Biekorf. Jaargang 70

[p. 51]

Het epos van de IJslandvaart in brieven

Van het ras der IJslandvaarders, die met een zeilschip gedurende zes lange maanden hun karig loon in de noordelijke wateren verdienden, blijven thans nog slechts enkelen in leven. Alleen te De Panne (Victor Ryssen, Engel Puystjens), te Oostduinkerke (Pol Soen, Engel Seys, Maurice Puystjens) en te Nieuwpoort (Isidoor Verleene, Henri Puystjens) kan men ze nog terugvinden. In hun ogen smeulen de herinneringen aan de perikelen op zee, en uit hun gelaat en hun hele verschijning spreekt de kloeke ziel van de visser, de verbeten moed, de deernis, het heimwee naar zee en naar de weerglans van de machtige hemelklaarten rond IJsland.

De schrijnende toestanden aan boord: gebrek aan hygiëne, gevaar voor tuberculose, de eentonigheid van hun bestaan, gevaar voor stormen (telkenjare keerden meerdere vissers niet terug) kan men heden echter nog moeilijk voorstellen. Ook kontakt met thuis bestond omzeggens niet. Weliswaar bracht een Franse oorlogsbodem eventueel brieven mee, maar vele IJslandvaarders konden met moeite hun naam schrijven. Het aantal brieven van IJslandvaarders dat thans door sommige vissersfamilies nog wordt bewaard is dan ook uiterst gering.

De h. Madou, brievenbesteller te Nieuwpoort, langs moederszijde verwant met ‘Yslanders’, bewaart in het familiefotoalbum tevens een tweetal brieven van IJslandvaarders.

Schrijver van de eerste brief is Vandewoude Viktor. Geboren in 1872 te Koksijde - overleden te Nieuwpoort op 1 april 1952. Viktor deed zes reizen op IJsland. Zijn brief werd verzonden vanuit Thurso, een haven aan de noordkust van Schotland.

Tweede schrijver is Louis Desaever (geboren te Koksijde in 1887, overleden te Adinkerke in...).

We drukken hier die twee brieven af, zoals Viktor en Louis de teksten opstelden: vol taalfouten, maar in de eerste plaats uitingen van het verkropte leed van twee jonge mannen, vol heimwee naar huis.

Nieuwpoort

Jacques Beun

I. Brief van Victor Vandewoude

turso den 21 Maart 1892

Vader Moeder peter Vrienden en kennissen ik laat u weten dat wij tansch in engeland ons bevinden met gebroken roer.

Louis Goutsmit is 90 uren van ons verwijderd met al zijn zeilen weg en andere en andere dat wij niet weten.

Godt zij gedank wij zijn nog allen frisch en gezond bij malkander en van visch ik en wil er niet van schrijven. wij zijn den 18 binnen gekomen en verhopen van 24 in zee te gaan

[p. 52]

hier mede sluit ik mijnen brief in de hoop van den 20 van september wel t'huis te komen als God wilt en doet de koplamenten aan al de jongheden van in ronde en als ik nog zoo een weër moet passeren met de galette ik en ga 't naaste jaar na ijsland niet

Victor Vandewoude

turkso den 21 maart 1892

II. Brief van Louis De Saever

Westnoorddevioord, 24 mei 1879

Beminde moeder,

Met veel droefheid laten laat ik u weten den staat waar wij ons bevonden hebben van zeder den tijd dat ik op ijsland vaart heb ik nog nooit zo'n weer op of gestaan gelijk van paschen tot palme zondag.

Maar god zij gedankt wij zijn nog allen in volle gezondheid. Moeder ik vraag dat gij mijn lezen (= laarzen, n.v. Red.) zoudt dragen naar den schoenmaker om te herstellen tegen dat ik 't huis komt hij weet wat er moet aan gedaan zijn en als het mogelijk is doet mij kas ook maken.

Nu zal ik u laten tweten hoe de vischscherij zij.

Godt zij gedankt ik zij eens van de beste en wij hebben 16 last Serrafijn Rubben 12

Albert vossaart 6.

Doet de koplamenten aan al die vrouwen en moeders en zegt dat wij allen in volle gezondheit zijn.

Maar helaas met de tranen in de oogen schrijf ik u dat wij hebben ooren hooren zeggen dat er zijn die naar Coxijde niet meer zullen komen ik wenst dat het anders zou zijn.

De kopplamenten aan Leonie en aan al mij zusters en wij hebben vader gestraken de 19 Mei maar weet wat hij heeft en mis van ongelij ongelukken gij moogt ons aanrijden 't verwatende zijn en als er niemand anders daar van schrijf gij moet daarvan tegen niemand van klappen. Daarmede sluit ik mij brief en blijf in afwach in afwachting tot in de eerste dagen van september