Biekorf. Jaargang 49

[p. 181]

De Sint-Sebastiaansgilde van Dudzele
Schietspel in 1556

TEN tijde van Keizer Karel bloeide ook te Dudzele een Sint-Sebastiaansgilde, schutters met de handboog: getuige de gedrukte ‘Quaerte’ door de prijsmeesters van de gilde in 1556 opgesteld en naar de zustergilden van Vlaanderen rondgezonden. Het stuk is een uitnodiging om ‘minnelick’ deel te nemen aan het schietspel dat open zou blijven van Mei tot Oktober; de talrijke prijzen en de voorwaarden van de prijskamp worden er uitvoerig in beschreven.

Deze ‘Quaerte’ is gezet in regels van 33 cm. breedte, gotische letter. De hoofding - blijkbaar een houtsnede - is met de aanhef van de tekst weggesneden. Dit zeer verzorgd, naamloos drukwerk is zonder twijfel te Brugge uitgevoerd. - Het blad vonden we in de verzameling van den Heer G. te Kortrijk, die het welwillend te onzer beschikking stelde.

A.V.

[Quaerte van het Schietspel]

† Item men zal naer dese prijsen beghinnen te schieten den derden sondach in Meije, te weten den zeventhiensten dach derzelver maendt van Meije m.ccccc.lvi. ter zonnen upghanghe totten tweesten sondach naer Bamesse tsnavens tzonne onderganghe, wesende den xi. dach van Octobre eerstcommende, int iaer xv.c.lvi. voorseyd. Item ist bij aldien datmen als dan de zonne niet en ziet, zo zalmen schieten tot dat die clocke zesse slaet ende niet langher, maer waerder een lot beghonnen alst zesse sloughe dat zalmen vulschieten zonder meer.

Item zo wie meest Roode ruyten schieten zal in een lot van van twaelf schoten, vrij binnen den coperdrade, die zal winnen voor den upperprijs, twee schoone zelver schalen, weerdich metten faitsoene, xviii. Karolus guldenen. Elcken Karolus gulden gherekent altijts voor veertich grooten vlaemsch.

Item zo wie daer naer meest roode Ruyten schieten zal in een lot als vooren, zal hebben voor den naerprijs, twee zelvere schalen weerdich metten faitsoene, xii. Karolus guldens.

[p. 182]

Item zo wie meest Gheluwe ruyten schieten zal in een lot alsvooren, zal hebben voor den tweeden prijs twee zelver schalen weerdich metten faitsoene, xvi. Karolus guldens.

Item zo wie daer naer meest Gheluwe ruyten schieten zal alvooren, zal hebben voor den naer prijs vanden zelven tweeden prijs, ij. zelver schalen weerdich metten faitsoene, x. K.g.

Item zo wie meest Blauwe ruyten schieten zal in een lot alsvooren, zal hebben voor den derden prijs, twee zelver schalen weerdich metten faitsoene, xiiii. K.g.

Item zo wie daer naer meest Blauwe ruyten schieten zal in lot alsvooren, zal hebben voor den naer prijs vanden zelven derden prijs, ij. zelver schalen weerdich metten faitsoene, viii. K.g.

Item zo wie meest middelrijnghen metten wapen van Dudzeele schieten zal in een lot van twaalf schoten, die zal hebben ende winnen voor den hoochsten prijs van dien, een zelver schale, zes K.g.

Item zo wie daer naer in een lot alsvooren meest middelrijnghen schieten zal, zal hebben voor den naer prijs, een zelver schale weerdich metten faitsoene, vier K.g.

Item zo wat ghezelschip van eender stede, dorpe, prochie ofte rapas,⁽¹⁾ ghildewijs met meest boghen, elck schieten ten minsten zes loten naer dese ieghenwoordighe prijsen (up eenen tijt) zullen hebben voor eenen prijs, een zelver schale weerdich wesende metten faitsoene, vier K.g.

Item zo wat gheselschip van eendere stede, dorpe, prochie ofte rapas, ghezellewijs tzij ionghers ofte andere commende met meest boghen, ten minsten elck schietende zes loten (te weten up eenen tijt) gheduerende tzelve schietspel, zal winnen voor zijnen prijs een zelver taerge⁽²⁾ met een sinte Sebastiaen daer in, weerdich metten faitsoene, twee K.g.

Item zo wat ghilde van buten de prochie van Dudzeele van eenen eede wesende meest loten naer dese prijsen nemen zullen, tgheheele schietspel gheduerende, zullen winnen voor huerlieder prijs, een zelvere schale weerdich wesende metten faitsoene, zes K.g.

Item zo wat persoon ghezellewijs gheschoten hebbende, bevonden zal werden ten hende van desen schietspele meest loten ghenomen hebbende, binder tijt van desen zelven schietspele, zal hebben een zelver schale weerdich metten faitsoene, vier Karolus guldens.

Item zo wat ghezelschip van buten de prochie van Dudzeele

(1) Rapas, alias repas: gehucht.

(2) Taerge: schild.

[p. 183]

met zes boghen ofte meer van verst commende, elck schietende ten minsten acht loten ofte meer, die zullen winnen een zelver schale weerdich metten faitsoene, zes K.g.

† Item alle ghezelschepen van buten de prochie van Dudzeele commende om naer dese prijsen te schietene, zullen ghehouden zijn te theeren (telcker reyse als zij commen zullen om schieten) binnen den dorpe van Dudzeele, up verbeurte van prijse, in eenighe van dese naervolghende herberghen, daert hemlieden believen zal, tzij lettel of veele: Te weten tot Joos Symoens weert in Sint Joris, tot Jan de Neckere weerdt in sinte Lenaerdt, tot Cornelis Meeus weerdt in tscaeck, ende tot Margriete weduwe van Pietere van Wambeke weerdinne ieghens over de brauwerie, ende in gheen ander huusen ofte herberghen, up ghelijcke verbuerte van prijse.

Item zo wat ghezelschip uut eender stede, dorpe, prochie ofte rapas, ghildewijs commende om schieten tgheheele schietspel gheduerende, die meest gelts verteeren zullen binnen den voorseyden dorpe van Dudzeele in zulcke herberghe ofte Taveerne, als hier vooren verhaelt is (Wel verstaende dat de voorseyde weerden ende weerdennen tzelve zullen verifieren bij haeren eede, dies verzocht zijnde, om alle suspicie ende questie te schuwene) die zullen hebben voor huerlieder prijs een zelver scale weerdich metten faitsoene zes K.g.

Item zo wat gezelschip alsvooren, ghildewijs commen om schieten, meest ghelts verteeren zullen in een ghelach in zulcke taveerne alsvooren, te weten eer ander stont dat zij weder uuten dorpe van Dudzeele reysen ende vertrecken zullen, die zullen hebben een zelver schale weerdich wesende metten faitsoene, vier K.g.

Item zo wat ghezelschip uut eender stede, dorpe, prochie ofte rapas ghezellewijs (tzij ionghers oft ander) commen om schieten tgheheele schietspel gheduerende, meest ghelts verteeren zullen binder voorseyde dorpe van Dudzeele, in zulcke herberghe ofte taveerne als hier vooren verhaelt es, die zullen hebben een zelver schale weerdich metten faitsoene, vijf K.g.

Item zo wat gheselschip als vooren ghezellewijs commen om schieten, meest ghelts verteeren zullen in een ghelach, in zulcke taveerne als vooren, te weten eer zij weder om uuten dorpe van Dudzeele reysen ende vertrecken zullen, die zullen hebben een zelver schale weerdich wesende metten faitsoene, drie K.g.

Item zo wat ghezelschip van eender stede, dorpe, prochie ofte rapas, ghildebroeders wesende of gheene, met hemlieden commende den belachghelicxsten, ghenoughelicxsten ende

[p. 184]

boertelicxsten zot, ghenouchte bedrivende, gheen schimp noch vilonie doende, die zot zal hebben ende winnen een zelver taerge met een zottinne daer in ghefigureert, weerdich metten faitsoene, een K.g.

Item alle beroerlicke arguatien sprutende uut dubie ofte verzwijminghe, ofte verdonckerheyt van deser quaerte ofte andersins, nopende alleenlick ons schietspel, dat yemandt zoude mueghen tweevoudich verstandt of nemen, men zal mueghen vercrijghen tverclaers van dien eer datmen schieten zal; ende men zal eenen yeghelick daerof goed verclaers doen; dies niet te vreden zijnde, zo nemen wij prijsmeesters voornoemd de zake an onslieden, midtsgaders noch vier mannen souffisant themliederwaers nemende, die wij daer toe nemen ende kiesen zullen om alle twisten te middelen, waer me partie (zonder voorder apeel) te vreden zal zijn, up verbuerte van prijse.

Item of ij. iij. iiij. of meer gheselscgepen van eender stede, dorpe, prochie ofte rapas ofte ander, ghelijck ende even vele ruyten, middelrijnghen geschoten hadden ofte van eenighe vande voorseyde prijsen, zullen ghehouden zijn tzelve ieghens elck ander te beschudden ende te becorten metten boghe den derden dach naer den uutghanck van desen schietspele, wesende den veerthiensten dach van Octobre int iaer m.ccccc.lvi. ofte anderssins broederlick met elck ander te vereenighen ist mueghelicke: Ende indien zij niet en connen accorderen, zullen ghehouden zijn tzelve te becorten metten boghe alsvooren ten zelven daghe up de voorseide prijsdoelen, te weten elcken boghe schietende een lot, inhoudende twaelf schoten. Zo dat de ghuene die meest ruyten, middelrijnghen (ofte anders van alzulcke prijsen als in questie staen) schieten zal, die zal hebben den prijs van dien, midts ghevende den Outaer van mijn heere sinte Sebastiaen inde kercke van Dudzeele twee schellijnghen groote.

Item upden zelven veerthiensten dach in Octobre xv.c.lvi. ten thien uren voor de noene, zo zalmen beghinnen de voorseide prijsen te gheven eenen yeghelicken die de zelve verdient zullen hebben, elck in zijn ghecoren herbergha ofte logijst binnen den dorpe van Dudzeele vooren verhaelt. Dies es elck ghehouden hem zelven daer te vertoghen, ofte uterlick zijnen ghecommitteerde omme de zelve zijne prijsen te ontfanghen, up verbuerte van prijse.

Item tsondaechs noch shelichs dachs en zalmen niet schieten binnen den tijt dat die hoochmesse zal ghedueren up verbuerte van prijse.

[p. 185]

Item wij Hoofman, Coninck, Deken ende ghezwooren vander ghilde van sinte Sebastiaen binder prochie van Dudzeele, supplieren ende bidden alle beminders vanden edelen Handtboghe van buten, dat ghijlieden minnelick compt visiteren onse seer lieve ghildebroeders, uphanghers van dese voornoemde prijsen, om te commen naer de zelve prijsen schieten. Als gij dies van doene zult hebben ende ghijlieden an ons begheert, wij zullen hulieden oock minnelick visiteren zo ghij onse ghildebroeders ende prijsen ghedaen zult hebben. Dat kenne God die hulieden wil verleenen vroylick commen ende gheluckich vertrecken.