Biekorf. Jaargang 107

[p. 50]

Huus en samenstellingen

J. Sabbe bracht in Biekorf 2005, blz. 148 e.v. en 259 e.v. vrij aardige kanttekeningen bij Brugse straatnamen. Hieronder volgen een paar aparte beschrijvingen - meest genomen uit het Cartularium van de St.-Jacobskerk (RAB 646) - van huizen en sites eind 14de - begin 15de eeuw. Met Jan Moretoen als dismeester op St.-Gillis die o.m. in 1409 met Willem van Zuienkerke, optreedt voor een legaat van 82 provenen, 41-41 te bedelen op St.-Gillis en St.-Jacob de woensdag in de Paasdagen o.m. aan den aermen huusweeken, beddevast ligghende, fol. 67v.

Een legaat 1368 moet gaan vanuit een huus met eenen hove dat men heet een eester, der bachten lecghende, met drien cameren staende, ten voorhoofde neffens den voorseiden huus, met alden husen, mueren ende datter toe behooren, staende bachten scaermers ande westside (Elisabeth Zorghestraat). In 1341 gaat het om husinghe metten eestre dertoe behoorende ende der binnen staende, buter vlamincport, naest sHeer Lambrechts Bonins husingen ende eestre wilen was of een side, ende den huse die men heet te dotenijs, toebehoorende der neringhe vanden makelaars (fol. 28v). De Jan Boninstraat heette eerst Spelemansstraete, terwijl tcoolhof straks de Kalkoven, tspelewijfstraetkin, spelewijf die metten snaren sinckt heette (fol. 111). En in dezelfde buurt, 1330, vier cameren staende te gadere over de eselbrughhe, in sHeer Hughe Losschenstraetkin, naeste Lamsin Scaerphelinx huuse of een side, ende joncvrauw Aechte, vanden baergehuse of ander side. Verwijst baerge hier naar een oversteek op het brede parcours van de latere Annuntiatenstraat?

In 1322 spreekt fol. 84 over een legaat van 19£ 6sc 5p van rudder Lodewijc van Theimseke, en fol. 90 van tland ende hofstede inde hoochstrate, bider buerchpoorte, daer thuus upstaet dat men heet Melloos, ende wilen was Jans vanden Walle f. Willems.

Het Cartularium van de Rijke Klaren (Archief Bisdom Brugge, C222, fol. 7v) heeft het over zesse huzen tegader staende inden buerch, jeghenover de scole van sinte donaes, naesten der oosterster buerch poorte of een zijde ende der hoffstede die men heet ten Spikere of ander zijde, 1393. Zo heette ook de noorduitgang van de Donaaskerk op de Philipstockstraat de Posteerne, net als de afsluitpoort van Susanna's hof van Eden in het Gruuthuse Lectionarium

In 1376 is al sprake van tingelsche weghehuus in de nieuwe inghelsche straete (fol. 32 van RAB 646), op fol. 65v van den crommen wael upten houc an sinte maertinsplaetse, bachten clippijnghers, clippinc, geschoren vellen die op de Verwersdijk wellicht weer kleur

[p. 51]

kregen. Er staat wel bij twelc nu een (mede) stove es, fol. 111 v.

En fol. 40v: op de vaerwersdijc land ende huus van Pieter Metteneye, naest sHeer Jacpshuus Metteneye wilen was, ende der vrauwenhuus van Utrecht of ander side. In 1408 (fol. 64) land ende hofstede daer thuus up staet wilen Niclais Barbesans (echtg. Cateline) inde cuperstrate.

En dichtbij, in de naelstrate, thuus van Pieter Broot aldaer staende tusschen de Lucoysen loodge of een zide ende Ser Jacops huus van Aertrike of ander zide. In 1430 (fol. 73): wijlen Philips Rijnvischuus, tusschen skonijncxbrucgh ende sinte Jansbrucghe, nu Janne Bortoen - neffens die vanden dunen, 1414, fol. 77; het huis waar 100 jaar later Lodewijk van Praet, daarna Charles van St. Omer in komt. 1325 noteert in het Genthof tussen Clais Boninshuse vanden Gapere of een side ende der vrauwen huse van Perone, elders in het cromme genthof, het joncvrauwenhuus van Melane genoemd (C222n, 14v en RAB 646, 90v). En over de vlaminckbrucghe: het kinderenhuus van Papalmes (fol. 91v) hoewel de palmstraat tegenover het hof van Vendôme wordt gesitueerd. Fol. 112, in zuudzandstrate zuud, het huis de Roose, naesten Willemshuse van Tongheren wilen was an deen zijde, ende eenre vrauwenstove, toebehoorende Jacop F. Symoens.

Naamsverandering kan heel verwarrend werken. Zoals J. Sabbe opmerkte (Biekorf 2003, blz. 48) dat ‘de zeven torens’ in de Hoogstraat eerst Sceipstale heette, is het belangrijk te noteren dat in 1408 staelisere een burgerhuis was anden nieuwen ghentwech, tussen Godeschals Peckelmoeshuus en Jan Carremans (65v). En het Cartularium heeft het verder over het boenenfantenhuus in de Moerstraat, de scole van onsen vrauwe daer thuus up staet wilen Margriete Svannemakers, fol. 115v; het weduwenhuus vanden Dale in de caermersstrate, fol. 90v; VII cameren ende voorhuijs van de verweecte VII wedewen ten zuuthende van sinte salvators kerck hof (1450) en Godericx convent bij de Vette Vispoort. En op de Grote Markt, west het huus ter Mane naast Cranenbuerch enrezijds en te Coolkerke anderzijds (fol. 41v). Zelfs fol. 110 tcappellekine vanden ackerzieken bider cleender steenbrugghe krijgt in 1453 teekenen bij de herdenkingsdienst Jacob Blandereel (+ 1451). Dit heette elders ten schreiboome.

Loodge, convent, huus, stove, cameren alles binnen tland ende hofstede, wonen binnen een hof, bv. het hof met 2 poorten en gracht Joh. Cant, 1385 (Biekorf 2004, blz. 291).

A. Dewitte