Kleine verscheidenheden
KERSAVENT. - Kerstfooi. De twee ‘dekene cnapen’ hadden te Gent het recht te gaan ‘omme haren kersavent onder de goede liede van der stede’. (De Potter, Gent I 450). In 1435 krijgen de twee mannen een fooi van 18 sc. groten van de schepenen opdat ze niet meer van deur tot deur zouden gaan. Vgl. Biekorf 1964, 23.
VULBETAELNE. - Volledig afbetalen. Door de Wateringhe van Veurne-Ambacht werd in 1423 een buitengewone ‘ovine’ (watergeschot) van 6 deniers op het gemet vastgesteld ‘omme daer mede te vulbetaelne de costen vander oostsluus [bij Nieuwpoort]’. (Rekening 1423, f. 18; fonds Duinen). Een Ieperse oorkonde van 1365 (n.s.) bericht de ontvangst van een som van 2000 pond verschuldigd aan de graaf ‘over de vulbetalinghe van der compositie... over de mesdaet die zi jeghen hem mesdaen hadden’. (Ypriana VII 174). Vgl. MnlW s.v. volbetalinghe.
VERNIS. - Een bereiding uit hars, olie en alkohol; ndl. vernis. Uit de Brugse stadsrekening van 1338 blijkt dat vernis werd gebruikt bij het vervaardigen van ‘ghescot’, nl. van bogen, springalen en pijlen. Een uitgave voor ghescot betreft o.m. koorden (femetelen) en pezen (zenewen), alsook een levering ‘van 10 pond lyms, van vernisse...’ (Inv. de Bruges III 55). Vernis werd te Brugge bereid door de foelieslagers, naar de bepaling van hun reglement van 1449: ‘de foilleslaers binnen der stede van Brugghe hemlieden gheneerende met vernissche te ziedene...’ (Cart. Estaple, ed. Gilliodts, I 700). De bereiding van ‘den weecken vernis’ bestond immers in het ‘pulveriseren (van) gomme van geneverboonen’ en daarna ‘die voorseyde gomme in lijn-olie siedende’. (Die Secreten van... Alexis Piemontois, f. 156; Antwerpen, By Christoffel Plantijn, 1558). - Een foelieslager sloeg bladzilver en bladgoud.
a.v.
Auteursrechtelijk beschermd