Biekorf. Jaargang 47

's Landmans bane

VEEL menschen hebben in onze landelijke gemeenten raad geschoren over betere banen, maar zeker nog maar weinig weldenkende burgers 'n hebben het noodig geacht of gedurfd te preeken en vooruit te komen voor 't behoud van de slechte banen.

En nochtans 'n is er niets schooner in 't uitzicht van 't Vlaamsche landschap dan de slechte bane die gaans genoemd kan worden: de dreve.

Langs weerskanten staan de hooge boomen; - daarachter liggen gracht en elskant. In de verte smelt dat allemaal t'hoope, en de weg in 't midden is gelijk 't gewelf van 'en wonderschoone kapel of van 'en kerke.

Wat er meer van de kwestie is: alles wat de natuurliefhebber en de natuuronderzoeker zoekt, is te vinden in zulke dreven.

Langs den eenen kant staan de blommen en de ginstestruiken en daardoor zijn die plaatsen de geschikte wandeling van flieflodders, kevers en andere insecten.

Langs den anderen kant, 't zij in dreve of elskant, vinden de vogels 'en geschikte plaats om te nesten.

De boomen en de elzen zijn de muren van 't gevaarte en de weg in 't midden is de vrije gang.

De bekoorlijkste van die slechte banen zijn dan nog de blende dreven die geen uitweg 'n hebben op andere veldwegen, en die gemeenlijk opgezocht worden door de minnende menschenparen, 'k wille zeggen de vrijende koppels, want 't is daarin dat, onder en tusschen

[p. 19]

't gezang van de vogels, de duurzaamste eeden gezworen worden.

De schoone elskanten waar 's zomers nog wat hooi en strooi is blijven hangen, afgeroefeld door de takken bij 't voorbijrijden van 't wagenvoer.

Dat 'n mag en 'n zal nog zoo zaan uit ons Vlaamsche landschap niet verdwijnen, de plekken waar:

‘De koekoek en de pimpermeeze,
‘vochten in de wagenleeze.’

Het 'n is zoo bot lange niet geleden dat wij zagen hoevele vogels nog konden leven langs de breede bane en daar omtrent. Nu worden z' er dunne langs de veel bereden steenwegen.

Dat komt doordat de vogels hun stofbad noodig hebben en die gewendte is eigen aan alle vogels: flotteren en moddelen in 't mulde zand van den beganen weg.

Want liever dan te trippelen op de groote kluiten en eerdetulken in 't open veld, zitten ze, bij kortresse aan zand, nog liever op den ijzerenweg alwaar ze kunnen roeren en poeren dat 't schauwe geeft in de treinassche.

Maar de oude landelijke dreve, met haar mulde eerde en zand in den zomer en water en waze achterweerd 's jaars, 'n is niet te vervangen door den ijzerenweg.

Voor den landsman zelve 'n zijn er geen banen van beter om er vrij in en uit te rijden en te keeren en te dweersen zonder bespeersd en beschuld te worden door den haastigen vent uit den auto. Want wat is er triestiger dan 't lot van den landman die 'en schoone, gladde autobane moet oversteken? De steenweg is voor boer en gespan een barreele aan 't worden, 'en afsluiting slechter dan de waterloop.

‘Bepeinst dat waar de motor snort,
Ge missen moet de zoete nachtegaal,’

is ten naasten aan de aanhef van een gedicht dat

[p. 20]

'k vroeger gelezen heb en 't bevat meer waarheid dan g' op 't eerste gehoor kunt gelooven. Want de motor heeft de macht om de vogels te verbannen tot er geene meer te zien noch t' hooren 'n zijn langs page of elsschot.

'k En zou 't niet schrijven moest ik 't anders meenen en ik hope standvastig en oprecht dat niet al de wegen in 't Vlaamsche land, geteerd en gesmeerd, of met schoriekap geleid 'n zullen worden, zoo zindelijk of in 'en stadswarande.

Ik 'n zou nog zoo gauwe dien tijd niet willen beleven.

't Een gelijk 't andere: daar is één schoone kant aan die grijze polierbanen; ze worden ontweken door de vogels. Daarmee 'n zijn ze 't speelplein van de jongskens niet meer en alzoo worden veel doodslagen en slachtoffers gespaard. Het percent van de vogels onder 't getal van de vermoorde puiden, padden, ratten, muizen en keuns die van den raprijdenden auto overreden worden, is aan 't verminderen, in hoofdzake bij de kruiskalsijden.

De keuns worden oolijker. Die bedenking heb 'k mij gemaakt in 't ander jaar, in 't begin van de Slachtmaand, toen ik bij toeval 's nachts met 'en Brugschen heere door de Munkebosschen reed te Ruddervoorde op die schoone asfaltbane waar de motten vóór den lanteern kwamen dansen. De keuns, minstens tiene, zaten voorzichtig nevens de gladgeschuurde bane in den gerskant, den kop te wasschen met één oore. Bij 't vooruitschieten zaten ze boudrechte op den huk, maar de strate dweersen 'n deden ze niet.

Laat de groote banen zoo volmaakt zijn als de autovoerder wil, laat ze blinken gelijk gepolierd staal, met groote koperen nagels bezet op de kruiswegen. Laat de boomen proper gesnoeid staan en gesplierd en gekandelaard gelijk op de stadslanen, maar 't is 'en groote misse, voor sommige wetheeren, van die wegen als model te laten doorgaan voor 'en landelijken weg of 'en oude dreve.

[p. 21]

Daarom zeggen wij: brengt maar beton en strijkt maar terre en levert maar giftelinge kiezel en grint langs de breede rijks- en gouwe-wegen maar houdt - om de liefde Gods - de handen thuis van veldwegeling, van lochtingslos, van jagerspad, bek-af of gierigaard⁽¹⁾, van molenweg of oude dreve. Kortom, ruimt 's landsmans bane!

B. Vinckenaere

(1) Gierigaard: de kortste wegeling op den binnenweg. Alzoo gezeid in 't Leieland voor ‘snij-af’ in 't Oudenaarsche, ‘bek-af’ benoorden Brugge.