Alchemie en Jan van Eyck
Ter gelegenheid van de tentoonstelling Alchemie, van 19 december 1984 tot 10 maart 1985 in Passage 44 te Brussel door het Gemeentekrediet georganiseerd, werd niet zomaar een catalogus uitgegeven, maar een heus standaardwerk geschreven door de Belgische alchemiespecialist Jacques Van Lennep. Dit royaal uitgegeven en overvloedig geïllustreerd boek geeft ons een fascinerend beeld van een weinig gekend onderdeel van onze cultuurgeschiedenis.
Eén der hoofdstukken is gewijd aan ‘De alchemist Jan Van Eyck’, waarin de auteur een interessant overzicht geeft van de evolutie van de schilders- en verftechnieken in Van Eycks tijd. Hij toont overtuigend aan dat Jan Van Eyck zelf een belangrijk alchemist was.
Het hoogtepunt in dit Van Eyck-hoofdstuk vormt de beschrijving van het dubbelportret Arnolfini en zijn echtgenote. Van Lennep toont ons de aanwezigheid van talrijke alchemistische elementen, bij zoverre dat men zich de vraag kan stellen of het hier niet gaat om een allegorische voorstelling van het ‘alchemistisch huwelijk’.
De identificatie van het echtpaar is altijd een enigma gebleven: een Arnolfini, en zo ja wie? (cfr. Elisabeth Dhanens), een Bladelin? (cfr. Jan Rotsaert) of een Arnould, goudsmid bij Filips de Schone? (cfr. Johan Huizinga). En moesten het nu eens gewoon twee modellen zijn die allegorische figuren voorstelden? Een boeiend verhaal!
A. Van den Abeele
Jacques VAN LENNEP: Alchemie. Bijdrage tot de geschiedenis van de alchemistische kunst, een uitgave van het Gemeentekrediet van België, 1984, 450 blz.
Auteursrechtelijk beschermd