|
| |
| |
| |
Meetgebruiken op Westvlaamse lijnwaadmarkten anno 1822
De linnenindustrie kende in West-Vlaanderen onder het Hollands Bewind een kortstondige heropbloei. Het oude linnencentrum Izegem zette zich in die jaren schrap om zijn vroegere luister te heroveren. De belangen van de plaatselijke lijnwaadmarkt werden door een gilde van linnenkoopmans behartigd. Toen het stadsbestuur van Izegem in 1822 van plan was de meettafels te laten scheiden van de lokale marktplaats, tekenden de hogergenoemde linnenhandelaars krachtig protest aan omdat zij oordeelden dat dit onvermijdelijk kwade gevolgen zou hebben. Woordvoerder van de plaatselijke handelaars was Augustinus Ignatius De Monie-Bouckaert die van 1835 tot 1839 te Izegem burgemeester zou worden. Om hun mening te staven gaven ze in deze brief aan het stadsbestuur een overzicht van de meetgebruiken op de belangrijkste door hen bezochte linnenmarkten van ons gewest. Daarom is de publikatie van deze brief dan ook bijzonder belangrijk.
J. Geldhof
| |
[Brief van de Izegemse linnenhandelaars aan het gemeentebestuur van Izegem: 25 november 1822]
Aen Mijnheeren Burgemeester ende scheepenen der stad Iseghem
Edele ende agtbaere heeren
De ondergeteekende koopmans in lijnwaeten der stad Iseghem, hebben d'eere ul. met eerbied te vertoonen. als dat zij door een thans loopende gerugt verstaen hebben, dat gl. Mijnheeren, reeds beslooten hebt, of staet te besluyten; te weeten: van in de aenstaende verpagting der meettafels, te gedoogen, als dat de gezeyde tafels, van de lynwaetmerkt zullen mogen afgescheiden en verwydert worden, om te verplaetsen volgens willekeur van den pagter.
Om deze redenen, ende bezielt om de minste stoot af te weeren, die aen d'Iseghemsche nog zwakke, ende maer onlangs opgeregte lynwaetmerkt zoude konnen toegebragt worden, is het, dat zy deze opmerking gedaen hebben, wegens het meeten, der te merkt verkogte lynwaeten, in deze volgende plaetsen, die zy d'eere hebben ul. hier, Edele ende agtbaere heeren voor oogen te stellen.
[Kortrijk]
1. Zy beginnen met ul. te laeten zien, dat het stadsbestier van de koopryke stad Kortryk, om baet, nimmer de meettafels van de lyn- | |
| |
waetmerkt laet afscheyden - behalvens de twee jaeremerkten word altoos gedeurende het jaer, de lynwaetmerkt op de stadshalle gehouden, alwaer de meettafels ook geplaetst zyn -. Men heeft gezien op zommige jaeremerkten, wanneer de lynwaetmerkt op de halle niet en konde gehouden worden (om dat gedeurende de jaeremerkten de halle opgepropt is van jaeremerktkraemen enz.) en wanneer Ste Michielskerke der gezeyde stad, nog voor den heyligen Godsdienst geslooten was, door Vrankryks geweldenaery, dat alsdan de lynwaetmerkt verplaetst wierd op het pleyn van Ste Michielskerke; eensgelyks wierden stadsmeettafels mede verplaetst ende gestelt in die genaemde kerke. Nu word dikmaels gedeurende de jaeremerkten de lynwaetmerkt verplaetst na het begynhof, of op de haever- en appelmerkt by de halle, - gelykelyk word dito merkt gehouden in 't begynhof men zal aldaer de verkogte lynwaeten meeten. Word die gehouden op de haever- en appelmerkt, dan meet men in de casernen, zoo dat aldaer de meettafels en de lynwaetmerkt altoos gezaementlyk verplaetst en nimmer van een gescheyden en zyn.
[Ieper]
2. Wend het gezigt op het gebruyk der lynwaetmerkt van de stad ieper, en gl. zult den verkooper, zyn verkogte lynwaet zien doen meeten, geen vyftig stappen van de plaets alwaar hy dit verkogte.
[Brugge]
3. Eensgelyks, slaet het oog op de brugsche lynwaetmerkt, deeze zult gl. zien houden in 't beluyk der stadshalle, en onder gezeyde halle digt aen die merkt ziet gl. er ook de lynwaeten meeten.
[Gent]
4. De berugte lynwaetmerkt der stad gend word gehouden op de vrijdagmerkt, en daer ziet gl. het meetershuys op dito vrijdagmerkt, zoo naby, waer de lynwaeten verkogt worden, als het mogelyk is.
[Tielt]
5. De thans ryke ende bloeyende lynwaetmerkt der stad thielt (weenig jaeren te rug keerende, en gl. zult die niet uytsteekender bevinden als d'Iseghemsche nieuws opgeregte merkt) in haer begin wierd die gehouden op de groote plaetse der zelve stad, waer het stadsbestier, gedeurig bezorgt zynde om alle gemak en voordeel aen de zelve te verschaffen, het meeters-huys dan heeft geplaetst, digt aen des zelfs merkt. Als er de lynwaetmerkt (lof aen de schrandere ende zorgvuldige handhaving van 't gezeyde stadsbestier) zoo zeer aengegroeyt was, dat ter nauwernood de plaetse den verkooper met den kooper konde bevatten, en waer door het aental der verkogte lynwaeten in het meetershuys niet meer en konden beslooten worden, by zoo verre dat honderden van verkoopers elken merktdag hunne beurt van meeten op de kalseyde moesten afwagten, nog en wilderer in zoo moeyelyke omstaendigheyd, de stads regeering geen ruymer
| |
| |
meetplaets bezorgen, om dat die moeste van de merkt afgescheyden zyn, tot eyndeling de meettafels ende de merkt gezamentlyk in een gevoeglyker beluyk verplaetst zyn geworden.
[Meulebeke]
6. Eyndelinge, beschouwt nu de vervallene lynwaetmerkt van meulebeke. In haere opkomst wat beloofde die niet? Een groot getal te verkoopen lynwaeten lokte den koopman uyt de stad, alwaer hy eene goede merkt dede. Daer, den wever, den verkooper kreeg er de gelegentheyd van op zyne ofte zyne aengelegene prochie voor zyn geweven of gekogte lynwaet en met minder onkosten, dien prys te krygen, die hy wel eer moeste gaen zoeken in eene afgelegene stad. Haeren toevloed van verkoopers en koopers was een goed voorteeken, maer het geene men van haer verwagte heeft ons als een herssen-schim bedroogen. Te meulebeke deze merkt en bestaet niet meer. Wat zult gl. mogelyks zeggen, is de oorzaek van den ondergank dezer merkt? En dan zullen wy ul. antwoorden: des pagters toegelaetene en willekeurige verplaetzing der meettafels, heeft tot haeren ondergang haer den hardsten slag gegeven.
Uwe zorg en regtschaepen billykheyd, Edele ende Agtbaere heeren, verzekert de ondergeteekende, dat gl. hunne vertoogen zult geweerdigen in overweging te nemen.
Iseghem dezen negen en twintigsten november, des jaers achtthien-hondert twee en twintig.
A.J. De Monie
(verder)
J.J. Parmentier, J.F. Thibau, J.B. Nyse, P. De Backere, J.B. Haese, H. Thibau.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd