoogen, zulcx in der reedelicheyt behoeren zall.

Opt versouck vanden Schoudt, gesworens ende waersluijden van den dorpe van Stolwijck ende Beijerssem leggende in de Crimpenrewaert, is den zelven volgende heurluijder versouck gegunt octroy

[p. 56]

omme die somme van drie duysent ponden van xl grooten ofte daeromtrent te mogen lichten op losrenten den penning xij, xiiij ofte xvj, ofte lijffrenten den penning zes, vii ofte viij ende die selve constituanten te mogen verzeeckeren opt gemeene landt van Stolwijck ende Beijersem voornoemt.

Naenoene.

Is verclaert ende geordonneert dat alle bieren in Engelsche tonnen ofte gelijcke faitzoen gevatet zullen weesen betaelt sal worden dacchijs als van Engelsche bieren.

Dat alle gebroken coorn op de moelens zijnde ten dage vande verpachtinge tot behouff vanden voorleden pachter ende het ongebroocken coorn tot behouff vanden nieuwen pachter commen zullen.

Die Staten hebben in aensieninge vande hoochnoodicheijt vander zake verclaert ende geresolveert dat den Impost van de hoornbeesten wederomme tot vier stuvers ter maent zal worden verpacht ende geheven daerinne die van Zeelant voor de toecommende verpachtinge mede hebben gecondescendeert aenhoorende die noodicheyt vander zake, hoe wel bij hem die swaricheden in tlange zijn voorgehouden dat de prouffijten vande beesten in Zeelant op de helft zoe veel nijet vuijtbrengen mogen als in Hollant, mits dat op de naevolgende verpachtinge alsulck regardt daerop sal genomen worden als naer behoeren.

Dat die verpachtinge voor drie maenden gedaen zal worden.

Van de laeckenen op de oude voet te verpachten binnen allen steden.

Dat de d'Impost van de zijde laeckenen apart zal worden verpacht ende betaelt als die zelffde in den landen gebracht worden bij den eersten cooper ende

[p. 57]

tgunt inden winckel bevonden zal worden ende voorts op den ouden voet.

Dat den impost van de wage op de oude voet sal worden verpacht nijet tegenstaende die swaricheijden bij die van Zeelant voorgehouden, mits dat van de mee buijten slants gaende inde plaetze vanden waechgelt tzelffde opden convoygelt verhoocht zal worden.

Dat den Impost op den turff mede opden ouden voet zal worden verpacht nyet tegenstaende die swaricheijden bij die van Zeelant mede voorgehouden.

Den xx^en februarij vuijtgesondert die van Dordrecht, Haerlem, Delff, Goude.

Die Staten gehoort hebbende die schriftelijcke verclaringe van die van Delff ende der Goude opde presentatie die van wegen den Staten hemluyden es gedaen, hebben geresolveert ende beslooten dat op de forme van proceduijren ende in wat qualiteijt die van Delff ende der Goude elcx ageren soude, daertoe bij elck van pertije twee vuijten Raide hen sullen laeten vinden, omme hemluijden dairinne t'accorderen.

Dat die Staten beloven ende hem sterck maeken naede expiratie vande vier maenden dat die processen zullen zijn geinstrueert binnen drie maenden daeraen die sake voor den Hove van Hollandt sal worden gedecideert.

Ende dat op de tweede sententie ofte gewijsde in deeser zake de zelffde executie hebben sall bij provisie nijet tegenstaende appellatie.

Praesenten alles.

Sijn eenige gecommitteert op de visitatie van de requesten.

Is mede ordre gestelt beroerende eenige saken van Amsterdam.

[p. 58]

Is geordonneert dat die vanden Noorderquartiere van Hollandt eerstdaechs den Staten zullen doen blijcken, wanneer ende tot wat tijde ende plaetzen den Impost van de zeepe aldaer eerst in treijn gebrocht es geweest tzij bij collectatie ofte verpachtinge ende tot dijen eijnde de quoijeren ende registeren daer van overleveren, omme tzelffde gesijen voorts op de verpachtinge ende toplichten vanden zelven impost voorsien te mogen worden als naer behoeren.

Angaende die contributie van den C^en penning ende d'oplichtinge van L^m £ dienende tot betalinge van de knechten ende zuijveringe der gemene middelen, is daer inne geconsenteert ende aengenomen daer van rapport te doen achtervolgende d'acte den steeden elcx respective daer van gelevert.

Die van Rotterdam hebben verclaert dat in den voornoemden C^en penning nieuwe taxatie over den huijsen binnen den steden zal worden gedaen.

Die van den Brielle reserveren tot heure verkiesinge ende electie off bij hen den C^en penning van de waerde vande landen ofte vande huijre van dijen in heuren bedrijve zal geheven worden, mits dat die landen aldaer tegens den penning sesthijen alsdan getaxeert zullen worden.

Die van Schoonhoven verclaren d'oplichtinge van den zelven C^en penning binnen nochte buijten haere stede nyet practijcabel nochte deuchdelick te weesen.

Die van Leijden verclaren dat die Reeckeningen vanden steeden alvooren overgelevert zullen worden.

Is ordre gestelt opt vertreck van de knechten van Amsterdam.

Sijn eenige gecommitteert omme t'induceren die ingesetenen eijgenaers vande vier noordercoggen tot contributie vande haven ende stercten die binnen der stede van Medenblick gemaect moeten worden.

Opt versouck van Jacop Cornelisz, van Moerkercken,

[p. 59]

is gesloten ende geordonneert dat alle coopluijden van haerluijder resterende achterwesen, vuijt zake van eenige generaele ammunitie van oorloge vuijt d'incompsten vande munte binnen Dordrecht betalinge gedaen sal worden naer advenant van d'ouderdomme vande schulde mit kennisse ende ordonnantien vanden Staten, behoudelick nochtans dat alle assignatien ende ordonnantiën die bij de Staten op de voornoemde munte vuijtgegeven mogen weesen, eerst ende alvooren voldaen ende betaelt zullen worden als naer behoeren.

Opde verdeelinge vanden steeden in de contributie ende toplichten van de L^m £ boven geroert daeraff die betalinge op den C^en penning is geassigneert, hebben die van Noorthollant verclaert dat die restanten vanden C^en penning binnen ende buijten den steeden nijet tot laste vanden Burgemeesters, Wethouders ofte Magistraten, maer vanden Ontfangers van dijen commen zullen, dat mede Ontfangers apart daertoe gestelt zullen worden.

Den xxiiij^en februarij.

Sijn eenige gecommitteert omme met die van Zeelant te handelen ende communiceren angaende tressort vanden landen van Sommelsdijck.

Die Staten van Hollandt aenmerckende trustich aenhouden ende versouck dat op de betalinge vanden achterwesen van Jan Theron gevallen vuijt zake van de getrouwe diensten bij denzelven Theron dese landen gedaen, bedragende ter somme van xx^m £ van xl grooten ofte daeromtrent hebben volgende die presentatie ende aenbiedinge van wegen denzelven Jan Theron gedaen, geaccordeert ende beslooten dat den voornoemden Jan Theron in volle betalinge vanden zelven achterwesen ende vuijt zake van eenige diensten, vacatien ofte ver-

[p. 60]

schooten penningen gevallen mogen weesen, gegunt ende verleent zullen worden behoorlicke brieven van constitutie van een jaerlicxe losrente van thien hondert ponden van xl grooten ter losse den penning zesthien ende noch een jaerlicxe lijffrente van gelijcke thien hondert ponden sjaers tzijnen lijffve ter losse den penning acht die ten dage van deesen innegaen zullen, ende dat voorts in regardt vande groote oncosten die denzelven Jan Theron dagelicx doende is tot dienste der gemene landen, den zelven daer van een jaer renten promptelick bij anticipatie opgebracht ende betaelt sall worden, mits dat die van Zeelant zullen gehouden sijn haerluijder aenpaert dairinne te dragen als naer behoeren, daerop die brieven van constitutie zullen worden verleent.

Die van Zeelant hebben verclaert egheene last te hebben omme daerinne te consenteren.

Opt scrijven van Zijne Excellentie van den xxij^en der voorleden maent Januarij angaende danneminge van Graeff Jan van Nassau als Lieutenant Generael is dairinne geresolveert sulcx bijde Gedeputeerde vande steeden elcx inden heuren zal mogen worden gerapporteert, midtsgaders op daenneminge van eenige Colonnels vuijt eenige jonge heeren of personnagien neffens Zijne Excellentie wesende.

Naenoene.

Angaende die goederen op Zeelant gaende vuijt dese landen van Hollandt, is geresolveert dat diezelffde zullen mogen volstaen onder opscrijvinge vanden convoijen, mits stellende cautie souffisant binnen ses weecken ofte twee maenden ten lancxsten te zullen vaceren, dat die goederen binnen Zeelant zijn vercoft ende geconsumeert ende dit all tot dat anders dairinne zal zijn geordonneert.

[p. 61]

Die Staten gecommuniceert zijnde d'instructie gemaect voorden collecteurs vanden convoijen binnen Hollant ende Zeelant gestelt ende tordonneren van weegen den Staten, hebben die zelffde sulcx goedgevonden ende geapprobeert midtsgaders d'instructie voor den pachters vanden zelven convoijen binnen den voorscreven landen gemaect ende van gelijcken d'instructie gemaect voorden Commissarissen, Ontfangers ende Penninckmeesters generaels vanden convoijgelden die binnen Hollant ende Zeelant voornoemt geheven ende gecollecteert zullen worden bijden Staten gestelt ofte alsnoch tordonneren.

Den xxv^en februarij.

Opt versouck vande Burgemeesters ende Regierders van Schoonhoven, is den zelven voorde aenstaende verpachtinge geaccordeert te zullen blijven genijeten d'eene helft van de acchijsen ende imposten alleenliek die binnen der selver stede verpacht zullen worden ende dat tot behouff haerluijder stede, mits doende daeraff verantwoordinge ende alvooren overleverende haerluijder reeckening vande voorgaende penningen sonder eenige exemptie in vordere contributie binnen der selver stede.

Opt versouck vanden Burgemeesters ende Regierders van Groetebrouck, is den zelven gegunt continuatie voor den tijt van thien jaeren naer dexpiratie van haerluijder voorgaende octroij, beroerende doplichting van zeeckere imposten ende exchijsen op de wijnen ende bieren aldaer mit quitscheldinge vande jaerlicxe recognitie van xij guldens sjaers daermede zijluyden vuyt zake vandyen waeren belast.

Alsoe die Staten van Hollant op de betalinge van eenige Ridtmeesters angaende haerluijder achterweesen gevallen vuijt sake vande diensten op de

[p. 62]

tochte voor Bergen in Henegouwen met Zijn Excellentie in den jaere lxxij gedaen, verstaen hebben dat die van Zeelant van meeninge zouden zijn dairinne nijet te contribueren, deurdyen zij geen kennisse hadden vanden zelven achterwesen, nochte zijluyden oick daer van nijet en stonden verbonden, hebben die Staten voornoemt verclaert dat zijluyden als borgen ende van wegen Zijne Excellentie die hem als principael daer vooren verbonden hadde, genootzaect zijn geweest in Decembri lxxij ende daer nae hem te verbinden aenden zelven Ridtmeesters ter somme van vijff hondert duysent ponden van xl grooten, daerop de selve Ridtmeesters alsdoen zeer insisterende ende verwachtende waren dan alsoe de voornoemde diensten tot bevrijdinge der gemeene landen zijn gedaen ende bij den Staten voornoemt alreede eene groote merckelijcke somme van penningen verstrect hebben, souden de Staten verstaen, dat bij die van Zeelant insgelijcx haer quote ende aenpaert inden zelven achterwesen gedragen behoort te worden, daerop die van Zeelant hebben genomen rapport.

Die vander Goes persisteren bij haere satisfactie.

Naenoene.

Is geresolveert dat die verpachtinge der gemene middelen begonst zal worden den xij^en deeser maent Martij.

Dat die twee gulden ter maent vande grossiers vande wijnen binnen Dordrecht betaelt zullen worden ende aende Magistraten van Dordrecht gescreven d'executie van dien te willen assisteren, nisi contrariam(?).

Is geresolveert op meer andere perticuliere affairen.

Den xxvj^en.

Is gedisponeert opt sallaris van Nijclaes van der

[p. 63]

Laen beroerende zijn Ontfangerschap Generael op de L^en C^en penning.

Is geresolveert dat mit den Ridtmeester Wallefelt zal worden gehandelt te betaelen x^c daler gereet ende die resterende tachterheijden op vier Octobri toecommende ofte van twee jaeren tot twee jaeren telcken die helft van dijen, bedragende in als te zamen omtrent lx^m £, die van Zeelant hebben hierop genomen rapport, die vander Goes persisteren bij haerluijder satisfactie.

Die van Leijden ende Wourden zijn gecommitteert met m^r Gerrard Sas te advijseren ende te handelen bij wat middelen die heerlicheijt van Wourden wederomme soude mogen worden gelost mit assignatie opde incompsten van dijen ende is den ontfanck vanden Rentmeester van Noordthollant diesangaende gesurcheert.

Is ordre gestelt op de inventorizatie vande geschut ammunitie ende proviande wesende op den huijse tot Louvesteijn ende gecommitteert Jacob Augustijns tot bewaringe vanden zelven huijse mit xxx soldaten.

Naenoene.

Opt versouck vande Burgemeesters ende Regeerders van Rotterdam omme ongemoeijt te mogen blijven in rechte ende daer buijten van alle renten ende lasten staende opde heerlicke goederen ende domeijnen bij hen gecoft, is geappostilleert die Staten verstaen nijemant in zijn gerechticheyt te cunnen vercorten nochte prejudiceren, ende sullen midtsdijen in desen alles doen ende presteren daerinne zijluyden eenichsints bevonden zullen mogen worden gehouden te zijn.

Is verclaert ende geresolveert dat alle ontfangers

[p. 64]

vande geestelicke geannoteerde goederen den vorderen ontfanck vanden jaere lxxviij zal worden geinterdiceert ter tijt toe op de continuatie derzelver ofte surrogatie van anderen persoonen in minder getaele zal weesen voorsien ende gedisponeert.

Opt versouck vande Burgemeesters ende Regierders van Schoonhoven is den zelven gegunt ende geaccordeert continuatie van haerluijder gegunde atterminatie voor den tijt van een jaer eerstcommende.

Opt versouck vande Burgemeesters ende Regierders van Rotterdam is conform dijen den zelven gegunt ende geoctroijeert alle verloopen renten staende op de voorscreven stede verschenene binnen de jaere lxxiij, lxxiiij, lxxv ende lxxvj te mogen betaelen op acht eerstcommende jaeren, te weeten telcken jaere mitten verschijnende renten een halff jaer vanden voorscreven verloopen renten ordonnerende eenen ijgelicken nijet miserabel wesende hem daerinne te reguleren.

Den xxvij^en februarij.

Is geaccordeert dat die aengeheven disputatie tusschen den ministers van Delff ende Dirck Volchartsz. Coornhert zal mogen worden gevordert den vj^en Martij inde Universiteijt binnen Leijden.

Achtervolgende tversouck vande gemeene schouten resorterende onder die Crimpenrewaert omme ordre gestelt te worden opt furnissement vanden ongelden dienende tot vorderinge ende onderhoudt van alle nootelicke wercken binnen denzelven landen zoe aen dijckinge, moelens ende anders, is daerop gedisponeert achtervolgende dacte daervan vuijtgegeven.

Sijn gevisiteert diversche requesten.

Op de memorie bij die van der Camere vande Reeckeninge overgelevert, is geresolveert als hier nae volcht.

[p. 65]

Opt 1^e. art. Omme den Rentmeesters in Zeelant te doen affeijschen haerluyder Reeckeningen ende commissien omme inde Camere vande Reeckeninge geregistreert te worden ende hemluijden daernae te mogen bescrijven omme haerluijder Reeckening te doen, is geappostilleert die van Zeelant zullen hieraff doen rapport ten eijnde dintentie van die van der Camere hierinne mach worden achtervolcht.

Opt ij^e. Die Staten verstaen dat voortaen egheene Domeijnen zullen worden gealieneert bijden Staten nochte bij die van de Camere vande Reeckeninge dan mit gemene voorgaande kennisse, consent ende advijse.

Opt iij^e. Dat alle thollen in Hollandt binnen die maent van April toecommende verpacht zullen worden omme den eersten Meij daeraen inne te mogen gaen ende sullen middelertijt die van der Camere mit den Gecommitteerden vanden Staten int werck treden omme te maken die conditien ende voorwaerden daerop die selve verpachtinge gedaen zullen worden.

Die van Dordrecht verclaren dat zijluyden hierinne nijet en zouden cunnen bewilligen nochte consenteren ten waere die pachters alle drie maenden leverden in handen vanden Tresorier aldaer een gerecht vierdepaert van zijnen pachte ende voorts onvermindert haer vorder recht omme vuijt Zijne Majesteyts Domeijnen van Zuythollandt te consegneren tgunt zij aen desen pachte te cort zullen mogen commen.

Opt iiij^e poinct. Die vande Camere vande Reeckeninge sullen desen angaende hen reguleren achtervolgende voorgaende resolutie ende ordonnantien vanden Staten inhoudende dat alle Officien op Reeckeningen zullen worden bedient.

Opt v^e. Dat die Staten zulcx de selffden desen voorleden jaere neffens die platen zijn gesteecken voor een jaer verpacht zullen worden sonder eenichsints int diep te steecken.

[p. 66]

Opt vj^e hopende taffbreecken vanden Casteele ter Goude sullen die vander Camere desen angaende mit advijs vanden Advocaet Fiscael tegens die van der Goude mogen procederen zulcx zijluijden te raede vijnden zullen.

Opt vij^e poinct. Dat men thuijs te Geervliet zal houden staende ende mit die gemene platte landen aldaer sulcx sal worden gehandelt dat die reparatien vandijen bij hemluijden mogen worden gedaen.

Opt viij^e. Angaende die kerckengoederen hebben die Staten hierinne voorsien ende geordonneert dat die zelffde aengebracht sullen worden daertoe een superintendent bij hemluijden is geordonneert.

Opt ix^e. Die Staten hebben verstaen ende geordonneert dat haerluijder Advocaet ende procureur postulanten voorden Hove van Hollant bij wege van Justicie daerinne zullen doen voorsijen, zoe verre bij hem bevonden mach worden dat eenige Brabanders ofte vuijtheemsche tegens tprivilegie vanden landen hem in dienste ende offitie binnen Hollant houden mogen.

Is Mr. Nyclaes Diert als Advocaet postulant vanden Staten vierentwintich gulden sjaers voor zijne gage geaccordeert.

Opt x^e poinct. Die Staten hebben op de reparatien vanden huijse tot Louvesteijn voor teerste doen voorsyen ende zullen vorder daerop doen letten als naer behoeren.

Opt xj^e beroerende d'uijtgewekenen van Schoonhoven die ordonnantien van betalinge is verleent, die vander Camere zullen verclaringe doen vande naemen vande persoonen omme op de qualiteijt der selver gelet te mogen worden als naer behoeren.

Opt xij^e. Angaende die betalinge vanden renten gevallen Sint Jansmisse lxxvj, wordt verstaen van Sint Jansmisse exclusive.

[p. 67]

Den lesten februarij.

Is verclaert ende geresolveert dat die thienden vanden lande van Voorne, Heenvliet, Abbenbrouck ende Overflacquee getaxeert sullen worden tegens den penning xxij.

Is geordonneert te scrijven aenden vijff Ontfangers dat zijluijden binnen xiiij^en eerstcommende in handen vanden Secretaris overleveren haerluijder reeckeninge vande voorgaende zes maenden ontfanckx gevallen voor de laetste verpachtinge ende haerluijder reeckeningen vanden jegenwoordige pachte gereet te doen maken ende te furneren binnen die maent van April toecommende.

Naenoene.

Opt aengeven ende versouck vande Gedeputeerden van Zeelant volgende den last hemluijden mede gegeven dat die eerste vergaderinge vanden Staten van Hollant ende Zeelant binnen Zeelant gehouden zoude mogen worden ofte dat de zelffde vergaderinge bij beurten in Zeelant mogen worden gehouden, hebben die Staten van Hollant verclaert dat zijluijden nyet laeten en zullen omme met die van Zeelant te houden goede unie ende correspondentie tot conservatie vanden gemenen landen, zoe wanneer op eenige vergaderinge binnen Zeelant voornoemt die praesentie ende dadvijs van die van Hollant op eenige gemenelants zaken sal noodich weesen haerluijder gedeputeerde in competenten getaele binnen Zeelant voornoemt te schicken mit volcommen last omme op alles te helpen resolveren ende besluijten als naer behoeren.

Die Staten verstaen hebbende tversouck vande Gedeputeerde van Zeelant als dat die landen van

[p. 68]

Sommelsdijck onder Zeelant zoude mogen zijn begrepen ende resorterende zulcx tzelffde van te vooren altijt hadde gedaen ende dat omme zeeckere redenen die zyluyden daertoe hebben verclaert ende voorgehouden, is bijden Staten voornoemt ter contrarie gesustineert ende nijettemin voor antwoort gevoucht dat zijluyden daerinne nijet en zouden mogen ijet doen ofte resolveren voor ende aleer zijluyden met Zijne Excellentie diesangaende mondelinge zouden hebben besproken ende gecommuniceert, ende zoeverre diezelffde van Zeelant soe lange nijet en souden begeeren daermede te verthouven dat die van Zeelant voornoemt tzelffde op de aenstaende vergaderinge vanden Staten zullen mogen remonstreren omme voorts alsdan daerinne gedaen ende geordonneert te mogen worden als naer behoeren, dat die nijettemin die verpachtinge vande gemeene middelen aldaer mede gedaen zal worden omme die ende van dien verstrect te worden tot discretie van Zijne Excellentie.

Den 1^en Martij xv^c lxxviij.

Is verclaert ende geresolveert dat die gemene imposten ende acchysen binnen Asperen, Leerdam, Heuckelom, Vyanen voor deene helft alleenlick tot behouff vande gemene zake verpacht zullen worden, mid sgaders oick binnen den landen van Althenae die aldaer noch nyet en zijn verpacht.

Dat die besoigne vande reviseurs eerstbegonnen zal worden p^a naer Paesschen.