De Haagse schilder Johannes Bosboom te Diksmuide ca. 1837
In een artikel over Kunstaankopen door Korting Willem III der Nederlanden (Antiek, 19e jaargang, blz. 1-12) heeft E. Fleurbaay ons verrast met de mededeling dat de vorst in 1842 in het atelier van de Haagse schilder Johannes Bosboom (1817-1891) een Kerkinterieur van Diksmuide ging aankopen om het op te nemen in de Rode Salon van Paleis Het Loo. Het schilderij, olieverf op paneel, 76 × 61 cm, nog steeds in koninklijk bezit, stelt de kruisbeuk voor van de Sint-Niklaaskerk en daarin centraal het vermaard 16de-eeuws doksaal van Jan Bertet dat in het najaar van 1914 reddeloos in de beschieting is gebleven. De kunstenaar heeft het interieur opgenomen vanuit de rechterzijbeuk, waardoor het fraaie bouwwerk overhoeks in zijn gezichtsveld kwam te staan. De voorstelling wijkt dan ook af van de meeste afbeeldingen die wij kennen waarop het frontaal vanuit de middenbeuk of vanuit het koor te zien is. Vermoedelijk is het schilderij geconcipieerd op een mooie dag, vrij laat na de noen, want doorheen het westervenster bereikt zonlicht het middengedeelte van het doksaal. Zo heeft de schilder een goede reliëfwerking verkregen op de in steen gebeitelde festoenen van wat ooit in onze gewesten een hoogtepunt moet zijn geweest van laat-gothisch meesterschap.
Hoewel op paneel en niet op doek geschilderd, lijkt het bijna uitgesloten dat Bosboom het werk niet ter plaatse zou hebben vervaardigd of althans uit lijfelijke ervaring zou hebben ontworpen en gecomponeerd, bijvoorbeeld met behulp van diverse schetsen en voorstudies. Anders zou het een chevaletstuk moeten betreffen dat later in het eigen atelier tot stand zou zijn gebracht aan de hand van een of meer bestaande gravures. Wat opvalt is dat de schilder bepaalde kerkgangers in veel ouder dan 19de-eeuwse klederdracht heeft uitgebeeld. Waar die typering vandaan komt is een open vraag.
Van Bosboom is bekend dat hij in 1837 gedurende enkele maanden in ons land heeft verbleven, en dat opnieuw deed in 1856. Dit tweede jaartal valt voor de aanmaak van het schilderij buiten beschouwing, vermits Willem III het veertien jaar daarvoor heeft aangekocht. Het moet verder niet uitgesloten worden dat Bosboom Diksmuide zou hebben bezocht toen hij naar Frankrijk onderweg was en o.m. in Rouaan
Auteursrechtelijk beschermd
