Biekorf. Jaargang 89

[p. 322]

Fondsenwerving voor Brugse wezenschool
1773

Het ‘Huis der scamele maegdekens’, of ‘Godshuys van de Meyskensschole deser stede’ werd opgericht in 1510 om onderdak te verschaffen aan arme weeskinderen. Het was voor de meisjes, wat de Bogaardenschool was voor de jongens.

Bij de stichting was de school gehuisvest op de St.-Gillisparochie. In 1517-18 werd ze door het stadsbestuur van Brugge overgebracht naar het voormalig zusterklooster St.-Elisabeth in de Ezelstraat en werd voortaan ‘St.-Elisabethschoole’ genoemd.

Een mooie gotische kapel werd voor de school gebouwd: ze hield stand tot in 1961, maar viel toen als slachtoffer van de slopingswoede die onze stad na de tweede wereldoorlog teisterde en soms nog teistert⁽¹⁾.

In 1781 verhuisde de wezenschool naar het voormalig college van de Engelse Jezuïeten langs de Spiegelrei en in 1802 naar het Magdalenahospitaal op de Garenmarkt. In 1883 werd de St.-Elisabethschool, net als de Bogaerdenschool, in volle schoolstrijd opgeheven⁽²⁾.

Volgens A. Duclos werd er onder het Ancien Regime op de Maandag na de derde Zondag van de Vasten, een omhaling gedaan voor de wezenscholen.

Het is ongetwijfeld naar aanleiding van deze omhaling dat in 1773 het hierna afgedrukte anoniem dichtwerkje werd gemaakt, waarvan de datering in niet minder dan drie jaarschriften werd uitgedrukt⁽³⁾.

Men kan zich voorstellen dat het dichtwerkje diende om door de weeskinderen te worden voorgelezen (‘Dat is 't dat ieder kint wenst aen die milde zijn’) wanneer ze bij de burgerij van de stad gingen aankloppen.

(1) L. DEVLIEGHER, Twee gesloopte gebouwen te Brugge; de Smedenkapel en de kapel van het Sint-Elisabethklooster, in: Tijdschrift van het Genootschap voor Geschiedenis, (Brugge, 1963), blz. 100-109.

(2) A. DUCLOS, Bruges, histoire et souvenirs, (Brugge, 1910), blz. 304-305; A. VANDEWALLE, Beknopte inventaris van het stadsarchief van Brugge, deel I, Oud Archief, (Brugge 1989), nr. 439.

(3) Origineel handschrift, verzameling Louis van Renynghe de Voxvrie, Brugge

[p. 323]

Als auteur van dit werkje wordt door familiale overlevering de edelman Charles-François Van der Beke de Cringen aangewezen, die als voornaamste caritatieve bezigheid de voogdij over de St.-Elisabethschool uitoefende. Hij was 23 jaar en was enkele maanden vóór hij het dichtwerkje maakte tot voogd aangesteld.

Zijn activiteit voor de school beperkte zich niet tot de verplichte taken die elke voogd of ‘gouverneur’ moest uitvoeren, maar al heel vlug werd hij a.h.w. de huisdichter, die bij allerhande gelegenheden dichtwerkjes produceerde⁽⁴⁾.

A. Van den Abeele

(4) A. VAN DEN ABEELE, Charles-François Van der Beke de Cringen, een dichter-edelman, in: Biekorf 1989, blz. 262-271.

Bijlage

Die in den Hongersnood tot spyse quant te geven
het graen waermede sy en heel haer huis moest leven,

die voor de weduwen en weesen zorge droeg,

die uyt bermhertigheydt gaf al dat men haer vroegh,

in wie de siecke lien vonden de medecynen
de hulpe, dienst en troost die droefheydt doen verdwijnen,

door welcker liefd en jonst voor d'arme jonge jeugd

een huys getimmerd wiert om hun daer in de deugd

en in de wercksaemheidt gedeurigh op te voeden
en hun van alle quaed en ondeugt te behoeden:

hierdoor is sy geraeckt tot een soo groote deugd

dat zy nu voor haer loon geniet des hemels vreugd.

Het is twee hondert jaer en vyftig soo wy lesen
dat er in dese stadt naer 't voorbeeld hier geprezen,

dit huys wiert opgereght tot hulp en onderstand

van d'arme jonge jeught. Dien goedbaerenden pand

wierd naerder hand door jonst van veele milde menschen
begiftight en vermeert. O het waer wel te wenschen

dat er op desen tijdt veel volghden desen daed

en dese arme jeughd helpten door caritaet.

God sou hun oock met haer daer naer voor eeuwigh loonen
en geven gelyck aan haer, te weten eene crone
die nooyt verslensen sal maer altijd nieuw sal zyn:
dat is 't dat ieder kint wenst aen die milde zijn.

WILt nU aL geVen MILde CarItaete

aLLes Wese tot MeerDer LUIster en gLorIe Van

s. eLIsabeth.