Biekorf. Jaargang 76

[p. 256]

Vraagwinkel

Watermolen bedreigt koperslagerij. 1600

De ketelaers (ketelbuischers) in Vlaanderen (graafschap) voelden om streeks 1600 hun ambacht bedreigd door de concurrentie van de watermolen in het buitenland (d.i. Brabant, Henegouwen, Namen e.a.). Zij zelf sloegen of maakten ketels en pannen ‘uyt den aerm’, dus zulvel handwerk, en vroegen om bescherming, met name een verbod op de invoer en verkoop van koperwerk dat geslagen werd met de energie van Water-meulens. In welke gewesten der toenmalige Nederlanden was alstoen de ketelslagerij ‘met waterkracht’ in bedrijf? Of kwam dat dumping-koperwerk van verderop (Duitsland, Frankrijk...)?

P.V.

Vitsen

Tot wanneer werden in onze gewesten (en waar?) vitsen geteeld? Een lokale rederijker, Frans de Jaegher, van Nieuwpoort wordt in 1842 te Oostende bekroond voor een gedicht op ‘Het Voordeel der Naerstigheyd’. Een van zijn strofen begint met de versregels: ‘Zie dit vlas, die vitsen groeijen - Zie de vette klaver bloeijen’. Kweekten onze boeren nog vitsen (linzen) in die tijd? - De Jaegher was hoofdman van de Kon. Mij. Rhetorika te Nieuwpoort.

B.P.

Yetzweirt of Yetsweerts

In de editie van de berijmde Aldenardias (Gent 1573; herdruk Brugge 1881) wordt de naam van de auteur opgegeven als Jacobus Yetzweirtius Flander. De familienaam van Jacob (geboren te St. Winoksbergen in 1541) wordt in de biografieën gewoonlijk Yetzweirt gespeld. Een andere vorm is echter Yetsweerts, grafie die in 1561-1575 voorkomt in de briefwisseling met zijn vrienden (o.m. bij Johannes Loaeus, de abt van Eversam). Komt die laatste vorm van de familienaam ook in gelijktijdige archiefbronnen in het Westland voor?

C.D.R.

Paradisgilde in Ieper

In de processie van de Tuindag te Ieper gingen in 1436 vier gilden (confrerieën) uit de Sint-Pieterskerk, een van de parochiekerken van die stad. Die gilden waren: 1. de Sinte Katheline ghilde; 2. de Heilig-Kruisgilde (Thelich Cruus); 3. de Sint-Geleyns (Ghislanis) gilde; 4. Tparadis, ook een gilde uit die kerk. Wat mag paradis hier als gildenaam betekenen? In 1495 zijn de Kruis- en Katelijnegilden in de processie niet meer aanwezig, Sint Geleyns en het Paradis zijn nog op hun post.

L.C.