Biekorf. Jaargang 94

[p. 194]

Zonderlinge huwelijksovereenkomst van 16 jongmans
Ieper 1622

In het jaar 1622 waren er in Ieper zestien oudersche jonghmans die er samen op uittrokken en hun vrijgezellentijd zo lollig en prettig mogelijk beleefden. In mei legt ieder vogel een ei en onze lustige jonge Ieperlingen sloten in mei 1622 samen een originele overeenkomst af. Een zonderlinge en wel erg ludieke overeenkomst. Namelijk dat de laatste onder hun zestien die in het huwelijksbootje zou stappen de vijftien anderen, die vóór hem getrouwd waren, moest inviteren op een feest dat zo waar zestien dagen lang moest duren!

De laatste trouwer van die zestien jongelieden, die dus de rode lantaarn zou slepen, moest daarenboven zijn vijftien gezellen op een rieten caene (wandelstok) met zilveren knop tracteren en hun echtgenotes bedenken met een gouden ster volgens syn goedjonstigheydt.

Dit eigenaardig contract werd plechtig opgesteld en ondertekend door de zestien jonge kerels op 20 mei 1622. En het werd dan nog stipt uitgevoerd ook⁽¹⁾.

Op 30 mei 1631, dus negen jaar na de totstandkoming van dit wel vreemd en exentriek akkoord, was het immers zo ver dat nummer zestien binnen zou stappen in het beruchte klooster van Sint-Ariaan. De man die zijn vijftien vrienden moest inviteren en ze zestien dagen lang op zijn kosten feestelijk mocht onderhouden was Ignaas van Costenobel die zou trouwen met Catharina van Ackere. Van Costenobel nodigde zijn vijftien vriendenechtparen uit van alle de ghewesten daer zy woonachtig waeren. Ze kwamen inderdaad van heinde en verre naar Ieper, de welche altemael oock niet willende ontbreecken aen hunne belofte elck met hunne huysvrauwen zyn aengekomen, al schoon datter sommige al verre van hier woonden, want onder ander quamer eenen uyt Spaignen, eenen van Parys ende eenen quamer van Antwerpen.

Het bruiloftsfeest verenigde een massa volk. Eerst de familie en de vriendenkring van de gehuwden Van Costenobel-Van Ackere en dan nog de vijftien koppels uit het akkoord van 1622. De bruiloft ging door te Ieper, duurde inderdaad

(1) Rijksuniversiteit Gent, Handschrift nr. 616.

[p. 195]

zestien dagen lang en vond plaats in de zaal van de Casselrie, met alle soorten van musicael gespel.

De zestien ondertekenaars, die met hun vrouw aanwezig waren op dit reuzenfeest, waren:

	gehuwd op
Paulus Waegenaer & Martha vanden Bogaerde	30.08.1622
Severinus de Corte & Cecilia de Maeckere	01.05.1623
Augustinus Danin & Victoria Ameloot	06.03.1623
Boudewyn Dubois & Marie Anne Hanneron	15.08.1623
Jan Baptist Aug. Moerman & Mary Waerhem	02.09.1624
Raphael de Brier & Antonia van Lille	16.02.1624
Ludovicus van Hoorne & Alberta Cornette	08.09.1624
Eusebius Camerlynck & Josepha de Vos	29.04.1625
Albertus vande Wynckel & Lia vande Walle	24.08.1626
Romanus Florisoone & Theresia Zedelaere	26 somermaendt 1627
Laurens Schoonaert & Florentia Waerhem	22.08.1627
Sebastiaen Mote & Cornelia Wilmaers	08.04.1628
Paulus Arsen & Anna de Brouckere	Anno 1628
Jan Baptist Beaugrand & Ida...	...
Baselius Gerin & Lutgardis Denysia	10.09.1628
Pieter Laruwiere & Florentia vande Walle	24.07.1629
Ignaas van Costenobel & Carolina van Ackere	30.05.1631

De namen van deze personen roepen voor een groot deel de gezeten burgerij op van de stad Ieper uit die jaren (Florisoone, de Brouckere, Beaugrand, Moerman, Hanneron, van Costenobel,...). Om een dergelijk contract aan te gaan en het risico te lopen ooit 30 supplementaire feestvierders zo maar zestien dagen lang op zijn (feestelijk) dak te krijgen, moet men zonder meer tot de begoede sociale rang behoren. Een gewone arbeider kon het in zijn hoofd niet steken zulk uitzinnig akkoord (als hij al geletterd was!) te ondertekenen!

Was de stunt van deze Ieperse lustige jonggezellen uitzonderlijk of komen er nog dergelijke afscheidsceremonieën van het vrijgezellenleven voor? Wij geloven dat het hier wel om een uitzondering gaat. Ons zijn geen andere dergelijke contracten of afspraken bekend. Daarom ook heeft een Ieperse kroniekschrijver dit met alle details en met de namen van de deelnemers nauwkeurig genoteerd, precies omdat het hier wel een uitzondering betrof⁽²⁾.

(2) Wij laten buiten beschouwing het feit dat Ieper in vroegere jaren uitblonk in overdadige en dure huwelijksfeesten. Reeds in 1295 moest een keure des mariages worden uitgevaardigd om deze buitensporige kosten in te perken: L. GILLIODTS-VAN SEVEREN, Coutume de la ville d'Ypres, dl. II Brussel 1908, blz. 46-49.

[p. 196]

Het afscheid nemen van zijn jongmansleven komt nu nog voor. Maar er wordt daarover geen contract opgesteld. Het tracteren door de afscheidnemende vriend bij zijn huwelijk wordt wel eens druk gevierd en begoten, maar daarmee is dan ook alles gezegd. Ook elders bestaan zulke gewoonten om een afscheid te vieren⁽³⁾.

Een dergelijk idee, nl. van afscheid aan het jongmansleven, leefde ongetwijfeld ook bij de Ieperlingen uit 1622. Het toont in ieder geval dat er in het Ieper van 1622 nog plaats was voor vertier en plezier en dat er onder de burgerij welstand heerste.

L. Van Acker

(3) Zo o.m. in Zeeland het tractaat van de jonge jongers in K. TER LAAN, Fokloristisch Woordenboek, 1949, blz. 164-165.

Bijlage

Vrywilligh verbond van 16 oudersche jonghmans alsoo gesloten binnen Ypre den 20 mey 1622
Alvooren, beloven, besluyten, verbinden wy ons onder wettelyck gegeven handtschrift dat dien dese welcke van ons den alderlaetsten sigh sal begeven tot den houwelycken staet soo binnen de stadt van Ipre als binnen ander steden, dorpen of plaetsen het zy waer het wesen mag, alle de andere vyfthien voorgaende getrauwde in syne meldinge te synnen coste moeten nooden ende ontbieden elck met hun paer het sy dat sy in stadt woonen ofte elders dat hy alle dese sesthien daegen lanck in syne bruyloft sai treffelyck onthaelen ende aen de vrauwe van de vyfthien voorgaende getrauwde zal verplicht syn te geven een goude sterre van pryse volgens syn goedjonstigheydt ende aen de mans elck een rieten caene met een silver appel.
Aldus gesloten, aenveert ende onderteeckent binnen de stadt van Ypre op den 20 mey 1622.
(volgen zestien handtekeningen) (Universiteitsbibliotheek Gent, Handschrift nr. 616, f^o 199).