Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .ix. Capittel.

¶ AbiMelech staet nae de ouerheyt. Hy slaet zijne tseuentich broeders doot. Hi wint Sichem ende Thebes.

1

⁺ MAer AbiMelech de sone IeruBaal, ghinc henen na Sichem, totten broederen zijnder moeder, ende sprac met hen, ende met alle den geslachte des huys zijnder moeder vader, ende sprack:

+ A vers 1

2

Lieue, spreect voor de ooren alder mannen tot Sichem: Wat is v beter, dat tseuentich mannen altemael kinder IeruBaals, ouer v Heeren zijn: Oft dat een man ouer v Heere sy? Ghedenckt ooc daer by, dat ick uwe ghebeente ende vleesch ben.

3

Doen spraken de Broeders zijnder Moeder, voor hem alle dese woorden, voor den ooren alder mannen tot Sichem: Ende haer herdt neychde hen tot AbiMelech. Want sy ghedachten: Hy is ons broeder,

4

Ende gauen hem tseuentich siluerlinghen wt den huyse BaalBerith, Ende AbiMelech huerde daer mede loose lichtueerdighe mannen die hem na volchden.

5

Ende hy quam in zijns Vaders huys tot Ophra,^† ende doode syne Broeders, de kinderen IeruBaal, tseuentich mannen op eenen steen. Maer Iothan de Ioncste Sone IeruBaals, die bleef ouer: Want hy werdt versteken.

† 2.Par. 21.a.4

6

Ende alle de mannen van Sichem, ende dat gheheele huys Millo, vergaderden hen, ghinghen henen, ende maeckten AbiMelech tot eenen Coninc, by de hooghe Eycke die te Sichem staet.

7

⁺ Doen dat Iothan te kennen ghegheuen wet, ghinck hy henen, ende tradt op de hoochte des berchs Grisim, ende hief zijn stemme op, riep ende sprack tot hen: Hoort my ghy Mannen tot Sichem, op dat God v oock hoore.

+ B vers 7

8

^† De boomen ghingen henen, dat si eenen Coninc ouer hen souden saluen, ende spraken totten Olijfboom: Sijt onse Coninc.

† 2.Par. 25.c.18 4.esd. 4.b.13

9

Maer de Olijfboom antwoorde hen: Sal ick mijn vetticheyt verlaten, die beyde God ende de menscen aen my prijsen, ende henen ghaen dat ick ouer de boomen^* drijue.

* Sweue.

10

Doen spraken de boomen totten Vijchboom: Coemt ghy, en zijt Coninck ouer ons.

11

Maer de Vijchboom sprack tot hen: Sal ick mijne soeticheyt, ende mijne goede vruchten verlaten, ende gaen henen, dat ick ouer de boomen drijue?

12

Doen spraken de boomen totten Wijnstock: Coemt ghy, ende zijt onse Coninc.

13

Maer de Wijnstock sprack tot hen: Sal ick mijnen most verlaten, die Godt ende den menschen^* vrolijck maect, ende ghaen henen, dat ick ouer de boomen drijue?

* Psal. 104.b.15

14

Doen spraken alle boomen totten doornen bosch: Coemt ghy ende zijt Coninck ouer ons.

15

Ende den doornen bosch sprac totten boomen: Ist warachtich dat ghy my tot eenen Coninc saluet ouer v, soo coemt ende betrouwet v onder mijn schaduwe: Is dat niet, soo gae vier wten doornen bosch, ende verslinde de Cederen Libanon.

16

⁺ Hebt ghy nv recht ende redelijc ghedaen, dat ghy AbiMelech tot eenen Coninc ghemaect hebt. Ende hebt ghy wel ghedaen aen IeruBaal, ende aen zijnen huyse, ende hebdy hem gedaen, so hy aen v verdient heeft,

+ C vers 16

17

Dat mijn Vader om uwen twille ghestreden heeft, ende zijne siele wech geworpen van hem, dat hy v soude verlossen vander Midianiten hant,

18

Ende ghy rechtet v heden op teghen mijns vaders huys, ende verworcht sine kinderen, tseuentich mannen op eenen steen, ende maect v eenen Coninck AbiMelech, zijns meyssens soon, ouer de mannen tot Sichem, om dat hy uwe broeder is.

19

Hebdy nv recht ende redelijck ghehandelt by IeruBaal ende by zijnen huyse in desen daghe, soo zijt vrolijck ouer den AbiMelech, ende hy sy vrolijck ouer v.

20

Is dat niet,^* so gae vier wt AbiMelech, ende verslinde de Mannen tot Sichem, ende dat huys Millo. Ende daer

* Iudi. 9.h.57.

[p. 95r]

gae oock vier wt vanden Mannen tot Sichem, ende van dat huys Millo, ende verslinde AbiMelech.

21

Ende Iothan vluchte ende ontweec, ende ghinc nae Ber, ende woonde aldaer voor sinen broeder AbiMelech.

22

⁺ Als nv AbiMelech drie Iaren ouer Israel ghedomineert hadde,

+ D vers 22

23

^† Seynde Godt eenen quaden wille tusschen AbiMelech, ende den mannen tot Sichem: Want de mannen tot Sichem verspraken AbiMelech,

† Esa. 45.a.7.

24

Ende trocken aen de vermetenheydt, aen de tseuentich sonen IeruBaal, volbracht. Ende leyden der seluer bloet op AbiMelech haren broeder, diese verworghet hadde, ende op de mannen tot Sichem, die hem zijn hant daer toe gesterct hadden, dat hy zijn broeders verworchde.

25

Ende de mannen van Sichem^† leyden laghen op de hoochten der berghen, ende beroofden alle die opter straten tot hen wandelden. Ende het werdt AbiMelech ghebootschapt.

† Bestelden een achterwacht.

26

Maer Gaal de soon Ebed quam, ende zijn broeders, ende ghingen tot Sichem in. Ende de mannen tot Sichem verlieten hen op hen,

27

Ende trocken wt opt velt, ende plucten af hare Wijnberghen ende vertradense, ende maecten eenen dans, ende ginghen in haer Godshuys, ende aten ende droncken, ende vloecten AbiMelech.

28

Ende Gaal de sone Ebed sprac: Wie is AbiMelech? Ende wat is Sichem, dat wy hen dienen souden? En is hi niet IeruBaals sone? Ende heeft sinen knecht Sebul ghestelt ouer de lieden tot^* Hemor, des vaders Sichem? Waerom souden wy hem dienen?

* Gene. 34.a.2.

29

⁺ Oft God wilde, dat het volck onder mijn hant ware, dat ick den AbiMelech verdreue.

+ E vers 29

30

Ende AbiMelech wert gheseyt: Vermeerdert v Heyr, ende treckt wt. Want Sebul de Ouerste in de stadt,

31

Doen hy de woorden Gaal des soons Ebed hoorde, doen verbolch hy in sine gramschap, ende seynde boden tot AbiMelech heymelijck, ende dede hem seggen: Siet, Gaal de sone Ebed, ende zijne broeders zijn tot Sichem ghecomen, ende maken v de stadt wederspannich.

32

Dus maect v nv op by nacht, ghy ende v volck dat by v is, ende legt lagen op hem int velt:

33

Ende smorghens als de Sonne op gaet, soo maect v vroech op, ende ouerualt de stadt. Ende ist dat hy ende dat volck dat by hem is, tot v wt trect, soo doet met hem, soo het uwe hant vindet.

34

⁺ AbiMelech stont snachts op, ende alle tvolck dat by hem was, ende^* hielt op Sichem met vier hoopen.

+ F vers 34

* Leyde lagen.

35

Ende Gaal de soon Ebed trock wt, ende tradt voor de duere aender stadt poorte. Maer AbiMelech maecte hem op wt der laghen met den volcke dat met hem was.

36

Doen nv Gaal dat volck sach, seyde hy tot Sebul: Siet, daer coemt een volck neder vander hoochten des gheberchts. Maer Sebul sprack tot hem: Ghy siet de schaduwe der berghen voor lieden aen.

37

Gaal sprack noch meer, segghende: Siet daer coemt een volck neder wt de middel des Landts, ende eenen hoop coemt opten wech totter toouereycke.

38

Doen sprack Sebul tot hem: Waer is nv uwen mont, die daer sprack: Wie is AbiMelech dat wy hem dienen souden? En is dat niet dat volc, dat ghi veracht hebt? Treckt nv wt, ende strijdt teghen hen.

39

Gaal trock wt voor de borgheren tot Sichem, ende streedt teghen AbiMelech.

40

Maer AbiMelech iaechde hem, dat hy vluchte voor hem. Ende daer vielen vele verslaghene tot aen de duere der poorten.

41

Ende AbiMelech bleef tot Aruma. Maer Sebul veriaechde Gaal ende zijn broeders, dat si tot Sichem niet en mochten blijuen.

42

Maer opten morghen ghinc dat volc daer wt opten velde. Doen dat AbiMelech te kennen ghegheuen wert,

43

Nam hy dat volc, ende deylde dat in drie hoopen,^* ende leyde lagen op hen inden velde. Als hy nv sach, dat dat volck wter stadt ghinck, maeckte hy hem ouer hen, ende sloechse.

* Ende maecten een achterhoedinghe.

44

⁺ Maer AbiMelech ende de hoopen die by hem waren, oueruielense, ende traden aen de duere der Stadt poorten. Maer de ander twee hoopen, oueruielen alle die, die opten velde waren, ende sloeghense.

+ G vers 44

45

Doen streedt AbiMelech teghen de Stadt, den seluen gheheelen dach, ende wonse, ende verworchde dat volck dat daer in was,^* ende brack de stadt, ende saeyde sout daer op.

* 3.Reg. 12.d.25

46

Doen dat alle de mannen des torens tot Sichem hoorden, ghinghen sy in de^† sterckte des huys des Godts Berith.

† Slot, stercke borch, Casteel

47

Doen dat AbiMelech hoorde, dat hen alle de mannen des torens te Sichem vergadert hadden,

48

Ghinc hy opten berch Salmon met alle sinen volcke dat by hem was. Ende nam een Bijl in zijn handt, ende hieu eenen tack vanden boomen, ende nam hem op, ende leyde hem op zijn schouderen, ende sprack tot alle den volcke dat by hem was:^† Wat ghi ghesien hebt dat ick doe, dat doet ooc haest, ghelijck als ick.

† Iudic. 7.e.17.

49

Doen hieu alle dat volc een yeghelijc eenen tac af, ende volchden AbiMelech na, ende leydense aen de stercte, ende stakense aen met vier, alsoo dat oock alle de mannen des torens tot Sichem storuen, by duysent mannen ende vrouwen.

50

⁺ Maer AbiMelech trock na Thebes, ende belegherdese, ende wonse.

+ H vers 50

51

Maer daer was eenen stercken thoren midden inder stadt, op welcken vloden alle mannen ende vrouwen, ende alle borghers der stadt, ende sloten achter hen toe, ende clommen op dat dack des torens.

52

Doen quam AbiMelech tot aenden thoren, ende bestormde hem, ende ghenaecte totter dueren des thorens, dat hy hem met vier soude verbernen.

[p. 95v]

53

^‡ Maer een wijf werp een stuc van eenen Muelensteen AbiMelech opt hooft, ende brack hem dat herssenbecken.

‡ 1.Re. 11.d.21.

54

Doe riep AbiMelech haestelijck den Ionghen, die zijn wapenen droech, ende sprack tot hem:^† Trect v sweert wt, ende doodet my, op datmen niet van my en segghe: Een wijf heeft hem verworcht. Doen doorstack hem zijnen Ionghen, ende hy sterf.

† 1.Re. 31.a.4. 1.Pa. 11.a.4.

55

Maer doen de Israeliten, die met hem waren, saghen, dat AbiMelech doot was, ghinck elck in zijn plaetse.

56

Alsoo betaelde God AbiMelech dat quaet, dat hy aen zijnen vader ghedaen had, doen hy zijn tseuentich broeders verworchde.

57

Desseluen ghelijcken allet quaet der mannen Sichem, verghelde hen God oock op haren cop.^* Ende den vloeck Iothan des soons IeruBaal, quam ouer hen.

* Iudic. 9.c.20.