Rozenhoedje van Sint Brigitta
Een Duinkerks drukje uit ca. 1740
Op de naam van de Zweedse heilige Brigitta staat niet alleen de bekende Openbaring (die nog heden in vliegende bladen in omloop is): ook reeksen mondgebeden, o.m. de praktijk van de 15 Paternosters staan op de naam van dezelfde heilige. (Biekorf 1930, 115-116; 1933, 161-168).
De Brigittijnen, die hun kloosterregel op de naam van de hl. Brigitta stelden, hebben in de 17e eeuw ook een rozenhoedje ofte kroon (corona) in omloop gebracht bestaande uit 63 ave-maria's ter ere van de (apokriefe) 63 levensjaren van Maria.
De Brigitta-paternoster was ingedeeld in zes tientjes. De wijding (benedictie) ervan was een exclusief voorrecht van de Brigittijnen en een voorwaarde voor het verdienen van de aflaten. De praktijk was wel zo ingewikkeld dat enkele bladzijden toelichting van node waren.
Gedurende de periode 1750-1850 kent dit rozenhoedje een ruime verspreiding in de oude bisdommen Sint-Omaars, Ieper, Brugge en Gent. Een verspreiding die blijkbaar samenhangt met de (tot in 1795 bestaande) kloosters van Brigittijnen in de naburige steden Valenciennes, Douai, Rijsel en met de Brigittijnen van Westvleteren (in het domein van huidige Sint-Sixtusabdij).
Getuigen van die verspreiding zijn o.m. de Vlaamse drukjes van de Uytlegginge van het rozenhoedje die door drukkers van Gent, Ieper en Duinkerke werden op de markt gebracht.
De volgende kleine bibliografie zal mogelijk (en wenselijk!) tot aanvulling aanzetten.
- Uyt-legginge der Aflaeten gejont aen de Roosenhoeykens van de Heylige Brigitta. Tot Duynkercke Bij Joann. Octa. Laurenz, Boeck-drucker ende Boeck-verkooper in Sinte-Ursula. Z.d.
Beschrijving: In-8, één katern bestaande uit 4 bladen, samen vormende 16 bladzijden. Het eerste blad ongemerkt, de volgende signat. A2 A3 A4. (Particulier bezit in Brugge).
De werkjaren van drukker Joannes-Octavus Laurenz liggen tussen 1724-1748. Het drukje draagt een Keulse approbatie van 1716.
- Uyt-legginge der Aflaeten... Tot Ieper by Thomas-François Walwein, woonende op de Lente-marckt in de Stadt Oostende. Z.d. In-12, 16 pp. - J.O. Walwein was als drukker werkzaam gedurende de periode 1750-1788.
Het Duinkerkse drukje met de keurige houtsnede in de titel (zie plaat) ligt vóór 1748 en is zeker het oudste van de nu bekende drukjes.
Een Gentse uitgave brengt in 1830 een besnoeide inhoud in een Hollands taalkleedje. De titel luidt:
Kort begryp der Aflaeten verleend aen de Roosen-kransen of kroonen genaemd van de Heylige Brigitta. Gent, Joseph-Bernard Poelman. Z.d. In-18, 8 pp. - Draagt een approbatie van Gent, 25 juli 1830.
Auteursrechtelijk beschermd
