Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 5

[p. 25]

Stukken rakende de Hh. Edelen en Ridderschappen 's Lands van Utrecht, die beschreven plachten te worden van den jare 1375 tot 1630.
(Uit het Archief van Hilten¹⁾.)

Dit sijn die Ridderen en̄ Knapen die ten tijde van Bisschop Aernt van Hoorn, aen eenen Landtbrieff, leggende inde archive vanden Dom, gezegelt hebben int jaer 1375.

Gijsbrecht, heere van Abcoude en̄ van Duyrsteden.

Sweder van Abcoude, heere van Putten ende van Streyen.

Johan, heere van Culenborch en̄ vander Lecke.

Gijsbrecht, heere van Vyanen ende vander Goye.

Sweder, Borchgrave van Montfoort.

Henrick die Rover van Montfoort.

Sweder van Vianen.

Johan van Renes.

1) Hoezeer bij van de Water (Groot plakaatb. v. Utr., I, 29) gedrukt, geven wij deze lijst van 1375, omdat zij bij de volgende behoort, welke, met uitzondering van de lijst van 1436, met de wapens afgedrukt op de wapenkaart der Ridderschap in de vorige eeuw door de Staten uitgegeven, - voor zoo ver wij weten, niet zijn uitgegeven.
Het Charter van 1436 is nog in het origineel voorhanden.

[p. 26]

Gijsbrecht van Sterckenburch.

Frederick wtten Ham.

Gerrit van Polanen.

Dirck van Zuylen.

Pieter uytten Ham.

Johan van Heerlaer.

Sweder van Bloemesteyn.

Gijsbrecht van Hardenbroeck.

Otto van Schonauwen.

Bernt uytten Engh.

Steven van Zuylen. Ridderen.

Splinter van Loenreslooth.

Alpher vander Horst.

Henrick van Haerlem.

Frederick Sande van̄ Rijn (sic).

Johan van Zuylen.

Johan van Amerongen.

Willem Suyrmont van Hyndersteyn.

Frederick van Zuylen.

Boeckel vander Haer.

Dirck van Oudaen.

Willem van Vleuten.

Willem van Vronesteyn.

Jacob vander A.

Gerrit vander A.

Gijsbrecht de Wolff.

Philips van Weerdensteyn.

Aernt van Lunenburch.

Johan over die Vecht. Knapen.

Extract uyt een oudt register leggen̄ inde archiven vanden Dom.

Brederode.

[p. 27]

Johan van Renesse van Wulven.

Willem van Nyevelt.

Sonde van Rijn.

Gijsbrecht van Vianen van Jaersfelt.

Bartholomeus van Jutphaes.

Pieter wtten Leen.

Egbert van Wael.

Floris van Vlockhoven.

Knapen.

Copie van̄ Ridderen en̄ Knapen die aen eenen Landtbrieff des Stichts gezegelt hebben a^o 1406, ten tijden Bisschops Frederick van Blanckenheim.

Willem, heere van Abcoude ende van Duyrstede.

Henrick, heere van Vianen.

Sweder, Borchgrave van Montfoort.

Dirck van Suylen.

Johan van Renes.

Johan van Vianen van Beverweert.

Johan van Suylen.

Johan van Schonauwen.

Amelis uytten Enge.

Ridders.

Jacob van Suylen.

Dirck Bor van Amerongen.

Harman van Steenre.

Henrick van Rijn.

Niclaes uytten Enge.

Frederick uytten Hamme.

Elias van Amerongen.

Boetel vander Haer.

Knapen.

[p. 28]

Copie van een oudt Registerken, leggende inde Secretariscamer vanden Dom t'Vtrecht, van̄ Edelen int Sticht van Vtrecht, elcx op sijn quartier daer hij gegoedt ofte woonachtich is.

Bredenroode.

Johan van Renesse van Wulven.

Willem van Nyevelt.

Sonde van Rijn.

Gijsbrecht van Vianen van Jaersfelt.

Bartholomeus van Jutphaes.

Pieter uytten Leen.

Oversticht.

Jacob van Gaesbeeck.

Aernt van IJselsteyn.

Frederick van Renes.

Jan van Suylen van Natewisch.

Gijsbrecht van Nyenrode.

Amelis uytten Enge.

Jan van Brouckhuysen Dircxs.

Jan van Bemmel.

Jan de Ridder.

Gijsbrecht van Sterckenburch.

Heer Gijsbrecht van Vianen van Rijsenburch.

Jan van Bockhaudt.

Eelgis van Oostrum.

Johan vander Haer.

Jacob van Zuylen van Blijckenburch.

Gerrit van Zuylen van Blijckenburch.

Walich van Langevelt.

Henrick van Broeckhuysen.

Over-berch.

Steven van Zuylen van Nyvelt.

Evert Freysen van Stroewijck.

[p. 29]

Johan van Draeckenborch.

Goert de Coninck.

Gerrit uytten Leen.

Neder-Sticht.

Henrick, Borchgraeff van Montfoort.

Heer Frederick uytten Ham.

Steven van Zuylen van Nyvelt Willemsz.

Sweder, Broeder tot Montfoort.

Gijsbrecht, Broeder tot Montfoort, Heere van Haeswouw ende Steenkercke.

Henrick van Montfoort.

Jacob van Zuylen van Nyevelt.

Frederick uytten Ham.

Johan uytten Ham.

Dirck van Suylen.

Alpher vander Horst.

Alpher vander Mye.

Gijsbrecht van Nyenroode.

Johan van Nyenroode.

Henrick de Voocht van Rijnevelt.

Henrick van Croenenburch.

Amelis van Mynden.

Joost vander Meer.

Johan vander Haer Gijsbertsz.

Splinter van Nyenrode.

Frederick van Zuylen van Nyevelt.

Sweeder van Voorn.

Frederick van Hamersteyn.

Adriaen van Bollois.

Gerrit vander Aa.

Johan van Veen.

Gerrit van Veen.

Gijsbrecht van Nyenrode van Velsen.

Henrick van Zuylen.

[p. 30]

Namen en wapenen der Ridderen ende Knapen der Verbantbrieff des Neder-Stichts, die gezegelt hebben met heeren Rodolph van Diepholt, Postulaet, tegens heer Walraven van Moeurs, a^o 1436, den lesten Marty.

Johan van Renesse van Rijnouwen.

Willem van Montfoort van Sweeten.

Dirck van Zuylen.

Frederick uytten Ham.

Frederick uytten Ham van Baersel.

Ridderen.

Gijsbert van Vianen van Rijsenburch.

Johan van Renesse.

Steven van Zuylen van Nyevelt.

Jonge Gijsbert van Vianen van Rijsenburch.

Melis van Muyden.

Gerrit van Zuylen van Natewisch.

Frederick van Renesse.

Jonge Johan van Renesse.

Gijsbert van Sterckenburch.

Henrick van Rijn.

Gijsbert van Nyenrode van Velsen.

Steven van Zuylen van Nyevelt Willemsz.

Henrick van Vianen Jansz.

Alphert vander Horst.

Jacob Borre van Amerongen.

Frederick Borre van Amerongen.

Willem van Zuylen van Nyevelt.

Ernst van Hyndersteyn.

Gijsbert van Hardenbroeck.

Gijsbert vander Haer.

Jan vander Meer.

Gijsbert van Hyndersteyn.

Jacob de Voocht van Rijnevelt.

[p. 31]

Melis uytten Enge.

Dirck van Zuylen.

Sweder van Zuylen.

Sonde van Rijn.

Frederick van Steenre.

Gijsbert vander Haer Henricxz.

Louff vander Haer.

Louff van Ruwiel.

Floris van Jutphaes.

Jan van Jutphaes.

Jacob van Zuylen van Blieckenburch.

Gerrit van Zuylen van Blieckenburch.

Boeckel van Rijn.

Harman van Rijn.

Otto van Rijn.

Willem van Vlueten.

Johan die Boele.

Steeskyn van Loenreslooth.

Alpher vander Mye.

Willem van Welle.

Floris van Wlockhoven.

Over-berch.

Steven van Zuylen van Nyevelt.

Evert Friesen van Stroewijck.

Jan van Draeckenburch.

Goert de Coninck.

Gerrit uytten Leen.

Extract uyt het eerste bouck der Staten, beginnen̄ a^no xxxvj, aldaer geregistreert staen̄ folio ij^o.

Dese nabeschreven salmen van nou voortaen als Staten 's Lants van Vtrecht, als men des begeert, verschriven.

[p. 32]

Eerst die vijff Goetshuysen.

Die heere van Brederode als besitter des huys vander Ameyde.

Die heere van Montfoort.

Die heere van Rennemborch als besitter van thuys tot Zuylen.

Die heere van Asperen als besitter van Langeraeck.

Die heere van Gaesbeeck als besitter des huys van Beverweerde.

Johan van Renes van Culemborch.

Johan van Renes van Wulven.

Johan van Renes, heere tot Wulp, Wulve etc.

Jo^r Withem Turck als besitter des huys Nyenrode.

Heer Dirck van Zuylen, Ritter, heere tot Zevender.

Jacob van Aempstel en̄ van Mynden.

Heer Johan van Cuylenburgh, Ritter, heer tot Reynswou.

Frederick uytten Ham.

Anthonis van Yssendoren van Sterkenburgh.

Dirck van Rhijn.

Johan van Doornick.

Joost van Hardenbrouck.

Melis uytten Enge.

Vuytten Enge, die jonge, nu Frederick.

Gerrit van Cuylemborch van Rijsemborch.

Frederick van Seldenneck.

Johan van Renes van Baer.

Johan van Duvenvoorde.

Van Zuylen van Hermelen, nu Frederick.

Frans van Nyenrode.

Ernst van Nyenrode.

Steden.

Vtrecht.

Amersfoort.

Rhenen.

Wijck.

[p. 33]

Aldus geordonneert bij mijn heeren den Grave van Hoochstraten, Stadthouder Generael, d'ierste ende andere Raiden inden Hove van Vtrecht, opten xxiiij^en Novembris a^o xxxvj, en̄ was onderteeckent J.B. la Laing.

Dese nabeschreven Edelen en̄ Ritterschap salmen van nu voortaen ten gn̄ale dachfaert mitten Staten slants van Vtrecht verschrijven.

Die heere van Brederode als besitter des huys ter Ameyde.

Die Burghgraeff van Montfoort.

Die heere van Esschesteyn, Anthonis van Meerten, Ritter.

Heer Johan Frans, Grave tot Rennenborgh, als besitter des huys van Zuylen etc.

Die heere van Asperen als heer van Langenraecke aen dese zijde der Lecque.

Johan van Renesse van Cuylenburgh.

Johan van Renesse, heere van Wulven, Wulp etc.

Die jonge Berndt Bongardt off sijn voocht als besitter van 't huys te Nyenrode.

Heer Dirck van Zuylen, Ritter.

Frederick wtten Ham.

Anthonis van IJssendoren.

Adriaen van Rhijn Dirxs.

Adriaen van Rhijn Janss.

Johan van Doornick.

Joost van Hardenbrouck.

Melis vuytten Enghe.

Frederick vuytten Enghe.

Gerrit van Cuylenborch van Rijsenborgh.

Johan van Renesse van Baer.

Frederick van Zuylen van Hermelen.

Frans van Nyenrode.

Heere Ernst van Nyenrode, Ritter.

Adriaen van Renesse vander Aa.

[p. 34]

Jan van Rcnesse van Moermondt.

Jacob van Aemstel van Mynden ter cause van 't huys van Loenresloot.

Johan van Wijck.

Joost van Baern, heer van Schoonouwen.

Heer Johan van Soudenbalch, Ritter.

Henrick Valckenaer.

Anthonis van Zuylen van Nijvelt.

Johan van Hemert.

Wilhelm Bor van Amerongen.

Ernst Taets van Amerongen.

Johan vander Haer.

Saros de Coninck.

Cornelis van Mijnen.

Henrick van Rijnevelt.

Aldus geordonneert bij mijn Heeren die Stadthouder, President ende Raiden des Keysers inden Hove van Vtrecht, op den viij^en dach Octobris xv^cxlix, ende was ondert.

J. Merbourg.

Extract uyt het xj^e Registre vande beschrijvingen vande Ed. Mo. Heeren Staten 's lants van Vtrecht, beginnen̄ den 7^en Feb. 1615 ende eyndende den j^en Aug^ti 1618 incluys.

Sabbathi den j^en Augusty 1618, voor middagh.

Op huyden den j^en Augusti 1618. Soo hebben jo^r Jacob van Zuylen van Nyevelt, heere tot Houuelaecken; jo^r Justus van Rijsenburch, heere tot Rijsenburch; jo^r Willem Bor van Amerongen tot Sandenburch, absent, die bij desen mede wort vervangen; jo^r Arnoult van Zuylen van Nyevelt, heere tot Geresteyn; jo^r Adolph vande Wael, heere tot Moersbergen, ende jo^r Frederick van Baexen, heere tot Conincxvrij, representerende jegenwoordich het

[p. 35]

lith vanden Ridderschappe, wesende den tweeden Staet vanden lande van Vtrecht, - overwogen hebbende dat de besoignes deser provincie dagelicx swaerder ende meerder vallen ende datter tegenwoordich verscheyden gequalificeerde persoonen zijn, bequaem om ten dienste van̄ lande in 't voors. tweede lith gebruyct te worden, - Hebben eendrachtelijck goetgevonden ende geresolveert neffens haer te versoucken en̄ inden eedt te brengen dese naevolgende Adelijcke en̄ Riddermatige persoonen, ende dat onvermindert en̄ sonder prejudicie van anderen haer gerechticheyt, die mede gequalificeert zijn, ende nochtans op dese tijt niet versocht noch beschreven en worden. Te weten:

Jo^r. Aernt van Aezewijn, heere tot Ruwiel.

Jo^r Johan van Zuylen vander Haer, heere vander Zevender, de Haer etc.

Jo^r Fredrick van Zuylen van Nyevelt, heere tot Aersberge ende den Enge.

Jo^r Antonis van Azewijn, heere tot Braeckel en̄ Sterckenburch.

Jo^r Godart van Rheede, heere tot Nederhorst.

Jo^r Godart van Rheede, heere tot Amerongen.

Jo^r Peter van Hardenbrouck, heer tot Hardenbrouck.

Aldus gedaen, gearresteert en̄ geresolveert bij die van den Ridderschappe hier boven genomineert, welverstaende nochtans dat jo^r Antonis van Azewijn, heere tot Braeckel ende Sterckenburch, niet en zal worden geadmitteert ofte inden eedt nochte Collegie ontfangen, tenzij hij alvoorens effectuelicken hebbe gerenuncieert vanden eedt aenden lande van Gelre gedaen, ende daer beneffens exhibere ofte levere schriftelijck consent en̄ bewillinge van zijne Furstel. Doorluch^t die Prince van Oraignen als Stadthouder deser provincie, tot wiens discretie den tijt van zijne E. admissie is gestelt.

Actum ten dage en̄ jare als boven, in kennisse en̄ pre-

[p. 36]

sentie van mij onders., als daertoe bij die vanden Ridderschappe special. versocht sijnde. Ond^t G. ter Steghe.

Geextraheert uyt het voors. registre en̄ accordeert.
In kennisse van mij
Ant. van Hilten.

Doorluchtige, Hoochgeboren Furst, genadige Heere.

Sijnde in onse vergaederinge geproponeert en̄ in deliberāe geleght d'augmentatie van ons Lith, met de persoonen van joncheeren Frederick van Baexen als heere tot Hermelen, Ewout van Baexen als heere tot Kersbergen, ende Willem van Oostrum tot Brouckhuysen, is daerop bij ons geresolveert ende geopineert in vougen ende maenieren als het uwe Furstel. Doorluch^t gelieven zal te zien uyt het bijgevoughde extract, waerop wij ons reverentlick gedragen. Gants dienstel. versouckende dat uwe Furstel. Doorluch^t gelieve zich als Stadthouder vanden lande van Vtrecht daermede te conformeren en̄ approberen tgene bij ons daerinne gedaen is. Hiermede in uwe Furstel. Doorlucht. goede gratie ons gansch dienstelick bevelende, bidden Godt den Heere almachtich deselve Doorluchtige, Hoochgeboren Furst, genadige Heere, te behouden in langsaligen en̄ voorspoedigen Gouvernemente. Ges. tVtrecht den xxix^en Octob. 1628.

Uwe Furstel. Doorluch^ts dienstwillige,
D'Edelen en̄ Ridderschappen slants van Vtrecht.
Ter ordonnan̄ van̄ selve,
Ant. van Hilten.

Aen zijne Princelijke Ex^tie.

Extract uyt de resolutien bij dEdelen ende Ridderschappe slants van Vtrecht genomen.

Mercury 29 Octob. 1628, post prandium.

Naer dat was gedelibereert opt geproponeerde van̄ hee-

[p. 37]

ren van̄ Haer etc. ende van Ameronge etc., beroerende d'augmentāe van het lith vande heeren vanden Ridderschappe, is daerop omvrage gedaen ende geresolveert met eenparige stemmen, dat men nu mede onder tlith vande heeren Edelen voortaen zal beschrijuen jo^r Frederick van Baexen, heere tot Hermelen, ende jo^r Ewout van Baexen, heere tot Carsbergen. Soo mede noch bij overstemminge geresolveert is dat men oock beschrijuen zal jo^r Willem van Oostrum van wegen het huys te Brouckhuysen, welverstaende dat de drie voorn̄ heeren haer sullen qualificeren int regard vande prebenden ende ampten, die deselve jegenwoordigh possideren ende bedienen, mitsgaeders dat dit. geschieden zal op goetvinden ende behagen van zijne Pr. Ex^cie.

Den heere van Geresteyn etc., bij de vijff heeren Edelen daertoe versocht sijnde, verclaerde te verstaen alleenl. tot admissie vande heeren van Harmelen ende van Kersbergen, ende wat belangt d'opinie ende versouck vande vijff Edelen die jo^r van Oostrum tot Brouckhuysen daerbij vougen om neffens die twee voorige verschreven te worden, verclaer(de) te persisteren bij de twee voorseyde Edelen, mits haer qualificeren̄ voor hare admissie in regard van hare prouens, en̄ bij forma van voorslagh aengaende d'admissie van jo^r van Oostrum, stelt tselve ter dispositie ende goetvinden van zijne Furstel. Doorluch^t mijn heere den Prince van Oraignen als Stadtholder etc.

Voorts is geresolveert, dat de voors. aenteyckeninge en̄ resolutie raeckende d'augmentatāe van tLith vande heeren Edelen bij extract ende missive daertoe dienen̄, gesonden zal worden aen Zijne Furstel. Doorluch^t mijn heere den Prince van Oraignen etc., d'selve tot d'approbāe van den zeer dienstelick versouckende. Ende deselve approbāe geobtineert hebbende, dat men d'heeren ordinaris Gedeputeerden zal versoucken ter naester beschrijuinge een poinct te maecken, raeckende d'augmentāe van het Lith vande

[p. 38]

heeren vanden Ridderschappe volgens d'voors. resolutie, waertoe d'heeren ordinaris Gecommitteerden uyt de Ridderschappe bij desen worden geauthoriseert.

Geextraheert uyt de voors. resolutien ende accordeert
In kennisse van mij
Ant. van Hilten.

Stuk van 1641.

Reglement waer nae de heeren Edelen nae desen haer Lith sullen augmenteren.¹⁾

Dat voortaen geen Edelen beschreven sullen worden, die eenige Ridderhoffsteden gecoft ofte gepermuteert hebben directel. ofte indirectelick.

Dat de Edelen, van buyten comende, die van hare ouders ofte vrunden een Ridderhoffstede ofte die een Ridderhoffstede met een dochter behouwelickt hebben, niet en sullen mogen beschreven worden, tensij deselve inde provincie van Utrecht thien, ten minsten acht jaren gewoont sullen hebben.

Dat men geen Edelen beschrijven sal die niet oorspronckelijck uyt de geunieerde provincien gesprooten sijn, ten ware hare ouders onder de Edelen van Utrecht beschreven waeren geweest.

Dat men geen Edelen beschrijven sal die uyt soodane provin̄ comen daer men de Edelen vant Sticht, gequalificeert sijnde, uytsluyt ofte niet en beschrijft.

Dat men geen papiste Edelen ofte die aen papiste vrouwen getrouwt sijn sal beschrijven, ten ware sij hare vrouwen tot de gereformeerde religie bekeerden ende daer van professie deden.

1) Aan den voet der bladz. staat: Actum 19^a Februarij, 1641.... Gecollation^t den 15^en Martij 1641 met des Heere van Nederhorsts minute selfs.

[p. 39]

Dat men geen Edelen beschrijven sal die aen geen adelicke joffrouwen getrouw sijn.

Dat degene die malkanderen in swagerschap ofte in bloede tot inden derden graet incluys bestaen, sullen moeten buyten de Camer absenteren soo lange een sake soo nae verwante rakende gediscoureert ofte geresolveert wordt.

Dat de Ridderhoffsteden sullen moeten gemaect worden conform den verbantbrieff binnen den tijt van ..¹⁾ jaren.

Datter geen lijfftochtenaers nochte mombaers van onmundige zoonen beschreven sullen worden, veel min van dochters, ten ware eenige lijfftochtenaers albereets inde Ridderschappe sijnde ofte haer quamen met een Ridderhoffstede te qualificeren.

Dat men de soonen vande Edelen die nu beschreven sijn en worden, mede beschrijven sal soo haest deselve vier ende twintich jaren oudt ofte getrouwt sullen sijn, mits gequalificeert sijnde volgens d'ordre vant Landt.

Dat men geen Ridderhoffsteden van nu voortaen die disputabel sijn, voor Ridderhoffsteden erkennen sal als met eenparige stemmen van alle de Edelen, daerop special. verschreven, sonder datter overstemminge plaetse sal hebben.

Datter een lijste van alle de Riddermatige hoffsteden behoort gemaect te worden.

1) Niet ingevuld.