Biekorf. Jaargang 88

[p. 382]

Melodieën op de volksliederen in de bundel van L. Monsterleet, Bollezele

In aansluiting op mijn bijdrage ‘Melodieën op vinkeniersliederen’ (Biekorf, jg. 87, 1987, blz. 205) volgt hier een overzicht van de melodieën op de volksliederen uit het ‘Chansonnier flamand’ van Louis Monsterleet (Bollezele, 1847-1851).

Veertien Nederlandse en één Franse melodie kunnen we terugvinden ofwel bij St. Top, Komt vrienden luistert naar dit lied, ofwel bij F. Van Duyse, Het oude Nederlandsche lied. Sommige melodieën staan ook bij E. de Coussemaker, Chants populaires des Flamands de France. Deze melodieën passen bij 33 van de 64 liederen uit vermelde bundel. Er blijven dan nog 15 Nederlandse en 3 Franse melodieën over die passen bij 21 liederen. Alleen 6 liederen hebben een Franse melodie en dat is merkwaardig. Het wijst op het nog overwegend Nederlandse karakter van de Westhoek in Frankrijk in het midden van de vorige eeuw, vooral omdat bepaalde melodieën (en liederen) zelfs Noordnederlands blijken te zijn.

Bekende melodieën

VD verwijst naar het werk van F. van Duyse, en T. op dat St. Top, telkens gevolgd door de bladzijde bij VD en het nr. bij T. Daarna volgt het nummer van de liederen bij L. Monsterleet in zijn Chansonnier flamand. Waar het pas geeft, komt het nr. uit de Chants populaires van E.d.C.

1.	Moet ik nog lang op schildwacht staan, VD, III, 2661. Lied nr. 1 en 15.
2.	Ik drink den nieuwen most (Chants populaires des Flamands de France CXXIII), T. 1121. Lied nr. 7, 8, 9, 10, 54, 62.
3.	Van den bekeerden zondaer, VD, III, 2554 en 2557. Lied nr. 13, 14, 24, 53.
4.	Van den dragonder te peerde, T. 164. Lied nr. 15, 16.
5.	Van den zeevaerder, T. 751. Lied nr. 17, 18, 22, 51.
6.	O Holland schoon, (of: Pater Marcus?), T. 552. Lied nr. 27, 28.
7.	De vier gasten (Chants populaires, LX), T. 203. Lied nr. 27, 29, 58.
8.	Van den handel (Chants Populaires LXI), T. 229. Lied nr. 30, 31, 55.
9.	Kapiteyn Bart (Chants populaires LXX), Lied nr. 32.
10.	Droevig nonneke, VD I, 253 en 827. Lied nr. 34.
11.	Van Alexander, T. 27. Lied nr. 45.
12.	Miserere (Chants populaires XCII), VD I, 13, enz. Lied nr. 48.

[p. 383]

13.	De morinne van America, T. 487. Lied nr. 64.
14.	Van de klakken, T. 350. Lied nr. 26.
15.	Cest un amant, ouvre la porte, VD III, 2567. Lied nr. 49.

Onbekende melodieën

1.	Rijkt daer naer (Ook: Mijne Vrouwe heet Joanna). Lied nr. 11.
2.	Van Aspasia. Lied nr. 12, 21.
3.	Een schip zonder roer is. Lied nr. 19.
4.	De pijpkornetjes. Lied nr. 33.
5.	De fortuyn is mij geschied. Lied nr. 35.
6.	Tot Rijssel in den vergulden rat. Lied nr. 46.
7.	Och hemel hoord mijn klagt. Lied nr. 43, 50.
8.	Adieu, dan aerdig Meysken. Lied nr. 56.
9.	De afgetrokken vesten (Of: vaertie en moertie). Lied nr. 61.
10.	De weireld is bedorven. Lied nr. 63.
11.	Op een morgen vroeg. Lied nr. 36.
12.	Ik verbrande mijne muyle in eene sneeuwbolle. Lied nr. 37.
13.	De Muyzelzak. Lied nr. 41.
14.	De meesters van gezonde lien. Lied nr. 44.
15.	De kinderbael. Lied nr. 25, 42.
16.	Voulez-vous éprouver. Lied nr. 20, 52, 59.
17.	La marche d'amour. Lied nr. 60.
18.	Mon très cher frère le roi. Lied nr. 2, 3, 4, 5.

Sommige van die melodieën wijzen blijkbaar naar Noord-Nederland, b.v. O Holland schoon, Adieu dan aerdig meysken, (aardig = mooi is geen Zuidnederlands dacht ik). Andere zijn duidelijk Westvlaams, zelfs Zuidvlaams, zoals: De kinderbael, (‘de bael’ voor ‘het bal’ is nog levend Zuidvlaams), De muyzelzak (doedelzak) en ook Vaertie en moertie klinken Zuidvlaams. De pijpkornetjes zijn kornetmutsen die het gezicht met pijpjes (cilindervormige plooien) omsluiten. Pijpjesmutsen (Van Dale). Ook dat lied kan Noordnederlands zijn.

Besluit

We herhalen onze oproep om te weten waar we de onbekende melodieën kunnen aantreffen. Vooral het lied van Tisje Tasje nr. 11 (Nieuw liedeken van Baptiste Tasse) met als melodie. ‘Rijkt daer naer’ of: ‘Mijne vrouwe heet Joanna’, zou zeker nu nog in Frans-Vlaanderen opnieuw gezongen worden, omdat Tisje Tasje er nog altijd ontzettend populair is.

C. Moeyaert