Biekorf. Jaargang 52

[p. 37]

Vastenavondliedeken

Stemme: den generaal Van Damme ofte de bombardatie van Nieuwpoort

1.

Op Vasten avond carnaval
maekt men pleysier en vreugd geschal
Ja het is waer de carnaval dagen
komen aen menig mensch behaegen
elk leeft in pleysier, bis:
men drinkt te samen een goed glas bier.

2.

Men ziet zoo menig Jongheyd gaen
langs de straeten met maskers aen
dog dat is maer om op hun buydt te jaegen
en om de menschen ieds of wat te plaegen
't is beter vroeylijk zijn, bis:
en drinken een glasken bier en wijn.

3.

Lest tot Oostkerke met pleysier
maekte elk vreugd en goede cier
men zag de meyskens bij een vergaeren
en ook de lieden grijs van haeren
en vele jongmans, bis:
al om te waegen die vreugde kans.

4.

Eerst speelde men patoffel naey
dat spelke was geestig en fraey
niemand en hoorde men vele taeteren
men hoorde den patoffel clabaeteren
elk die riep pleysand, bis:
viva Oostkerke de kroone spand.

5.

Men kwaem nog spelen een ander spil
dat was nae ijders lust en wil
men kwaem de kromme mutse draegen
dat was nae ijders eens behaegen
en den hovenier, bis:
speelde men ook met vreugd en pleysier.

[p. 38]

 

6.

 

Men speelde geestig en pleysand

 

ruttel de tange hand aen hand

 

voorwaer elk speelde dat spiltje geiren

 

maer elk moest hem lustig weiren

 

om in dat gewoel, bis:

 

te konnen krijgen een plaets op een stoel.

 

7.

 

Het kluchtigste van al om te zien

 

was als wanneer de vrouwe lien

 

moesten zoodaenig rond den kamer drillen

 

daer gebeurde wat zotte en viese grillen

 

Ja 't is zeker waer, bis:

 

ze tobbelden op een hoop te gaer.

 

8.

 

Men vergaerde toen al bij een

 

en men riep: er eer dat wij scheen

 

laet ons te saemen een liedeken zingen

 

en laet ons ophouden van dansen en springen

 

't ging wel naer den zin, bis:

 

men zong een liedeken van liefd' en min.

 

9.

 

Men zong men schreeuwde op luyden toon

 

viva Oostkerke spand de kroon

 

voorwaer ik kan dees vreugd niet al beschrijven

 

daerom laet ik een weynig achter blijven

 

tot het naeste jaer, bis:

 

men zal wed'rom vergaederen bij malkaer

 

in vreugden te gaer.

 

 

 

eynde

 

Dezen 25 Maerte 1831 Joannes Delrue

Het Vastenavondliedeken van de dorpssmid-dichter Joannes Delrue is voor de folkloristen vooral merkwaardig om de vermelding van de gezelschapsspelen bij een herbergkermis ingericht. Eigenlijke vastenavond- of carnavalstemming wordt hier niet beschreven, de aanduiding uitgezonderd, dat men met maskers rondloopt om (vrouwelijke) buit na te jagen of mensen te plagen.

[p. 39]

De hier beschreven gezellige bijeenkomst op Vastenavond te Oostkerke bij Diksmuide gebeurt in herbergkermistrant. De hierin vermelde herbergspelen zijn: patoffel naey - kromme mutse draegen - de hovenier - ruttel de tange - vrouwzndril - liedjeszingen.

Uit de bijgevoegde korte beschrijving lijkt ons slechts het spel ‘ruttel de tange’ een thans nog bekend gezelschapsspel. Heel waarschijnlijk bedoelt men hier een spel met stoelen, waaromheen gedanst wordt terwijl men de tange ruttelt. Er is altijd een stoel minder dan het aantal dansers vereist. Valt het lawaai stil, dan tracht ieder een stoel te bemachtigen. Bij ieder ronde valt er een deelnemer af, en dit tot er slechts één stoel overblijft. Het is een tamelijk wild spel, dat ook heden nog op gezellige bijeenkomsten wordt gespeeld.

Steekt er iemand de vinger op om ook over de andere vermelde spelen nadere beschrijving te bezorgen? Mogelijks is er hier of daar nog een spel onder de opgegeven benaming bekend gebleven?

Het dichtstuk (?) hebben we afgeschreven uit het handschriftelijk ‘Brieven- en Liederenhandboek’ (blz. 77-78) dat toebehoord heeft aan Joannes Delrue, een smidszoon uit Koekelare, en dat volgeschreven werd met een bont varia stukken, 187 blz. lang, tussen 6 December 1830 en 30 October 1831. Verdere merkwaardige gedeelten hopen we later mede te delen.

H. Stalpaert