Turben, afgenomen door de Kortrijkse schepenbank
Bij de uitgave van het gewoonterecht van de stad en de kasselrij Kortrijk in 1905 door graaf de Limburg-Stirum werden meerdere delen in het vooruitzicht gesteld. Pas nu verscheen een tweede deel van de hand van prof. dr. J. Monballyu. Hij bundelde 198 turben, afgenomen door de Kortrijkse stadsschepenbank in zowat een eeuw, zowel voor als na de homologatie van de Kortrijkse costumen. Dit zijn eensluidende verklaringen van costumiers, die door de schepenen werden geraadpleegd wanneer zij het over een aangevoerde rechtsregel niet eens waren. Het aantal van deze zegslieden zowel als hun leeftijd kon variëren; sommigen, zoals Jan de Tollenaere, schijnen trouwens meer dan normaal te verouderen (geboren volgens nr. 16 in 1460; volgens nr. 22 in 1459; en volgens nr. 24 al in 1458!). Hun deskundigheid werd evenwel geacht buiten kijf te staan. Uit rechtshistorisch oogpunt bieden de turben dan ook een zeer welkome praktijkaanvulling bij de geschreven gewoonten.
De onderwerpen die in de turben aan bod komen (voor ruim één vierde uit het familiaal vermogensrecht), zijn zeer uiteenlopend en weerspiegelen zo de volledige maatschappij. De dagdagelijkse wereld in al zijn aspecten komt op een merkwaardige wijze aan bod. En aangezien ook voor de buitenpoorters op turbisten beroep werd gedaan, hebben niet weinig turben betrekking op het landelijk en zelfs het feodaal leven. In deze rijke scala van facetten die belicht worden, schuilt o.i. het grootste nut van deze uitgave, die voldoet aan alle eisen. Het handig zakenregister is in dit opzicht onmisbaar. De plaats- en persoonsnamenregisters werden verzorgd door R. Opsommer (hier ontbreekt Jan Cipriaen, nr. 18). Ze verwijzen enkel naar de uitgegeven teksten, en niet naar de lezenswaardige inleiding.
Prof. J. Monballyu heeft met de uitgave van de Kortrijkse turben een belangrijke bijdrage tot de geschiedbeoefening in Vlaanderen geleverd. Een werk om er voortdurend op na te slaan.
J. Van Acker
J. MONBALLYU, Costumen van de Stad en van de Kasselrij Kortrijk, dl. II, Turben afgenomen door de Kortrijkse Schepenbank (1485-1581) (Verz. Oude Cost. België. Cost. Vlaanderen. Kwartier Gent, XII), Brussel, 1989.
Auteursrechtelijk beschermd