Biekorf. Jaargang 73

[p. 277]

Beeldhouwer Clemens Carbon van Gits
Addenda bij zijn biografie

Op mijn artikel in Biekorf, 1970, blz. 331-336, kreeg ik een paar reacties uit Roeselare, allebei op 17 feb. 1971, van de h. Ferdi Callewaert, die mij de rekeningen meedeelde van de herstelling van de preekstoel in St.-Michielskerk te Roeselare, uitgevoerd door Carbon in 1866, en van Juff. Lucie Cracco, die me vooral uittreksels meedeelde nopens Carbon uit de Roeselaarse stadsrekeningen, en die zijn huis te Roeselare situeerde. Vanaf januari 1878 woonde Carbon er in de Statiestraat, de huidige Consciencestraat, nr. 2, waar na hem Dokter van Lauwe gewoond heeft, en waar nu een afdeling van de belastingen is. De werkwinkel van Carbon was in nr. 4, en vormt thans de living en de salons van de familie Rommens-Laigneil. Carbons vrouw, Theresia-Virginia Laigneil, was een oudtante van mevrouw Rommens.

Verleden jaar kwam Carbon weerom in de kijker, omdat hij in 1871, toen juist een eeuw geleden, voor de Roeselaarse St.-Michielskerk het St.-Michielsbeeld maakte, dat de ‘beeldenstorm’ overleefde⁽¹⁾.

Intussen vond ik nog een paar aanvullingen. Van 1855 tot 1864 volgde Carbon cursussen aan de koninklijke akademie te Antwerpen. In 1855-57 was hij igneschreven voor de winterkursus, in 1857-58 voor winter- en zomerkursus, de volgende twee schooljaren voor de winterkursus, en vanaf 1860 voor beide kursussen. De eerste twee jaren huizenierde hij in Klapdorp 2, vervolgens in Klapdorp 90 en vanaf 1860 in St.-Jakobsmarkt 14, in de onmiddellijke omgeving van de akademie. Er studeerden in die tijd verscheidene Westvlamingen aan die akademie, waaronder Jac. de Weerdt uit Eernegem, Hendrik Depondt uit Ardooie, die in 1899 het portret van Guido Gezelle schilderde, Pieter Lecoutre uit Moorsele en de kunstschilder Désiré Mergaert (Kortemark 1829 - Brugge 1890), die er in 1852 de prijs van Rome won⁽²⁾.

Daar vader Edward Carbon als linnenwever de nodige studiekosten voor zijn zoon niet kon afdragen, deed Clemens op 20 april 1858 beroep op de Gitse gemeenteraad, die ziin vraag gunstig beantwoordde, ‘overwegende dat den rekwestrant noch zyne ouders geene genoegzame middelen bezitten om de kosten van zyn onderhoud & ca. gedurende zynen leertyd aftedragen’ en schreef in 1858, 1859 en 1860 telkens 200 fr. uit op de gemeentebegroting van het volgend jaar. De directeur van de akademie bezorgde op 7 nov. 1860 een attest nopens zijn vooruitgang⁽³⁾.

Carbon beantwoordde inderdaad ten volle aan eenieders verwachtiingen. Hij had als professors beeldhouwer Jozef Geefs (Antwerpen 23 dec. 1808 - Brussel 9 okt. 1885), vanaf 1867 directeur van de Antwerpse akademie, die hem geraamte en spieren leerde boet-

(1) Het Nieuwsblad, van 14 okt. 1971 en 10-11 juni 1972.

(2) Inschrijvingslijsten, Archief akad. Antwerpen, nr. 104 en 105.

(3) Register van beramingen v.d. gemeenteraad 1855-1879 (gemeentehuis Gits), blz. 18, 27v, 36v.

[p. 278]

seren, de portret- en landschapschilder Jan Ant. Verschaeren (Antwerpen 27 apr. 1803 - 30 mei 1863), Lod. Jan de Taeye (Gent 23 sept. 1822 - Antwerpen 30 dec. 1890), die hem oudheid en kostumen aan de man bracht, en de directeur Nicaas de Keyser (Zantvliet 26 aug. 1813 - Antwerpen 16 juli 1887), de romantische schilder in de trant van Wappers. Volgens het jaarverslag van 11 mei 1862 was hij in 1861 de tweede en in 1862 was hij de eerste in uitmuntendheid. In 1864 behaalde hij de 2e prijs van Rome. De wedstrijd, waaraan 15 jonge kunstenaars deelnamen, werd geopend op 16 mei 1864 en op 12 sept. volgde de uitspraak. De eerste prijs ging naar Jan-Frans Deckers⁽⁴⁾. Carbon was tweede; C. Palinck uit Borgerhout, die evenals Carbon al zijn studies te Antwerpen had gedaan, en L. Samain uit Nijvel, kregen een eervolle vermelding. Het beeld ‘in plaastre’, dat Priam voorstelt die aan Achilleus het lichaam van zijn zoon Hector vraagt, werd voor 200 fr. aangekocht door de Roeselaarse gemeenteraad en bevindt zich in de bovenzaal van het Roeselaarse stadhuis⁽⁵⁾.

In 1865 bezocht Carbon Italië. Uit een brief van de arrondissementskommissaris van Roeselare van 4 feb. 1865 blijkt dat hij een hulpsom had gevraagd van de Best. Deputatie, en dat de minister van binnenlandse zaken hem een som van 600 fr. verleende voor zijn Italiaanse reis, ‘overwegende dat reizen tot voortzetten zijner kunst eene volstrekte noodwendigheid is, en dat den jongen artist noch zyne ouders de middels bezitten om te voorziien in zyne reiskosten’. Ook de vroedschap van Gits besloot op 22 febr. 1865 nogmaals 200 fr. te schenken⁽⁶⁾.

In 1862 had Carbon de tweede prijs behaald in de wedstrijd voor het standbeeld van Breydel en De Coninck te Brugge. De maket van dit beeld, die volgens mijn kunstsmaak beter is dan het bekroonde werk van Paul de Vigne, werd door apotheker en mevrouw van de Walle-van Canneyt geschonken aan de Rodenbachzaal van het museum van folklore te Roeselare. De preekstoel en de kruisweg in St.-Amandskerk te Roeselare zijn evenwel niet van Carbon. Carbon maakte ook het borstbeeld van twee van zijn dochters. Dit van zijn dochter Pauline, gewoonlijk Margriet genoemd, is bij haar dochter juffr. Godelieve Viérin te Brugge. De h.J. Bouquillon uit Kortrijk, eveneens een kleinzoon van Carbon, bezat verscheidene schilderijen uit zijn nalatenschap, waaronder een Nicolas Poussin.

Verdere gegevens over Carbon zijn steeds zeer welkom!

Aubert-Tillo van Biervliet o.s.b. (Steenbrugge).

(4) Jan-Frans Deckers, geb. Antwerpen 20 maart 1835, maakte de Boerenkrijgmonumenten van Herenthals en Meerhout. Het beeld van St.-Benedictus uit 1881, vereerd in onze abdijkerk van Steenbrugge, en dat van St.-Scholastika, zijn van hem.

(5) Gedrukte verslagen der jaarlijkse prijzen (in 't Nederlands en Frans) van de kon. akademie van Antwerpen, 1825-1867 (passim) - Stadsverslagen Roeselare, 1862-1863, blz. 35, en 1865-1866, blz. 58.

(6) Register van beramingen (zie n. 3), blz. 63v.