Logo DBNL
Biekorf. Jaargang 77 (1977)

Biekorf. Jaargang 77

(1977)– [tijdschrift] Biekorf–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Oude papsoorten bestaan nog...
Soppen... en... brokkepap

De vele volkse benamingen die voor sommige papsoorten nog bestaan bewijzen dat deze bereidingen populair waren en nog niet helemaal in de vergeethoek geraakten.

Melksoppen...(1).

‘Melksoppen’ of ‘zoppen’ of gewoon ‘soppen’ bestaan uit melk en brood (als bindstof).
Het gebruikte brood (meestal oudbakken of geroosterd - ‘geharst’ - of, nu, voor de luxe uitvoering ‘beschuit’) wordt vooraf geweekt of ‘gesopt’ met kokend water. Aan dit mengsel wordt warme of koude melk toegevoegd.
Melksoppe ‘als vastenspise’ werd bereid met amandelmelk en had de sierlijke naam ‘amandeleyt’.

Amandeleyt(2).

Wrijvet wittebroot ende tempert met amandelenmelke, ende doet in eenen pot een lettel soffraens ende suckers ghenouch daer toe, ende doet zoo sieden.

Zop(3).

Sneden brood breken in water; melk aan toevoegen en laten koken. Wordt gegeten met wit of bruin suiker.

Soppe(4).

Soppe wordt in een ‘teil’ gemaakt. Oud brood laten soppen in kokend water. Het teveel aan water weggieten. Een snuifje zout toevoegen. Rauwe koude melk over gieten; of melk vers uit de uier gebruiken. Kan ook met geroosterd brood of beschuiten klaargemaakt worden. In de zomerperiode wordt melk soms vervangen door karnemelk. Suiker naar believen toevoegen.
‘Weggesoppe’(5) is een Limburgs gerecht, samengesteld uit witte brood, melk, room en veel suiker. Het werd geserveerd bij het bezoek van de verloofden of van het jonge paar met hun ouders aan de familie.

Brokkenpap...

 
't Is voor de brokken dat je 't geld geeft.
 
(Klemskerke)(6).

‘Brokkenpap’ of ‘kluitjespap’ is een soppe. Voor deze pap wordt de nodige hoeveelheid melk gekookt. Aan de kokende melk voegt men stukken oud brood toe. Soms vervangt men het brood door een restant ‘knuddels’(7).

Omdat het klaarmaken van brokkenpap zo eenvoudig is en de bereiding weinig tijd en moeite kost wordt ze ook ‘luiewijvenpap’ genoemd.

In Kalken (O.-Vl.) eet men ‘eunker’(8) of ‘hunker’. De inwoners van dit dorp moeten grote hoeveelheden ‘eunker’ verorberd hebben, want, ze hebben er de spotnaam ‘hunkerboeren’ aan overgehouden. ‘Hunker’ is oorspronkelijk pap met roggebrood.

Dezelfde ‘zoetemelkpap met brokken’ wordt ook ironisch ‘pap met onderpasters’ genoemd. In Moorsel (O.-Vl.) bezingt men de lof van deze ‘eetpap’ in een volkslied(9).

Eetpap
 
Zeg, moeder, wat voor pap is 't nu?
 
vroeg de kleine Jan.
 
En moeder met de pollepel,
 
die zei al roerend dan:
 
Ge moet niet zo nieuwsgierig zijn!
 
Loer niet in de kastrol!
 
De pap is goed, de pap is fijn!
 
Ja, ge krijgt uw buikje vol!
 
 
 
Refr. Eetpap, kinderen.
 
Pap voor alleman!
 
Eetpap, kinderen!
 
Eetpap, Jan.
 
 
 
We waren met zes kinderen,
 
een huishouden van acht.
 
En 's avonds was er boerenpap
 
volgens het oud gedacht.
 
't Was pap met kreem of rijstebrij,
 
bijzonder naar mijn zin;
 
wanneer er wat oud brood in lag;
 
‘pap met onderpasters in’.
 
 
 
Refr.
 
 
 
Ik ben nu zelf al lang getrouwd
 
en moeder is lang dood
 
Ik heb een huis, ik heb een vrouw
 
en de kinderen worden groot.
 
En pap is nu geen mode meer
 
de zeden gaan teloor.
 
Maar 's avonds droom ik dat ik weer
 
mijn moeder roepen hoor:
 
 
 
Refr. Eetpap, kinderen,
 
pap voor alleman.
 
Eetpap, kinderen.
 
Ik was de kleine Jan.

Naarmate zo'n papsoort dikker of dunner was kreeg ze andere familienamen(10).

‘Marschkadee’ is een zeer dikke pap. Om het nog duidelijker te omschrijven zei de zegspersoon: ‘Ge kunt er met uw blokken (klompen) op staan’.

‘Loerom’ is dunnere pap. ‘Zwieber’ is pap die veel te dun is.

Slijtpap...

 
‘... 't Is slijtinge alhier, 't is slijtinge aldaar.
 
't En is maar één keer slijtinge al op een jaar...
 
Toen verkondigde 't klokje van 't hof de bood-
 
schap dat de slijtpap gereed was. De mare wordt
 
met eenparig gehuil onthaald...’.
 
Uit: ‘De Vlaschaard’, Stijn Streuvels.

‘Gaan we slijtpap eten?... Ja...a...a!’

Met deze roep werden allen die hielpen of ‘meewrochten’ bij het vlasslijten genodigd ‘slijtpap’ te eten. Met dit gelegenheidgerecht besloot de vlasoogst in een feestelijke sfeer.

Slijtpap...(11).

‘Als het vlas gesleten was, mochten allen in de grote kamer van
de boerderij aanzitten... en zoveel slijtpap eten als ze wilden’.
Melk, bloem, suiker, mastellen, bruine stroop.
Melk koken met de mastellen; een weinig bloem met de melk tot een papje roeren en bij de kokende melk voegen. Laatst een weinig zout en de stroop ondermengen.
Opm. ‘Men kan het ook wel met maïzena binden. Maar, dan is het niet het oude recept. In de tijd van mijn grootmoeder bestond er nog geen maïzena’.

Slijtpap...(12) om 't vlas uit te slijten.

3,5 l. melk - stokkaneel - zout - 200 gr. rozijnen - 200 gr bloem - 200 gr. suiker - siroop en peperkoek.
Kook de melk met een weinig zout en suiker, stokkaneel en rozijnen (die goed gespoeld zijn). Aan de kook brengen; al roerende de temper van bloem en melk toevoegen. Goed laten doorkoken. Daarna siroop en peperkoek onder mengen.

Slijtpap...(13).

1 1. melk - mespunt kaneel - 3 beschuiten - 3 stukken peperkoek - 75 gr. bruine suiker (kandijsuiker) - een paar lepels siroop - 30 gr. bloem (een opgehoopte lepel). Warm opdienen.
Opm. Sommigen doen er macarons bij. (Wordt voortgezet)

G. Vlieghe-Steps


Vorige Volgende