Biekorf. Jaargang 53

[p. 25]

[Nummer 2]

Bij een gedenkwaardig sterfjaar.
Jacob de Meyere 1552 - 5 Februari - 1952

VADER van de Vlaamse geschiedschrijving: dat is en blijft zijn erenaam.

Hij werd geboren 1491 te Vleteren bij Belle, in het hart van het nog niet onttakelde graafschap, in het dietse landsgedeelte doch in de voelbare nabijheid van het ‘gallicante’ gewest. Te Cassel werd hij, weesjongen, opgeleid door een paar humanisten die, op historisch gebied, eigenzinnige geesten waren. Hun Casselberg zag immers op het land van de trouweloze nabuur, de erfvijand van het graafschap. Dat klimaat gaf de leergierige jongen een besef van Vlaanderse eigen aard mede dat heel zijn werk zou dragen en doordringen. Parijs, waar hij jarenlang studeerde, leidde hem niet alleen binnen in de kring van Erasmus en Clicthovius. Hij leerde er drukkers en geleerden kennen die juist in die jaren een merkwaardige reeks van historische teksten en werken lieten verschijnen. En hij keerde naar zijn geboortestreek terug met een droom die hem niet meer zou loslaten: een Geschiedenis van Vlaanderen te schrijven. Niet lang leraarde hij te Ieper. Hij ves tigde zich te Brugge; ook als titulaire pastoor van

[p. 26]

Blankenberge bleef hij in het ‘Nederlandse Athene’ wonen, voortaan de man van één gedachte en één boek: de beroemde Annales Flandria.

In 1531 nam hij een aanloop tot dat werk met een statistische beschrijving van het graafschap. Gesteund door de geleerde prior der Brugse Willemijnen, verzamelde hij een overvloed van bronnen en gegevens die hij zorgvuldig verwerkte in zijn Geschiedenis (Compendium 1538; Annales postuum verschenen in 1561). De voornaamste bewijsstukken zou hij in een Oorkondenboek verenigen. De keizerlijke censuur heeft deze uitgave verhinderd en, in de Annales zelf, de beschrijving van de vrijheden der gemeenten fel besnoeid.

Het werk van De Meyere heeft tot in de 19^e eeuw onze Vlaanderse geschiedenis beheerst. Gramaye en Sanderus hebben de baanbreker en erkende meester vlijtig geplunderd voor hun uitgaven die echter niets hebben overgehouden van dat heilig vuur, de Vlaamse geest en het Vlaamse stambewustzijn die het onsterfelijke werk van De Meyere kenmerken.

Jacob De Meyere werkte nauwgezet en critisch voor zijn tijd; gelukkig heeft hij niet al de verzamelde overleveringen verworpen. Reeds in 1835 erkende Warnkönig de waarde van de opgenomen overleveringen en betreurde het zelfs dat de grote ‘Meyerus’ er niet meer had behouden.

In de historiografie van het graafschap Vlaanderen is De Meyere verweven als geen ander auteur, en na vier eeuwen liggen in zijn werk nog vruchtbare uitgangs en aanknopingspunten voor historisch onderzoek.

Het jaar 1895 schonk de Vader der Vlaamse Geschiedenis een gedenkteken in de kerk van zijn geboortedorp Vleteren. Te Brugge verdween zijn graf met de Sint-Donaaskerk; niets herinnert er meer aan zijn naam. Nu zal Blankenberge de roemrijke ‘prochiepape’ van zijn oude St. Antoniuskerk naar verdienste eren: kerkraad en gemeentebestuur, bekend om hun ondernemingsgeest en kunstzin, staan er borg voor.

V.