Biekorf. Jaargang 93

Oude maten uit Haringe

In het schoolschrijfboek van mijn grootvader, door hem bijgehouden toen hij student was in het Sint-Aloysiuscollege te Diksmuide in de jaren 1850, staan enkele gewichten, lengte- en inhoudsmaten uit het oude West-Vlaanderen. De studenten moesten de maten van het tien-

[p. 436]

delig metriek stelsel aanleren, maar blijkbaar en terecht vond men het nuttig ook nog de oude gangbare maten en gewichten op te geven. Een wet van 1855 had wel voor de zoveelste keer het tiendelig stelsel verplicht, maar vooral onze landse mensen werkten verder met roeden en gemeten, met pinten en stopen, met stuivers en oortjes.

De opgave in het schrijfboek betreft vooral de el en de pint, waarvan de precieze lengte en inhoud beschreven worden in een tabelletje, dat we hierna weergeven:

		el	pint
Kortrijk		0.72 m.	0.57 l.
		(0.70 m.)	(0.56481.)
Ieper		0.697 m.	0.57 l.
		(0.697 m.)	-
Veurne		0.70 m.	0.72 l.
		(0.70 m.)	-
Brugge		0.70 m.	-
		-	-
Poperinge		0.708 m.	0.567 l.
		(0.708 m.)	(0.5676 l.)
Haringe		0.72 m.	0.553 l.
	(Watou)	(0.72 m.)	(0.5538 l.)

Tussen haakjes hebben wij dezelfde getallen geplaatst zoals ze vastgelegd werden door de commissie die in 1798-1801 te Brugge de oude maten van ons departement officieel omzette in metrieke maten (J. Mertens, De processen-verbaal van de ‘Commission des Poids et mesures’ van het Leiedepartement, in: Hand. Soc. d'Emulation, 1967, blz. 97-118). Haringe staat nergens in deze lijsten vermeld bij de commissie, maar wel Watou. Dat het hier gaat over dezelfde maat als Haringe, is zeker. De twee dorpen liggen nabij mekaar en de maten van Watou en de cijfers uit Haringe uit het schrijfboek van Diksmuide stemmen helemaal overeen.

Er werden dus zes maten aangeleerd in Diksmuide: van de vier kasselrijen, van Poperinge en van... Haringe! Men zal zich afvragen waarom de maten van het kleine en afgelegen Haringe in het college van Diksmuide werden opgeschreven.

In West-Vlaanderen bestonden er vele plaatselijke maten en gewichten. De officiële commissie heeft daar terdege rekening mee gehouden en zette ze eveneens om in tiendelige getallen (Ingelmunster, Izegem, Tielt, Oostende, Gistel). Maar waarom de studenten uit het college van Diksmuide deze wel erg lokale maat moesten noteren, kunnen wij niet indenken. Vermoedelijk toch was deze lokale maat niet zo onbeduidend en werd ze toegepast in een heel gebied rond de IJzer aan de Franse grens. Belangrijk genoeg om de jongens uit Diksmuide mee te geven voor hun verder leven.

L.V.A.