Biekorf. Jaargang 93

Een Veurnse school voor kalligrafie?

Kalligrafie of schoonschrift is een weinig bestudeerde kunst. In de tijd na het uitvinden van de boekdrukkunst was Frankrijk in West-Europa het vaderland van de kalligrafie. De Franse kalligraaf Nicolas Jarry (Parijs 1620-1674) kreeg van Lodewijk XIV de titel van écrivain et noteur de la musique du roi. In Frankrijk bestond in die jaren een corporation des maîtres jurés écrivains die in de 18de eeuw omgevormd werd tot Académie Royale d' écriture.

Ook in Japan is kalligrafie druk beoefend en gegeerd. In 1985 wijdde de Koninklijke Bibliotheek te Brussel een tentoonstelling aan Japanse kalligrafie en gaf een lijvige catalogus uit over deze Japanse kunst.

Bij ons waren kalligrafen eerder zeldzaam. In Veurne was er in 1603 een schoolmeester bedrijvig die een specialist was in schoonschrift of kalligrafie. Zijn naam was Jacob Maertens. In dit jaar werd hem door het bestuur van de kasselrij een zilveren tas geschonken ‘in recompense van zeecker quaerte, by hem metter penne ghemaeckt’, die hij aangeboden had aan het kasselrijbestuur.

In 1613 aanvaardde het kasselrijbestuur van Veurne een schoolmeester uit Rijsel Hubert Druet om school te houden in Veurne. In 1613-1614 ontving Druet van het kasselrijbestuur 120 pond als gratificatie ‘tot voorderinghe van de oncosten by hem ghedoocht int doen graveeren ende printen van eenen materiebouck van diversche gheschriften, dezelve dediceerende an desen collegie’ (F. De Potter, E. Ronse en P. Borre, Gesch. der stad en kastelnij van Veurne, dl. II, blz. 141-142). Het boek met schoonschriftmodellen van Druet zal een zeldzaam stuk zijn; een vraag hierover in Vraagwinkel van Biekorf (jg. 1965, blz. 32) bleef onbeantwoord.

Het is bekend dat Omer Calle, waarschijnlijk geboren te Veurne in 1603, een kunstig kalligraaf was. Het Stadsarchief van Veurne bezit van zijn geschriften die echte pareltjes van virtuoze kalligrafie zijn (J. Van Acker, Omer Calle, kalligraaf, in: Biekorf 1988, blz. 96-100).

In Veurne vinden wij bijgevolg bijna gelijktijdig, begin 1600, drie kalligrafen aan het werk. Wij zouden geneigd zijn te veronderstellen dat er in deze stad een meer dan gewone interesse bestond voor kalligrafie. Misschien was er wel een Veurnse traditie inzake deze kunst of zelfs een ware school met meesters en bedreven leerlingen? Bestonden er elders nog kalligrafen en zijn hun technische hoogstandjes nog bewaard?

A.B.