Biekorf. Jaargang 93

[p. 369]

De huuscatteijlen van Jan Bataillie
Brugge 1543

Gezien Jan Bataillie, blijkbaar kaashandelaar, er niet in slaagde de rente op de 18 p. gr. die hij van de ackerziecken vier sticx leende op tijd te betalen werd voor schepenen van Brugge een akkoord ondertekend dat de meester van de Magdalene de inboedel van Bataillies huis mag laten vercoopene metten stocke tot de 18 pond groten. De inventaris van wat in huis is is leerrijk.

Het huis den cardinaels hoedt staende ten voorhoofde in de noordzandstrate up den houc van thanestratkin bestaat uit (de benedenverdieping) eetkamer, keuken, paradijs, kleine kamer en ‘kelder’ en boven uit een voor- en achterkamer mét een cleen camerkin. Alles samen vier grotere en twee kleinere ruimtes naast het paradijsekin dat duidelijk een inham in de muur bij de keuken is, groot genoeg voor een bed. De Tieltse kaas, blijkbaar de specialiteit van de bewoner, wordt boven op schragen en matten bewaard: 1350 middelgrote en 200 kleine casekins. Boeken en juwelen ontbreken, op een geschilderde Ecce Homo na en een Jhesus gestoffeirt, wat eventueel staat voor gepolychromeerd. De drie bedden van het huis staan op de benedenverdieping waar ook de cuupsetele of toiletstoel en de wentelkoets, eventueel een op en neer bewegende rustbank, zich bevinden. Er is overvloedig beddegoed terwijl ook voor de viercante tafel in de eidcamere schoonlakens of tafellakens en servetten uit Venetië aanwezig zijn. De keuken beschikt over telkens twaalf tinnen borden, kroezen, lepels, negen tinnen plateelen, verder over steengoed, tinnen, houten en ijzeren materiaal terwijl het meubilair nog twee dressoirs, twee schapraaien, vier stoelen op drie poten en vier leunstoelen telt, naast een comptoir. De verlichting tenslotte: in de keuken twee metalen en twee houten kandelaars naast twee lantaarns; in de eetkamer, waar de tafel gedraaide poten heeft: twee tridsoor candelaers, wat wel koperen kandelaars zullen zijn.

A. Dewitte

Bijlage
De Inventaris van 1 febr. 1543 n.s.

...Te wetene eerst boven, in de achtercamere, een ghedeel scraghen

[p. 370]

ende huerden. Item derthien hondert ende vichtich middelbaer tielsschen casekins; noch twee hondert cleen thielsschen casekins.

In de voorcamere, boven de vloer, een oude wentelcoudse; een tridsoor met twee sloten; een scuuflade; een tafle met twee scraghen, een gaerne wijnde, twee wercbancxkins.

Int cleen camerkin, een coorde coedse ende twee of drie sticken van een coedse.

Beneden in de eidcamere: een tridsoor met twee sloten ende scof; een crucifix daer up twee tridsoor candelaers, een groen saijen tridsoorcleet; een viercante tafle met ghedraijde pilaren; twee groene tafelcleers, d'een wullen ende d'andere saijen; een scabelle banc; een wentelcoedse metten voetbanc; een groen saijen ombehanc; een bedde met de oorpeulen, daer up vijf oorcussens, drie fluwinen, een roode laken saerdze, vier paer slaplaken, te weten twee paer oversleghen, ende twee paer buexkins; een handwale; twee veneitsche schoonlakens; acht veneitssche serveeten; twee roode laken cussens; een modtalen handvat; een hanghende scapraijckin; een rabat voor tcafcoen van root ende groen saij; een glaseboort met wat glasen ghestoffeirt, cannekins ende andere; een tafle met twee scraghen; een scabelle; een cuupsetele; een ledren cuskin; een speghele, cleerbesems, vier drie voeten stoelen; vier leenstoelen; twee branders; een tanghe; een scrijne met een slote; een blasebalck; twee ingraeuwe manskeerlen, daerof den eene ghevoert es met vossen; een osseten rock; een vrauclocke; een root baijekin of roxkin; een culcte; een tavreel doucwerc met Ecce Homo; een Ihesus ghestoffeirt.

In de kuekene: een dosine thinne teillioren; een dosine thinne croesen; neghen thinne platteelen, onder groot ende cleene; drie thinne saucieren; twee ooghe thinne zoudtvaten; twaelf thinne lepels; een thinne pispot; een mostaertvat; een thinnen wijnstoop; wijn vierendeel; een bier vierendeel; wijnpijnte; bierpijnte; een thinnen croes zonder voet; vijf wijnmaten; twee kethels; een beckin; een sceppelkin; een vischpan; twee motalen candelaers; een speerswatervatkin; een spit; twee drooplepels; twee rosters; een hanghele; een panne met een steerte; twee stalijzers; een brandre; een tanghe; een poteijnsse; een hangijsere; een scuppe; een gratindere; een upslaende tafelkin; een waterstande; een coelvat; een scerfbart; een groote steene biercanne met een thinne dexele; twee houten candelaers met latoen besleghen; een ghedeel houtenwerc alc plateelen, teillioren; een deel steenen ende eerden cannen, potten, teelen ende anders de keukenen dienende.

Up paradijsekin: een bedde metter puele, roode lakene, saerdse.

Int camerkin neffens de vloer: een scabelle tafelkin; een lijs met twee loken ende lake; een bancxkin; een blaewen lijnen of tholen ombehanc; een groen saijen rabat voor tcafcoen; een hangende scapraijekin; een cuupzetele.

In den vloer: een wijndweech; een comptoirkin; twee lanternen; een ghedeel cupen, sesters, standen, cleerbesems, cloppre ende andre plusinghe.

In den kelder: wijnthonnen, een ghedeel stellinghen ende anders...

(Archief OCMW Brugge, Fonds Magdalene, charters 65, 1 febr. 1543 n.s., 40 × 58 cm, met zegel)

[p. 371]

Woordverklaring:

clocke - mantel; coorde coeds - lederen rustbank; culcte - matras; doucwerc - schilderij; hand(d)wale - servet; huerde - gevlochten mat; lijs - bed; loken - panelen; ombehanc - overgordijn; oorpeul - peluw; osset - zijden stof; plusinghe - klein gerief; poteijnsse - pothengsel; rabat - smalle strook stof; sester - wijnmaat; stande - ton; wijndweech - houten schermwand.