Biekorf. Jaargang 78

[p. 128]

Vraagwinkel

Rond het oude handgetouw

Eén getouw is één wever, maar het vereist vier spinsters, een spoelder en een halve bommer (één bobijner per twee getouwen). Zo was het (overal?) in de jaren 1700 in de linnenweverij. Er waren echter breed- en smalwevers. Welke was de normale breedte van het getouw?

V.L

Staminee

Wanneer en met welke betekenis is het w. staminee in onze taal opgenomen? Is het een zuiver stadswoord of vond het ingang in det dorp?

A.S.

Beiaardier De Schilder

Een zekere De Schilder was beiaardier in Diksmuide in de jaren 1750. Omstreeks 1760 moet hij de stad verlaten hebben voor een post in een andere (grotere?) stad. Wie komt hem op 't spoor?

H.B.

Bedelpatent in de iconografie

In sommige steden wordt, gedurende de 15e eeuw, het bedelen beteugeld door het invoeren van de patent: bedelen in 't openbaar mag voortaan alleen de erkende bedelaar, d.i. iemand die van de wethouders het (voor)recht verkreeg om zijn bedrijf uit te oefenen en het teken van die patent zichtbaar op zijn persoon draagt.

Die regeling heeft haar neerslag in de symboliek en de iconogrofie. De bedelaar draagt een goed zichtbaar kenteken van zijn patent. In Rijsel was dat een witte kruk (croche; T-kruis) genaaid op zijn kleed. Een ordonnantie van de Raad van Vlaanderen uit 1461 verplicht de bedelaar tot het dragen van een kempen (hennepen) snoer rond de hals. Dit keilcordelet was gezegeld met het loodje (met kenletter) van de stad.

Werd de iconografie van de bedelpatent uit schilderij en gravure van oude meesters al samengebracht?

E.N.

Witte en zwarte Moren

Teksten uit de zestiende eeuw spreken meermaals van ‘witte Moren’, en ook wel eens van een ‘zwarte Moor’. En daarnevens nog van Morianen? Dit alles steeds van personen. In de volkstaal is moor op dieren toegepast (paard, koe, hond) altijd zwart. Een moor (ketel) is niet altijd zwart, men spreekt ook van een koperen moor. En in 't marbelspel is een moor een witte marbel. Hoe hangen die uitersten samen?

R.M