Biekorf. Jaargang 92

Orientatie van de lectuur te Brugge 2

In Biekorf 1991 blz. 360-62 brachten wij onder een gelijknamige titel een uitvoerige bespreking van een veilingscataloog uit 1780 (Stadsbibl. Brugge HF 124) van het huis Joseph de Busscher. De inhoud van die veiling leek ons een veilige leidraad om aan de weet te komen hoe een bibliotheek te Brugge werd aangelegd in de tweede helft van de 18de eeuw. Zelfs deze van de Jezuïeten.

Tom Verschaffel bracht in Lias 17/1 (1990), blz. 109-119 een prachtig ander model aan de hand van 2 handschriften bewaard op de Universiteitsbibliotheek te Gent: Hs. 455 en 468, beide van de hand van Charles-François Custis (1704-1752). Deze Brugse schepen en jurist stelde tussen 1736 en 1740 een Bibliothèque choisie d'un gentilhomme, ou instruction d'un père à son fils pour lui ouvrir le chemin aux belles lettres, aux arts, et aux sciences samen. De lijst werd wel bijgewerkt tot aan zijn dood in 1752 en bevat een 200-tal titels⁽¹⁾.

Het gaat dus om een modellijst waarvan alleen één kwart ouder is dan 1700, en waarvan een derde blijkbaar uit het bezit van Custis zelf stamt en door hem werd vóór-gelezen.

Bedoeling is, zoals in de titels vermeld, voor een niet zelf literair of historisch werkzame ‘zoon’, de meest recente werken bijeenlezen om op die manier veel tijdsverlies én moeilijkheden bij de oriëntatie in de bibliografie te voorkomen. Custis vertrekt bovendien nog van de illusie ‘que c'était possible de lire et de savoir tout’, althans voor de auteur van de lijst. Een paar opmerkelijke principes:

-	er worden geen ellenlange bronnenuitgaven van klassieke auteurs opgenomen als daarover handige syntheses bestaan;
-	hoe moderner uitgave van synthese hoe exacter de beoordeling van vroegere auteurs is geworden;
-	liefst geen vreemde talen als teksten in het Frans beschikbaar zijn.

Over de geschiedenis van de Nederlanden komt geen enkele titel voor aangezien Custis daarover een afzonderlijk werk samenstelde: de eerste historische bibliografie in de Nederlanden, de Bibliothèque des Pays Bas. UB Gent, HS 468 beschikt daarnaast nog over een paar volumes van de Catalogue raisonné de la bibliothèque de C.F. Custis, waarvan dl. 3 met ‘les historiens’ 141 titels bevat, opnieuw zonder de schrijvers over de Nederlanden.

A. Dewitte

T. Verschaffel, Un guide de lecture historique au dixhuitième siècle, Lias 17/1, 1990, blz. 109-119.

(1) Vergelijk met de codex op de Leidse Universiteitsbibliotheek March 12, uitvoerig besproken in C. BERCKVENS-STEVELINCK, Prosper Marchand, la vie et l'oeuvre, Leiden, 1987.