Biekorf. Jaargang 51

[p. 184]

Cupido te Vladslo

Ruim vijftig jaren geleden, bij het dagen van deze eeuw, spookten onbepaalde bijgelovigheden in de geesten van onze buitenmensen. Er ging iets gebeuren. Iets eendelijks. Wat dan?.... vroeg ieder zich af.

De schooljongens wisten het eindelijk. De ondermeester had het gezeid. Het einde van de wereld was op komst. De Boxers deden de wereld beven. In Transvaal vloeide bloed. In onze jonge harten ontwaakte de eerste haat voor ongerechtigheid en de gloeiendste eerste heldenverering.

Maar de oude wereld wilde nog niet sterven. Het geloof in het leven en de toekomst zegevierde. Bewijs: te Vladslo stichtte men den eersten geitenbond. In 1901 kreeg hij zijn statuten en zijn bok. Die bok was een unicum. Hij heette: Cupido.

In den wandel vertelde men dat hij van Ierland kwam. Op gevaar van hun leven waren enige koene mannen hem daar met den boot gaan halen. In elk geval hij was van een exotische langharigheid en met de twee reuzige horens op zijn kop had hij een indrukwekkend voor komen. Een pracht van een beest, zeiden de kenners.

Hij had zijn mythologischen naam niet gestolen. Toen, door zijn bescheidenheid, de raskwaliteiten van onze geitjes overal vermaard werden, wilde Vladslo ere geven aan wie ere toekwam: er werd officieel besloten den edelachtbaren triomfantelijk op een praalwagen door het dorp te rijden.

Zo gebeurde 't.

Sinte Maarten, de patroon van de parochie, moest het gelag helpen betalen. Het is op zijn feestdag, den elfden november van het jaar Onzes Heren 1901. dat te Vladslo deze gedenkwaardige cortège is uitgegaan.

Wat hadden wij schooljongens naar dien dag verlangd! Wij mochten immers ook in den stoet gaan, en het komt me voor alsof het gisteren is gebeurd.

Om twee uur na de noen vertrokken wij groepsgewijze om onze plaats in den stoet te gaan betrekken. Wij waren allemaal op ons best en kregen elk een wiedauwwisse waarop een driekleurig vaantje wapperde. Groot was de eer die ons geschiedde!

[p. 185]

Op het programma stonden wij als ‘De Vaderlandsche Zangers’ aangemeld. Terwijl wij zongen: ‘Ziet gij dien zwarten leeuw niet rijzen....’ stelde de meester ons op rang achter een opgetooiden wagen van waaruit ons standvastig een bruine rook en de felle reuk van gebrande chicoreien toewalmde. Het weer was maar om zo te laten.

De stoet kwam in gang.... Vooraan een man te paard met de heerlijke gemeentevlag (zij droeg het wapen van Vladsloambacht, vijf torentjes van zilver op veld van goud). Er volgden nog boerezoons op dikke paarden die in hun manen en staarten gepint waren met papieren rozen en kleurige linten. Al de velo's waren daar, wel tien: hun wielen waren één spettering van kleuren.

Op de fanfare volgde de wagen van de melkerij waarop fleurige boeredochters bij 't boterkneden vrolijk zongen:

En onze boter goed
die is zo vet en zoet,
zij smelt in alle monden,
laat ons haar lof verkonden,
Harioep, harioep-sa-sa....

Alles op de wijze van: ‘Wij zijn de kinderen van den boemlala’.

Achter de bakkers en de beenhouwers met hun wagen kwam het groot succes: Generaal Cronjé met zijn Transvaalse Boeren.

De generaal droeg fier een pinnemuts van de belgische lansiers en zwaaide een glimmende sabel. De Boeren (wij zeiden nooit: Boers!) met hun vooi hoeden en jachtgeweren en, gekruist over hun herte, de broeklijsten bestoken met houten tappen bij maniere van kardoezen: zij bewogen stapvast en kort gekeerd op de hoge franse bevelen van hun generaal. Dat bracht ons letterlijk in vervoering. Dat soldaterij zo schoon was, hadden we nooit vermoed. De ontgoocheling volgde echter onmiddellijk in de gedaante van het kanon ‘de lange Tom’ door onze Boeren op de Engelsen veroverd. Voor één lieve keer van ons leven dat we een echt kanon hadden moeten aanschouwen, zagen wij hier onze dappere helden sjouwen aan het bedenkelijk affuit, waarin wij al te duidelijk het onderstel van een driewielkar herkenden, met daarboven schuinliggend en naar omhoog gericht, het kanon dat ons geen ogenblik deed twijfelen aan wat het was: een aalpomp.

Op dat krijgsgeweld volgde een idyllisch wagentje dat een landelijk binnenhuisje voorstelde waar twee ouden van dagen

[p. 186]

schenen te genieten van hun pensioentje. En achter het huisje was er een stalletje waar een geitje stond te bleten.

Nu volgde Sinte Maarten op zijn witten draver. Hij had geen tijd om de mensen te zegenen: slag om slinger stak hij zijn hand in een tenen kanselmande om er picknicken en beschuiten te grijpen die hij, met breden zwaai, over de koppen van de menigte zwierde.

Ook Uilenspiegel liep als een raadsel mee in den stoet. Het was een sombere vent, in de kleren van Doctor Faustus. Niemand verstond er zich aan. Minder mysterie was er in de wagen vol vier en plezier die volgde: de wagen van den ast, waarop te lezen stond:

Komt allen hier

en bluscht het vier!

Brengt water en zand:

Pretoria brandt.

Onze indruk was dat de mannen van den ast den brand van Pretoria eerder met bier wilden doven.

Dan doken wij, de ‘Vaderlandsche Zangers’ op uit de rookwolk die de astwagen na zich sleepte. Terwijl wij de koeken opknabbelden, die wij in 't spoor van Sinte Maarten hadden opgeraapt, zongen wij:

Kent gij dat volk vol heldenmoed
En toch zoo lang geknecht?
Het heeft geofferd goed en bloed
Voor vrijheid en voor recht.

Het eigene en het Transvaalse volk omsloten wij in één ondeelbare liefde.

Maar het schoonste was het slot: de triomf van Cupido.

Daar Cupido zogezeid uit Ierland afkomstig was, verbeeldde zijn triomfwagen een grot in het eilandgebergte, geheel overlommerd met groen. Daarin troonde koning Cupido, en zijn eerste minister, de bokhouder, was niemand minder dan Robison Crusoe. De fiere eigenaar, als een wildeman in berenvellen gehuld, was op een rotsblok gezeten en liet zijn linkerarm vertrouwelijk over den rug van den reuzigen langhaarden Cupido hangen die, zelfbewust en vol majesteit, zijn baard vooruitstak in den Novemberwind. Zo schoof Cupido voorbij met satanischen kop en satermanieren, omspeeld door vlagen van een niet te beschrijven misselijke lucht, een bouquet afgevend dat alleen het geheim van zijn verre geheimzinnige afkomst kon rechtvaardigen. De talrijke kijkers schenen hem dat ruiken hoegenaamd niet kwalijk te nemen: zij snoven moedig de sterke bucolische atmosfeer, daarin zedelijk gehol-

[p. 187]

pen door de innemende, glimmende en lachende tronie van den vooruitstrevenden parochiaan die naar alle kanten saluutjes wierp, als wilde hij zeggen: ‘Wel bekome het u!’ De mensen van heel Vladslo gierden van plezier.

Toen de zegewagen op een neerhof binnenreed en onze fanfare de Brabançonne speelde, meenden wij, Vaderlandsche Zangers, genoeg aan Cupido Triumphans en zijn overweldigende aromen geofferd te hebben. Wij zetten het op een lopen, recht naar huis, gelukkig om onze Transvaalse Boeren en om Sinte Maarten te peerde.

Nog kan ik geen bokken geluchten. Cupido van Vladslo heeft mij, op dien gedenkwaardigen dag van mijn jeugd, bescheed voor heel mijn leven.

K.S.