Biekorf. Jaargang 92

[p. 451]

Vraagwinkel

Cornelius Musius in Vlaanderen

Cornelis Muys (Musius) was een Hollands priester (Delft 1500-1572), oud-student van Leuven, die te Delft in 1572 laffelijk vermoord werd. Zijn dood bracht een storm van verontwaardiging mee en de literatuur daaromtrent is onoverzichtelijk. Op zeker ogenblik meende men zelfs Willem de Zwijger medeplichtig aan zijn dood te kunnen maken. De controverse over het geval Musius is thans geluwd, maar heeft generaties lang de wildste veronderstellingen gevoed.

Musius was een humanist en een dichter, en rektor van het vrouwenklooster Sinte-Aechten in Delft, een stichting van tertiarissen uit de tijd van de Moderne Devotie.

Volgens zijn biografen zou hij in 1524 in Kortrijk geweest zijn en ontving hij er de kruinschering. Hij was toen opvoeder van enkele adellijke jongelui. Eén van deze is enigszins bekend, nl. Jacobus van St.-Aragon, de latere proost van het Sint-Pieterskapittel van Torhout. Musius vergezelde hem meer dan tien jaar op zijn reizen. De eerste reis ging van Kortrijk naar Leuven, waar ze in 1525 toekwamen (A. Van Dijk, Cornelius Musius, een Delftse martelaar van 1572, Utrecht, 1947, blz. 10-11).

Is er in onze archieven of in publikaties iets te vernemen over Musius' verblijf in Vlaanderen?

L.R.

Een pollidijne

In de recreatie en het feestmaal bij de inkleding van zuster Magdalene Tristram in het klooster van de witte zusters te Veurne werden in 1709 onder andere volgende vleeswaren aangekocht:

6 paar kiekens, schapevlees, varkensvlees, hammen en andere zaken. Alsook ‘een pollidijne met laert’; dit kostte 3 pond. Laert is waarschijnlijk spek (Fr. lard). Maar wat is een pollidijne, een verschrijving van poule-henne of wat?

L.V.A.

Boldavit

Volgens Stallaert (dl. I, blz. 267) die verwijst naar het Woordenb. der Ned. Taal, en volgens het Middelned. Wdbk. van Verwijs en Verdam, is boldavit een soort zeildoek.

Deze eigenaardige naam klinkt bewust on-nederlands en is zuiders van klank. Niettemin worden in al deze werken verwijzingen voorgebracht naar Scandinavische en andere vreemde bronnen.

Wie kan de oorsprong van deze naam geven?

A.B.

Suikerfabriek in Ieper

In 1812 zou er in Ieper een suikerfabriek gewerkt hebben waar suiker uit suikerbieten werd getrokken.

Wie was die suikerfabrikant en waar is daarover iets meer te vinden?

L.V.A.

[p. 452]

Rederijkerskamer uit Torhout

In 1862 trad naar aanleiding van het zevende Taal- en Letterkundig Congres te Brugge een Torhoutse rederijkerskamer op met als kenspreuk Wil en kracht zijn een. Het gezelschap voerde Siska van Roosemael op.

Is iets meer bekend over deze rederijkerskamer? Aan de oude Torhoutse kamer van rhetorica Door Geest en Arbeid wijdde Dr. Karel de Gheldere in 1905 een publicatie, maar hij vermeldt nergens deze andere (concurrerende?) Kamer.

A.B.

De kindbarende man van Vladslo

Aan de legende van de man die in Vladslo woonde en uit straf een kind ter wereld bracht omdat hij zijn vrouw bespotte in haar kraambed, werden al heel wat studies gewijd, zo o.m. door Dr. Karel de Gheldere (1907).

Wie kan de oorsprong van deze legende of sage aanduiden? Bestaat een dergelijk verhaal ook in andere landen? Bij ons wordt het geval gedateerd in de 14de eeuw. Waarom precies te Vladslo?

L.V.A.

Emigranten uit het Diksmuidse naar Amerika

In de Standaerd van Vlaenderen van 12 maart 1846 stond een bericht vanwege enkele liefhebbers uit de streek van Diksmuide die wilden emigreren naar Amerika. Hun oproep was bedoeld om nieuwe candidaten voor uitwijking te contacteren en eventueel samen naar het beloofde land te vertrekken.

Is deze groep werkelijk naar Amerika vertrokken en is daarover iets meer bekend? Het werk van A. De Smet, Voyageurs belges aux Etats-Unis (Brussel, 1959), blz. 58, vermeldt alleen dit bericht uit de Standaerd, maar weet daarover niets meer dan enkel deze oproep mede te delen.

A.B.

De onthoofding van Sint-Jan in Nieuwpoort

Volgens de Inventaire van A. Couvez bezat de kerk van Nieuwpoort in 1852 een doek voorstellend de onthoofding van Sint-Jan, ‘peint, à ce qu'il paraît, au blanc d'oeuf, dans le genre de Hans Hemmelynck’ (sic!).

In 1848 was dit doek sterk beschadigd en hing het weggestopt achter een andere schilderij, ‘probablement parce que le sujet en paraissait quelque peu hideux aux spectateurs’.

Couvez zag er een ‘vieux tableau d'autel’ in. En wellicht terecht, want Sint-Jan was de patroon van de Nieuwpoortse schippers die in de kerk een eigen kapel hadden. Couvez merkt op dat ‘le dessin et le coloris ne sont pas sans mérite’. De hoogte was 2.30 m., de breedte 2 meter.

Wat is er van dat belangrijk doek geworden? Werd het gerestaureerd en bestaan er afbeeldingen van?

L.V.A.