Biekorf. Jaargang 51

[p. 137]

Rond het kasteel van Male
Legende en volksoverlevering

Inwoners van Male weten tegenwoordig nog te vertellen van de gravin die in de kerker gestorven is.

‘De grave van Male, Lodewijk, was de gravinne beu geworden en hij deed ze opsluiten in een onderaardsche kerker van het kasteel. Ze lag vaste met ketens in de muur en ze kon heur niet verroeren; rondom heur wemelde het van de waterratten. Boven heur hoofd lag er een broodje, maar ze kon er nooit aan, en alzoo verging ze schier van den honger.

Ge kunt nu nog de haken in de muur zien zitten in dien kelder onder de poorte, en de muren zijn wel een meter en half dik, en afgerond.

Nu, als de gravinne dood was, ze droegen ze al deur de Sterredreve tot op 't verste einde van heur goed. En ze wierd alginder begraven, tegen Vijve. In 't achterjaar, als het alzo hard en vele waait, kunt ge heur horen roepen in de bosschen: ‘'t Is hier al 't mijne da' je ziet!’ En ze heeft de grave verwenscht tot in 't diepste van de Roo' Zee. Alle jare komt ze een stapje nader; en ne keer dat ze aan de wal zal gekomen zijn, dan gaat het kasteel in gruizelementen vallen.’⁽¹⁾

Sommige oudere zegslieden voegen er nog het volgende bij:

‘In stille wintersche avonden, als 't klare mane is, komen er daar vier mannen gegaan met lange zwarte mantels aan, en ze dragen een doodkiste op hun schouders. Ze blijven staan voor de poorte van 't kasteel - en de poorte gaat vanzelfs open en toe, en ze gaan zonder spreken met de doodkiste binnen in 't kasteel.’

Van de onderaardse gang die ‘van het kasteel van Male naar de H. Bloedkapel liep’ weten de mensen weinig of niets meer te vertellen.

‘Een onderaardsche gang? dat moet nog bestaan hebben

(1) Sommige kroniekschrijvers spreken van een opsluiting en tragische dood van de gravin. Despars, Cronycke van Vlaenderen, II blz. 434 (uitg. Brugge, 1838) geeft daarvan een griezelige versie.

[p. 138]

in den ouden tijd. We hebben nog gehoord dat de grave aldaar weggevlucht is naar Brugge als de Franschmans op 't kasteel lagen.’

En waar de uitgang zou kunnen geweest zijn? Niemand weet dat te zeggen. Sommige die 't kasteel van dichterbij kennen, geloven halveling dat het in de kelder is, ‘rechts van 't kasteel, tegenaan den Engelschen hof. Dat is ook nogal kloek en raar gebouwd, 't heeft nog voor speelhuis gediend en ze hebben daar vroeger nog honden hooren huilen’.

Een oude legende werd in 1877 door A. Lootens (in Rond den Heerd, blz. 140) opgetekend, zoals ze toen ‘over honderd jaar’ verteld werd. De lezing is de volgende:

‘Van onder de H. Bloedkapelle tot aan Male bestaat er een onderaardsche weg, en hij zit vul met slangen, hagedissen en serpenten en.... zoo een schromelijke beeste! En al die er in gingen, bleven dood. En er waren een keer twee misdadigers die veroordeeld waren om te sterven, en ze vroegen om in dien onderaardschen weg te mogen gaan en, kwamen ze eruit, van te mogen blijven leven. Zoo, 't wierd hun toegestaan. De eene kleedde hem geheel en gansch in 't harnas; peisde hij, pakt de beeste mij, ze zal mij toch niet kunnen verscheuren. De andere kleedde hem heel in 't spiegelglas. Deze met zijn harnas wilde voren gaan, en de beeste doog (duwde) hem in moes; maar als zij dezen met zijn spiegelglas zag, ze verschoot zoodanig, dat ze borst van schrik. En de man kwam uit op 't Maleveld’.

Deze oude legende van Male spreekt niet eens van 't kasteel. Doch onderaardse gangen gaan samen met kastelen, en 't is daar dat men vanzelf - ook hier te Male - een in- of uitgang zou gaan zoeken.

M. Cafmeyer