Biekorf. Jaargang 105

[p. 207]

Vraagwinkel

Drukker Slappermende uit Oostende.

Een zeldzame druk uit 1780 is Het proces der drie koningen, Louis de XVI. van Frankrijk, Carel de III. van Spanjen, en George de III. van Groot-Brittanjen, bepleit voor de vierschaar der Europesche mogendheden. Op de titelpagina staat dat het werd gedrukt te Oostende bij H. Slappermende. Het boek telt 142 paginas en is een vertaling van Le Procès des trois rois, schijnbaar gedrukt bij ene Carenaught in Londen, maar wellicht gedrukt te Leipzig. Dit zou geschreven zijn door ene Ange Goudar en is een politiek pamflet, waarin het opgenomen wordt voor de democratische Verenigde Staten van Amerika en waarin de spot wordt gedreven met de Europese koningen. Een andere druk van Slappermende, zou volgens een veilingscatalogus van Burgersdijk en Niermans uit 2000, Het groot concert der vorsten (1781) zijn. Dit boekje telde 16 paginas.

Welke Nederlandse(?) drukker gaat schuil achter de naam Slappermende uit Oostende?

Peter De Baets

West- en Oost-Beveren

A. Jamees, Brugse poorters, dl. 3, 1479-1794, Zedelgem, 1990, p. 17, vermeldt in 1482 een Matheeus Perrot, afkomstig uit Westbeveren bij Hondschoote, die poorter van Veurne werd. Terecht identificeert hij die parochie met Beveren-aan-de-IJzer. In zijn Toponymisch Woordenboek vermeldt K. De Flou geen West-Beveren, zodat het hier wellicht om een unieke vermelding gaat.

Allicht was er dan ook een Oost-Beveren. Maar welk is dit? Beveren-Roeselare, Beveren-Leie, of Beveren-Waas?

J. Van Acker

Niklaas de Roovere

Bij vrijwel elke kloosterstichting uit de periode 1800-1835 in onze provincie ontmoet je de naam van Niklaas de Roovere, die als laatste monnik van de Brugse Duinenabdij met zijn goederen allerlei kerkelijke instanties rijkelijk begunstigde. Zijn mildheid is zo vanzelfsprekend geworden, dat er soms nogal gemakkelijk naar hem verwezen wordt voor allerlei kunstschatten of eigendommen, waarvan de kloosters op vandaag de herkomst niet meer kennen...

Bestaat er een volledige inventaris van wat hij precies naliet aan wie? En ook van wat hij al vóór zijn overlijden aan allerlei kerken en kloosters geschonken had?

J. Jore

Valencijns eikenhout

In 1824 waren er in de H. Bloedkapel te Brugge enkele houten kunstvoorwerpen, o.m. de communiebank in Valencijns eekenhout (L. Devliegher, Een Westvlaamse inventaris uit 1824, blz. 84-85).

Kwam dit eikenhout werkelijk uit de omgeving van Valencijn?

I.B.

[p. 208]

Veldslag bij Woumen

Volgens sommige kronieken (o.a. Despars) zou er in augustus 1380 een veldslag voorgevallen zijn nabij Woumen.

Wat zegt de historiografie, gesteund op documenten, daarover?

L.R.

De Pastoor van Lapscheure.

Franciscus Heldewijs (^oSint-Pieters op den dijk 1685-+Lapscheure 1755) werd benoemd tot pastoor van Lapscheure op 15 october 1715 en bleef er parochiepriester tot zijn overlijden. Hij is in de herinnering gebleven als dé pastoor van Lapscheure, berucht door het uithalen van allerlei grappen en grollen. Deze verhalen werden gebundeld in volksboekjes: ‘Lapscheursen guychelaer’ (Gent, 1796?), ‘Vrolijke tooneelen uit het leven van Heldewijs... bekend onder de naam Paap Lapscheure...’ (Middelburg, 1846), ‘Merkwaardig leven van Franciscus Heldewijs...’ (Antwerpen, 1908), enz...

Bizar is volgend extract uit ‘Levensbeschrijvingen der Nederlandsche konst-schilders’, geschreven door Jacob Campo Weyerman ('s Gravenhage, 1729, deel 2, p. 308):... daar in gelyk aan de pastoor van Lapschuur, een gehucht in Westfaalen, die gestadiglijk dezelve aanhaalingen van Oudvaders gebruykte in zijne sermoenen, waar over hij van de boeren vermaant zijnde, andwoorde: keumen ze nig to passe, ik bringze jo to passe.

Is er werkelijk een gehucht in Westfalen met die homonieme naam? Is het mogelijk dat Heldewys op 10 jaar tijd berucht was tot in Den Haag? Bestonden er voorlopers van de volksboekjes over Heldewijs? Waren de verhalen over Heldewijs geënt op oudere voorbeelden?

Peter De Baets

Tiendenconflicten ca. 1600

‘De meningsverschillen (over tienden) waren ouder dan de 17de eeuw, maar het leek of ze weer in alle hevigheid oplaaiden nu het land opnieuw vrede kende’, schrijven E. Put en C. Harline in Verloren schapen, schurftige honden. De helse dagen van bisschop Mathias Hovius 1542-1620, Leuven, 2002, p. 104.

De aartsbisschop was hierbij vooral betrokken in het Brabantse gewest. Zijn ook uit onze streek oprispingen van tiendenconflicten uit die periode bekend? En klopt het dat we van een echte hausse kunnen spreken?

J. Van Acker

De afschaffing der octrooien in West-Vlaanderen

De afschaffing der octrooien in 1860 was een belangrijke economische verwezenlijking van minister Frère-Orban. De algemene oorzaken en gevolgen zijn bekend en genoten reeds heel wat historische aandacht.

Bestaan er voor West-Vlaanderen studies die nagaan wat op lokaal vlak de gevolgen waren? Enkele voorbeelden van vraagstellingen: hoeveel octrooi-ambtenaren verloren hun werk en werden door de lokale of de hogere overheden ‘opgevist’, welke omzet werd verhandeld voor en na de opheffing, of waren er bijzondere gevolgen voor grenssteden (de douanerechten werden immers licht verhoogd) enz.

J. Van Acker

[achterplat]

Mengelmaren
Het weduwenhuus ten zuuthende van sinte Salvators kerchove 1540 (A. Dewitte)	116
Een late echo op het oude drieslagstelsel (L. Van Acker)	165
Vanden ommeganghe vanden Helghen Bloede, 1431 (A. Dewitte)	176
Bijnamen, lap- en spotnamen (B. Dewilde)	180
Het precieuse paneel van Levine Bennins, + 1529 (A. Dewitte)	183
Aanvulling op de profetieën uit Izegem (P. De Baets)	185
Alveringem in 1818 S.A.B.)	192
Bier van hunne brauwte, 1726 (A. Dewitte)	197
Een nieuwe soort Vlaamse rogge (L. Van Acker)	198
De mooiste West-Vlaamse woorden (A.B.)	198
Een pelgrimsteken van Sin-Donaas? (L. Van Acker)	199
Vroeg cloppen ende luuden, Sint-Walburgakerk Brugge, 1376, 1490 (A. Dewitte)	202
Uit de papieren van Romain Depuydt (L. Van Acker)	203
Boekbesprekingen
T. Lambrecht, Een grote hoeve in een klein dorp. Relaties van arbeid en pacht op het Vlaamse platteland tijdens de 18de eeuw (A.B.)	200
P.-A. Doriche, Geschiedenis en genealogie van de familie Donche (A. Van den Abeele)	200
M. Dhoore en D. Weyts, Ommeloper van de wateringe van den Broucke (L. Vandamme)	201
Taal, humor	128, 198
Beantwoorde vragen
Fabriek van marokijnleder (A. Van den Abeele)	204
Raphaël Canisius (P. De Baets)	204
Evacuatie van ouderlingen in wereldoorlog I (J. Van Acker)	205
Een mis voor de vrouwen (Ch. Baert)	205
Kruidschoven (W. Beele)	205
Hij krijgt een ram (W. Beele)	206
Prenten
Inschrift op een biechtstoel in de O.-L.-Vrouwekerk te Brugge	102
Initialen van H. Pulincx op een beeld in de Sint-Denijskerk te Geluwe	106
Inschrift op de predikstoel in de O.-L.-Vrouw Hemelvaartkerk in Watervliet	110
Boekweitplant	120
Memlingportret uit 1471 van kan. Aegidius Joye	136
Het Sint-Niklaasklooster van de paters Augustijnen te Brugge in 1562	190
Twee pelgrimstekens van bisschoppen	199
Vraagwinkel	207
In memoriam
E.H. Georges Houwen (B.)	206