Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xvj. Capittel.

¶ Onder een schoone ghelijckenisse verwijdt Godt den Iootschen volcke sine weldaden, ende haer schalckheyt ende ondanckbaerheyt, ende hi gheeft daer mede haer te kennen hare straffinghe.

1

⁺ENde des HEEren woort geschiede tot my, ende sprack:

+ A vers 1

2

Du menschen kint, Openbaert der Stadt Ierusalem hare grouwelen,

3

Ende segt: Alsoo spreect de HEERE HEEre tot Ierusalem, Dijn gheslacht, ende dijne gheboorte, is wt der Cananiten Lande,^† Dijn Vader vanden Amoriten, ende uwe Moeder vanden Hethiten.

† Ezec. 16.e.45

4

Vwe geboorte is alsoo gheweest. Dijnen Nauel, doen ghy gheboren werdet, en is niet besneden, soo en heeftmen v oock met water niet ghebadet, dat ghy reyn werdet, noch met sout gewreuen, noch in windelen gewonden.

5

Want niemant en iammerde uwer, dat hy hem uwer ontfermt hadde, ende een van dien stucken v bewesen hadde. Maer ghy werdet opt velt gheworpen, alsoo veracht was v siele, doen ghy gheboren waert.

6

⁺Maer ick ginc v voorby, ende sach v in uwen bloede liggen, Ende sprac tot v, doen

+ B vers 6

[p. 54v]

ghy alsoo in uwen bloede laghet: Ghy sult leuen. Iae tot v sprack ick, doen ghy soo in uwen bloede laghet: Ghy sult leuen.

7

^† Ende ick hebbe v opgheuoet, ende groot laten worden, ghelijc een vrucht op den velde. Ende ghy waert nv ghewassen, ende groot, ende schoon gheworden. Dijne borsten waren ghewassen, ende ghy hadt schoon lanck hayr ghecregen, maer ghy waert noch bloot, ende beschaemt.

† Esaie. 5.a.1. Ierem. 11.c.16

8

Ende ick ghinck v voorby, ende sach v aen. Ende siet, het was de tijt om v te^† vrijen. Doen spreyde ic mijne^* Gheeren ouer v, ende bedecte v uwe schaemte. Ende ick beloofdet v, ende begaf my met v in een verbont, spreeckt de HEEre HEEre, dat ghy mijn sout zijn.

† Dat is ghy waert Manbaer.

* Slippen.

9

Ende ic bade v met water, ende wiesch v van uwen bloede, Ende saluede v met Balsem,

10

Ende ick cleede v met gesticte cleederen, ende tooch v seemen schoenen aen. Ic gaf v fijne cleederen, ende siden sluyers,

11

Ende vercierde v met Cleynodien, ende leyde costelijck cieraet aen uwe armen, ende een Ketene aen uwen hals.

12

Ende gaf v spanselen aen v voorhooft, ende oorenringhen aen dijn ooren, ende een schoone Croone opt Hooft.

13

Summa, ghy waert gheciert met enckel gout, ende siluer, ende ghecleet met enckel Lijwaet, zijden en ghestickt. Ghy aet oock enckel^† Bloemen, Honich ende Olie, ende waert bouen maten schoon, ende vercreecht dat Conincrijcke.

† Witbroot.

14

Ende v lof wert vermaert onder de Heydenen van uwer schoonte wegen, De welcke gansch volcomen was, door de cieragie die ick aen v ghehanghen hadde, seyt de HEEre HEEre.

15

Maer ghy verliet v op uwe schoonheyt, ende aenghesien ghy soo vermaert waert, soo bedreeft ghy hoerderie, alsoo dat ghy v eenen yeghelijcken, die daer voorby ghinck, ghemeyn maectet, ende dedet sinen wille.

16

Ende^† naemt van uwe cleederen, ende maeckte v bonte Altaren daer af, ende ghy bedreeft dijn hoererije daer op,^* ghelijck noyt gheschiet en is, noch gheschieden en sal.

† Hosee. 2.a.10.

* Ierem. 2. 3. 5.

17

^† Ghy naemt oock uwe schoone ghereetschap, die ick v van mijn gout ende siluer ghegheuen hadde, ende ghy maectet v daer^* Mans beelden af, ende bedreeft dijn hoererije met de selue.

† Esaie. 46.a.5 Ezech. 20.d.31 Osee. 2.b.10. 13.a.2.

* Deu. 4.c.16

18

Ende ghy naemt uwe ghesticte cleeederen, ende bedectese daer mede, ende mijn Olie ende Rueckwerck leyde ghy haer voor.

19

Mijn spijse die ick v te eten gaf, Bloemen, Olie ende Honich, leyde ghy haer voor, tot eenen soeten ruecke.

20

⁺Iae het quam soo verre, spreeckt de HEEre HEEre,^* dat ghy naemt uwe sonen ende dochteren, die ghy my voort ghebracht hadt, ende offerde die den seluen te verslinden: Meynt ghy dan dattet een cleyne sake si uwe hoererije?

+ C vers 20

* Leuit. 18.c.21. 20.a.2. Iere. 32.d.35.

21

Dat ghy mijne kinderen slaet, ende laetse den seluen verbernen?

22

Nochtans en hebt ghy in alle uwe grouwelen ende hoererije noyt ghedacht, op de tijt uwer Ioncheyt, hoe bloot ende naeckt dat ghy waert, ende in dijn bloet laghet.

23

Bouen alle dese uwe boosheyt (Ach wee, wee dijns) spreect de HEEre HEEre,

24

So stichte ghy v berchkercken, ende maecte v berchaltaren in alle straten.

25

Ende voor aen op alle straten, timmerde ghy uwe berchaltaren, Ende ghy maeckte dijne schoonte tot enckele grouwelen. Ghy dedet uwe beenen open tegen alle den ghenen, die daer voorby gingen, ende bedreeft groote hoererije.

26

^* Eerstwerf bedreeft ghy hoererije met den kinderen Egipti, dijne nagebueren, die groot vleesch hadden, ende bedreeft hoererije, om my tot gramschap te verwecken.

* Ezech. 23.b.20

27

Maer ick strecte mijn handt wt tegen v, ende verstoorde alsucke uwe manieren, ende ick gaf v ouer inden wille uwer Vianden, den dochteren der Philisteen, de welcke haer schaemden van uwen oneerbaren wesen.

28

^* Daer nae bedreeft ghy hoererie met den kinderen Assur, ende ghy en condet dies niet versaet gheworden.

* Ezech. 23.a.9.

29

Ia doen ghy met haer hoererije bedreuen hadt, ende dies niet sat ghewerden en coste, doen maecte ghy der hoererien noch meer, inden Lande Canaan, tot in Chaldea, nochtans en conde ghy daer mede oock niet versaet gheworden.

30

Hoe sal ick doch v dijn herte besnijden? Seyt de HEEre HEEre, aenghesien dat ghi sulcke wercken eender grooter Ertzhoeren doet?

31

Daer mede dat ghi uwe berchkercken sticht, voor aen op alle straten, ende uwe Altaren maecte in alle weghen.

32

Daer en bouen soo en waert ghy niet als een andere Hoere, diemen moet met ghelt coopen, noch ghelijck als de Ouerspeeldersse, die inder plaetse haer Mans andere toelaet.

33

Want allen anderen Hoeren geeftmen ghelt, Maer ghy gheeft allen uwen Boeleerders ghelt toe, ende ghy schenct haer, dat si tot v comen ouer al, ende met v hoererije bedrijuen.

34

Ende dat teghendeel vintmen aen v, voor andere Wijuen, aengaende uwer hoererijen, Wandt men en loopt v niet nae, maer ghy gheeft ghelt toe, ende men en gheeft v gheen ghelt toe. Dat is recht verkeertheyt.$

35

⁺Daerom ghy Hoere hoort des HEEren woort.

+ D vers 35

36

Alsoo seyt de HEERE HEERE: Want ghy dan soo mildelijc ghelt toe gheeft, ende uwe schamelheydt door uwe hoererije tegen uwe Boeleerders ontdeckt, ende teghen alle Afgoden uwer grouwelen,^† ende verghiet dat bloet uwer kinderen, dwelcke ghy haer offert.

† 4.Reg. 16.a.3 17.c.17. Deut. 12.d.31. 18.b.9. Iere. 7.d.30. 19.a.5.

37

Daerom siet, soo wil ick vergaderen alle uwe Boeleerders, metten welcken ghi wellust bedreuen hebt, tsamen met allen den ghenen die ghy voor Vrienden hielt, tot uwen Vianden. Ende ick wil haer beyde tegen v vergaderen ouer al,^* ende ick wil haer uwe schamelheyt ontdecken, datse dijn schamelheyt gantsch sien sullen,

* Esai. 47.a.3. Nahu. 3.a.5

38

^† Ende ick wil dat recht der Ouerspeelderssen, ende des bloets verghieterinnen

† Ezech. 23.f.45

[p. 55r]

ouer v laten gaen,

39

Ende ick wil dijn bloet storten met verbolghentheydt ende ijuer. Ende ick wil v in hare handen geuen, dat si dijne berchkercken af breken, ende dijne berchaltaren omwerpen, ende v dijne cleederen wttrecken, ende v dijne schoone ghereetschap nemen, ende laten v naect ende bloot sitten.

40

Ende si sullen hoopen volcx ouer v brenghen, ende v^† steenighen, ende met haren sweerden van een houwen,

† Leuit. 20.b.10

41

Ende^* dijne huysen met vier verbernen, ende v dijne recht doen, voor de oogen van vele wijuen. Also wil ick dijnre hoererie een eynde maken, dat ghy niet meer en sult gelt toe gheuen.

* 4.Regum. 25.b.9.

42

Ende ick wil mijnen moet aen v coelen, ende mijnen ijuer aen v versaden, op dat ick ruste, ende my niet meer en vergramme,

43

Daerom dat ghy niet ghedacht en hebt op den tijt dijnre ioncheyt, maer ghy hebt my met desen allen tot gramschappen verwect. Daerom wil ick oock v alle dijn doen opten cop legghen, spreect de HEEre HEEre, Hoe wel ic daer mede niet ghedaen en hebbe, na den laster in dijnen grouwelen.

44

Siet, alle de gene, die daer een spreecwoort pleghen te ghebruycken, die sullen van v dit spreecwoort segghen: De dochter is ghelijck de moeder.

45

⁺Ghy zijt uwer moeder dochter, de welcke van haren man ende kinderen liep, Ende zijt een suster dijnre susteren, die van haren mannen ende kinderen liepen, Vwe moeder is een vanden Hethiteren,^† Ende uwe vader een Amorite.

+ E vers 45

† Ezech. 16.a.3.

46

Samaria is dijne grootste suster, met haren dochteren, die v ter slincker zijden woont, Ende Sodoma is dijne cleynste suster, met haren dochteren die tot dijnre rechter zijden woont.

47

Hoe wel ghy nochtans niet gheleeft en hebt na haren wesen, noch ghedaen nae hare grouwelen, Ten verschilt niet veel, dat ghijt ergher ghemaeckt hebt dan si, in alle dijnen wesen.

48

Soo warachtich als ick leue, spreeckt de HEERE HEERE: Sodoma dijne suster met haren dochteren, en heeft alsoo niet ghedaen, ghelijck ghy ende uwe dochteren.

49

Siet,^† dat was dijnre suster Sodoma misdaet, hoomoet, ende alles dincx de volheyt, ende goeden vrede, dien si ende hare dochteren hadden. Maer den armen ende behoeftighen en holpen si niet,

† Genes. 18. 19

50

Maer si waren stout, ende deden grouwelen voor my.^* Daerom heb ickse oock wech ghedaen, doen ick begonst daer in te sien.

* Gen. 19.e.24. Luc. 17.d.29. Deut. 29.d.23

51

Soo en heeft oock Samaria, de helft dijnre sonden niet ghedaen. Maer ghy hebt dijnre grouwelen so veel meer, dan sy ghedaen, dat ghy dijne susteren iuyst^† vroom^* ghemaect hebt, teghen alle dijne grouwelen [te rekenen] die ghy ghedaen hebt.

† Onsculdich.

* Ierem. 3.a.6

52

Daerom so draecht ooc nv dijne scande, ghy die uwe susteren vroom maecte, door uwe sonde, inden welcken ghy grooter grouwelen, dan sy, ghedaen hebt, ende ghy maectse vromer dan ghy zijt. Daerom weest nv oock beschaemt, ende draecht dijne schande, om dat ghy uwe susteren vroom ghemaect hebt.

53

^+* Maer ick wil hare gheuanghenisse om keeren, te weten, de geuangenisse deser Sodoma ende haerder dochteren, ende de gheuanghenisse deser Samaria ende haerder dochteren, ende de gheuanghenen dijnder tegenwoordigher gheuangenissen, met haer:

+ F vers 53

* Amos. 9.c.14.

54

Dat ghy dragen moet dijne schande ende spot, voor alle tghene dat ghy ghedaen hebt, ende dat ghy nochtans euenwel ghetroost wort.

55

Ende dijne suster, dese Sodoma ende hare dochteren sullen bekeert worden, ghelijck si te voren gheweest zijn. Ende Samaria ende hare dochteren sullen bekeert worden, als si te voren gheweest zijn. Daer toe ghy oock ende uwe dochteren sult bekeert worden, ghelijck als ghy te voren gheweest zijt.

56

Ende ghy en sult niet meer die selue Sodoma dijne suster roemen, ghelijc inder tijt dijns hoochmoets, doen dijne boosheyt noch niet ontdect en was.

57

Als ter tijt doen v de dochteren Syrie, ende de dochteren der Philisteen ouer al scheynden, ende verachten v rontomme,

58

Doen ghy uwen laster ende grouwel moest draghen, spreeckt de HEERE HEERE.

59

Wandt alsoo spreeckt de HEERE HEERE:^† Ick wilt v doen, ghelijck ghy ghedaen hebt, om dat ghy den Eedt veracht hebt, ende dat verbondt ghebroken hebt.

† Exod. 21.b.23. Leui. 24.d.19 Iere. 50.c.15. 51.h.49. Iohel. 3.b.7.

60

Maer ick wil ghedencken aen mijn verbont, dat ick met v gemaect hebbe ter tijt dijnder iuecht.^* Ende ick wil met v een eewich verbont maken.

* Esai. 55.a.3. Ierem. 31.e.31 Hebre. 8.b.8. Ezec. 37.d.26.

61

Dan suldy uwer weghen gedencken, ende v schamen, als ghy dijne grootste ende cleynste susteren tot v nemen sult, die ick v tot dochteren gheuen sal, Maer niet wt dijn verbont.

62

Maer ic wil mijn verbont met v maken, alsoo dat ghy beuinden sult, dat ick de HEEre ben,

63

Op dat ghy daer aen ghedenct, ende v schaemt, ende van schanden weghen dijnen mondt niet meer op doen en dorste, Als ict v al vergeuen sal, soo wat ghy ghedaen hebt, spreeckt de HEEre HEEre.