Biekorf. Jaargang 78

[p. 178]

Vlas, gaerens, linwaet

In de omstreek ter noorden van Brugge word het vlas gemeenlyk gecultiveerd om op den akker groene en by landmaete te verkoopen. Het vlas word aldaar gemeenlyk van 10 ad 12 stuyvers per roede verkogt, met conditie van te leveren het rot waeter en vervoeren zoo na deze plaetse als na de woonste van den kooper, alles onvergeld.

Den kooper verkopt dit gewas of gerot en droog of meermaels gezwingeld zynde en word niet aldaer gespind nog linwaet gemaekt.

	fr. 300.00
Calcul. Den middel prys van het vlas genomen ad 11 st. per roede geeft voor een gemet of 300 R^o tot Men rekent gemeenlyk dat het linzaet de onkosten van het vlas uittetrekken, reepen, roten, droogen betaeld zoodanig dat het gedroogd gerot vlas ten huyze van kooper komt, en alle de onkosten daeraf met de prys van het linzaed voldaen zyn. Dus zyn de onkosten van het gemet gedroog en gerot vlas van	fr. 300.00
de opbrengst van een gemet vlas als het zelve gerot en gedroogd is word gerekent van 200 ad 300 steenen vlaemsch gewichte, welke gezwingeld hebben verlooren 2/3 van het gewichte dus 66 a 100 steenen gezwingeld, wegende ieder steen 8 lb. In het jaer 1839 was de gemeene opbrengst maer van 200 steenen of 1600 lb. dewyl het vlas zeer licht van gewichte was.
Deze 200 steenen gebragt op een derde door het zwingelen hebben maer beloopen ad 66 steenen. Den aerbeid van het zwingelen van een steen vlas beloopt gemeenlyk aen 14 st. dus voor 66 steenen 924 st. of	fr. 84.00
	_____
Dus hebben de onkosten beloopen voor den kooper ten pryse van	fr. 384.00
gevende voor een steen vlas eene waarde van fr. 6,82 c., waerby gevoegd de kosten van levering, teere, verlies van dagheur, magh den steen vlas om dit alles te vergelden gerekend worden aen 6 fr. per steen. Alle meerheid van waerde is het profyt van den kooper en daer en boven heeft den zelven zyn dag heur gewonnen met zwingelen, welke men mag rekenen op 14 st. dewyl een goeden zwingelaer gemeenlyk een steen vlas per dag kan zwingelen; daaren boven geniet hy ook het overblyfsel van het strooij of crooten, welke gebruikt worden voor zyne warming.
Nu dat het vlas verkogt is geweest ten middel pryze genomen ad fr. 6,50 c. heeft den kooper nog bovendien genomen op de 66 steenen tot 33 franken, zodat blykt dat de prys van het vlas maer in evenredigheid is van de opbrengst van 1839.

In de omstreek van Brugge ter zuiden word het vlas gecultiveerd om vervrogt te worden in garen en linwaet. Aldaer is het vlas van goeden haerd, dunder van heerle en sterker van bast.

[p. 179]

De opbrengst van een gemet beloopt gemeenlyk van 200 ad 300 steenen droog gerot vlas.

De pryzen van het gezwingeld vlas beloopt aldaer ten platten lande gemeenlyk aen fr. 6.00 per steen	fr. 6.00
deze acht ponden word gehekeld en gekampt op 5 lb. vlas en 3 lb. werk.
Het hekelen en kammen is het werk van een dag voor een vrauwspersoon of 8 st.	fr. 0.73
De 5 lb. vlas geven ketengaeren welke eene vrauw kan afspinnen in den loop van 5 daegen, zynde 40 st. of	fr. 3.65
of wel de 5 lb. vlas geven 5 lb. inslaggaren welke eene vrauwpersoon kan spinnen in 7 1/2 daegen zyn aen dag heurloon tot 60 st. of fr. 5,45 c. De overige 3 lb. werk geven maer tot 1 1/2 lb. inslaggaren welk is van 1 1/2 dag of	fr. 1.09
	_____
	fr. 11.44 c
de 6 1/2 lb. garen worden gemeenlyk verkogt ad fr. 1.10 per pond of voor de 6 1/2	fr. 7.15
	_____
dus verlies voor de spinnette	fr. 4.29

Toen men de 5 lb. rekent ad fr. 1.60 c. bekomt men tot

fr. 8.00	en voor het 1 1/2 lb. werk
1.65	maekt te zaemen
_____
fr. 9.65	maer de kosten van dagheur hebben op
1.80	meer beloopen
_____
7.85	loco van de som
7.15	dus verschil
_____
70	c. of maer een verlies van fr. 3.59

Dus genomen het eerste

op de 7 1/2 daegen of fr.	5.47 c.
af te trekken	4.29 verlies
	_____
blijft voor de 7 1/2 daegen	1.18 is de
dagheur maer van 0.16 c.
per dag

Voor het tweede zynde 10 daegen ad 8 st. per dag maekt

		fr.	7.26 c.	en voor den inkoop
van het vlas			6.00	maekt te zaemen
			_____
tot		fr.	13.26 c.	welke 6 1/2 lb. garen
zyn verkogt			9.65	dus een verlies van
			_____
		fr.	3.61	welke vedeelt op de
10 daegen geeft een verlies van een dag aerbeid
7.26 van	36 1/2		centimen, welke afgetrokken
3.61 van	74 c.		zynde den loon van eenen dag
_____	_____
3.65	38 centimen voor dagheur.

[p. 180]

Linwaet

Tot het weven van een stuk linwaet van 5/4 breedte en 1800 draen metende 100 ellen welke met het rekken geven 110 ellen, word het zelve aengelegd met

1. 27 lb. keten garen ad 12 st. per lb.		fr. 29.50
alzoo gevende ongeveer 4 ellen per lb.
2. 17 lb. inslag garen ad 17 1/2 st. per lb.		27.50
3. Den aerbeid van het weven word gerekend ad 2 st. per el, waerom den wever moet ingeveer 6 dagen bezig zyn om te gereden, bobinen, scheeren en aenfribbelen, en de overige voor het weven ad ongeveer 6 ellen per dag dus voor 100 ellen		18.18
		_____
		fr. 75.18
Het zelve linwaet is waerdig tot 8 st. per el dus over de 100 ellen welk met het rekken beloopt op 110 ellen of 880 st. alzoo te zaemen		80.00
		_____
	dus profyt	fr. 4.82

(Onderaan in potlood staat bijgeschreven):

In 1828 was de opbrengst van een gemet vlas van 400 tot 500 lb. gezwingeld vlas. Gebonden, gerooten, in hoopen recht te stellen, openleggen om te bleeken en in bundelen te binden. Te breken door den boothamer of booten en daer na te zwingelen.

Een goeden werkman kan op een dag 10 lb. vlas zwingelen.

N.B. - 1 steen is ongeveer 8 pond gewicht (elders 6 of 7 pond). - Werk: afval van gehekeld vlas (De Bo).