Biekorf. Jaargang 81
(1981)– [tijdschrift] Biekorf–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 111]
| |
Dertig puntdichten uit de 16e eeuw
| |
[pagina 112]
| |
I.Als men de Weerelt wel beziet,
In al dat men te doene besta,
So eist al zoorghe, pine ende verdriet,
Droufhede vooren, ende rauwe na.
Hoe effen dat heden die carre ga,
Morghen vint zoe zulken hurt,
Mids datter yement handt an sla,
Datse subbelt of omme sturt.
Elc zie wel voor hem hoe hijse vart,
Met desen goeden nieuwen jare (fol. IV).
hurt, stoot - subbelen, wankelen - omme sturten, omvallen | |
II.Ghetrauwe vrienden zijn diekent besocht,
Zelden vonden, ende haest verwrocht (Id.).
besocht, gezocht - verwrocht, onbereikbaar | |
III.Die in zijn liden es verduldich,
God es hem een goet ende sculdich (fol. Xv).
ende, levenseinde | |
IV.So wie antieren wille feesten,
Ende niet en can vulleesten,
Ende men hem dan in aermoede vint:
So en acht men up hem niet een twijnt (Id.).
vulleesten, volleesten, in staat zijn te bekostigen - een twijnt achten, niet achten | |
V.O God, stort doch ghenade up mij,
Al dat mijnder ziele zalich zij (fol. XI).
| |
VI.Alre vroescepe fondament,
Dats datmen gode mint ende kent;
Daer die onwise lettet up roucken,
| |
[pagina 113]
| |
Ende liever ijdel glorie zoucken (fol. XIIIv).
vroescepe, kennis - roucken, raven, onzuiver t.a.v. de duif die simpelhede, heiderheid symboliseert | |
VII.Die avent ende die moorghen
En zijn niet even vroet;
Die moorghen die wil zoorghen,
Die avent verteeret tgoet.
Wilde die avent zoorghen
Also die moorghen doet,
Het zoude de meneghe riden
Die nu moet gaan te voet (Id.).
vroet, wijs - de meneghe, menigeen | |
VIII.Altoos zo willic overpeinsen
Wat van dinghen mach ghescien.
De meneghe can hem zeere veinsen;
Hierup zo moet elc zijn voorsien (fol. XIIII).
| |
IX.Ic weinsche om pais ende wille van wijnde;
Om vroescap ende een zalich leven;
Ende nemmermeer vrauwe en storve van kijnde,
Noch coopmannen up de zee en bleven;
Ende gheen mensche van wapenen en storve,
Ende gheene ziele en bedorve;
Ende overal pais ende vrede,
Ende een vast ghelove in kerstenheede (Id.).
storve van kijnde, in kinderbed sterven - kerstenhede, de R.K. Kerk | |
X.Ic hadde eenen vrient, als mi dochte;
Maer als ic vrienscap an hem zochte
Vandic hem inder noot confuus;
Aldus haddic een vrient quansuus (fol. XV).
confuus, niet tot helpen bereid - quansuus, pseudo | |
[pagina 114]
| |
XI.Elc houde zijn herte also ghepast,
Ende altoos in goede ghewerken vast (fol. XVII).
ghewerk, daad | |
XII.Hure besweerent mij voor dat goet,
Dat de ziele besmitten doet (fol. XXVIv).
hure, zij - besweeren voor, afhouden van - besmitten, besmetten | |
XIII.De mol zecht: mids dat ic niet en zie,
Dies houdic den pais in mie;
De meneghe ziet, ende moet ghedoghen.
Ten scade hem niet, haddi gheen ooghen (Id.).
| |
XIV.Wie is die onwertste ter weerelt, dat hu dijnct?
Die vele bidt ende niet en brijnct (fol. XXVIIv).
onwertst, meest onwaardig - brijnct, geeft | |
XV.Scoone reden zonder overmoed.
Lettel spreken, ende tselve goed.
Te tiden nemen, ende ooc gheven.
Wel ende vroedelike leven.
O mocht vromelicke wederstaen.
Altoos metten goeden gaen.
Die dese poncten wel houden can,
Die mach wel heeten een wijs man (Id.).
lettel, weinig - poncten, punten | |
XVI.Niet voor wel doen, ende blijde zijn (fol. XXXI).
voor wel doen, rekenen op beloning | |
XVII.Int wel varen vint men menich vrient
Die ter noot wel lettel dient (Id.).
ter noot, in nood - lettel, weinig | |
[pagina 115]
| |
XVIII.Hij is zot die tsijne verteert,
Ende an de vreemden hem gheneert (fol. LXXX).
vreemden, bezit van anderen | |
XIX.Die zijn kerse stelt in de wijnt
Datse druupt up de candelare...
Want wonder eist dat hij hem vijnt
Doncker, als hij gheerne ware int clare (Id.).
| |
XX.Ic weinsche om wissele talre stont,
Ende zij niet minderde, wat mer of dede;
Ende altoos blijde tsine, ende ghesont;
Ende als ic wilde, zijn in elke stede,
Ende mij met herten emmermeere
Elc jonste te doene, goet ende eere;
Ende ic van leden ware vulmaecht,
Bet dan yement stont, ende wel gheraect (Id.).
weinschen om dromen van - wissele, betaalkas - talre, ten alre - mer, men er - wel gheraect, goed geslaagd | |
XXI.Ic weinsche om also vele cheijns
Als Salemon hadde, zonder blame,
In miltheden te bezeghen elc cheijns,
Om te bejaghene goede name;
Ende macht hadde, ende mochte betemen
Te gheven dat elc dorste nemen;
Ende ic al mijn wille mochte vulbringhen,
Sonder claghen van eeneghen dinghen (Id.).
bezeghen, bezigen - bejaghene, najagen - betemen, betamen | |
XXII.Die tijt es cort, die doot es snel.
Elc zie voor hem; zo doet hij wel (Id.).
| |
[pagina 116]
| |
XXIII.Siet van wien ghij spreict, ende wat,
Ende in wat steden, ic rade hu dat;
Als twoort es ute, ten mach niet weder in,
Al zout costen herte ende zin (fol. LXXXI).
| |
XXIV.O bedrieghelicke Weerelt, loos
Van dij zo moetic sceyden;
Du hebs mij ghezeit altoos
Die dood zoude langhe beyden.
Nu comt soe in haesticheden,
Ende wil mijn herte in sticken bernen.
Adieu Weerelt, ic moet gaen sterven (Id.).
| |
XXV.Ghij rijcke persoenen, man of wijf,
Waeromme hout ghi hier tgoet so stijf?
Tmoet doch hier bliven, ten baet gheen maer.
Ic gheve hu: bezoorcht de ziele voor tlijf.
Ende zijt den aermen karitatijf,
Daerinne zo wort consciencie daer.
Neimt, danckt tot een nieu Jaer (Id.).
| |
XXVI.Lacen, ic doe letelle bederven;
Adieu weerelt, ic moest gaen sterven (fol. LXXXII).
lacen, eilaas - lettele, luttel | |
XXVIINu peinst om dat hemelsche jolijt
Want daer of comt groot profijt (Id.).
| |
XXVIIIAltoos blijde, wat ic lide.
wat ic, wat ik ook | |
XXIX.Hooren ende zwighen es beede goet,
Maer verdraghen es dat beste;
Die dan can dwijnghen zinen moet,
Die verwint altoos int leste (fol. Cv),
| |
[pagina 117]
| |
XXX.Du zult smorghens vrouch upstaen
Ende om dine bederve gaen (fol. CVI).
| |
XXXI.Men secht: die te langhe slaept,
Dat hem de slaep onduchtich maect (Id.).
duchtich, wat deugt, flink |
|