Biekorf. Jaargang 85

[p. 414]

Drukkerscompagnon Florent Lagraviere:
De medewerker van priester Benoit Beeckman

In zijn studie Post-revolutionaire contestatie. Priester Beeckman en zijn blad ‘Het Brugse Vrije’ (1848-1853) (Standen en Landen, 1972, blz. 207-300) heeft prof. Romain Van Eenoo een paragraaf gewijd aan de medewerker die de priester-kranteman Benoit Beeckman bijstond. Het ging om een drukkersgast die bij Daveluy werkte en een groot aantal diensten bewees aan Beeckman, zowel van materiële aard als wat betreft het bezorgen van artikelen en brieven. Uit zijn drukke correspondentie met Beeckman kan men opmaken dat het om een nogal verbitterd man ging, die veel tegenslagen te verduren had. Hij verzamelde een heleboel informatie die Beeckman gretig in zijn blad opnam. Vooral in verband met concurrent en vijand nr. 1 Louis Herreboudt, kon hij via hetgeen onder drukkersgasten verteld werd, heel wat overbrieven betreffende de inwendige keuken van de ‘Gazette van Brugge’.

Wie was deze medewerker? De handtekening op de briefwisseling was niet te ontcijferen. Er komt evenwel een persoonlijke noot voor in één van zijn brieven, die mogelijkheid biedt om hem op het spoor te komen. De medewerker schreef namelijk in een brief aan Beeckman, gedateerd 16 augustus 1849: ‘mijn kind is op 14 augustus op de leeftijd van 4 jaar 8 maanden en 22 dagen overleden’.

En inderdaad, op 15 augustus 1849 komt de overlijdensaangifte voor van de daags voordien overleden Leonie Marie Lagravière, 4 jaar en half. De aangifte werd gedaan door haar vader, Florentinus Lagravière, boekdrukkerscompagnon en door de lithograaf Carolus Staelens. Florent Lagravière was dus duidelijk de bediende en medewerker in kwestie. Hierna volgen enkele biografische gegevens.

Florentinus Petrus Lucas Lagravière werd in Brugge geboren op 15 October 1811 als zoon van de onderwijzer Leopold Lagravière († Brugge 25 juli 1838) en Regina Callewaert († Brugge 29 mei 1831). In 1838 trad hij in het huwelijk met de vissersdochter Petronilla De Waey, die in Blankenberge geboren was op 18 juli 1811 (overleden in Oostende 16 maart 1885). Zij had op 18 april 1835 in Blankenberge een onwettig kind ter wereld gebracht, dat ter gelegenheid van het huwelijk

[p. 415]

gelegimiteerd werd als Frederic Lagravière. Florent Lagravière die als boekdrukkerscompagnon of als letterzetter werd vermeld, had vijf kinderen: de reeds gemelde Frederic (1835-1885), Leonie (1844-1849) en verder Julien (^o 1847), Louis (^o 1849) en Leontine (1851).

Tussen 1845 en 1854 verbleef het gezin op zeven verschillende adressen, achtereenvolgens: Langerei B9-1, Snaggaardstraat F6-77, Carmersstraat F5-37, Carmersstraat A9-15, Jeruzalemstraat A8-48, Jeruzalemstraat A8-43 en Carmersstraat A8-53². Een nomadenleven dus, van de ene bescheiden en soms overbevolkte woning naar de volgende. Geen wonder dat Lagravière aan Beeckman vroeg zijn correspondentie te laten geworden op het vast adres van drukker Daveluy. In de periode 1848-1853 was Lagravière zeer actief als rechterhand van Beeckman en kon hij de uitgever heel wat explosieve informatie overmaken. Hierbij kwam hij zelf nooit op het voorplan en wist wellicht niemand met zekerheid, behalve Beeckman, wie de anonieme tipgever van het ‘Brugsche Vrije’ was. Om deze anonimiteit te beschermen bleven zijn persoonlijke contacten met Beeckman tot een minimum beperkt en gaf hij veel berichten schriftelijk door.

Oktober 1853 betekende het einde van Beeckmans' ‘Brugsche Vrije’. De oude, in het nauw gedreven man, ging zijn nood klagen bij een heer Ruyssen, aan wie hij o.m. de namen van zijn medewerkers vernoemde, en in tegenprestatie voor een overname van de resterende schulden door het bisdom, beloofde zich met de Kerk te verzoenen. Wat geschiedde. Werd van Lagravière, ten gevolge van de mededelingen van Beeckman, het leven zuur gemaakt? Het is niet onmogelijk dat zijn medewerking aan het door velen gehate ‘Brugsche Vrije’ in ruimere kring uitlekte en dat hij hierdoor moeilijkheden kreeg. Vast staat dat hij op 28 april 1854 naar Oostende verhuisde. Zijn werkgever Edouard Daveluy (Gent 1812 - Brugge 1894) richtte in dat jaar een bijhuis op in Oostende en het is daar dat Lagravière en ook zijn zoon Frederic gingen werken. Waarschijnlijk in 1859 vestigde Florent Lagraviére zich als zelfstandige drukker in de Christinastraat 45. Vanaf september van dat jaar was hij de drukker van het onpartijdig informatieblad ‘Le Phare d'Ostende’, dat in januari 1857 was gesticht door Edouard Daveluy. Succesvol zal het niet geweest zijn. Vanaf 2 mei 1860 drukte Lagravière de krant bij Jean Elleboudt, en einde 1861 verdween ze.

[p. 416]

Terwijl de zoon Frederic bij Daveluy Oostende bleef werken, en in Oostende overleed op 9 maart 1885, kwam Florent Lagravière terug naar Brugge. Hij overleed er op zestigjarige leeftijd, op 20 november 1871, in de Vlamingstraat 71. Begon Lagravières' journalistieke activiteit met Beeckman in 1848 of had hij vroeger al ergens een rol gespeeld, bv. in de volksmaatschappijen? Was hij ook na 1853 nog betrokken bij maatschappijkritische activiteiten, of hield hij het bij zijn bescheiden beroepswerk als drukker? Wellicht kan zijn naam hier of daar nog opduiken.

Het is alvast interessant, de identiteit te kennen van de man die Benoit Beeckman bij stond bij het opstellen van het controversiële ‘Brugsche Vrije’.

a. van den abeele

Bronnen: Archief Bisdom Brugge, dossier Beeckman, C541-542, Burgerlijke stand Brugge, overlijdens 1849 nr. 1317, 1871 nr. 1353, huwelijken 1838 nr. 219. Stadsarchief Brugge, bevolkingsboeken.
Literatuur: Patrick VANDENABEELE, De Oostendse drukkerijen. Een inleidend onderzoek naar het leven en het werk van een beroepsgroep (1780-1840), (onuitgegeven licentiaatsverhandeling RUG 1984-85) deel I, blz. 63-64).