De hoofdgroep bevindt zich op de K.B. Brussel, sinds 1559 onderdeel van de Bibliothèque de Bourgogne. Uit de Bibliothèque de l'Arsenal kwamen 4 (van de 40 in 1748 gestolen) codexen naar Brussel terug voor de tentoonstelling. Ook de Parijse Bibliothèque Nationale stuurde 9 banden hoewel in 1770 reeds 77 van de 78 gestolen en daar gedeponeerde codexen waren gerestitueerd en de buit uit 1794 na 1814 integraal werd terugbezorgd.
Ook 5 codexen van het niet bekende totaal handschriftenpakket dat aartshertog Matthias in 1581 meenam naar Wenen werden door de Oesterreichische Nationalbibliothek naar Brussel uitgeleend.
Niets echter uit het Escurial waar bij de brand van 1671 slechts 8 op de 67 banden bewaard bleven. Evenmin is bekend hoeveel titels uit Margareta's bibliotheek verloren gingen bij de paleisbrand te Brussel, 1731.
Wie verwachtte dat de Brusselse tentoonstelling duidelijk 16de eeuws zou zijn wordt duidelijk verrast, gezien Margareta zelf nauwelijks 40 codexen liet aanmaken. Haar belangrijkste aankoop - uit de bibliotheek DE CROY - gebeurde in 1511. Toen verwierf zij 78 volumes voor de som van 5000 pond, daaronder 2 uit de librije van Karel de Stoute.
De meest boeiende geschenken voor de Souveraine Dame Marguerite waren in 1501: 3 codexen uit de Librije van Bourgondië, in 1503 5 ascetische en ethische traktaten uit de verzameling van Margareta van York, en in 1506 30 banden uit de hertogelijke bibliotheek van Savoye. Hiervan worden er 12 getoond. De meest vermaarde codex, de Tres riches Heures du duc de Berry, bleef wel rustig thuis in het Musée Condé.
Van de zelf bestelde boekwerken worden er een achttal geëxposeerd, alle in Gents-Brugse stijl en vrij lief van verluchting. De boeiendste - volblad - miniaturen staan in het hs. Entrée du Prince Charles à Bruges, 1515-1516, op een tekst van haar hofkronikeur Remy du Puys. Het is meteen voor Vlaanderen het eerste draaiboek voor ‘blijde intredes’ en voor Brugge het enig bewaarde.
Een tentoonstelling met miniaturen op bijzonder hoog peil: wij vernoemen de Bible Moralisé (Napels 1340-1350), de Chronique van Jean de Gourcy (Lyon, 1470), L'Estoire del Saint Graal (Brugge, 1260?), de Valerius Maximus (Rouen 1420-1430), de Decamerone (Vlaanderen 1430-1440); uit Rijsel Histoire de Thèbes (1459) en Histoire de Jason (1470); uit Vlaanderen, eind 13de eeuw: Li Ars d'Amour, de Vertu et de Boneurté; en uit Parijs een Miroir du Monde (1373), Speculum dominarum (1410) en een deel van de Grandes Chroniques de France (1415-1425), aanloop naar een nationale geschiedenis. Heel leuk is hier de opengelegde fol. 321 waar de Franse koning Filips V met Vlaamse afgevaardigden in 1316 tot een akkoord poogt te komen. Een van de twee Vlaamse gedeputeerden is duidelijk Jan zonder Vrees (avant la lettre).
Heel wat kwaliteit. Wellicht het beste van Europalia-Oostenrijk?
A. Dewitte.
M. DEBAE, CATALOGUS De Librije van Margareta van Oostenrijk, Europalia 1987, 173 blz., ill.
Auteursrechtelijk beschermd