Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 7
(1884)– [tijdschrift] Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 360]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stukken uit het archief van Oudewater.Adres van de weduwe van den gehangen predikant J. Jansz., 1582.Extract uyt het Register der Resolutien van de Heeren Staten van Holland ende West-Vriesland, in haar Ed. Gr. Mog. vergaderinge genomen, op den 16en Julij 1582.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 361]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De Staten van Holland aanmerkende de volstandigheyt van des suppliants man, ende hoe wonderlijk God almachtig door denselve heeft gewrocht, hebben tot soulagement, vertroostinge ende onderhout van de suppliante alhier, geordonneerd ende ordonneeren bij dese, Cornelis van Coolwijk, ontfanger van de goederen tot onderhoud van de predikanten gedestineert, te betalen de suppliante alhier de somme van vijftig ponden van veertig grooten, ende voorts de suppliante voornoemd jaarlijk in vier termijnen uyt te reyken ende te betalen haar leven lang geduyrende vijftig gelijke ponden, daar af het eerste jaar verschenen sal zijn den 16 Julij vijftien hondert drie en tagtig. Onderstond: Accordeert met het voors. Register, en was get. W. Buys. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 362]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bijlage.Is gerapporteert bij den Borgermeester van Gouda, dat Jan Jansz., predikant, in desen geroert, den 9 Aug. 1575, twee dagen naar het innemen van Oudewater, daar buyten bij de Spaingjaarden gehangen sijnde, en sestien volle maenden gehangen hebbende, in tegenwoordigheyt van den heer van Swieten, den voornoemden Burgermeester, Gerard Kegeling en andere, afgesneden sijnde, deselve is bevonden geweest soo vol en blank van lighaam alsof deselve geen vier dagen gehangen hadde, sonder dat de oogen waren gequest ofte 't aangesigt ingevallen, wesende een mirakel Gods. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rapport wegens eene vrouw op de bekende waag gewogen, 1711.Ga naar voetnoot1)Wij, Burgermeesteren, Scheepenen en Raden der Stede Oudewater in Holland, doen cond en certificeren mits deze, ter requisitie van Geertruyt Hendrikse van Beek, weduwe van Christoffel Claas, wonende tot Utrecht op 't Sant, out, so sij seyde, omtrent 72 jaren, lang van persoon, mager van wesen, hoog blau van ogen en grijst van haer: dat op heden voor ons gecompareert sijn de Heeren Jan van Lexmondt ende Jacob Backer, Scheepenen dezer stede, mitsgaders Cornelis van Eynthoven, bij absentie van sijn vader Dirck van Eynthoven, beëedigde waagmeester van dese voorschreve stede waag, bij ons ten dese geauthoriseerd, dewelcke, ter instantie en nader versoeck van de voornoemde Geertruyt van Beek, verclaerde waer ende waerachtig te sijn, dat den voorn. Cornelis van Eynt- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 363]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
hoven de genoemde Geertruyt van Beek op haer speciaal en ernstig versoeck, in presentie ende tegenwoordigheyt van de voorn. Scheepenen, geauthoriseerden waagmeester en andere notabele persoonen, nadat bij Jacomijntje Aerts Dekker, ordinaris stads vroedvrou alhier, publiquelijk verclaert was, dat de meer gemelte Geertruyt van Beek bloots hooft, schoenen en kousen uitgetogen, alleen met haar hemt over haar blote ligchaam, bedeckt met een faly of slijer, en genige gewichten of swaerte bij haar hadde, met de ordinaris balance in de waag alhier gewogen heeft, een hondert en twee ponden, sodanige opregte troijaansche gewigte als men ordinaris in deser stede waag is gebruykende. Sulcks, dat wij bij desen certificeeren, dat de voorschreven gewigte met de naturelijke proportie haars ligchaams wel is accordeerende, en alsoo sij daervan versogte onse opene brieven van certificatie, om deselve haer te dienen daer het noodig wesen zal, hebben wij haer hetselve niet kunnen nog willen weygeren. Sonder bedroch ende tot meerder versekeringe deses hebben wij deselve met het stedezegel ende onderteykeninge van onse Secretaris becragtigt op den 23 Maart 1711. Ter ordonnantie van deselve. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ontvangst van keizer Napoleon.Oudewater 25 Septr 1811.Publicatie.
De Maire der stad Oudewater, verbiedt volgens ontvangene aanschrijving, bij de aanstaande komst van hare Keyzerlijke Majesteiten alle schieten hoe ook genaamd binnen deze Gemeente, op poene van zulks als verstoring der publieke rust te zullen vervolgen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 364]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Observatien van de Maire der stad Oudewater op de somma van f 1200, door den municipalen Raad dier stad toegestaan voor kosten bij het arrivement van H.H.K.K. Majesteiten. Dat de kosten van f 1200, gevoegd bij de kosten door particulieren gemaakt, naar den toestand dezer stad genoegzaam zal zijn, om aan H.H.K.K. Majesteiten blijken te geven van den goede geest der inwoners deser Gemeente. Daar het niet mogelijk is op dit moment juist op te geven, waartoe de geaccordeerde gelden zullen geemploijeert worden, zal den ondergeteekende het globaal doen, als: voor vier eerepoorten binnen en buiten
Get. Johs Juss Montijn, Maire.
Nota. Deze is naderhand in de Fransche taal verzonden.
27 September 1811.
Om de ophanden zijnde komst van H.H.K.K.M.M. op voordragt van den Kapitein Roos bevolen, een in- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 365]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
formatiewagt door de gewapende burgers aan en buiten de IJsselpoort te stellen, zoodra dit zal noodig zijn. Zijnde dezelve wagt van den 5en tot den 7en October gehouden.
Den 17 October 1811.
Daar hare Keyzerlijke Majesteiten volgens vernieuwde geruchten waarschijnlijk deze stad zullen komen of voorbij reizen, nog doen stellen een eereboog op het bordes van het stadhuis, met eenige lampions doen voorzien om bij illuminatie te kunnen dienen.
Den 25 October 1811.
Van den Onderprefect ontvangen een last om morgen ochtend ten 10 uuren ten zijnent te Utrecht te komen, om over de waarschijnelijke komst van hare Majesteiten binnen deze Gemeente te confereeren, ten gevolge van deze aanschrijving den 26 October 1811 met den Adjunct Maire naar Utrecht gereisd. Ontvangen per expresse een Requisitie van den generale Postmeester, om dezen dag paarden naar Montfoort te bezorgen ten dienste van H.H.K.K.M.M. Gedaan eene publicatie om geene paarden buiten deze stad te vervoeren, maar met dezelve heden namiddag ten vier uuren voor het stadhuis te komen, - en na eene schriftelijke ordre, om dezelve in naburige geregten te requireeren, bekomen te hebben.
Welke na Montfoort zijn opgezonden, terwijl een aantal van de laatste gemeentens alhier in reserve zijn gebleven, totdat die den volgenden dag ontslagen zijn. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 366]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geinquartierd eenige lansiers der garde. De gewapende burgerwacht aan de IJsselpoort de wacht doen betrekken. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verbaal van de komst van H.H.K.K. Majesteiten op Zondag den 27 October 1811.Volgens op gister avond beraamd plan is de Maire en Adjunct Maire en Municipale Raad, des morgens ten negen uuren van het raadhuis gegaan, om zich te vervoegen op den dijk voorbij de eerepoort buiten de IJsselpoort, wordende vier vergulde sleutels, liggende op een wit satijne kussen, door de bode gedragen. De gewapende burgerwacht reeds vroeger in het geweer gekomen en aan de IJsselpoort in twee gelederen geschaard staande, bewees de gewoone honneurs aan de Regeering, en volgde met slaende trom dezelve tot op de plaats hiertoe bestemd. Een quartier uur daarna vervoegde zich ook de kerkenraad der Hervormde gemeente dezer stad, ter zelver plaatse. De gewapende burgerwacht in orde geschaard, alsmede de lanciers der garde, zorgde voor orde onder de saamgevloeide menigte. Voor tien uuren de koets van zijne K.M. ziende aankomen, wierd denzelve onder het roeren van den trom en het presenteeren van het geweer ontvangen. Houdende het rijtuig, tot bij den Maire gekomen zijnde, stil. De Maire, zich bij het portier voegende, bood Z.M. de sleutels dezer stad aan met de volgende aanspraak:
Sire!
Recevez l'hommage de votre ville d'Oudewater. Les clefs de la même ville soient présentées à votre Ma- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 367]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
jesté. Sire! le remplissement de ce devoir est aussi flatteur pour nous même que consonnant à nos désirs. Étant convaincu, Sire! du soin et de l'amour pour l'Empire en général, j'ose recommander en particulier à votre Majesté, l'intérêt de notre service depuis plus de cinq cent années pour une fortification de la Hollande. Nous n'avons aucunes plaintes à faire, Sire! Les travaux, aux vastes chantiers de votre Majesté pour l'équipement des bâtimens de guerre font fleurir cette ville! qui doit entièrement subsister des corderies, et qui travaillent actuellement pour votre marine.
Nadat Z.M. deeze aanspraak zeer oplettend aangehoord had, informeerde hij zich naar de bevolking, de trafieken der corderies of lijnbaanen, de hennip en de toestand der vesting enz.; op hetwelk hem door de Maire en deszelfs zoon, den Luitenant der burgerij Adriaan Maarten Montijn, is geantwoord geworden. Z.M. aan de Maire vragende, terwijl de predikant Römer zich mede bij het portier vervoegende, wie denzelve was? verleende ook deze gehoor, en ondervroeg denzelve na de verschillende kerkgenootschappen, die zich in deze gemeente bevonden. Nadat Z.M. zijn genoegen betuigd had, zooals ook bleek, door de minzaamheid, waarmede hij sprak, is Hoogstdenzelve onder het geroep van Leve de Keizer, vertrokken. Na het vertrek van Z.M. vervoegde zich ook de Pastoor en Capellaan van de Roomsch Catolieke Gemeente in costum bij de vorensgemelde, zoo ook de Pastoor en Capellaan der Roomsche kerk aan de markt, zonder costum (zijnde door de spoedige komst van Z.M. verrast geworden), even zoo als de 12 jonge meisjes bestemd om de Keizerin te begroeten, ook op den | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 368]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
dijk geschaard wierden, ten einde hare komst af te wagten. Over twaalf uuren kwam H.M. in een koets met agt paarden bespannen op het territoir dezer Gemeente, doch niettegenstaande eenige pogingen om haar de hulde van een en ander te doen ontvangen, vervorderde Hoogstdezelve hare reis. Dezen dag is voorts in vreugde doorgebragt. Des avonds zijn de Maire, Adjunct Maire, de municipale Raden, alsmede alle de leeraren der onderscheiden kerkgenootschappen op het stadhuis bij den anderen geweest, in de gulste vrolijkheid en eensgezindheid, eenige toasten, door de Maire ingesteld, drinkende. Het stadhuis en de eerepoort voor dezelve staande waren geillumineert. De Officieren en verdere leden der gewapende burgerwagt zijn in den Doelen op stadskosten op wijn onthaalt geworden, zooals ook de gemelde jonge meisjes zijn getracteerd. Door geen onaangenaam voorval, hoe genaamd, is de rust of orde een oogenblik gestoord geworden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Maatregelen betreffende 't voorgevallene in 1813.Den 20 April 1813.Heden namiddag ten half vier uuren geinformeerd zijnde, dat te Bodegraven, Zwammerdam en andere naburige Gemeentens, oproerige bewegingen plaats hadden en dat een gedeelte der muiters zich naar deze stad wilde begeven; heb ik dadelijk persoonen uitgezonden om den staat van zaken te vernemen, en na gehoudene besoigne met den Kapitein der gewapende burgers alhier, tegen zeven uur, die burgers in | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 369]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
het geweer doen komen voor het stadhuis. En bij de Broekerpoort een wagt geplaatst; en voorts een lijst geformeert van die burgers welke in cas van nood zoude kunnen gewapend worden met de voorhanden zijnde spontonsGa naar voetnoot1), helbaarden, etc.; de Linschoterpoort doen sluiten hebbende, zijn voorts eenige scherpe patronen aan de officieren en onderofficieren ter hand gesteld. Den 21 heb ik van het een en ander aan den heer Onderprefect per missive kennis gegeven en gevraagd om eenige honderd scherpe patronen, wijl mijn voorraad zeer gering was. En voorts gecontinueert met het bezetten der Broeker en IJsselpoorten, tot des avonds van den 22en, terwijl de wagt aan de IJsselpoort is gecontineert tot den 24en dezer, en toen ontvangen hebbende een missive van den Onderprefect om ter kennisse te brengen van mijne ingezetenen deszelfs genoegen, zoo heb ik dit dientengevolge, tevens mijn dank betuigende aan de ingezetenen den 25en met een publicatie gedaan. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 25 November 1813.Op het gerugt dat uit het zoo deerlijk geteisterd Woerden eenige Fransche troepen na deze stad kwamen marcheeren, eene publicatie tot bevordering van rust en orde gedaan, schildwachten aan de poorten gesteld enz. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 26 November 1813.Op eene requisitie van den Maire van Woerden, op ordre van den Onderprefect gedaan, voor de ongelukkige inwoners van Woerden gezonden, 1000 pond brood, 2 hectoliters jenever, 50 pond zout, een koe, en den 28 dito vrijwillig gefourneerd oud linnen, zijnde | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 370]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
al het voornoemde op mijne vordering door diverse burgers geleverd en met wagens verzonden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 28 November 1813.Het aanbod van eenige voorname burgers om ter bewaring der rust een tweede wagt te formeeren, geaccepteerd, en welke wagt dan ook tot den 2 December 1813 bij afwisseling is waargenomen. En is wijders na gedaane publicatie de Hollandsche vlag van het stadhuis en toren, op begeerte van de voornaamste burgers, uitgestoken op den 29 Novr 1813.
Publicatie.
De Maire van Oudewater aan de ingesetenen dezer Gemeente doet te weten, dat ieder onzer met dankbaarheid behoord te erkennen, de gunst der Voorzienigheid, die tot op heden het tooneel des oorlogs binnen deze Gemeente niet heeft doen woedde, dat alle braven zich hebben vereenigd om de rust en orde, die bestendig in deze Gemeente steeds heerschte, te handhaven. Dat aan het verlangen derzelve voldoende, de Hollandsche vlag van den toren op heden zal worden uitgestoken, en een ieder zich zal mogen bedienen van een oranje versiersel. Dat elk die een ander met woorden of daden beleedigd, of eenige persoonen of eigendommen schendt, en waardoor de hoop op betere omstandigheden zou kunnen vernietigd worden, zal worden aangemerkt als verstoorder der publieke rust, en volgens de tegenwoordige wetten door den competenten Rechter, na bevindt van zaken worden gestraft. En zal deze worden gepubliceerd en geaffigeert ter gewoone plaatse. Oudewater 29 Novr 1813. Get. Montijn, Maire. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 371]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 30 November 1813.Op bekomen berigt, dat eenige Fransche troepen van Schoonhoven in aanmarsch waren, de vlaggen doen inhalen na besoigne met eenige voorname burgers, en de wagten versterkt. Zijn binnengekomen zes Haagsche burger gardes, die eischte bij elkander te blijven, en die gelogeerd zijn geworden in den Doelen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 1en December 1813.In voorraad eenige paarden gerequireerd. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 2en December 1813.De titulature van Maire volgens aanschrijving van het Provinciaal Bestuur van Utrecht, moet voortaan zijn President. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 3en December 1813.Den Raad vergadert zijnde, heeft Arie Ripping aangenomen een quantiteit haver te leveren, Cornelis van Dam om voor stroo te zorgen. Tot inkwartiering gecommitteerd de heeren de Jong en Roos. Zijn binnengekomen 500 Pruissische huzaren, die zijn geinquartierd voor een nacht. De zes Haagsche gardes zijn vertrokken; aan dezelve een certificaat van goed gedrag, en op hun verzoek nog drie gulden voor een fooij gegeven. Gerequireerd van die van Hekendorp, Honkoop, Roozendaal en Linschoten, gedurende eenige dagen paarden en wagens hier te bezorgen, hetwelk door veele boeren goedwillig is gedaan, terwijl ik dezelve bij andere door gewapende burgers heb moeten doen halen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 372]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gepubliceerd eene proclamatie van Z.K.H. de Soeverein der Nederlanden, waarbij de bestaande Regeeringen in hunne posten worden gecontinueerd en uit den dienst en eed van den Fransche Keizer ontslagen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 4en December 1813.Zijn binnengekomen vier Generaals met 1500 man en 2190 paarden Russische cavallerie en artillerie, welke hebben gerequireerd dadelijk te leveren 1000 schepels haver, 3000 rations hooij a tien pond, 1000 rations stroo a 15 pond. Aan welke requisitie zooveel mogelijk is voldaan, zijnde ook de gereformeerde kerk opgeruimd geworden om paarden in dezelve te plaatsen, alsmede de magazijnen, particuliere baanen, schuuren en stallen, terwijl een groot aantal in de huizen der burgers zijn gesteld. Nog voor de Russische Commandant gerequireerd 13 el laken divers geleverd door P. Claassen & C. en J. en A. Feijen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 5en December 1813.Zijn binnengekomen 700 of meer Russische en Donsche kozakken, die bij de burgers zijn geinkwartierd geworden voor een nacht. Het aandenken van deze zal lang in de geheugenis der burgerij blijven; al de haver, gerst en spelt, zich in de stad bevindende, is door dezelve in requisitie gesteld. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vergadering van den Raad op den 14en December 1813.Te midden der deliberatien werd gecommuniceerd, dat door eenige lieden de klok wierd geluid, en hebben zich staande de vergadering de President en Vice- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 373]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
President en Raad Adrs de Jong na de kerk begeven en zijn aldaar door den Dienaar der Justitie, Arie Kar, geinformeerd, dat hetzelve op zijn eigen order geschiede. Na door de voornoemde drie heeren dit verboden te zijn, heeft denzelve geantwoord: ‘Wij zullen het doen, de Prins van Oranje verbiedt het niet.’ De President terug gekomen zijnde, hebben differente lieden begonnen de burgers te ontwapenen met slaan, stooten en bedreigingen. Ik ben onder de hoop geweest en mishandeld. Een schot met scherp boven 't hoofd gedaan gaf ruimte. Den gewezene garde champêtre, nu dienaar der Justitie, Arie Kar, trok de sabel tegen mij. Door tusschenkomst van eenige burgers is het oproer gestild, terwijl een aantal ingezetenen zich ter wagt begaven. De President gaf order, dat het carillon één uur bespeeld zoude worden. Op de aanvraag van diverse, of er geweeren ten mijnen huize waren, heb ik geantwoord: ‘dezelve mij behoorde, en als President van niemand eenige ordre afwagte.’ Een proclamatie buiten kennis van mij en de Raad is gedaan, nadat ik mij op het Raadhuis heb vervoegd en daar eenige leden der Regering vóór 1795 en andere aanzienelijke burgers heb gecommuniceerd de missive door mij gisteren aan den heer Commissaris Tuill van Serooskerken verzonden, en heb voorts per expresse aan gemelde heer Commissaris van het voorgevallene kennis gegeven. Gepubliceerd op instantie van sommige, dat tot Kapitein der burgerij is henoemd Adrs de Jong en tot Luitenant Gerrit Slingeland. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 374]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oudewater den 14en Decr 1813.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Utrecht den 14en December 1813.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 375]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
zoo even ontvangen, de onrust, die in uwe Gemeente plaats heeft; de rustverstoorders moeten en zullen gestraft worden. Ik zal oogenblikkelijk die middelen in 't werk stellen, die daartoe noodig zijn. Intusschen gelast ik u, mijn Heer de President, nevensgaande publicatie ter kennisse van uwe ingezetene te brengen, UE. teffens gelastende uw post te blijven waarnemen. Den Souverein alleen heeft de magt leden van het Bestuur af en aan te stellen, doch geen woeste hoop is zulks gedemandeerd. Noeme mij met de hoogste consideratie, mijn heer de President, UE. dw. dienaar, Get. Van Tuyll.
P.S. Ik verzoek UE. op den ontvangst dezer den garde champètre uwer Gemeente te gelasten zich onverwijld aan mijn bureau te vervoegen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oudewater den 15 Decr 1813.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 376]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Commissaris van het Arrondissement Utrecht aan mij overgezonden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 20en December 1813.Per missive aan den heer Commissaris van het Arrondissement Utrecht kennis gegeven, dat de door hem geordonneerde brigadier en commande, ten einde de veldwachter Arie Kar te arresteeren, door deszelfs vlugt dit heeft verhinderd. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 8en Januarij 1814.Zijn verschillende deserteurs van de Fransche armée geinkwartierd. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 20en Januarij 1814.Volgens ordre van een Pruissische Commandant te Schoonhoven, eenige door de Franschen verdrevene uit Gorichem, ten getale van 16 persoonen, onderhoud bezorgd voor vier dagen. Met een recommandatie aan de liefdadigheid van naburige Presidenten van Gemeentens verzonden. Volgens ontvangene aanschrijving is den titel van President, volgens besluit van den Commissaris Generaal in dato 14 dezer, in die van Burgemeester verwisseld. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 28en Januarij 1814.Als tweede Luitenants der schutterij onder meer beëedigd de heeren Jan Putman en Gerrit Slingerland. De veldwachter J. Kettenis in het uitoefenen zijner functien door verschillende persoonen aangevallen zijnde, heb ik, op bekomen berigt, verzeld van de Officieren der schutterij van Hees, Slingerland en S.J. Montijn, mij dadelijk van het stadhuis na de Romeinsbrug begeven, en een derzelve Abraham Westerhout doen arresteeren, en na verhoor van den veldwachter | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 377]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
en gemelde Westerhout, welke door Kettenis verwond was, in gijzeling geplaatst en op den 29en Januarij 1814 deszelfs medepligtige Jan Groeneijk, kuiper alhier, mede gearresteerd, en door de bode en veldwachter vergezeld, aan den heer Procureur bij de Regtbank ter eerste instantie te Utrecht opgezonden, zijnde Elizabeth Meijer, weduwe Jacob de Vast, alsmede complice, voortvlugtig gegaan. Een omstandig relaas, geteekend door den veldwachter voornoemd en drie getuigen, heb ik tevens overgezonden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 10en Februarij 1814.Volgens ontvangen bevel van de Rechter van Instructie, Smith, gearresteerd Elizabeth Meijer, en is dezelve den 20en na Utrecht door een Deurwaarder afgehaald. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Utrecht 21 Februarij 1814.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 378]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vergadering van Burgemeester en Raad 12 April 1814.Is geresolveerd om binnen deze stad de lang vervallen koeijenmarkt wederom op te rigten, te beginnen met vrijdag aanstaande, en de heer de Jong verzocht de noodige palen op de markt hiertoe te doen stellen, terwijl hetzelve zoo in de Rotterdamsche Courant, als in den omtrek zal worden gecommuniceerd, door gedrukte billetten van den volgenden inhoud:
Notificatie.
De Burgemeester van Oudewater notificeerd met dezen, overeenkomstig het goedvinden van den Raad der Gemeente, dat de sedert lang alhier niet meer bestaande koemarkt op aanstaande vrijdag den 15en dezer maand, en voorts iedere vrijdag, weder door veele voorname kooplieden met hun vee zal worden bezocht, tegen betaling van eene stuiver voor ieder beest. Kooplieden en veehouders zijn de bijzondere gelegenheid dezer markt te wel bekend, om iets ter aanmoediging verder te zeggen. Oudewater den 12en April 1814. De Burgemeester voornoemd, Was get. J.J. Montijn.
En is de bode Pieter Verroen belast, de staangelden te ontvangen, om nader over het beloop derzelve te disponeeren. De voordragt tot de wapening der schutterij en van den landstorm, gelijk ook mede de benoeming eener Commissie, om den Souverein te complimenteeren, is gehouden in deliberatie. Wijders is geresolveerd om uit hoofde van de belangrijke gebeurtenissen, dezer dagen voorgevallen en waardoor ons vaderland eerlang van vreemde over- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 379]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
heersching zal verlost zijn, op woensdag den 20 April 1814 binnen deze stad een vreugdefeest te vieren, zoo door het stellen van nog eene eerepoort, het planten eener oranje boom, als door het doen eener illuminatie enz. Zijnde tot de directie over het eerstgenoemde gecommitteerd de Raden de Jong en Slingerland, zullende bij publicatie aan de burgerij hiervan kennis gegeven worden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Feest te Oudewater, gevierd ter gelegenheid der verlossing van de Fransche ovrheersching.Extraordinaire vergadering op den 16en April 1814. Present: Burgem. Montijn, Raden Putman, Langerak, de Jong, Slingerland, Pamburg, Vriesman, van Dam.Tot viering van het feest (zie notulen van 12 deze) is naar aanleiding van het gerapporteerde door de heeren de Jong en Slingerland, hiertoe den 12 dezer gecommitteerd, gearresteerd te doen de volgende publicatie.
De Burgemeester en Raad der stad Oudewater brengt ter kennisse van de ingezetenen dezer Gemeente: Dat de zoo gunstige ommekeer van zaken, waardoor ons lieve Vaderland van vreemde overheersching is verlost, en het hart van elk braaf Nederlander met vreugde vervult, hen heeft doen besluiten om op aanstaande woensdag den 20en April 1814, binnen deze stad een vreugdefeest te vieren: Dat dien ten gevolge alle ingezetenen dezer Gemeente worden verzocht om hunne huizen te illumineeren, des avonds van 9 tot 12 uuren. En wordt tevens verboden het schieten, met welk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 380]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
soort van schietgeweer ook alsmede het werpen van voetzoekers, klappertjes of eenig ander vuurwerk, op de boete van drie gulden, iedere reis te verbeuren ten behoeve van den armen. En is verder bepaald, buiten eenige schikkingen, aan de heeren de Jong en Slingerland gedemandeert: Dat het carillon viermaal, en wel ten 8, 12, 4 en 8 uuren zal worden bespeeld. Dat aan ieder schutter voor stadsrekening een halve fles wijn, en aan de Officieren als gewoonlijk bij dergelijke plegtigheden, in den Doelen tot tractatie zal worden gegeven. Dat aan de wezentlijke armen in deze Gemeente, na omstandigheid der huisgezinnen, 1 à 2 bollen brood van drie pond zal worden uitgedeeld, omtrent welk den Armmeester, Klaas van der Lee, zal worden verzocht lijsten te formeeren en de distributie te dirigeeren. Dat een detachement schutters op het stadhuis gedurende het feest in de wapenen zal blijven. Dat de Burgemeester van Polsbroek, Blanken, en de leeraars van de verschillende kerkgenootschappen, zoo des voormiddags als des avonds, tot viering van het feest op het stadhuis zullen worden geinviteerd. Dat tot de illuminatie van het stadhuis, eerepoorten enz. het noodig getal lampions zal worden gehuurd. Dat twee nieuwe vlaggen zullen worden aangekocht. Dat de offerte van eenige muzikanten van Gouda gedaan, tegen behoorlijk defroijement wordt aangenomen. Dat de twee compagnien schutters dezer stad, ten 9 uuren des morgens zullen in de wapenen komen. Dat de Burgemeester communicatif met de Officieren der schutterij in deze al het noodige zal doen arrangeeren en uitvoeren. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 381]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vergadering op den 19en April 1814. Present: Montijn Burg., Putman, Langerak, Roos, Van der Lee, Slingerland, Pamburg, Vriesman.Gebesoigneerd over het feest, dat op morgen staat gehouden te worden, en verschillende zaken daaromtrent nader bepaald. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den 20en April 1814.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 382]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Onder een superbe muziek wierd de geplante boom gewijd door verschillende dansen van de 24 meisjes, alle in het wit gekleed, en de jongelingen, welke den boom gehaald hadden. Dit afgeloopen zijnde, zijn de gemelde meisjes op het stadhuis onthaald geworden op een glaasje morgenwijn, en een klein dejeuné door Burgemeester en Raden. De schutterij, na een tour door de stad gedaan te hebben, defileerde voor de Regering, die zich ten dien einde voor het stadhuis bevondt. Vervolgens is een wagt van de schutterij op het stadhuis geplaatst, ter eere en dienste van de Regering. De verdere leden der schutterij, uit de wapenen ontslagen zijnde tot des avonds ten 5 uuren, zijn ten twaalf uuren de heeren Officieren der schutterij, voorafgegaan door de muzikanten, op de Raadzaal verscheenen en na het speelen van eenige vaderlandsche airtjes, zijn heeren Officieren voornoemd, bij monde van den Burgemeester Montijn, uit naam van den Raad bedankt voor de voortreffelijke orde en evolutien bij dat feest gehouden. Op begeerte van de heeren Officieren zijn voorts de muzikanten met dezelve heeren gegaan ten huize van den Burgemeester Montijn, alwaar veele vrouwen, zoo van de Regering als van henzelve en andere voorname burgers, welke van daar het inwijden der Oranje-Boom gezien hadden, tegenwoordig waren, en dezelve door een streelend muziek vermaakt, zooals de Officieren ook daarna met de muzikanten zich andermaal hebben vervoegd bij den Oranje Boom, en de verdere lieden gelegenheid gegeven hebben om door lange en vrolijke dansen hun genoegen te kennen te geven. Des namiddags ten 2 uuren is aan de armen een uitdeeling van brood geschiedt. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 383]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ten 5 uuren is aan de schutters en de jonge lieden, zoo meisjes als knegtjes, welke deeze morgen geassisteerd hebben, hun wijn volgens tarif uitgedeeld. Inmiddels is door den Burgemeester, verzeld van eenige Raden en Officieren der schutterij, een wandeling door de stad gedaan. Alle huizen bevondt men meer of min met guirlandes, kronen en vercierselen; algemeen genoegen bleek duidelijk bij alle burgers van Oudewater te heerschen. Ten zes uuren vergaderde de leden der Regering en de leeraars der Kerkgenootschappen al hier in de Raadkamer. Ten 7 uuren vervoegde zich de heeren Officieren der schutterij, voorgegaan door de muzikanten van Gouda en de tambours en muzikanten der schutterij, op het Raadhuis. Na driemaal rondom de Vergadering met een gepast muziek gegaan te zijn, bezette ieder de voor hem geschikte plaats. Aan de Commandant der wagt den heere 1e Luitenant van Hees, wierd gepermitteerd zooveel burgers op de voorzaal van het Raadhuis, ter bijwoning van deze plegtigheid te doen komen, als met het handhaven van orde door hem bestaanbaar zoude geoordeeld worden, en veele waren oor- en ooggetuigen. Toasten, bij dit vreugdefeest voegende, moesten gedronken worden. De Burgemeester Montijn de volgende toasten ingesteld hebbende, en welke alle door den predikant Jacobus Roelofs zijn beantwoord geworden met een vaars, onder dezelve te vinden, zoo is elk toast door toepasselijke muziek bij afwisseling gesecundeert geworden, tot groot genoegen van alle aanwezenden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 1.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 384]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
des volks verzekeren niet alleen, maar dat onder hetzelve de wonden worden geheeld, welke partijschappen en vreemde overheersching ons lieve Vaderland veroorzaakt hebben. Liefdevolle zegen ader!
Midpund van ons feestgeluid,
Stort op Neêrlands Vorst en Vader,
Uwen besten zegen uit.
Dat uw wijsheid nederdale,
Hem met licht en heil bestrale,
In zijn Vorstelijken stand.
Dan hoord men door alle kringen
Deze kreet door 't luchtruim dringen,
Voor Oranje en 't Vaderland.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 2.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 3.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 385]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mogt de Erfprins steeds dat heil genieten,
Dat God de braafste Vorsten geeft,
Dat Neêrlands Heil door Hem mag vlieten
En het Vaderland eens weer herleeft.
Hij snoer het Rijk van Grootbrittanje,
Aan Neêrlands Staat en aan Oranje,
Door de Echt met Eng'lands Kroonvorstin;
Hij blijft (wat ooit zijn hart bejegend:)
Door Neêrlands God altijd gezegend,
Gelukkig door de reinste min.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 4.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 5.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 386]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zoo smaakt gij altijd dit genoegen
Dat elk, van knagend hartzeer vrij,
Voor God en 't volk verheugd kan zeggen:
'k Was nuttig voor de burgerij.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 6.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 7.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 387]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Blijf lang tot steun van rust en orde,
Dit zal voor u een oorzaak worde
Van ware liefde en dankbaarheid,
En mogt ook in vervolg van tijden
Het nageslacht u 't eerloof wijden,
Van uwe trouw en wijs beleid.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 8.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toast 9.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 388]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
O! laat het weer als eertijds bloeijen,
Doe 't welzijn in deez' landen groeijen,
Ja dat nooit weer het nageslacht,
Den Nederlandschen naam moet derven,
Zoo worde U eind'loos in deez' erven,
De lof en hulde toegebragt.
Get. Jacs R.
Na het eindigen der toasten zijn veele leden der Regering en corps door de stad gewandeld, om de illuminatie te zien, die volstrekt algemeen en op veele plaatsen luisterrijk was. Omstreeks 11 uuren des avonds door veele vrouwen verzocht zijnde, den Raad en Officieren op dit vreugdefeest, op het Raadhuis te mogen complimenteeren, is hetzelve toegestaan, en hebben dezelve nog eenige tijd onder een gepast muziek, met hunne tegenwoordigheid het gezelschap vereerd, totdat dit feest in de meeste harmonie tot aller genoegen is afgeloopen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||